II. NAFNASKRÁ. Aðalbjörg Jakobsdóttir .............000000 00... nn tn 1 Aðalsteinn Richter .............00000 000 n ns 24 Ágúst Ásgrímsson .........0000000 00. 643 Ágúst Fjeldsted .............0.0.0 0000 nr 503 Ágúst JÓNSSON .......0.%00 000 n nr 645 Akureyrarkaupstaður ...........0000000nn nn 385, 508 Ammendrup, Tage ........0%%%% 0. snart 516 Andrés Á. Pálsson ................ sn 408 Anna Friðriksson ................ 0. 356 Anna Jónsdóttir, Vestmannaeyjum ..........000.0 000 enn nan. 553 Anna Jónsdóttir, Reykjavík ...........0000%00 000 nn nr 629 Anna Pálsdóttir ................en.. rn 457 Anna S. Þorsteinsdóttir ............000.0 0. sess 555 Annelise Guðmundsson .........0.00.00. 0 679 Anton Ólason ............00. rr 661 Ari Arason ........0rs ss 627 Árnason, Pálsson ér CO. ..........0.. 0 338, 385 Arngrímur Jónsson ...........20..n nn nr err 510 Árni Daníelsson ................ss rr 45 Ársæll Jónasson ...........0..0 sn 488 Ársæll Sveinsson ..........2....0 276, 377 Beck, Unnsteinn ..........00%. 0. nennt ennta 645 Bergur Lárusson ..........0.000 00 408 Bergur Eydal Vilhjálmsson .........0..0. 00 .nn en een 527 Berndsen, Sigurður ........00000000 000 n nn 122, 338, 357 Björn Haukur Baldvinsson .......0.0.000 neee enre nn 299 Björn B. Björnsson ..........000000ne eeen 408 Björn R. Einarsson .........0000.0 000 nennt 167 Björn Jónsson ...........20. enst 627 Björn Magnússon ........0000.20 000 sn snert rr 643 Bóas Hannibalsson ...........0.... sn 24 Bókaútgáfa Guðjóns Ó. Guðjónssonar .........00000.. 00... 00... 683 Borgarfell h/f ..........00000000 00 eens 518, 641 Bragi Dýrfjörð ...........2000002.ereennerrnnnr rennt 21 Brandur Brynjólfsson .........00000eeneen nn 693 Byggingasamvinnufélagið Garður ........00000000 0000... ne... 584 XIV Nafnaskrá. Bls. Byggingafélagið Smiður h/f, Þrotabú ................. 577 Caro, sælgætisgerð ..................0.......... 398 Cedric Thorpe Davie ......................000. 457 Daníel Guðbrandsson ..................0...000.0. 00 408 Daníel Sigurðsson ..................0.0.0.00.. 0. 47 Daníel Þorsteinsson ér Co. h/f .............0..0. 595 Davie, Cedric Thorpe ..........0.........0 457 Djúpavík h/f ........0..000.. 416 Dugandi, umboðs- og heildverzlun .................0.0.. 503 Drangey, verzlun ................0..... 0. 167 Dýrfjörð, Bragi ...................0.0.00000. 0 21 Edwald, Sigrún ...........00.000000.0.. 0 114 Egilsson, Gunnar ............0.0....0..0.. 00. 627 Egilsson, Sigríður ................0..0.0.0..0.0.. 00 627 Eimskipafélag Íslands h/f ...............0..00.000..0 00 25 Einar Bjarnason .............0.0.0..0..00.0.. 0. 623 Einar B. Ingvarsson ..........2..0....0..0... 0 627 Einar Þorgilsson €r Co. h/f ...............0. 467 Elías Steinsson ...............0.... 0. 527 Erlendur Einarsson .............0..0...0..00. 0. 408 Fanndal, Gestur ............0.....00.0.. 00. 301 Fíladelfíusöfnuðurinn á Sauðárkróki ............0.00.0.00.0.000. 45 Finnur Þorsteinsson ..................0.... 00 156 Fiskiðjuver ríkisins ..................0.00.0...0..0 0... 25 Fiskimálasjóður ...................0..0.0..00.. 00. 5 Fjármálaráðherra ..............0000... 103, 388, 416, 434, 517 Fjeldsted, Ágúst ..........0..0..0.....0. 0. 503 Flensborgarskólinn, Legatssjóður .............0.0...000..00 378 Forlagið Hlaðbúð .................0.......0... 0... 634 Gamla Bíó h/f ...........0......0.0. 00. 457 Garðars, Hilmar .......................0. 457 Gaston Ásmundsson ............0.2.02.... 0 584 Garður, byggingasamvinnufélag ............0...0.000...00 0 584 Geir Herbertsson ..................0.0.. 00. 405 Gento, firma ...........0.... 0. 503 Gerða Herbertsdóttir ...............0.0.0.0.0.... 0. 405 Gestur Fanndal .................... 000... .. 301 Gísli Halldórsson .................... 00. 41 Goðanes b/v, eigendur ..............0...00.. 00. 370 Guðbrandur Magnússon .............0..000.. nn. 64 Guðfinna Pétursdóttir ................0..0..00..00 00 162 Guðjón Ó. Guðjónsson, bókaútgáfa ..........000....00.0000 683 Guðjón Sigurðsson .............0.000... 00 16, 516 Guðlaugur Ásgeirsson ..........0......00.. 200 122 Nafnaskrá. XV Bls Guðlaugur Oddsson ............20.0 000 s rs ölT Guðmar Ingiber Guðmundsson ...........00.0. 0... ens 679 Guðmundsson, Annelise .............020.000 00... 679 Guðmundur Benjamínsson ............02000 0000 ðs nn 64 Guðmundur Einarsson ............0.00. 0. .n sn 510 Guðmundur Guðmundsson ...........000.0. 0... n rn 434 Guðmundur Bæring Guðmundsson ...........0..00.0 00. s.n 64 Guðmundur Kr. Guðmundsson „...........%0.0 0000 ne 328 Guðmundur Þ. Magnússon ...........00... 0... ns rn 378 Guðmundur R. Oddsson ............0.... nr nn 11 Guðmundur Tómasson ..........2..000 s.s 584 Guðmundur Þórðarson ................ 0. nn 664 Guðmundur H. Þórðarson ..........2..2.0 0. rss 398 Guðrún Þorgrímsdóttir .............00.000. 00. 577 Gunnar Egilsson ..........0...00 0 627 Gunnar A. Pálsson ............00.0 0. 166 Gunnar Sveinbjörnsson ...........200 0000 315 „Gunnar Thorarensen ............0000.0 0 eens 95 Gunnlaugur B. Melsted ..............%20000.0n sen 337 Gústaf A. Ágústsson ..........0.0.00 00 639 Gústaf Ólafsson .........2000%..0 00. 122 Gústaf Runólfsson, dánarbú ............00.% 0. en ns rn 557 Gústav Hákonsen #.........0.002.0.. ss 339 Gutenberg, ríkisprentsmiðja .........000.0.00 0... 00 ne 368 Hákon Herbertsson .........00.. 000. ns 405 Hákonsen, Gustav ..........0.20.0 00. 339 Hákonsen, Hákon ............0.0..0 ss 339 Hafliði Halldórsson ............0...0.0 sn 457 Hálfdán B. Brynjólfsson, dánarbú ..............00.0. 0000 n nn 555 Halldór Björnsson ...........0000 0000. 356 Hannes Ágústsson ..............0..0 00 nn 122 Hans A. H. Jónsson .........20000 000 ne rr 21 Haraldur Júlíusson ...........00.. 0000 n sn 299 Haukur Herbertsson .........2..200 000. 405 Helgi Ásgeirsson .................. 0... 166 Helgi Benediktsson ........0..000000 00... 359, 553, 555, 557, 596 Helgi Guðmundsson ............00.. 000. 158 Helgi Lárusson ............00200.0 2000 408 Helgi Þórðarson .........0...00.0 000. n 378 Herbert Sigmundsson, dánarbú .........002002%0 00... senn 405 Herdís Jakobsdóttir ...............2.0...0 s.n 1 Hermann Kjartansson .........0000.. 00 ns enn 21 Hilmar Garðars ...............0.0 ens 457 Hlaðbúð, forlag .............%%. 00... nn 634 Hrefna Herbertsdóttir ............020.0. 00... 405 XVI Nafnaskrá. Bls. Hreinn Sigtryggsson ............0..0...2.. 0 1 Hrímfaxi h/f .............0...0. 686 Hulda Hallgrímsdóttir .................00..... 0... 507 Hængur h/f ............0.....0.0.00. 0 16 Hörður Guðmundsson ..............2.....220.0 0 rr 627 Hörður Ólafsson ..........0.0....0000.. 0 338, 357 Ingólfur Ketilsson ..............0..0.0.0. 00. 162 Ísafoldarprentsmiðja h/f .............0...0...0..0.. 0 185 Ísleifur Pálsson ..............0.00..0. 0. 510 Jakob Snorrason €r Co. .........0..%0. 000 n sn 486 Jakobína Jakobsdóttir .................000000000 000 1 Jens Kaj Ólafsson ............0..2..0.0 508 Jóhannes Guðmundsson ............0.0... 0000. 11 Jóhannes Magnússon ................0. 0000. 0 0. 301 Jón Dúason ................0 000. 388 Jón Egilsson ..................0 2000 510 Jón Guðmundsson ................ 0000 n ss 527 Jón Hjaltason ................00. 0000. 520 Jón Kjartansson, sýslumaður ...............0....0.0 000 408 Jón Kristjánsson ..................%%. 00... 596 Jón Magnússon ...............0 0000. ss 103 Jón G. Maríasson ...............0.0.00 0000 ö1l8 Jóna Guðmundsdóttir ................0.0...0 0... n nr 411 Júlíus Björnsson ...............0%% 00... n sr 98 Júlíus Lárusson ...............0....00 002. 408 Júpiter h/f .........0...0..02 000 470 Kaupfélag Ísfirðinga .................0.0....000. 000 114 Kaupvangur h/f ................220. 0020. 577 Kirkjusandur h/f ............0.....0.. 000. 11, 564 Kjartan Jóhannsson ............200.. 0... ns ns 337 Kjartan Jónsson ........0.....0..0 20. ss 664 Kolsýruverksmiðjan Sindri h/f, þrotabú ..........0..0.000.0...0002.. 661 Kópavogshreppur .............000000 000. 120 Kristinn P. Friðriksson ...................0 000. 399 Kristinn Gíslason ............0.... 0... 639 Kristinn Indriðason ..............2....... 00. n sn 87 Kristján Andrésson ............0.0..000 000. 24 Kristján Erlendsson .................0000 0000 nn 577 Kristján Gíslason ...........0..20.00 000 n 527 Kristján Kristmundsson ............0..0.. 20. s ner 24 Kristján Símonarson .............0. 00... s nr 24 Kristján Steingrímsson ..........000.00 0000 378 Kristjánsson, Mathilde ...............0.0000. 00. 338 Kristmundur Þorbjörn Bjarnason .............20000 00. 527 Lárus Ársælsson ..........2.....0 sn 337 Nafnaskrá. XVI Lárus Jóhannesson ..........00.00. nr 572 Laxnesbúið h/f ...............0.. 000 ne 181 Legatssjóður Flensborgarskólans ..........002020 ne ene rent 378 Lúðvík Eggertsson ........0020..0 0... .ð 171 Lýsissamlag íslenzkra botnvörpunga .......0..00000 00. 0000... 16 Löve, Þorsteinn .........0..2.0... 000 anne 628 Magnús Helgason ...........0.%.0 00 n sn 357 Magnús Jósefsson ....... .....00ennsnrrrrree er 156 Magnús Kristjánsson .........0..0000 00 enn rðr ölT Magnús Randrup ..............0. ens eðr 61 Magnús Thorberg, þrotabú ..........0200000 0. 000 unn 664 Magnús Þórðarson .........200..0 0000 359 Málmiðjan h/f ...............2.. 0 ene 357 Marinó Ólafsson ............... ess 95 Mathilde Kristjánsson ...........0.000. 00. en rn 338 Melsted, Gunnlaugur B. .........000000 00. eee unn e rns 337 Miðnes h/f .................. en öl7T Njáll h/f ...........000000.n nn 16 Oddur Jónsson ...............0 ens 87 Oddur Kristjánsson ............0000 0000 rn 80 Ólafía Árnadóttir ................. 00. ð rr 405 Ólafur Ásgeirsson ..........0.0..0 s.n nr m1 Ólafur H. Stefánsson ..............0 00 518 Óli M. Ísaksson ..............n.nn sn 399 Olíufélagið h/f .........2.00.0000 0... senn -. 889 Orka h/f ..............nen es 120 Óskar Magnússon .......0.0.0 0. .r nr .. 338 Óskar Magnússon, dánarbú ....... 20.00.0000 anser 359 Páll Einarsson ..........c.. ss ser es 488 Páll Vídalín Jónsson ...........0.. 0. sens 375 Pálmi Arason ...........00 rr 368 Performing Right Society Ltd. .........0...0.0 000 enn n nn 457 Rafmagn h/f .........0..0.0 0 ne eneste 385 Rafmagnseftirlit ríkisins ............00..00 0... nn nennt 7 Rafveita Akureyrar .........00000nr0n ern 661 Ragnar Jakobsson ........0.000.. en nrrn rr 158 Randrup, Magnús ........0.00.0.. ne neee nennt 61 Randrup, Ögn Guðmundsdóttir .........2000.0.0. 0. nn t nn ner. 61 Reykjavíkurkaupstaður .........0..0.0 0 enn nr senn 391 Richter, Aðalsteinn .......2..000 0. eee re nr rare nn nrrr rr 24 Ríkisprentsmiðjan Gutenberg ......0000.0.0000 0000 n nn. annt. 368 Ríkissjóður .....000000000 0... 103, 388, 416, 434, 517, 572, 634 Rögnvaldur JÓnsson ......0...00.00r ner err 114 Samband tónskálda og eigenda flutningsréttar (STEF) ............ 457 Siggeir LÁrUSSON .........000 nt 408 XVIII Nafnaskrá. Bls. Sigríður Egilsson .....................00... 627 Sigríður Einarsdóttir ......................0.0.0.0.000. 41 Sigríður Pétursdóttir .................000.0.00.0 629 Sigrún Edwald .................0.0.0.....0000.. 000 114 Sigurður Berndsen .................0....000. 0 122, 338, 357 Sigurður Gíslason .................0...0..0.. 328 Sigurður A. Gíslason, dánarbú ...............0..0..0.0000000 553 Sigurður Jóhannesson ..................0.00.. 477 Sigurður Marinósson ......................0.. 276 Sigurður Sigurðsson sýslumaður „..................0..0.000000 322 Sigurgeir Einarsson ...................0.0.... 683 Sigurjón Sigurðsson .............0........0..0. 518 Sigurjón Þórðarson ...................0..00..0 00. 664 Sigurlína Jóhannesdóttir ...............0.0.0...00..000.. 24 Síldarverksmiðjur ríkisins ...................00...00.. 0 686 Sindri h/f, Kolsýruverksmiðjan, þrotabú ..........0..0.0..0... 661 Sjálfstæðisflokkurinn ...............0..0.0...0.0..... 185 Sjóvátryggingarfélag Íslands h/f ..............0..0.00.0.00.00000.. 5, 399 Skapti Davíðsson ....................0..0...00 394 Skarphéðinn Kristbergsson ..............0....0. 0 627 Skipanaust h/f .............00....0...0.. 98 Skipaútgerð ríkisins ..................0.0...0.00. 0. 370, 412 Slysavarnafélag Íslands .......................0..00.0. 0. 595 Smiður, byggingafélag, h/f, þrotabú ...............0000000 571 Stefán Valgeirsson ....................00.0..0 693 Stefnir h/f ..........0.0.0.. 0... 399 Steindór Jónsson ..................000.0 00 171 Sveinbjörn Enoksson ............0....0.... 0 411 Sveinn Ársælsson ..................0..0.0. 0. 337 Sveinn Sveinsson .......2.........22.. 0 322 Sviði h/f .............0..... 0 686 Svindland I v/s, eigendur ...................00.. 0000 412 Sælgætisgerðin Caro ............00.....0 00 398 Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna ..............0.0.0......... 0 564 Sölunefnd innflutningsréttinda bátaútvegsins ................. 518, 641 Tage Ammendrup ........02...000 000 516 Theódór Nóason ...............0..n s.s öl6 Thorarensen, Gunnar .............000 02... 0 95 Thorberg, Magnús, þrotabú ................... 0000 664 Tivoli h/f .......0.... 00... 391 Tollstjórinn í Reykjavík ..............0.. 0000... 572, 634 Tómas Tómasson .........0.0...0. rn öTT Tryggvi Jónsson ..........0...0002 00. 181 Tunnuverksmiðjur ríkisins ................0... 0000 0 643 Nafnaskrá. XIX Bls. Unnsteinn Beck .........2.2... ss nn 645 Vagn Jónsson .........0....0 s.s ss tre 299 Valdimar Lárusson ............00. 00. en 408 Valdimar Stefánsson sakadómari .........000000. 0. nn nn rn 103 Jélsmiðjan Þór h/f ...........0000.0 0 eens rn Tm Veræzlunin Drangey ...............nsnnn nennt 167 Vestmannaeyjakaupstaður .........0.2000 0000 enn 337, 520 Vigfús Þórðarson ...... lr 470 Vilhjálmur Pálsson .........000000 00. en nes rn 645 Vinnslu- og sölumiðstöð fiskframleiðenda, Vestmannaeyjum ........ 520 Vöggur v/b, eigendur .........000000 er ntnrnrne renn 467 Þór h/f, vélsmiðja ...........00000 000 nnnenrr rennt 7 Þórður Björnsson ..........00000 00 enst enter 103 Þórdís Davíðsdóttir ..........0.000.. eeen ene enter 394 Þorkell Björnsson .........0.0.0000 enst rn 385 Þorkell Sigurðsson .........00.0.00 0000 nn nn 80 Þorleifur Guðmundsson .......0.0.00 0. sver 24 Þorsteinn Löve ...........000000 ss 628 Ögn Guðmundsdóttir Randrup ............00. 000. en ver n nn. 61 Örn Pétursson ............. sr 486 B. Opinber mál. Agnar Bogason ........0.00.0 esne rnr nr 512 Alfons Guðmundsson ........0...0 0. senn 190 Andrés Ástvaldur Magnús Guðmundur Blomsterberg .........00...- 532 Ármann Óskar Guðmundsson ........0.0.000. senn nn nr 361 Árni Brynjólfsson .........000000 000 eeen nn nn 425 Árni Magnús Guðmundsson .........0..00 rr ner nn nr 604 Árni Pálsson .............. nr 190 Arnór Kristján Hjálmarsson .........0.000 0... ner 604 Björgvin Árnason ......0..00..0 0. er nnr tre 523 Blomsterberg, Andrés Ástvaldur Magnús Guðmundur .......000...- 532 Broders, Hans .....00...000. 00. never senn nr 317 Buschini, Victor Allen .......000.0. 00 e ann en ner 537 Daugaard, Francis Pichering .......0.000.0. 0... ene... nn. 283 Eggert Kristján Lúðvík Eggertsson Fjeldsted ........0............ 29 Einar EinarsSSOn .......0..00 00. snert 279 Einar Baldvin Olgeirsson .........00..n err nn nennt 270 Fjeldsted, Eggert Kristján Lúðvík Eggertsson ......0020.0.000000. 29 Francis Pichering Daugaard ........0.0..0 000 enn ner nr 285 Friðrik Anton Högnason .......000... 0 rennt enter 190 Garðar Óli Halldórsson ......0..000.. 00. t rn 190 Gísli Rafn Ísleifsson ........00.. 000. nnð nr nr 190 XX Nafnaskrá. BlIs. Guðfinna Eugenía Magnúsdóttir ................0.....0..000 479 Guðjón Breiðfjörð Jónsson ............00.0..0... 0 427 Guðlaugur Bjarni Guðmundsson ............0....0....0 0. 462 Guðmundur Helgason ..............0.......0. 0. 190 Guðmundur Jónsson, Bakkastíg 6, Reykjavík .............00....... 190 Guðmundur Jónsson, Snekkjuvogi 21, Reykjavík .................. 545 Guðmundur Óskar Jónsson ..........0.20.0.00.0 rn 648 Guðmundur Sívertsen ............0.0...0..0 00 604 Guðmundur Björgvin Vigfússon ............0..0.000. 0 190 Guðmundur Fífill Þórarinsson .............0....00.00. 348 Guðni Ragnar Þorgrímsson ...............0..0.. 0 559 Hálfdán Bjarnason ......................00.. 00. 190 Halldór Ágúst Þorláksson ...............0...0.. 311 Hans Broders ....................0.0. 200 317 Helgi Óskar Einarsson „.....................00. 423 Henry Pyson ...........0.000.. 000. 590 Herbert Spencer .................0.. 000 586 Hreggviður Stefánsson ..............0....... 00. 190 Ir:.gi Haraldur Þorvaldsson Kröyer .............0.000.00.. 0 427 Ingjaldur Kjartansson ................0...0..0. 000 öd5 Jakob Sigurður Sigurjónsson ...........0..).0....000 00 32, 37 Jóhann Pétursson .................0..000.002. 000 190 Johanson, Osmond ................00. 00. 0n 303 Jón Múli Árnason ................0....00.0 0. 190 Jón Kjartansson .................0..0.000 00 128 Jón Kristinn Steinsson ...................0.000 0. 190 Jónas Þórður Guðjónsson .................00000. 00 452 Jónas Þorbergsson .............0......000. 0. 132 Júlíus Maggi Magnús ....................0.00 0000 559 Jörgen Óskar Jörgensson ................00. 0. 99 Kristján Guðmundsson ....................0... 0. 190, 498 Kristófer Sturluson ............0....00000 0 199 Kröyer, Ingi Haraldur Þorvaldsson ..............0.0.....00. 0. 427 Magnús Steinar Gíslason ..............0......0..0 00 171 Magnús Hákonarson .............0..0.00 000 190 Magnús Jóel Jóhannsson .............2....0.. 00... 190 Magnús, Júlíus Maggi .................0.000000.. 559 Ólafur Byron Guðmundsson ............0..0.005 0 273, 420 Ólafur Jensson ..........0.00.0 00. 190 Ólafur Magnússon Waage ............0..2..0.0.. sn 344 Osmond Johanson ............200%0. 0000 303 Páll Theódórsson ................%0 000... 190 Pétur Rúðrik Rósant Valentýr Kárason .................00000.00. 625 Pétur Magnús Sigurðsson ...................000 0000 52 Nafnaskrá. Robertus Verbiest ..............0..0..0. 00 Schröder, Vilhjálmur Hans Alfreð Sigurður Jónsson ............0.0. 00 rss Sigurður Norðmann Júlíusson Sívertsen, Guðmundur Spencer, Herbert ...........00..000 0000 Stefán Oddur Magnússon Stefán Sigurgeirsson Stefán Ögmundsson Stefnir Ólafsson ...............0... ss Verbiest, Robertus Victor Allen Buschini ..............20202. 0... Vilhjálmur Hans Alfreð Schröder .............2.00.0 00. nn Waage, Ólafur Magnússon ........0.0000000 0 Þórður Finnbogason ............0..000 0 eens Þórður Guðjón Þórarinsson ..........0.20000 000 Þorfinnur Jóhannsson ..........0.0000 00 ess Þorgrímur Starri Björgvinsson .........2.0..000 00. n nn Þorgrímur Viðar Jóhannesson .........0220..0 00 enn nn Þórný Þuríður Tómasdóttir .........0.22.0.00 0. n nn II. SKRÁ um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl., sem vitnað er til 1281 1869 1878 1884 1885 1686 1893 1901 í XXIII. bindi hæstaréttardóma. Jónsbók. Rekabálkur 2. kap. — 92. Landsleigubálkur 71. kap. — 92. 25. júní. Almenn hegningarlög handa Íslandi. IX. kafli — 271. 38. gr. — 30. 52. gr. — 271. 63. gr. — 30. 83. gr. — 271. 101. gr. — 271. 102. gr. — 271. 113. gr. — 271. 240. gr. — 30. nr. 3 18. apríl. Lög um skipti á dánarbúum, félagsbúum o. fl. 39. gr. — 164. 83. gr. — 661, 662, 663. 96. gr. — 164. mr. 1 12. janúar. Lög um bygging, ábúð og úttekt jarða. 13. gr. — 383. nr. 29 16. desember. Lög um lögtak og fjárnám án undanfarins dóms eða sáttar. 8. gr. — 508. 9. september. Bernarsáttmálinn til verndar bókmenntum og lista- verkum. — 461. 1. gr. — 461. 8. gr. — 461. 14. gr. — 461. nr. 28 26. október. Lög um skaðabætur fyrir gæsluvarðhald að ósekju o. fl. 1. gr. — 105, 112, 113. 3. gr. — 105. mr. 18 13. september. Lög um manntal í Reykjavík. — 52. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XKIll nr. 13 20. október. Lög wm rithöfundarétt og prentrétt. — 169. 4. gr. — 461. 19. gr. — 458, 460, 462. 20. gr. — 458. nr. 14 20. október. Lög um fyrning skulda og annarra kröfuréttinda. 2. gr. — 94. 3. gr. — 94. 4. gr. — 94. nr. 66 22. nóvember. Girðingalög. 11. gr. — 376, 377. nr. 35 2. nóvember. Lög um mælingu og skrásetningu lóða og landa í lögsagnarumdæmi Reykjavíkur. 5. gr. — 640. nr. 56 30. nóvember. Siglingalög. — 21. 165. gr. — 26. 225. gr. — 414. 239. gr. — 17. 243. gr. — 17. nr. 58 30. nóvember. Lög um sauðfjárbaðanir. — 346. nr. 41 28. nóvember. Lög um landamerki o. fl. II. kafli — 157. III. kafli — 45, 157, 640. 16. gr. — 45. nr. 5 18. maí. Lög um bann gegn botnvörpuveiðum. — 318, 591, 594. 1. gr. — 304, 305, 321, 491, 492, 538, 544, 587, 589. 2. gr. — 491, 587. 3. gr. — 304, 305, 491, 492, 538, 544, 587, 589, 594. nr. 89 27. júní. Lög um stafnun og slit hjúskapar. 99. gr. — 164. nr. 46 27. júní. Lög um afstöðu foreldra til óskilgetinna barna. 31. gr. — 176. nr. 57 27. júhí. Lög um afstöðu foreldra til skilgetinna barna. 3. gr. — 176, 177. T. gr. — 180. 8. gr. — 176. nr. 39 19. júní. Lög um lausafjárkaup. 52. gr. — 675. nr. 15 20. júní. Vatnalög. III. kafli — 387. XVI. kafli — 387. 25. gr. — 386, 387. XXIV Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 26. gr. — 387. 32. gr. — 387. 62. gr. — 663. 143, gr, — 387. 146. gr. — 387. 1923 nr. 20 20. júní. Lög um réttindi og skyldur hjóna. 20 gr. — 630, 632, 633. 1924 nr. 4 11. apríl. Lög um að miða við gullkrónur sektir fyrir land- helgisbrot. — 304, 305, 318, 321, 491, 538, 544, 587, 589, 594. 1. gr. — 491, 492. 1925 nr. 1 13. mare. Tilskipun um mælitæki og vogaráhöld. — 691. 1925 nr. 52 27. júní. Lög um veralunaratvinnu. — 574, 1926 nr. 21 15. júní. Lög um veitingasölu, gistihúshald o. fl. — 286, 297. 2. gr. — 284, 298, 329. 7. gr. — 329. 15. gr. — 284, 298. 1586 nr. 42 15. júní. Lög wm skipströnd og vogrek. 22. gr. — 92. 1928 nr. 22 7. maí. Hjúalög. 8. gr. — 70. 30. gr. — 70. 1928 mr. 41 31. marz. Lögreglusamþykkt fyrir Vestmannaeyjar. — 38. 49. gr. — 40. öl. gr. — 40. 1928 mr. 51 7. maí. Lög um nokkrar breytingar til bráðabirgða á hegning- arlöggjöfinni og viðauka við hana. 6. gr. — 30, 480. 1929 nr. 82 14. júní. Lög um loftferðir. — 604, 605, 607. 24. gr. — 618, 619. 41. gr. — 619. 42. gr. — 604, 605 1980 nr. 2 7. janúar. Lögreglusamþykkt fyrir Reykjavík. — 30, 100, 213, 286, 298, 425, 623, 624. VII. kafli — 173. 1. gr. — 195, 197, 233, 236, 238, 246, 247, 248, 250, 252, 254, 256, 258, 259, 260, 265, 266, 271, 500. 3. gr. — 173, 195, 197, 215. . gr. — 275, 546. 5. gr. — 274, 421. Hm 1930 1930 1932 1933 1933 1933 1933 1985 1935 Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XXV 6. gr. — 214. 10. gr. — 562. 19. gr. — 622, 624. 22. gr. — 582. 28. gr. — 9, 13, 31, 561. 31. gr. — 215, 424. 46. gr. — 215, 350, 534, 561, 563. 50. gr. — 215. TA. gr. — 335. 78. gr. — 607. 79. gr. — 285, 296. 96. gr. — 31, 195, 197, 233, 236, 238, 246, 247, 248, 250, 252, 254, 256, 258, 259, 260, 265, 266, 271, 285, 297, 561, 607, 624. nr. 86 19. maí. Lög um vigt á síld. — 691. 1. gr. — 692. nr. 41 19. maí. Sjómannalög. — 311. 5. gr. — 473. 41. gr. — 360, 554, 556, 558. 85. gr. — 316. 88. gr. — 311, 316. 89. gr. — 316. nr. ?1 23. júní. Lög um byggingarsamvinnufélög. — 165. mr. 8 11. apríl. Tilskipun wm alþjóðlegar sjóferðareglur, sem fylgt skal á íslenakum skipum. 29. gr. — 415. nr. 87 19. júní. Ábúðarlög. " 18. gr. — 2. 19. gr. — 323. 25. gr. — 323. 26. gr. — 327, 383. 27. gr. — 327, 383. 31. gr. — 327, 384. nr. 93 19. júní. Víæillög. 16. gr. — 167. 17. gr. — 160. nr. 101 19. júní. Vegalög. 41. gr. — 377. mr. 1 7. janúar. Lög um meðferð og sölu mjólkur og rjóma. — 53. T. gr. — 59. nr. 6 9. janúar. Lög um tekjuskatt og eignarskatt. — 444, 445, 446, 447, 450. XXVI Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 1935 1935 1935 1936 1936 1936 1936 I. kafli — 438, II. kafli — 438. 17. gr. — 451. 19. gr. — 446, 447. nr. 22 15. mare. Reglugerð um framleiðslu, meðferð og sölu mjólkur og rjóma o. fl. — 53. nr. 38 9. janúar. Áfengislög. — 100, 172, 286, 298, 423, 424, 533, 534, 547, 607, 626. 10. gr. — 296, 298. 11. gr. — 297. 15. gr. — 296, 298, 481. 16. gr. — 201, 499, 502. 17. gr. — 214, 215, 349, 454. 18. gr. — 174, 454. 21. gr. — 349, 355, 536, 626. 32. gr. — 285. 33. gr. — 350, 354. 34. gr. — 297, 298. 36. gr. — 481, 499, 502. 37. gr. — 350, 354. 39. gr. — 350, 354, 355, 536, 626. nr. 1182 18. maí. Lög um Hæstarétt. 24. gr. — 519, 38. gr. — 178, 329, 357, 553, 555, 558, 662. nr. 24 1. febrúar. Lög um eftirlit með matvælum og öðrum neyalu- og nauðsynjavörum. — 52, 60. 4. gr. — 60. nr. 30 1. febrúar. Lög um breytingu á og viðauka við siglingalög nr. 56 30. nóvember 1914. 1. gr. — 360, 554, 556, 559. nr. 49 15. júlí. Reglugerð um tilbúning og dreifingu á matvælum og öðrum neyalu- og nauðsynjavörum. — 546. nr. 85 23. júní. Lög um meðferð einkamála í héraði. — 402. 5. gr. — 105, 177, 181. 9. gr. — 1, 4, 448. 36. gr. — 45. T1. gr. — 26, 380, 579. 88. gr. — 124. 96. igr. — 359, 553, 555, 558. 104. gr. — 22. 105. gr. — 63, 124, 477. 1936 1988 106. 108. 109. 110. 111. 113. 114. 117. 118. 120. 127. 135. 148. 151. 167. 175. 180. 186. 188. 190. 195. 196. 197. 198. 199. 200. 208. nr. 72 24. júní. Reglugerð um gerð og notkun bifreiða. — 307, 308. 5. 6. 7. 9. gr. gr. - gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 63, 181. 73, 175, 176, 301, 385. 63, 65. 65, 122, 399, 586, 642. 586, 642. 597, 631. 46, 178. 595. 1, 4, 279, 360, 487, 488, 554, 556, 558. 4, 411, 412. 510, 644. 590. 399, 404. 399. 164. 15. 177, 387, 390. 166. 521, 584. 409. 22. 23. 162, 164. 299, 394. 398. 360, 379, 554, 556, 558. gr. — 159, 489. nr. 133 28. desember. Reglugerð um tekjuskatt og eignarskatt. 23. gr. — 450. 24. gr. — 451. 25. gr. — 446, 451. nr. 46 13. júní. Lög um samvinnufélög. — 445. gr. gr. gr. gr. 32. 429. 310. 430, 433. nr. 100 11. júní. Lög um iðnaðarnám. — 596. ook gr. gr. gr. gr. 72. 600. 369. 12, 13. XXVII XXVIII Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 12. gr. — 602. 17. gr. — 600, 601. 19. gr. — 599, 600, 601, 602. 1939 nr. 196 25. október. Auglýsing um bann gegn því að veita upplýsing- ar um ferðir skipa. — 271. 1940 nr. 9 12. febrúar. Lög um heimild fyrir ríkisstjórnina til að banna að veita upplýsingar um ferðir skipa. — 211. 1940 nr. 19 12. febrúar. Almenn hegningarlög. — 195, 197. VI. kafli — 143, 199, 200, 201, 202, 203, 204, 206, 208, 209, 210. VII. kafli — 607. KI. kafli — 213. XII. kafli — 213, 271, 514, 534. XIII. kafli — 213. XIV. kafli — 132, 133, 134, 144, 147, 154. XVIII. kafli — 311, 316, 604. XKII. kafli — 346. XXIII. kafli — 33, 130, 281, 307, 362, 464, 604, 607. XKIV. kafli — 112. KKVI. kafli — 112, 172. XXVII. kafli — 1182, 327. 20. gr. — 256, 454. 22. gr. — 128, 131, 194, 197, 198, 199, 200, 201, 202, 203, 204, 205, 498, 499, 502. öl. gr. — 139. 64. gr. — 174. 68. gr. — 171, 172, 199, 202, 203, 205, 233, 236, 238, 265, 273, 344, 345, 350, 355, 421, 422, 454, 456, 480, 485, 502, 621. 70. gr. — 485. TA. gr. — 199, 206. 76. gr. — 236, 238, 354, 422, 456. TT. gr. — 40, 131, 233, 238, 246, 254, 255, 256, 258, 265, 310, 354, 433, 456, 466, 502, 621, 626, 652. 78. gr. — 40. 93. gr. — 480. 100. gr. — 194, 197, 198, 199, 200, 201, 202, 203, 204, 205, 233, 236, 238, 265, 498. 106. gr. — 204, 206, 238, 246, 247, 248, 249, 254, 256, 258, 260, 607. 107. gr. — 194, 197, 198, 199, 200, 201, 202, 203, 204, 205, 498. 108. gr. — 246, 250, 252, 254, 259, 266, 272, 500, 514, 516. 118. gr. — 233. 121. gr. — 271. 128. gr. — 138, 143, 155. 1940 1940 1941 Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XXIX 142. gr. — 201, 499, 502. 147. gr. — 479, 480, 485. 155. gr. — 274, 422. 200. gr. — 345, 347. 215. gr. — 36, 99, 100, 102, 128, 131, 280, 310, 361, 367, 466, 653, 660. 217. gr. — 215. 218. gr. — 215, 233, 433, 561, 563, 649. 219. gr. — 33, 37, 39, 214, 425, 426, 428, 429, 433, 463, 561, 563, 604, 605, 619, 649, 650, 652. 234. gr. — 514. 241. gr. — 514, 516. 244. gr. — 172, 174, 198, 216, 273, 274, 275, 286, 349, 350, 354, 421, 422, 454, 534. 246. gr. — 352, 354. 241. gr. — 198. 252. gr. — 349, 350, 354. 254. gr. — 198. 259. gr. — 286. 264. gr. — 581, 582. nr. 48 12. febrúar. Lög um viðauka við og breytingu á lögum nr. 100 11. júní 1938 um iðnaðarnám. 1. gr. — "Tó. nr. 91 14. maí. Lög um húsaleigu. — 30. nr. 23 16. júní. Bifreiðalög. — 33, 38, 100, 130, 214, 216, 281, 307, 308, 362, 425, 464, 500, 533, 547, ð. 7. 20. 21. 22. 23. 26. 21. 28. 29. 31. 34. 38. 39. 607, 626. gr. — 350. gr. — 429. gr. — 30, 128, 131, 214. gr. — 128, 131. gr. — 128, 131, 534, 607. gr. — 349, 536, 561, 563, 626. gr. — 215, 350, 429, 463, 561, 563, 649, 650, 653, 660. gr. — 33, 36, 39, 40, 99, 100, 102, 128, 131, 214, 280, 310, 341, 349, 350, 367, 426, 429, 466, 500, 561, 563, 626, 648, 649, 650. 653, 660. gr. — 40, 466. gr. — 100, 102. gr. — 36. gr. — 16, 277, 279. gr. — 30, 36, 99, 128, 131, 280, 310, 350, 354, 367, 426, 429, 433, 466, 536, 561, 563, 626, 649, 650, 652, 653, 661. gr. — 37, 131, 310, 350, 355, 367, 428, 430, 433, 466, 536, 560, 561, 626, 650, 653, 661. Cc XXX Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 1941 nr. 24 16. júní. Umferðarlög. — 30, 33, 38, 100, 130, 214, 281, 362, 425, 464, 626. 1941 1942 1942 1943 1943 1943 1943 194} 1944 2. Þau gr. — 33, 36, 39, 40, 128, 280, 341, 349, 350, 367, 426, 463, 561, 563,. gr. — 653. gr. — 128, 131, 341, 349, 350, 426, 463, 561, 563, 626, 661. gr. — 13,31, 561. gr. — 40, 466. gr. — 12, 15, 40, 215, 561. - gr. — 100, 102. 14. gr. — 31, 36, 128, 131, 280, 350, 354, 367, 426, 466, 561, 563, 626, 653, 661. nr. 112 9. október. Lög um lax- og silungsveiði. — 523, 524. V. kafli — 524. 22. 89. 94. gr. — 526. gr. — 526. gr. — 526. nr. 127 9. desember. Lög um viðauka við lög nr. 13 20. október 1905 um rithöfundarétt og prentrétt. 2. gr. — 213. nr. 20 20. maí. Lög um breytingu á lögum nr. 6/1935 um tekjuskatt og eignarskatt. — 445. 1. gr. — 444, 445, nr. 61 4. júlí. Lög um málflytjendur. 3. 4. 20. gr. — 302. gr. — 302. gr. — 302. 2. febrúar. Auglýsing lögreglustjórans á Reykjavík um aðalbrautir. — 15. nr. 16 26. febrúar. Lög um orlof. 1. gr. — 173. nr. 39 7. apríl. Lög um húsaleigu. 5. gr. — 98. nr. 116 30. desember. Lög um ættaróðal og erfðaábúð. VIII. kafli — 322, 323. 42. gr. — 327. nr. 33 17. júní. Stjórnarskrá lýðveldisins Íslands. 40. gr. — 442. 67. gr. — 435, 441, 442, 443, 444, 445. 11. gr— 442. nr. 40 20. desember. Tilkynning verðlagsstjóra til iðjufyrirtækja. — 215. 1944 1944 1915 1945 1945 1946 Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XXKI nr. 57 12. apríl. Reglugerð um breytingu á. reglugerð nr. 133 28. desember 1936 um tekjuskatt og eignarskatt. — 393. nr. 129 21. desember. Reglugerð um útvarpsrekstur ríkisins. — 142. VIII. kafli 135, 140, 147. mr. 13 30. janúar. Reglugerð um greiðslu bóta fyrir eignir íslenakra skipverja, þær sem farizt hafa við sjóslys. — 360, 554, 556, 558. 2. gr. — 360, 554, 556, 559. 4. gr. — 360, 554, 556, 559. nr. 62 12. mara. Lög um veltuskatt. — 573, 574. 1. gr. — 574. 2. gr. — 574. nr. 66 12. apríl. Lög um útsvör. — 392. 3. gr. — 391. 4. gr. — 391, 392. nr. 126 7. ágúst. Reglugerð um sölu og veitingar áfengis, er um ræðir á lögum nr. 33 9. janúar 1935 og lögum mr. 3 4. apríl 1983. — 286, 298 10. gr. — 285, 297. 12. gr. — 297, 298. 18. gr. — 297, 298. nr. 50 7. maí. Lög um almannatryggingar. 107. gr. — 602. 108. gr. — 598, 602. 112. gr. — 449. 113. gr. — 449. mr. 136 19. október. Reglugerð um mjólk og mjólkurvörur. — 52, 54, 56. 1. gr. — 60. 14. gr. — 58, 59. nr. 34 22. apríl. Vegalög. 40. gr. — 376. mr. 35 81. desember. Tilkynning verðlagsstjóra um verðlag. — 215. mr. 37 31. desember. Tilkynning Viðskiptanefndar um hámarks- álagningu. — 545. nr. 67 5. júná. Lög um eignakönnun. — 30. II. kafli —-389, 390. VI. kafli — 390. XXXII Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 194? 1947 1947 194? 194? 1947? 197? 194? 18. gr. — 389, 390. 19. gr. — 389, 390. nr. 70 5. júní. Lög um fjárhagsráð, innflutningsverakun og verðlags- eftirlit. — 9. 5. gr. — 11. 22. gr. — 11. nr. 74 5. júní. Lög um inngöngu Íslands í Bernarsambandið. — 461. mr. 80 5. júní. Framfærslulög. 3. gr. — 581. 6. gr. — 581. nr. 82 31. júlí, Reglugerð um fjárhagsráð, innflutningsverslun, gjaldeyrismeðferð og verðlagseftirlit. — 9, 10, 546. 1. gr. — 11. 11. gr. — 11. 17. gr. — 551. 39. gr. — 11, 551. nr. 95 5. júní. Lög wm lögræði. — 65. 17. september. Auglýsing fjárhagsráðs. — 9, 11. nr. 110 19. september. Auglýsing um inngöngu Íslands í Bernarsam- bandið. — 461. nr. 128 29. desember. Lög um dýrtíðarráðstafanir. — 573, 574, 576, 637. VII. kafli — 574, 576, 636. 41. gr. — 576, 636. 42. gr. 576, 636. nr. 190 26. nóvember. Reglugerð um eignakönnun samkvæmt lögum nr. 67/1947. — 30. nr. 203 30. október. Reglugerð um breytingu á reglugerð um. gerð og notkun bifreiða nr. 72 24. júná 1937. — 429. nr. 14 8. marg. Lög um ákvörðun fésekta. — 197, 206, 285, 521. 1. gr. — 297, 298, 624. nr. 49 5. apríl. Lög um breytingu á bifreiðalögum nr. 23. 16. júní 1941 2. gr— 128. nr. 100 29. desember. Lög um dýrtíðarráðstafanir vegna atvinnu- veganna. — 572, 573, 574, 631. 1948 1949 1949 1949 1949 1950 1950 1950 1950 1950 Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XXKXIII III. kafli — 448, 635, 636, 638. 20. gr. — 576, 636. 21. gr. — 576, 636. 22. gr. — 448, 572, 573, 574, 576, 634, 635, 636, 637, 638. 23. gr. — 573, 575, 576, 636. 24. gr. — 449, 576, 636. 25. gr. — 576, 636. 26. gr. — 449, 576, 636. 27. gr. — 576, 636. mr. 145 6. október. Reglugerð um breytingu á reglugerð nr. 82/1947 um fjárhagsráð, innflutningsveralun, gjaldeyrismeðferð og verðlags- eftirlit. 1. gr. — 11. nr. 18 22. mara. Lög um kyrrsetningu og lögbann. 23. gr. — 168. nr. 19 1. febrúar. Reglugerð um flutningsrétt á ritverkum og tón- smíðum. 1. gr. — 459. nr. 46 25. maí. Lög um iðnfræðslu. 10. gr. — 622. mr. 57 25. maí. Lög um nauðungaruppboð. — 162, 163, 164. 1. gr. — 162, 163. 4. gr. — 162, 163, 164. 34. gr. — 164. mr. 184 1. nóvember. Reglugerð um fluglið. 50. gr. — 621. mr. 22 19. marg. Lög um gengisskráningu, launabreytingar, stór- eignaskatt, framleiðslugjöld o. fl. — 435, 436, 437, 439, 440, 441, 442, 443, 445, 446, 447, 449, 450. 12. gr. — 435, 437, 438, 439, 441, 442, 443, 444, 445, 446, 447, 450, 452. mr. 31 16. ágúst. Tilkynning verðlagsstjóra um hámarksálagnin gu. — 551. nr. 35 27. apríl. Lög um verðlag, verðlagseftirlit og verðlagsdóm. — 546. 4. gr. — öðl. 19. gr. — öðl. nr. 59 25. maí. Lög um breytingu á lögum nr. 22 19. mara 1950 um gengisskráningu, launabreytingar, stóreignaskatt, framleiðslugjöld o. fl. — 438, 441. 4. gr. — 452. mr. 68 30. júní. Bráðabirgðalög um breytingu á lögum nr. 22/1950um gengisskráningu, launabreytingar, stóreignaskatt, framleiðslugjöld o. fl. XXKIV Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 1950 1950 1950 1950 1951 1951 1951 1951 — 440. 20. september. Reglur fjármálaráðuneytisins um mat lausafjár til stóreignaskatts. — 448. nr. 117 28. desember. Lög um breytingu á lögum nr. 22/1950 um gengisskráningu, launabreytingar, stóreignaskatt, framleiðslugjöld o. fl. — 438, 441, 4. gr. — 440, nr. 133 30. júní. Reglugerð um stóreignaskatt samkvæmt 12. gr. laga nr. 22/1950. 3. gr. — 445, 446, 5. gr. — 447. 6. gr. — 447, 12. gr. — 448, 449. 16. gr. — 451. mr. 240 18. desember. Reglugerð um breytingu á reglugerð um tekju- skatt og eignarskatt nr. 133 28. desember 1936. — 450. 1. gr. — 450. nr. 5 29. janúar. Lög um breytingu á lögum nr. 5 18. maí 1920 um bann gegn botnvörpuveiðum. — 304, 305, 538, 587, 589, 594. 1. gr. — 491, 492, 587. nr. 6 29. janúar. Lög um breytingu á bifreiðalögum nr. 23 16. júní 1941. — 354, 626. 2. gr. — 536. nr. 8 5. febrúar. Ábúðarlög. 26. gr. — 327. 27. gr. — 37. nr. 27 5. mara. Lög um meðferð opinberra mála. 2. gr. — 389, 390. 4. gr. — 389, 390. 13. gr. — 453. e 75. gr. — 453. TI. gr. — 453. 115. gr. — 132, 389, 498. 118. gr. — 352, 498. 145. gr. — 453, 560. 146. gr. — 102. 154. gr. —- 104. 171. gr. — 479. nr. 39 15. mara. Lög um rétt erlendra manna til að stunda atvinnu á Íslandi. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. KXXV — 284, 286. 2. gr. — 297. 6. gr. — 284. 9. gr. — 284, 297. 1951 nr. 4? 16. mars. Lög um breytingu á áfengislögum nr. 33/1935. — 424. 1. gr. — 423, 499, 502. 2. gr. — 424, 499, 502. 1952 nr. 24 1. febrúar. Girðingalög. 16. gr. — 376. IV. EFNISSKRÁ. A. Atriðisorð efnisskrár, Abúð. Ábyrgð. Aðför. Sjá fjárnám, fógetagerðir, innsetningargerðir, lögtak, út- burðargerðir. Aðgerðaleysisverkanir. Aðild, Aðiljaskýrslur. Áfengi. Áfengislagabrot. Áfrýjun. Sbr. aðild, málasamlag. Áfrýjunarleyfi. Ágreiningsatkvæði. Sjá sératkvæði, Ákæra. Akæruvald. Álitsgerðir. Sjá mat og skoðun. Almannahætta. Alþingi. Analogia. Sbr. lög, lögskýring. Árekstur skipa. Ásetningur. Sjá saknæmi. Atvinnuréttindi. Áverkar. Sjá líkamsáverkar. kærumál, Barnsfaðernismál. Bifreiðalög, Sjá bifreiðar. Bifreiðar. Bjarglaun. Sjá björgun. Björgun. Blóðrannsókn. Blöð. Borgararéttindi. Botnvörpuveiðabrot. Sjá fiskveiða- brot. Brenna. Dánarbætur. Dómar og úrskurðir. Dómarar. Dómstólar. Eftirgrennslan brota. Sjá opinber mál. Eiður. Sbr. vitni. Eignakönnun. Eignarréttur. Eignarupptaka. Sjá upptaka eign- ar. Eignaspjöll. Embættisbrot. Embættismenn. Sjá dómarar, em- bættisbrot, lögreglumenn, stjórn- sýslumenn. Endurgreiðsla. Endurupptaka máls. Fangelsi. Sjá refsingar. Farmsamningar. Fasteignir. Félög. Sbr. hlutafélög. Fiskveiðabrot. Fjárfesting. Fjárhagsráð. Sjá fjárfesting. Fjármál hjóna. Sjá hjón. Fjárnám. Flug. Sjá loftför. Fógetagerðir. Sjá dómarar, fjár- nám, innsetningargerðir, lög- bann, lögtak, útburðargerðir. Forgangskröfur. Sjá skipti. Efnisskrá. Forkaupsréttur. Frávísun. Frestir. Fundið fé. Fyrning. Gagnsakir. Sjá málasamlag. Gáleysi. Sjá saknæmi. Gerðardómur. Gjafsókn. — Gjafvörn. Gjaldþrotaskipti. Sjá skipti. Greiðsla. Gæaluvarðhald. Hafning. Heilbrigðismál. Heimísun. Sjá ómerking. Hjón. Hlutafélög. Hlutdeild. Hugverk. Sjá höfundaréttur. Húsaleiga. Höfundaréttur. Iðönnámssamningar. vinnu- samningar. Innsetnin gar gerðir. Sjá Ítök. Sjá reki. Játning. Sjá aðiljaskýrslur. Kaup og sala. Kjörgengi. Sjá borgararéttindi. Kosningarréttur. Sjá borgararétt- indi. Kröfuwréttindi. Sjá ábyrgð, aðgerð- arleysisverkanir, greiðsla, kaup og sala, samningar, skaðabætur, skuldamál. Kvikmyndahús. Kynferðisbrot. Sjá skirlifisbrot. Kærumál. Landamerkjadómur. Landhelgisbrot. Sjá fiskveiðabrot. XKXVII Laæ- og silungsveiði. Leiðbeiningarskylda dómara. Leiga. Sjá ábúð, húsaleiga, útburð- argerðir. Líkamsáverkar. Líkur, Sjá sönnun. Loforð. Sjá ábyrgð, forkaupsréttur, kaup og sala, samningar, skaða- bætur, vinnusamningar. Loftför. Læknar. Lög. Lögskýring. Lögbann. Löggæzla. Sjá lögreglumenn. Lögreglumenn. Lögreglusamþykktir. Lögræði. Lögtak. Lögveð. Sbr. sjóveð. Málasamlag. Málflutningsmenn. Málflutningur. Málsbætur. Málshöfðun. Sbr. ákæra. Málskostnaður. Sbr. gjafsókn, ó- maksbætur. Málsmeðferð. Manndráp. Mannorð. Sjá borgararéttindi. Mat og skoðun. Sbr. blóðrannsókn. Meinyrði. Merkjadómur Reykjavíkur. Mjólkurlöggjöf. Sjá heilbrigðismál. Námssamningar. Sjá vinnusamn- ingar. Ofbeldi. Sjá líkamsáverkar. Ómaksbætur. Ómerking. Opinber mál. Sbr. ákæra, dómarar, mat og skoðun, sönnun, vitni. Opinberir starfsmenn. Sjá dómarar, lögreglumenn, stjórnsýslumenn. XXXVIII Orlof. Rán. Rangar skýrslur. Rafsingar. Reki. Reklamation, verkanir. Res judicata. Sjá dómar. Réttarfar. Sjá aðild, aðiljaskýrslur, áfrýjun, ákæra, barnsfaðernis- mál, blóðrannsókn, dómar og úr- skurðir, dómarar, dómstólar, eið- ur, endurupptaka, fjárnám, gerð. ardómur, gjafsókn, hafning, kærumál, landamerkjadómur, lögbann, lögtak, málasamlag, málflutningsmenn, málflutning- ur, málshöfðun, málskostnaður, Sjá aðgerðarleysis- málsmeðferð, mat og skoðun, merkjadómur Reykjavíkur, ó- maksbætur, ómerking, opinber mál, réttarfarssektir og vítur, sáttir, sératkvæði, Siglingadóm- ur, sjó- og verzlunardómur, skipti, skjöl, stefna, sönnun, upp- boð, úrskurðir, útburðargerðir, útivist aðilja, varnarþing, vett- vangsmál, vitni. Réttarfarssektir og vítur. Rithöfundaréttur. Sjá höfundarétt- ur. Saknæmi. Sameign. Samningar. Sjá enn fremur ábúð, forkaupsréttur, húsaleiga, skaða- bætur, vinnusamningar. Samvinnu félög. Sáttir. Sératkvæði. Siglingadómaur. Siglingar. Sjá árekstur skipa, björgun, farmsamningar, fisk- veiðabrot, sjóveð. Efnisskrá. Sjó- og veralunardómur. Sjóveð. Skaðabætur. Skattar og gjöld. Skilorðsbundnir dómar. Skip. Sjá árekstur skipa, björgun, farmsamningar, fiskveiðabrot, sjóveð, Skipti. Skírlífisbrot. Skjöl. Skuldamál. Stefna. Stefnubirting. Sbr. ákæra. Stjórnarskráin. Stjórnsýsla. Stjórnsýslumenn. Svipting réttinda. Sjá atvinnurétt- indi, bifreiðar, borgararéttindi, refsingar. Sjönnun, Sönnunarbyrði. Sbr. að- iljaskýrslur, blóðrannsókn, mat og skoðun, vitni. Tilraun. Tómlætisverkanir. leysisverkanir. Sjá aðgerðar- Umboð. Umferðarlög. Sjá bifreiðar, Umferðarréttur., Uppboð. Upphlaup. Upptaka eignar. Úrskurðir. Útburðargerðir. Útivist aðilja. Útsvör. Sjá skattar og gjöld. Valdstjórn. Vangeymsla. verkanir. Varðhald. Sjá refsingar. Varðskip ríkisins. Sjá stjórnsýsla. Varnarþing. Veð. Sjá lögveð, sjóveð. Sjá aðgerðarleysis- Efnisskrá. Vegir. Veiði. Sjá lax- og silungsveiði. Veitingahús. Verðlagslöggjöf. Veitvangsmál. Vextir. Viðskiptatilkynningar. Sjá aðgerð- arleysisverkanir. Vinnusamningar. Vitni. Vírilmál, Vízælar. XKKIK Yfirvöld. Sjá dómarar, lögreglu- menn, stjórnsýslumenn. Þjófnaður. Ærumeiðingar. Sjá meinyrði. Ökuleyfi. Sjá atvinnuréttindi, bif- reiðar. Ölwun, Sjá áfengislagabrot, bifreið- ar. Örorka. Öryggisráðstafanir. B. Efnisskrá. Ábúð. Bls. Um byggingu þjóðjarðar fór eftir lögum nr. 116/1943. Er jörðin losnaði úr ábúð árið 1945, heimilaði sýslumaður A öll afnot hennar um óákveðinn tíma. A nytjaði jörðina síðan frá sinni eigin jörð, en fluttist ekki þangað búferlum. Þessi nýting A varð ekki talin leiguliðaábúð, sbr. VIII. kafla laga nr. 116/1943 og 19. og 25. gr. laga nr. 87/1933. Uppsögn þessara afnota jarð- arinnar var því heimil án saka. ........0000000.0 00 sr. Með erfðafestubréfi 15. júní 1916 var jörðin Hvaleyri við Hafnar- fjörð leigð á erfðafestu til 50 ára frá fardögum 1916 að telja, og var leigutaka heimilað að framselja leigurétt sinn öðrum. Hinn 1. ágúst 1947 seldi þáverandi ábúandi jarðarinnar þeim A og B leiguréttinn. En með stefnu 16/3 1948 höfðaði landeigandi mál á hendur þeim og krafðist brottflutnings þeirra, með því að þeir hefðu með spjöllum á jörðinni fyrirgert ábúðarrétti sínum. Leitt var í ljós, að ábúendur jarðarinnar höfðu á undanförnum árum tekið og selt stórkostlegt magn af sandi úr landareign jarðarinnar. Hafði sandtaka þessi haft í för með sér spjöll á jörðinni. Þar sem sandnámið var framkvæmt og umrædd spjöll urðu á jörðinni að nokkru í tíð A og B fyrir atbeina þeirra og á þeirra ábyrgð, höfðu þeir fyrirgert ábúðarrétti sínum. Voru kröfur landsdrottins því teknar til greina. ......0.0000000.000.. Ábyrgð. A lánaði B kr. 25000.00, enda skuldbatt C sig til að greiða A þá fjár- hæð af láni, sem hann hafði heitið B og koma átti til útborg- unar á næsta ári. Vegna gjaldþrota B var lán þetta aldrei af hendi innt, og af þeim sökum taldi C sig lausan allra mála um greiðslu til A. Samkvæmt loforði C var honum dæmt að greiða 322 378 XL Efnisskrá. A fjárhæðina. ...........00.00.0.0.0 Tjóni af árekstri bifreiða skipt á eigendur Þeirra með hliðsjón af sök ökumanna, sbr. 4. mgr. 34. gr. laga nr. 23/1941. .......... Eftir að skip hafði tekið vöru til útflutnings, strandaði það hér við land, og varð för þess af þeim sökum ekki haldið áfram. Farm- eiganda var þó dæmt að greiða farmgjald til útlanda að fullu, enda var greiðsla farmgjalds áskilin í farmskírteini „ship lost or not lost“. ............0 0... Skip strandaði hér við land, eftir að Það hafði tekið farm til útflutn- ings, og mátti skipið af þeim sökum ekki halda ferð sinni áfram. Er farmgjalds var samt sem áður krafizt, bar farmeigandi það m. a. fyrir sig, að skipstjórnarmenn hefðu átt sök á strandi skipsins. En þessi vörn stoðaði ekki, með því að eigandi skipsins var í farmskirteini undanþeginn ábyrgð á mistökum skipstjórn- AFMANNA. .....00..00 0000 A féll af palli vörubifreiðar, er henni var ekið af stað, og hlaut nokkur meiðsl við fallið. Ökumaður bifreiðarinnar var að akstri Í greiðaskyni án endurgjalds og ekki í þjónustu eiganda bifreið- arinnar, er slys þetta gerðist. Þá var ósannað, að ökumaðurinn hefði leyft A far með bifreiðinni eða haft vitneskju um, að A tók sér far með henni. Að svo vöxnu máli var eiganda bifreið- arinnar ekki dæmd ábyrgð á tjóni A. ...........00.0000000. Drengur varð fyrir bifreið í Reykjavík og stórslasaðist. Ökumaður bifreiðarinnar hafði ekið sálauslega, er slysið vildi til, en eigi var í ljós leitt, að drengurinn ætti á því nokkra sök. Eiganda bifreiðarinnar var því dæmt að bæta tjón drengsins að fullu. .. Er e/s S var með hægri ferð á leið inn Siglufjarðarhöfn, sigldi v/s SI aftur á bak í veg fyrir það. Varð árekstur milli skipanna með þeim hætti, að stefni e/s S lenti á stjórnborðsbóg v/s SI. Stjórnandi v/s SI var talinn eiga meginsök á árekstrinum, enda Þótt skipstjórnarmenn e/s S ættu og á honum nokkra sök. Sam- kvæmt því var eigendum v/s SI dæmt að bera 3/4 hluta tjóns þess, sem af árekstrinum leiddi, en eigendum e/s S 1/4 hluta tjónsins. .......0.00..0.0.... Forráðamenn h/f A og h/f B ásamt sex einstaklingum hins vegar gerðu með sér samning þess efnis, að hinir síðargreindu keyptu öll hlutabréf h/f A, 75 að tölu, fyrir kr. 600000.00. Jafnframt var Í samningi aðilja ákveðið, að kaupendur skyldu fá til um- ráða einungis eina tiltekna eign h/f A, síldarbræðslustöð nokkra, en allar aðrar eignir félagsins svo og skuldir þess skyldu vera þeim óviðkomandi. Af hlutabréfunum voru 69 framseld h/f B, en 1 hverjum hinna sex einstaklinga. Andvirði allra hlutabréf- anna var hins vegar greitt úr sjóði h/f B, og í bókum þess var það talið eigandi þeirra allra, enda taldi enginn einstaklinganna neitt þeirra meðal eigna sinna á skattaframtali. Að svo vöxnu 25 25 276 339 412 Efnisskrá. máli var talið, að h/f B hefði eitt verið raunverulegur kaup- andi umræddrar síldarbræðslustöðvar og því dæmt skylt að greiða skatta til ríkissjóðs í samræmi við þá niðurstöðu. ...... Eiganda skips dæmt að bæta tjón vegna skemmda á veiðarfærum af völdum skipsins. .......0...02..0. 000. Trésmíðameistari, sem vann að viðgerð húss í Reykjavík, féll til jarðar af þaki hússins og slasaðist til bana. Er slysið vildi til, var trésmíðameistarinn í þjónustu byggingafélags, sem hús- eigandinn hafði falið viðgerðina. Öryggisbúnaði, sem hafður var á þaki hússins, hafði verið mjög áfátt. Byggingafélagið og verk- stjóri þess voru því fébótaskyld vegna slyssins af þeim sökum. Hins vegar þótti í ljós leitt, að trésmíðameistarinn hefði ekki gætt nægilegrar varkárni, þar sem hann hafði farið til starfa á húsþakinu án þess að kvarta undan öryggisskortinum. Sam- kvæmt þessu var byggingafélaginu og verkstjóra þess dæmt að bæta 4/5 hluta af tjóni, sem af slysinu leiddi. ................ Trésmíðameistari hlaut bana af slysförum, er hann vann að viðgerð á húsþaki í Reykjavík. Meginorsök slyssins var til þess rakin, að öryggisbúnaði á húsþakinu var mjög áfátt. Eiganda hússins var dæmt óskylt að bæta tjón vegna slyssins, þar sem hann hafði falið viðgerðina byggingafélagi, er rak slíka atvinnu og hafði iðnlærða menn í þjónustu sinni. .........0.00.0.0000.00.. Atvinnurekandi, sem eigi var iðnlærður, var talinn bundinn við námssamning, er hann hafði undirritað. .................00... Aðför. XLI Bls. 416 467 öTT ör 596 Sjá fjárnám, fógetagerðir, innsetningargerðir, lögtak, útburðargerðir. Aðgerðaleysisverkanir. A ákvað að selja fasteign sína, sem B átti forkaupsrétt að, ásamt nokkrum lausafjármunum. Er samkomulag varð ekki við B um kaup á eignum þessum, seldi A þær C. B taldi C hafa fengið hagfelldari greiðsluskilmála heldur en hann hafði átt kost á. En hann bauðst ekki til að ganga inn í kaupin, er honum urðu þau kunn, og gat hann því ekki krafizt þess síðar í dómsmáli. Borgarstjóri Reykjavíkur ritaði A og gaf honum kost á að kaupa lóðarspildu með tilteknum skilyrðum, og var í bréfinu tekið fram, að bæjarverkfræðingi hefði verið falið að hefja „nú Þegar“ samningaumleitanir um endurgjald fyrir lóðarspilduna. Ekki var í ljós leitt, að A hefði innan hæfilegs frests leitað fullnaðarsamninga um lóðarkaupin, og ósannað var, að sam- komulag aðilja hefði orðið um frestun þeirra. Tilboð borgarstjóra um lóðarsöluna var því úr gildi fallið, er stjórnvöld Reykja- víkur síðar heimiluðu öðrum aðilja að byggja á þessu svæði. .. A og B voru einkaerfingjar föður síns, en bú hans var tekið til 114 XLII Efnisskrá. opinberra skipta. Með dómi Hæstaréttar 17. október 1951 var tekin til greina krafa A um frestun á sölu húseignar búsins, unz dómsúrlausn væri fengin um það, hvaða verði búinu skyldi metinn jarðarhluti, sem B hafði verið fenginn sem fyrirfram- greiðsla upp Í arf, enda yrði þeirrar dómsúrlausnar leitað án tafar. Staðfest var síðar ákvörðun skiptaráðanda um sölu hús- eignar þessarar samkvæmt kröfu B, enda höfðu, þegar skipta- ráðandi kvað upp úrskurð sinn, liðið átta mánuðir frá uppsögu áðurgreinds hæstaréttardóms, án þess að A hæfist handa um að Bls. fá dómsúrlausn um fyrrgreint atriði. ........................ 394 Aðild. Aðilja stefnt til réttargæzlu. 11, 103, 185, 276, 328, 339, 370, 388, 477, 527, A var af sýslumanni skipaður fjárhaldsmaður B, sem var lögráða og hafði aldrei verið sviptur fjárræði. A höfðaði síðan mál og rak það fyrir dómstólum sem lögráðamaður B, svo sem væri hann ófjárráða. ........0....0.....2 0000. Samkvæmt kröfu X var mál höfðað gegn bróður hennar Y, og gerði X þá dómkröfu í málinu, að dæmt yrði, að faðir hennar væri 7, en ekki látinn eiginmaður móður hennar. Héraðsdómari lagði efnisdóm á kröfu X, að því er Z varðaði, enda þótt Z væri ekki aðili málsins. Af þessum sökum var héraðsdómur ómerktur og kröfum á hendur Z vísað frá héraðsdómi. .................... Sýslumaður sem umboðsmaður þjóðjarða sækir mál til útburðar af þjóðjörð. ........00..2..2.000 nr Maður sækir fyrir hönd ófjárráða sonar síns mál til fébóta vegna bifreiðarslyss. ..........20..00.2..00 0. Samband tónskálda og eigenda flutningsréttar (STEF) sækir mál til heimtu höfundarlauna erlends tónskálds, .................. Aðili varð gjaldþrota, eftir að mál hans var dæmt í héraði, og kom Þrotabúið í hans stað fyrir Hæstarétti. ...................... Aðiljaskýrslur. a) Einkamál. Fyrirsvarsmaður aðilja kvað sér hafa verið ókunnugt um skilmála farmskirteinis, enda hefði farmskirteinið verið gefið út, eftir að skip það, sem farminn flutti, var strandað. En eins og skiptum aðilja var háttað, var við það miðað, að farmskiírteinið væri í samræmi við samkomulag þeirra um flutning farmsins. Er skipti voru gerð á búi hjóna vegna skilnaðar þeirra, deildu þau um húseign. Krafðist maðurinn þess, að húseignin yrði dæmd eign félagsbús hjónanna, en konan gerði kröfu til þess, að hús- eignin yrði talin séreign hennar. Maðurinn viðurkenndi, að kon- an hefði lagt fram til kaupa á eigninni kr. 10000.00, er verið höfðu séreign hennar, en minntist þess ekki, að hann hefði 629 178 457 664 25 Efnisskrá. XLIII Bls, sjálfur lagt nokkurt fé fram til þeirra kaupa. Þá hefði hann í skattframtölum og annars, er tilefni gafst, talið húseignina sér- eign konunnar. Krafa konunnar var tekin til greina. .......... 41 Hinn 2. júní 1948 urðu A og B ásáttir um, að B keypti hús A. A kvaðst þá hafa tjáð B, að hann vildi ganga frá kaupunum strax eða í síðasta lagi fyrir 4. júní, en þann dag að morgni ætlaði hann áleiðis heim til sín úr Reykjavík, þar sem hann var stadd- ur. Atvik málsins studdu þessa skýrslu A, og varð B, sem gat ekki innt af hendi sinn þátt samkomulags aðilja, af kaupunum. 80 A átti reka fyrir landi jarðar í öðru byggðarlagi. B, sem bjó á þeirri jörð, hirti reka A. Þá A og B greindi á um það, hvert gagngjald B skyldi hafa fyrir hirðingu rekans. A kvað B eiga fyrir verk sitt allan morvið og helming annars rekaviðar. B taldi hins vegar, að sér bæri auk þess allur sá viður óskiptur, sem mannaverk væru á, svonefndur mannvirkjaviður. Gögn málsins studdu skýrslu A, og var hún því lögð til grundvallar. 87 Hinn 9. febrúar 1950 var A sagt upp leiguíbúð sinni til brottflutn- ings 14. maí s. á. Umboðsmaður A lýsti þá því, að A gæti ekki tekið uppsögnina til greina, en A mundi flytjast úr íbúðinni, er hann fengi annað húsnæði. Flutti A síðan hinn 20. október 1950 í aðra íbúð, sem hann hafði tekið á leigu. Hann afhenti þó ekki húseiganda íbúð þá, sem hann flutti úr, enda kvaðst hann ætla að flytja í hana aftur og dvöl sín í hinni íbúðinni væri aðeins til bráðabirgða. Eins og á stóð þótti brottflutningur A ekki verða skilinn öðru vísi en svo, að hann hefði gefið upp leigu- rétt sinn. ........0.0.02. 0000 95 A tók að sér ásamt hljómsveit sinni að flytja tónlist, er tekin var á hljómplötu á vegum B. B kvað svo hafa samizt með aðiljum, að hann léti fullgera plötu þessa og gefa hana út í þeim eintaka- fjölda, sem honum þætti henta, enda skyldi A fá kr. 0.50 þókn- un af hverri plötu, sem seld yrði. A taldi hins vegar, að um þetta hefði ekkert verið samið. Sönnur þóttu því ekki að því leiddar, að samningar hefðu komizt á með aðiljum um sölu hljómplötunnar. .........22.2..2200 00. 167 A var með bréfi borgarstjóra Reykjavíkur gefinn kostur á að kaupa tiltekna lóðarspildu. Jafnframt var honum tilkynnt, að starfs- manni bæjarins hefði verið falið að hefja þegar samningaum- leitanir um endurgjald fyrir lóðarspilduna. Fyrirsvarsmaður A staðhæfði, að það hefði orðið að samkomulagi að fresta samn- ingum um þetta efni. En þar sem sönnur voru ekki færðar að þeirri staðhæfingu og A hafði ekki innan hæfilegs frests leitað fullnaðarsamninga um lóðarkaupin, var greint tilboð um sölu á lóðarspildunni úr gildi fallið, er öðrum aðilja var síðar heim- ilað að byggja á þessum stað. ..........00.000 0... 185 A féll af palli vörubifreiðar og slasaðist. Bifreiðarstjórinn kvaðst XLIV Efnisskrá. Bls. hafa annazt akstur bifreiðarinnar, er slysið gerðist, í greiða- skyni og án endurgjalds. Hann hefði ekki leyft A að taka sér far með bifreiðinni og ekki hefði hann haft vitneskju um veru A á Þifreiðarpallinum. Þessi skýrsla bifreiðarstjórans var lögð til grundvallar dómi í skaðabótamáli út af slysinu. ............ 276 Skipstjóri, sem vikið var úr starfi fyrirvaralaust, krafðist skaðabóta vegna brottvikningarinnar úr hendi útgerðarfélags þess, sem hlut átti að máli. Félagið krafðist sýknu m. a. af þeirri ástæðu, að skipstjórinn hefði óhlýðnazt fyrirmælum um, hve langan tíma hver einstök veiðiför mætti taka, en þau fyrirmæli hefðu verið sett til tryggingar því, að afli kæmist óskemmdur á markað. Framkvæmdarstjóri útgerðarfélagsins skýrði svo frá, að í þessu skyni hefði verið ákveðið, að skipið skyldi aldrei vera lengur en 9— 11 sólarhringa í veiðiferð, eftir að hitna tæki í veðri. Kvaðst hann hafa tilkynnt skipstjóranum þetta, áður en hann hélt fyrsta sinn á veiðar, og lagt þá og síðar ríka á- herzlu á, að þessa yrði vandlega gætt, Skipstjórinn neitaði að hafa fengið þessi fyrirmæli, og taldist það gegn neitun hans Ósannað. ...........022.20000 0 470 Stefndi, sem eigi kom fyrir dóm í héraði, er mál var þingfest, gerir grein fyrir forföllum sínum. ............00. 0. s nn 486 Kona krafðist riftunar á sölu fasteignar, sem eiginmaður hennar hafði selt án samþykkis hennar, en hjónin bjuggu á eign þess- ari. Eigi var hnekkt þeirri staðhæfingu konunnar, að salan hefði eigi verið undir hana borin og að hún hefði aldrei sam- Þykkt hana. .........2.22.000 0000. 629 Eftir að samningaumleitanir höfðu farið fram um kaup A og B á vélbát nokkrum, tóku þeir við bátnum samkvæmt óundirrituðu heimildarskjali, inntu af hendi peningagreiðslu upp í kaup- verðið, sem þar var áskilin, og gerðu hann síðan út mánuðum saman. Þeir A og B neituðu því, að samningar um kaup á bátn- um hefðu komizt á, en með greindu hátterni sínu voru þeir * taldir hafa skuldbundið sig til að standa við kaupin. .......... 664 b) Opinber mál. Samkvæmt skýrslu lögreglumanns hafði bifreið A staðið of lengi á götu í Reykjavík. A kvað skýrslu lögreglumannsins ranga og var sýknaður, að því er varðaði þetta ákæruatriði. .......... 29 A var sakaður um að hafa ekið gegn rauðu umferðarljósi inn á gatnamót. Hann viðurkenndi að hafa ekið um þessi gatnamót, en kvað umferðarljósið þá hafa verið grænt. Með vætti lögreglu- manns og annars vitnis þótti þetta sakaratriði hins vegar SANNAð. ........0000000 000 29 A var sakaður um að hafa tekið í heimildarleysi ómakslaun af lán- um, er veitt voru úr opinberum sjóði, sem hann gætti. A skýrði Efnisskrá. XLV svo frá, að hann hefði, áður en hann hóf töku umræddra ómaks- launa, farið á fund fjármálaráðherra og spurt hann, hvort sér væri vítalaust sem embættismanni að taka slíka þóknun fyrir milligöngu um lán úr sjóðnum. Kvað A ráðherrann, eftir því sem sig minnti bezt, hafa svarað því hiklaust, að tæki hann að sér fyrir lántakendur störf, sem þeir að öðrum kosti yrðu að greiða fyrir, væri það sanngjarnt, að hann fengi greiðslu fyrir með sama hætti og aðrir, sem slík verk önnuðust. Samkvæmt þessu taldi A öruggt, að endurskoðunarmenn ríkisins mundu ekki gagnrýna töku ómakslaunanna, enda þótt hann liti ekki á svar ráðherrans sem embættislega heimild til töku þeirra. Ráð- herrann minntist samtals um þetta efni, en taldi það ekki hafa verið eins ýtarlegt og ákveðið og A hafði lýst. ................ Ekki tekið mark á staðhæfingu A um, að hann hefði ætlað að skila aftur fötum, er hann hafði tekið á náttstað sínum og notað SÍÐAN. ..........0.. 0000 Togaraskipstjóri talinn sekur um ólöglegar veiðar í landhelgi þrátt fyrir neitun sína. ..........000.. 0000... Togaraskipstjóri, sem ákærður var um landhelgisbrot, neitaði að hafa verið að veiðum í landhelgi. Þar sem örugg gögn fyrir sekt skipstjórans voru ekki flutt fram, var hann sýknaður. 317, 537, Lögreglumenn framkvæmdu leit eftir áfengi í leigubifreið og fundu þar eina áfengisflösku. Bifreiðarstjórinn kvaðst hafa ætlað bróður sínum vínflösku þessa í stað flösku, er hann hefði áður lánað honum. Bróðir bifreiðarstjórans staðfesti skýrslu hans um flöskulánið. Lögreglumennirnir höfðu ekki haft neinn sér- stakan grun um, að áfengi væri selt úr bifreið bifreiðarstjóra þessa, sem eigi hafði áður verið sakaður um áfengissölu. Að svo vöxnu máli var bifreiðarstjórinn sýknaður af ákæru um brot gegn 1. gr. laga nr. 47/1951. ..............0000 0000 n enn Er bifreið tók beygju á gatnamótum í Reykjavík, varð telpa fyrir bifreiðinni og féll á götuna. Kona, sem telpan var í fylgd með, féll einnig á götuna og meiddist. Bifreiðarstjórinn kvaðst hafa orðið telpunnar var og játaði, að hún hefði orðið fyrir bifreið- inni. Konuna taldi hann sig hins vegar ekki hafa séð, fyrr en hann kom út úr bifreiðinni, og hélt hann því fram, að hún hefði ekki orðið fyrir bifreiðinni, heldur fallið af öðrum ástæðum. Konan staðhæfði hins vegar, að hún hefði orðið fyrir bifreið- inni. Þrátt fyrir neitun bifreiðarstjórans þótti ljóst, að hann hefði með gálausum akstri orðið valdur að meiðslum konunnar. A játaði innbrot í verzlun og stuld nokkurrar fjárhæðar í peningum og tiltekinna muna. Með skýrslu verzlunarþjóna þótti sannað hvarf hærri fjárhæðar og meira vörumagns en játning Á tók til, og var honum dæmt að greiða bætur í samræmi við það. A ók vörubifreið frá Borgarnesi áleiðis til Reykjavíkur. Á beygju Bls. 132 273 303 590 423 425 452 XLVI Efnisskrá. á þjóðveginum í Mosfellssveit, þar sem vegurinn beygir til vinstri, miðað við stefnu A, rakst bifreið hans á aðra bifreið, sem á móti kom. A skýrði svo frá, að er hann kom á beygju þessa, hefði hann ætlað að víkja til vinstri fyrir hinni bifreið- inni, en stýri bifreiðar hans þá reynzt óhreyfanlegt og hún því ekki látið að stjórn. Þessari skýrslu A var ekki hnekkt, og var hún því lögð til grundvallar dómi í máli hans. ................ Lögreglumaður framkvæmdi leit í leigubifreið og fann þar 5 flöskur af áfengi. Bifreiðarstjórinn A gerði í fyrstu þá grein fyrir vín- föngum þessum, að farþegar, sem hann hafði ekið, ættu 2 af flöskunum, en bróðir sinn 3 þeirra. Er farþegarnir voru um Þetta spurðir af lögreglunni, könnuðust þeir ekki við flöskur Þessar, Fyrir dómi tjáðust tveir farþeganna hafa átt umræddar 2 flöskur, en lýstu síðan þann framburð sinn rangan og A hvatamann þess, að þeir báru Þannig. A játaði hlutdeild sína að þessum ranga framburði og skýrði nú svo frá, að hann ætti flöskur þessar sjálfur og hefði ætlað þær til eigin neyzlu. Bróðir A taldi sig hafa falið A að kaupa 3 flöskur af áfengi, en eigi voru þeir bræður samsaga, að því er varðaði greiðslu andvirðis þess. A var ekki talinn hafa sannað, að hann hefði eigi ætlað áfengi það, sem fannst í bifreið hans, til sölu, sbr. 1. gr. laga Nr. 47/1951. .............2 0... Lögreglumenn komu að bifreið, sem stóð kyrr á vegi í grennd við Reykjavík. Undir stýri hennar sat A, og var hann drukkinn. A neitaði að hafa ekið bifreiðinni, en kvað mann, sem farið hefði í hús þar nálægt, hafa gert það. Enga fullnægjandi grein gat A gert fyrir því, hver maður sá hefði verið, og var allur fram- burður hans um það efni tortryggilegur. Þótti sýnt, að A hefði sjálfur ekið bifreiðinni ölvaður, og var honum dæmd refsing samkvæmt því. ........000.......0 00 Varðskip kom að togara í landhelgi. Hlerar togarans héngu þá í gálgum, hluti vörpunnar á öldustokk og fiskur var í pokanum. Skipstjórinn neitaði að hafa verið að veiðum í landhelgi, og eigi þótti fram komin örugg sönnun fyrir því, að svo hefði verið, enda þótt ásigkomulag veiðarfæranna og fisks í vörpunni benti mjög til þess. ...............0..2.0 0 Áfengi. Áfengislagabrot. Manni dæmd refsing fyrir ölvun, ................00000 0 A, sem annaðist veitingarekstur án veitingaleyfis, lét veita áfengi í veitingahúsi sínu milli kl, 4 og 7 á laugardögum og sunnudög- um svo og eftir lögboðinn lokunartíma veitingahúsa. Af þessu efni var A dæmd refsing samkvæmt 32. gr. laga nr. 33/1935 eftir lögjöfnun og 10. gr. reglugerðar nr. 126/1945, ............ A, sem annaðist rekstur veitingahúss án veitingaleyfis, lét áfengi Bls. 462 498 532 586 171 283 Efnisskrá. XLVII af hendi til brotthafnar úr veitingahúsinu og neyzlu utan þess. Þetta atferli varðaði A refsingu samkvæmt 32. gr. laga nr. 33/1935. .....0000000 00 A, sem var með áhrifum áfengis, settist inn í bifreið í því skyni að aka henni. En er hann kom bifreiðinni ekki í gang, lét hann hana renna án atbeina vélarinnar. Þetta atferli varðaði m. a. við 1. mgr. 21. gr. sbr. 39. gr. laga nr.33/1935. ....0000.000000.. A ók bifreið ölvaður og var dæmd refsing m. a. samkvæmt 1. mgr. 21. gr. sbr. 39. gr. laga nr. 33/1935. ....0.2220000 000 een nn. A og B dæmd refsing samkvæmt 1. mgr. 17. gr. sbr. 1. mgr. 37. gr. laga nr. 33/1935 fyrir að neyta áfengis í veitingahúsum, þar sem vinneyzla var Óheimil. .........20200000 00 neee nn A dæmd refsing fyrir áfengissölu samkvæmt 15. gr. sbr. 1. mgr. 33. gr. laga nr. 33/1935. ......2000 00 nsen sr Lögreglumenn gerðu leit í leigubifreið eftir áfengi og fundu þar eina brennivínsflösku. Bifreiðarstjórinn kvaðst hafa ætlað flösku þessa bróður sínum, sem hefði nokkru áður lánað sér brenni- vínsflösku. Bróðir bifreiðarstjórans staðfesti frásögn hans um flöskulánið. Lögreglan hafði ekki haft sérstakan grun um, að áfengi væri selt úr umræddri bifreið, og eigi hafði bifreiðar- stjórinn áður verið sakaður um áfengissölu. Að svo vöxnu máli var bifreiðarstjórinn sýknaður af ákæru samkvæmt 1. gr. laga nr. 47/1951. .........000000.ers str Lögreglumaður gerði leit í leigubifreið eftir áfengi og fann þar 5 brennivínsflöskur. Bifreiðarstjórinn skýrði lögreglunni þá svo frá, að bróðir sinn ætti af áfengi þessu 3 flöskur, en farþegar, sem voru nýfarnir úr bifreiðinni, 2 flöskur. Er farþegarnir voru kvaddir fyrir lögregluna, könnuðust þeir ekki við, að þeir ættu áfengi í vörzlu bifreiðarstjórans. Fyrir dómi skýrðu tveir farþeganna hins vegar í fyrstu svo frá, að þeir hefðu átt 2 af áfengisflöskunum, en tóku þann framburð síðar aftur og kváðu Þbifreiðarstjórann hafa fengið þá til að bera rangt um þetta fyrir dómi. Bifreiðarstjórinn kvað það satt vera og skýrði nú svo frá, að hann hefði átt umræddar flöskur sjálfur og ætl- að þær til eigin neyzlu. Bróðir bifreiðarstjórans kvaðst hafa falið honum að kaupa fyrir sig 3 flöskur af víni, en eigi urðu þeir bræður samsaga, að því er varðaði greiðslu andvirðis þess. Bifreiðarstjórinn var ekki talinn hafa sannað, að hann hefði eigi ætlað áfengi það, sem hjá honum fannst, til sölu, og var honum því dæmd refsing samkvæmt 16. gr. laga nr. 33/1935, sbr. 1. gr. laga nr. 47/1951. Þá var og áfengið gert upptækt til ríkis- sjóðs, sbr. 2. gr. laga nr. 47/1951. ........2000000 00.00.0000... A sat ölvaður undir stýri bifreiðar, er lögreglumenn komu að henni, þar sem hún stóð kyrr á þjóðvegi. A þrætti fyrir að hafa ekið bifreiðinni, en kvað annan mann, sem væri nýfarinn úr henni, Bls. 283 348 348 348 348 423 498 KLVIII Efnisskrá. hafa gert það. Eigi gat A gert neina sennilega grein fyrir manni þessum, og var talið víst, að A hefði sjálfur ekið bifreiðinni. Var honum því dæmd refsing, m. a. samkvæmt 21. sbr. 39 gr. laga nr. 33/1935. ..............00 Manni, sem játaði að hafa ekið bifreið, er hann var með áhrifum áfengis, dæmd refsing, m. a. samkvæmt 21. sbr. 39. gr. laga nr. 33/1935. 0000... Áfrýjun. Sbr. aðild, kærumál, málasamlag. Í áfrýjunarstefnu var einungis krafizt Ómerkingar héraðsdóms. Fyr- irsvarsmaður áfrýjanda kvað þetta hafa orðið fyrir mistök, enda hefði tilætlunin verið sú að áfrýja dóminum til breytinga, ef ómerkingarkröfunni yrði hrundið. Umboðsmaður stefnda kvað sér og umbjóðanda sínum hafa verið ljóst, að þetta hefði vakað fyrir áfrýjanda. Að svo vöxnu máli bótti mega dæma málið að efni til í Hæstarétti. ................0. 0. Ný málsgögn lögð fram í Hæstarétti: a) Í einkamálum. ................... 156, 339, 457, 508, 683, b) Í opinberum málum. ............0..000... a 32, 132, 283, 303, 317, 423, 452, 490, 512, 532, 537, 586, Tveir menn voru saksóttir fyrir brot gegn bifreiðalögum, umferð- arlögum og lögreglusamþykkt. Héraðsdómi var áfrýjað, ein- ungis að því er varðaði annan þeirra. .............0........ Mál var höfðað gegn A fyrir brot á XIV. kafla laga nr. 19/1940. Héraðsdómari lagði ekki dóm á öll þau atriði, sem rannsóknin hafði tekið til. Hæstiréttur dæmdi einungis Þau atriði, sem héraðsdómari hafði veitt úrlausn um, en ómerkti ekki héraðs- dóminn, enda hafði því af hálfu ákæruvaldsins verið lýst, að Það krefðist ekki dóms um fleiri atriði, sbr. lögjöfnun frá 115. sr. laga nr. 27/1951. ...........0....00..0.. Hinn 27. maí 1950 féll í uppboðsrétti úrskurður um kröfu, sem fram hafði komið um slit á sameign með sölu eignarinnar á opinberu uppboði. Málinu var síðan samkvæmt áfrýjunarleyfi 31. októ- ber 1950 skotið til Hæstaréttar með stefnu 27. nóvember s. á. En þar sem 2. mgr. 4. gr. laga um nauðungaruppboð nr. 57/1949 var talin taka til slíkra mála og lengri tími en 3 mánuðir var liðinn frá uppsögu úrskurðar í héraði, er áfrýjunarleyfi var gef- ið út, var málinu vísað frá Hæstarétti. ...................... A höfðaði skaðabótamál gegn B, og í héraði var B dæmt að greiða dómkröfuna að hluta. A áfrýjaði málinu. Hæstiréttur taldi B ekki bótaskyldan, en þar sem málinu hafði ekki verið áfrýjað af hans hálfu, varð við héraðsdóminn að sitja. .............. Þrír menn saksóttir fyrir brot gegn áfengislögum o. fl. Héraðsdómi var áfrýjað, einungis að því er varðaði einn þeirra. „......... Forstöðumaður Stýrimannaskólans framkvæmir ettir uppsögu hér- Bls. 532 625 25 686 590 37 132 162 276 283 Efnisskrá. XLIX aðsdóms athugun á staðarákvörðunum varðskipsforingja í sam- bandi við ákæru um brot gegn fiskveiðalöggjöfinni. ........ sr 303, 317, 490, 537, 586, Áfrýjun máls talin bersýnilega ófyrirsynju og hún vítt. .......... Máli vísað frá Hæstarétti samkvæmt kröfu stefnda vegna aðgerðar- leysis áfrýjanda. ............20.00.. 0... sn sr 518, AðBili fellur frá stefnu til Hæstaréttar. .............0....00.00... Áfrýjunarleyfi. Áfrýjunarfrestur liðinn. .............0.0.0... 00... 25, S7 162, 185, 276, 322, 339, 357, 370, 391, 412, 416, 467, 470, 488, 503, Ágreiningsatkvæði. Sjá sératkvæði. Ákæra. Ákæruvald. Opinbert mál var höfðað á hendur A fyrir brot gegn XIV. kafla laga nr. 19/1940. Héraðsdómari lagði ekki dóm á öll þau atriði, sem rannsókn málsins tók til. Áður en málið var dæmt í Hæstarétti, "var því af hálfu ákæruvaldsins lýst, að það krefðist ekki dóms um fleiri sakaratriði en héraðsdómari hafði veitt úrlausn um. Voru þau atriði því ein dæmd í Hæstarétti, sbr. lögjöfnun frá 115. gr. laga nr. 27/1951, en héraðsdómurinn ekki ómerktur. .. Eftir að rannsókn hafði farið fram á upphlaupi og árásum á Alþingi, er það var að störfum, var opinbert mál höfðað gegn 24 mönn- um sameiginlega. Athafnir þær, sem menn þessir voru saksóttir fyrir, stóðu allar í svo nánu sambandi við upphlaupið, að heim- ilt var að sækja ákærðu til sakar í einu og sama máli. ........ Eldsvoði varð í skipi, og var refsimál höfðað af því efni fyrir Sigl- ingadómi gegn einum af vélstjórum skipsins. Siglingadómur, sem sýknaði vélstjórann, kvað hann hafa framið verknað, sem 88. gr. laga nr. 41/1930 tæki til. Refsing yrði hins vegar ekki dæmd samkvæmt þeirri lagagrein, þar sem málshöfðunar, að því er hana varðaði, hefði eigi verið krafizt af aðiljum, sem taldir eru í 89. gr. sömu laga. Hæstiréttur kvað engin efni vera til að skera úr um það, hvort hegðun ákærða varðaði við nefnda lagagrein, þar sem ákæran tæki ekki til hennar. ...... Við húsleit, sem framkvæmd var á heimili A, fannst bifreiðarfelga, er A kvaðst hafa tekið að ófrjálsu einhvers staðar í tilteknu hverfi í Reykjavík. A var fyrir þenna verknað ákærður til refs- ingar, án þess að greint væri í ákæruskjali, hvaða lagaákvæði verknaðurinn væri talinn varða við. Atferli A varðaði við 246. gr. laga nr. 19/1940, og þar sem verknaðinum var lýst í ákæru- skjali, þótti mega dæma refsingu, sbr. 118. gr. laga nr. 27/1951. A var dæmd refsing samkvæmt 142. gr. laga nr. 19/1940 og 16. gr. laga nr. 33/1935 sbr. 1. gr. laga nr. 47/1951. Hins vegar varð hon- Bls. 590 488 628 661 664 190 311 348 L Efnisskrá. Bls. um hvorki dæmd svipting kosningarréttar og kjörgengis né at- vinnuréttinda, þar sem krafa um sviptingu þeirra réttinda hafði ekki verið gerð í ákæruskjali, sbr. 3. tölulið 2. mgr. 115. gr. og 3. mgr. 118. gr. laga nr. 19/1940. .........000000.00. nn. 498 Þrír menn voru sóttir til sakar fyrir brot á lögum um loftferðir nr. 32/1929, „sbr. flugsamgöngureglur samkvæmt þeim“. Að því er varðaði brot gegn öðrum flugsamgöngureglum en þeim, sem felast í loftferðalögunum sjálfum, þá var af hendi ákæruvalds- ins eigi greint, við hvaða reglur væri átt. Ákæran var því að þessu leyti svo óákveðin, að ekki gat komið til athugunar, hvort ákærðu hefðu orðið sekir um brot á einhverjum slíkum reglum. 604 Álitsgerðir. Sjá mat og skoðun. Almannahætta. Hinn 15. desember 1948 var botnvörpungurinn Neptunus staddur í Grimsby. Var þar tekin olía til skipsþarfa, en meðan á því stóð, kom upp eldur í skipinu. Brann skipið svo mjög, að rekstur þess stöðvaðist um 8 mánuði, en viðgerðarkostnaður er talinn hafa numið £ 70000—0—0. A var þriðji vélstjóri skipsins á þess- um tíma og hafði umsjón með fyllingu dieselolíugeyma þess um- rætt skipti. Olíugeymar þessir eru tveir, hvor sínum megin í skipinu framarlega í vélarúmi. Fyrir báða geymana er sameig- inlegur stútur til áfyllingar, en frá honum liggur sérstök pípa til hvors geymis, og er hægt að loka hvorri pípu fyrir sig. Er A taldi hæfilega mikið komið á stjórnborðsgeyminn, lokaði hann fyrir þann geymi og skrúfaði jafnframt fyrir mælisop hans, sem verið hafði opið. Er enn hafði runnið um stund á bak- borðsgeyminn og A mældist eins fets borð á honum, fór A án þess að loka mælisopi geymisins úr vélarúminu og að olíudælu- stöð á bryggjunni, sem skipið lá við, til viðræðna við dælu- manninn. Er ÁA var nýkominn þangað, sá hann reyk og eld- bjarma leggja upp úr vélarúminu og lét þá þegar stöðva olíu- rennsli til skipsins. Er rannsókn hafði farið fram á atburðum þessum, var mál höfðað gegn A fyrir brot á XVIII. krafla laga nr. 19/1940 og sjómannalögum nr. 41/1930. En ekki varð skorið úr um orsök eldsvoðans og þá ekki heldur um það, hvort van- gæzlu A væri um að kenna. Var hann því sýknaður. .......... 311 Alþingi. Hinn 28. marz 1949 lagði ríkisstjórnin fyrir Alþingi tillögu til þings- ályktunar um þátttöku Íslands í Norður-Atlantshafsbandalaginu. Ákveðnar voru tvær umræður um málið í sameinuðu Alþingi. Fyrri umræðan fór fram daginn eftir, og var lögreglulið þá kvatt til að gæta allsherjarreglu við Alþingishúsið. Allmikill Efnisskrá. mannsafnaður varð þar meðan á umræðum stóð, og um það leyti sem þeim lauk, var árás með grjótkasti hafin á þinghúsið. Brotnuðu þá margar rúður í húsinu, en úr þeim spjöllum var bætt, áður en þingfundur hófst næsta dag. Eigi varð uppvíst, hverjir að ofbeldisverkum þessum stóðu. Önnur umræða um Þþingsályktunartillöguna hófst kl. 10 f. h. hinn 30. marz. Voru lögreglumenn þá kvaddir til varðstöðu við Alþingishúsið og í því auk varaliðsmanna, búinna lögreglutækjum og einkennum, og óeinkennisbúinna manna, sem tóku sér stöðu við norðurvegg þinghússins og skyldu vera lögreglunni til aðstoðar, ef á þyrfti að halda. Mikill mannfjöldi safnaðist brátt að Alþingishúsinu. Á útifundi, sem haldinn var við Lækjargötu, var samþykkt á- skorun um, að þjóðaratkvæðagreiðsla yrði látin fara Íram um málið, og þeirri áskorun komið á framfæri við Alþingi. Að vætti sjónarvotta fór að bera á háreysti og óeirðum eftir kl. 1.30. Rétt fyrir kl. 2 tilkynnti A mannfjöldanum í hátalara, að stjórn- málaflokkarnir, aðrir en Sósíalistaflokkurinn, hefðu hafnað áðurgreindri tillögu um þjóðaratkvæðagreiðslu, en um þetta leyti eða nokkru síðar hófst á Alþingi atkvæðagreiðsla um þingsályktunartillöguna. Er hér var komið, höfðu óeirðirnar magnazt, og var úr hópi mannfjöldans kastað mold og grjóti í Alþingishúsið og að löggæzluliðinu. Flugu steinar og rúðubrot inn í þingsalinn, þar sem þingmenn voru að störfum. Lögðu lögreglumenn þá til atlögu við árásarmennina og ruddu svæðið fyrir framan Alþingishúsið. En menn létu ekki skipast, og héldu óeirðir og árásir áfram. Atkvæðagreiðslu lauk á þingi um kl. 2.30 með samþykkt þingsályktunartillögunnar, en um leið og forseti sleit fundi, mæltist hann samkvæmt ósk lögreglustjóra til þess, að þingmenn færu ekki úr þinghúsinu, fyrr en lögreglu- stjóri teldi óhætt vegna upphlaupsins úti fyrir. Nokkru síðar tilkynnti A mannfjöldanum í hátalara málalok á þingi og gat þess jafnframt, að þingmenn Sósíalistaflokksins væru fangar í þinghúsinu. Telja sjónarvottar, að eftir þetta hafi upphlaupið náð hámarki. Er venjulegar lögregluaðgerðir komu eigi að haldi, var táragasi beitt til þess að hrinda árásum og tvístra mannfjöldanum. Margir lögreglumenn hlutu meiðsli og áverka í átökum þessum, þar af einn hættulegt lemstur. Nokkrir menn aðrir hlutu og áverka. Um 60 rúður á framhlið Alþingishússins voru brotnar, þar á meðal allar rúður í glugga þeim, sem er að baki forsetastól sameinaðs Alþingis. Húsið var og atað ó- hreinindum, og um svæðið framan við það voru dreifar af mold og grjóti. Öryggi og starfsfriði Alþingis og þar með sjálfræði þess var hætta búin af árásinni, og var því þátttaka í henni, meðan alþingismenn voru saman komnir, brot á 1. mgr. 100. gr. laga nr. 19/1940, og þar sem árásin var framin af mannsöfnuði LI Bls. LI Efnisskrá. Í upphlaupi, varðaði þátttaka í henni einnig við 107. gr. sömu laga samkvæmt lögjöfnun, Árásir á varnarlið Alþingis, meðan það var að störfum og alþingismenn voru saman komnir, vörð- uðu og við sömu refsiákvæði. Eigi var í ljós leitt, hverjir vald- ir voru að áverkum lögreglumanna og spjöllum á Alþingishús- inu. Eftir að þingmenn voru farnir úr Alþingishúsinu og upp- hlaupinu var lokið, köstuðu tveir menn, annar reiðhjóli og hinn steini, í þinghúsið. Lögreglumenn voru þá enn til varnar Þing- húsinu og mannfjöldi á vettvangi. Var þessi verknaður talinn varða við 106. gr. laga nr. 19/1940. .............000000 Analogía. Sbr. lög, lögskýring. Rannsókn opinbers máls hafði beinzt að fleiri atriðum, er máls- höfðunarskipan dómsmálaráðuneytisins gat tekið til, en héraðs- dómari hafði lagt dóm á. Áður en málið var tekið til dóms í Hæstarétti, lýsti dómsmálaráðuneytið því, að það krefðist ekki dóms um fleiri atriði en dæmd höfðu verið í héraði. Voru þau atriði því ein til dómsúrlausnar í Hæstarétti, sbr. lögjöfnun frá 115. gr. laga nr. 27/1951, ...........00..0..00. saman komnir, og varðaði þátttaka í henni við 1. mgr. 100. gr. laga nr. 19/1940., Þar sem árásin var framin af mannsöfnuði í upphlaupi, varðaði hún einnig við 107. gr. sömu laga sam- kvæmt lögjöfnun. ..................0...0. 0. A annaðist veitingarekstur án veitingaleyfis. Áfengisveitingar hans á ólöglegum tíma vörðuðu hann refsingu m. a. eftir 32. gr. laga nr. 33/1935 samkvæmt lögjöfnun. .............00.0.00000. A, sem annaðist rekstur veitingahúss án veitingaleyfis, afhenti vín til brotthafnar úr veitingahúsinu og neyzlu utan þess. Þetta at- ferli A varðaði við 32. gr. laga nr. 33/1935 samkvæmt lögjöfnun. Í opinberu máli voru meinyrði samkvæmt lögjöfnun frá 241. gr. laga nr. 19/1940 dæmd ómerk. ............0....... 0. Héraðsdómslögmanni dæmd sekt fyrir bersýnilega tilefnislausa kæru máls til Hæstaréttar samkvæmt lögjöfnun frá 2. tölulið 1. mgr. 188. gr. laga nr. 85/1936. ................000. 0. Eftir að málskostnaðarákvæði héraðsdóms hafði verið kært til Hæstaréttar, var aðalmálinu einnig áfrýjað. Kærumálinu var þá samkvæmt lögjöfnun frá 2. mgr. 117. gr. laga nr. 85/1936 frestað sjálfkrafa, unz séð yrði, hvort aðalmálið yrði lagt í dóm Hæsta- réttar, 200... Árekstur skipa. Hinn 19. ágúst 1948 sigldi e/s S inn Siglufjarðarhöfn í áttina að bryggju, þar sem það hafði fengið fyrirmæli hafnaryfirvalda um að leggjast. Á leiðinni inn höfnina er talið, að vél skipsins Bls. 190 132 190 283 283 512 584 595 Efnisskrá. hafi ýmist verið á hægagangi eða stöðvuð. Um þetta leyti sigldi v/s SI frá bryggju aftur á bak þvert á stefnu e/s S, en skip þetta hafði fengið fyrirmæli um að flytja sig. Um leið og SI sigldi frá bryggju, gaf það þrjú hljóðmerki, sem svarað var með einu hljóðmerki frá S. Hvorugt skipið breytti stefnu né andbeitti vél sinni, og varð árekstur með þeim hætti, að stefni S kom á stjórnborðsbóg SI. Skipstjórnarmenn beggja skipanna voru taldir eiga sök á árekstrinum. Var eigendum S dæmt að bera 1/4 hluta af tjóni, sem af árekstrinum hlauzt, en eigend- um ST 3/4 hluta tjónsins. ..........0.0..00000 00 Ásetningur. Sjá saknæmi. Atvinnuréttindi. Bifreiðarstjóri, sem varð mannsbani af gáleysi, sviptur ökuleyfi eitt Ár. ..........000002200 rr A, sem ekki hafði réttindi bifreiðarstjóra, ók bifreið. Fótgangandi maður varð þá fyrir bifreiðinni og slasaðist til bana. A taldist vegna gálauss aksturs samvaldur að slysinu og var ævilangt sviptur rétti til að öðlast leyfi til að stjórna bifreið. .......... A, sem ekki hafði réttindi bifreiðarstjóra, ók bifreið með leyfi B, sem einnig sat í framsæti bifreiðarinnar. A varð mannsbani af gálausum akstri sínum og var dæmd refsing og missir réttar til að öðlast ökuleyfi. B var einnig dæmd refsing og svipting Ökuleyfis tvö ár. ...............200. 0000 A rak atvinnufyrirtæki án atvinnuleyfis, eftir að lög nr. 39/1951 tóku gildi, og var dæmd refsing samkvæmt 6. sbr. 9. gr. greindra laga. ........000000 rr Bifreiðarstjóri, sem sekur var um rán, þjófnað og ölvun við akstur, sviptur ökuleyfi ævilangt. ...............2..000 0000. s ns Bifreiðarstjóri, sem valdið hafði meiðslum með gálausum akstri, sviptur ökuleyfi 1 ár samkvæmt 39. gr. laga nr. 23/1941. ...... Bifreiðarstjóri, sem ók bifreið með svo sterkum og háum ljósum, að stórhættulegt var öðrum vegfarendum, sviptur ökuleyfi 6 mán- uði samkvæmt 39. gr. laga nr. 23/1941. ...........00...0... Árekstur varð milli tveggja bifreiða og tólf menn slösuðust. Einn þeirra andaðist nokkru síðar. Sumir hinna hlutu mikil lemst- ur. Bifreiðarstjóri, sem vegna gálauss aksturs átti sök á árekstr- inum, var samkvæmt 39. gr. laga nr. 23/1941 sviptur ökuleyfi ævilangt. .........0..2..02000.0. rns Bifreiðarstjóra, sem sekur var um brot gegn 142. gr. laga nr. 19/1940 og áfengislöggjöfinni, varð ekki dæmd svipting ökuleyfis, þar sem krafa um sviptingu þess var ekki gerð í ákæruskjali, sbr. 115. og 118. gr. laga nr. 27/1951. ............0...000 0000. Bifreiðarstjóri, sem ók bifreið ölvaður, sviptur ökuleyfi 6 mánuði LIIT Bls. 412 37 128 128 283 348 427 427 462 498 LIV Efnisskrá. samkvæmt 21. gr. laga nr. 33/1935 og 39. gr. laga nr. 23/1941. Bifreiðarstjóri, sem var meðvaldur að árekstri bifreiða, sviptur öku- leyfi 3 mánuði samkvæmt 39. gr. laga nr. 23/1941. ............ Flugleiðsögumaður, sem dæmd var refsing samkvæmt 4. mgr. 42. gr. laga nr. 32/1929 og 219. gr. laga nr. 19/1940, sviptur ævi- langt réttindum til flugleiðsögu. .................00000.. 00. Bifreiðarstjóri, sem ók bifreið ölvaður, sviptur ökuleyfi 6 mánuði samkvæmt 21. gr. laga nr. 33/1935 og 39. gr. laga nr. 23/1941. .. Bifreiðarstjóri, sem varð mannsbani af gáleysi, sviptur Ökuleyfi 3 ár samkvæmt 39. gr. laga nr. 23/1941. ............0.0..0000... Áverkar. Sjá líkamsáverkar. Barnsfaðernismál. K krafðist þess, að faðir barns síns yrði dæmdur M, en hann neitaði faðerninu, enda kvaðst hann ekki hafa haft mök við K á getn- aðartíma barnsins. Héraðsdómari dæmdi M synjunareið. N hafði undir rannsókn málsins játað samfarir við K á sennilegum getn- aðartíma barnsins, og blóðrannsókn, sem framkvæmd var, veitti út af fyrir sig mun meiri líkur fyrir því, að hann væri faðir barnsins en M. Héraðsdómari tók hins vegar ekki til úrlausnar, hver áhrif þessi framburður N ætti að hafa á úrslit málsins. Héraðsdómurinn var því ómerkur og málinu vísað heim í hérað. Bifreiðalög. Sjá bifreiðar. Bifreiðar. a) Einkamál. Árekstur varð á gatnamótum milli bifreiða A og B. A hafði ekki virt umferðarrétt B, sem komið hafði frá vinstri. B þótti hins vegar eigi hafa gætt fyllstu varúðar, þar sem hann ók inn á gatnamótin, enda þótt staðhættir væru þannig, að hann mætti sjá til ferða A. Af tjóni því, sem af árekstrinum hlauzt, var A dæmt að bera 3/4 hluta, en B 1/4 hluta. ............000000.... A féll af palli vörubifreiðar, er henni var ekið af stað, og hlaut hann nokkur meiðsl í fallinu. Ökumaður bifreiðarinnar var að akstri í greiðaskyni án endurgjalds og ekki í þjónustu bifreiðareig- andans, er atburður þessi gerðist. Þá var ósannað, að ökumað- urinn hefði leyft A far með bifreiðinni eða haft vitneskju um, að A tók sér far með henni. Að svo vöxnu máli varð eiganda bifreiðarinnar ekki dæmd ábyrgð á tjóni A. .................. A ók olíuflutningabifreið að húsi við Laugateig í Reykjavík, þar sem hann nam staðar, enda ætlaði hann að losa þar olíu. En áður en hann gæti losað olíuna, þurfti hann að aka aftur á bak inn um hlið á lóðargirðingunni. Fór hann því út úr bifreiðinni til at- Bls. 532 559 604 625 652 493 11 276 Efnisskrá. LV Bls. hugunar á aðstæðum, og kveðst hann þá ekkert hafa séð til mannaferða. Til þess að fá bifreiðina í þá aðstöðu, að hægt væri að aka henni aftur á bak inn um hliðið, ók hann henni því næst fyrst aftur á bak og síðan nokkuð áfram. Er hér var kom- ið, leit A yfir götuna og sá þá, að lítill drengur lá, þar sem bifreiðin hafði farið um, og voru fætur hans í hjólförum bif- reiðarinnar. Drengurinn, sem var 5 ára að aldri og stórslasaður, gat litla grein gert fyrir slysinu, en kvaðst hafa orðið fyrir bifreiðinni, er henni var ekið aftur á bak. Eigi var í ljós leitt, að drengurinn ætti neina sök á slysi þessu. Hins vegar þótti sýnt, að A hefði ekið ógætilega. Eiganda bifreiðarinnar var því dæmt að bæta tjón drengsins að fullu. ............0.0000... 339 b) Opinber mál. A ók bifreið suður Lækjargötu í Reykjavík og rakleitt um gatna- mótin neðan Bakarabrekku vestur Austurstræti. Að vætti vitna bannaði rautt umferðarljós akstur inn á nefnd gatnamót, er bifreið A bar þar að, og var honum því dæmd sekt samkvæmt 1. mgr. 28. gr. sbr. 96. gr. lögreglusamþykktar Reykjavíkur nr. 2/1930 og 5. gr. sbr. 14. gr. umferðarlaga nr. 24/1941. ........ 29 A stöðvaði bifreið sína, sem var þriggja tonna vörubifreið, í grennd við hús eitt í Vestmannaeyjum, sem hann átti erindi í Kvaðst hann hafa slökkt á bifreiðinni og sett á hana handhemilinn, áður en hann yfirgaf hana, en taldi hins vegar, að þá hefði hún ekki verið í gír. Er A kom aftur úr umræðdu húsi, hafði bifreiðin runnið aftur á bak niður nokkurn halla og staðnæmzt við steinvegg, en milli bifreiðarinnar og steinveggsins hafði orðið kona, sem slasaðist svo, að hún var Örend, er að var komið. A þótti ekki hafa gert fullnægjandi ráðstafanir til varn- ar því, að bifreiðin færi sjálfkrafa af stað eða aðvífandi menn gætu komið henni á hreyfingu. Var slysið því talið hafa orðið fyrir gáleysi A, og var honum dæmd refsing samkvæmt 2. tölu- lið 5. gr. reglugerðar nr. 72/1937, 1. mgr. 27. gr. og 31. gr. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941, 2. gr. sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941 og 215. gr. laga nr. 19/1940. Hann var og samkvæmt 39. gr. laga nr. 23/1941 sviptur Ökuleyfi 1 ár. .....2.000.200 0000 enn 32 A ók bifreið sinni með hóflegum hraða og var kominn yfir mitt torgið, þar sem Vestmannabraut og Kirkjuvegur í Vestmanna- eyjum skerast, er bifreið B kom á miklum hraða frá hægri. A var ekki talið það til sakar, að honum tókst ekki að afstýra árekstri. Var hann því sýkn dæmdur af ákæru um brot gegn lögum nr. 23/1941, lögum nr. 24/1941 og lögreglusamþykkt Vest- manna€yja. ..........0.0. nn nn 37 A stöðvaði bifreið sína í þéttbýlu íbúðarhverfi, þar sem hann átti erindi í hús. Er hann hafði lokið erindi sínu, fór hann rakleitt LVI Efnisskrá. í bifreiðina, sem var vörubifreið með tvöföldum afturhjólum, og ók brott. Er bifreiðin fór af stað, kveðst hann hafa fundið, að annað afturhjólið lyftist örlítið, eins og einhver ójafna hefði orðið fyrir því, en þar sem ekkert athugavert var sýnilegt, hélt hann áfram. Skömmu síðar ók A þó aftur þangað, sem bif- reið hans hafði staðið, til þess að huga að þessu nánar, og kom þá í ljós, að eins og hálfs árs barn hafði orðið fyrir afturhjóli bifreiðarinnar og slasazt til bana. A hafði misst sjónar af bif- reiðinni og umhverfi hennar um stund. Eins og á stóð, hefði hann því, áður en hann ók af stað aftur, átt að aðgæta, hvort börn væru svo nálægt bifreiðinni, að hætta gæti stafað af. Þar sem hann gerði þetta ekki, var hann talinn samvaldur að slys- inu. Honum var dæmd sekt samkvæmt 1. mgr. 27. gr. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941 og 215. gr. laga nr. 19/1940. Þá var það metið A til sakar samkvæmt 1. mgr. 27. gr. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941, að hann stöðvaði ekki bifreiðina og athugaði, hvað um væri að vera, er hann varð þess var, að eitthvað varð fyrir hjóli bifreiðarinnar á slysstaðnum. ................0000.0.... A, sem hafði ökuleyfi bifreiðarstjóra, en ekki rétt til að kenna bif- reiðarakstur, fékk konu sinni B, er að vísu hafði fengið nokkra tilsögn í akstri, en ekki ökuréttindi, stjórn bifreiðar, en sat sjálfur við hlið hennar í framsætinu. Ók B síðan suður Norður- götu í Siglufjarðarkaupstað. Framundan bifreiðinni gekk maður Í sömu átt á vinstri helmingi götunnar, sem var gangstéttalaus. B hugðist aka framhjá manninum hægra megin, en hann vék þá til sömu hliðar án þess að líta við. Ætlaði B þá að aka út af götunni til hægri, en kveður manninn þá hafa hlaupið beint í veg fyrir bifreiðina. Beitti B þá fóthemli og A handhemli bif- reiðarinnar, en þrátt fyrir það stöðvaðist bifreiðin ekki, fyrr en hún lenti á rafmagnsstaur, þar sem maðurinn varð í milli henn- ar og staursins og slasaðist til ólífis. Samkvæmt gögnum máls- ins var við það miðað, að háttsemi vegfarandans hefði að nokkru verið orsök slyssins, jafnframt því sem gálausum akstri bifreiðarinnar var um að kenna. Var B dæmd refsing samkvæmt 20., 21. og 1. mgr. 27. gr. bifreiðalaga nr. 23/1941, sbr. 38. gr. þeirra laga og 2. gr. laga nr. 49/1948, að því er varðaði 21. gr. bifreiðalaganna, 2. gr. og 3. mgr. 4. gr. sbr. 14. gr. umferðar- laga nr. 24/1941 og 215. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940. A var dæmd refsing samkvæmt öllum sömu lagaákvæðum, sbr. 22. gr. laga nr. 19/1940, og 22. gr. bifreiðalaga nr. 23/1941. .... Er A ók vörubifreið sinni inn í húsasund í Keflavík, varð eins og hálfs árs barn, sem var þar að leik, fyrir bifreiðinni og slasaðist til ólífis. Staðhættir voru þannig, að er A ók inn í sundið, gat hann úr sæti sínu hvorki séð barnið né akbrautina umhverfis Það. Þar sem íbúðarhús voru beggja megin sundsins, mátti A Bls. 99 128 Efnisskrá. LVII Bls. hins vegar gera ráð fyrir, að börn væru þar að leik. A hefði því, áður en hann ók inn sundið, átt að ganga úr skugga um, að akstur hans væri hættulaus, og fara í því skyni út úr bifreið- inni, ef þess var þörf. Var slysið að nokkru rakið til vangæzlu hans í þessu efni og honum dæmd refsing samkvæmt 1. mgr. 27. gr. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941, 2. gr. sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941 og 215. gr. laga nr. 19/1940. ..........0.0000 0000... 279 Hinn 6. desember 1949 um kl. 5 síðdegis var A bifreiðarstjóri stadd- ur Í Bifreiðastöð Siglufjarðar, er beðið var um, að bifreið yrði send að söltunarstöð h/f Njarðar þar í bæ. A ók vörubifreið Þangað og tók þar í bifreiðina drukkinn mann til flutnings heim til hans. S verkstjóri kom þá þarna að og spurði, hvort hann mætti fá far með bifreiðinni og standa aftan á vörupallinum. Leyfði A það. Ók A nú að Laugarvegi 7, en hann hafði skilið S svo, að þar ætti hinn drukkni maður heima. Spurði A S nú nánar um þetta, en þá kom í ljós, að hann hafði átt við annað hús. A ætlaði nú að aka aftur á bak til þess að snúa við á gatnamótum Laugarvegar og Suðurgötu. En vegna ófærðar hvarf hann frá því og ók suður Laugarveg og sneri bifreiðinni á móts við húsið nr. 14 við þá götu. En þá varð hann þess var, að S var ekki á bifreiðarpallinum, og kveðst hann hafa talið, að S mundi hafa farið af bifreiðinni, áður en henni var ekið af stað suður Laugarveginn, enda var þaðan skemmst heim til hans. Kl. 5.40 þenna sama dag fundu tveir piltar S í grennd við húsið nr. 7 við Laugarveg, og var hann stórslasaður, Var hann andaður, er læknir kom á vettvang. Við líkskoðun varð ekki vart neinna beinbrota, en hins vegar komu í ljós miklir inn- vortis áverkar, og var banameinið talið blæðing úr þeim áverk- um. Tveir læknar töldu áverka þessa stafa af miklum þrýstingi á brjósthol og kviðarhol og að miklar líkur væru til, að bif- reið hefði verið ekið á eða yfir manninn, en ólíklegra, að áverk- ana hefði leitt af einhliða árekstri eða falli af bifreið. Engin vitni að akstri A eða slysi þessu komu fram. Af öðrum gögnum varð ekki heldur ráðið, með hverjum hætti slysið hefði orðið. Óhappatilviljun eða ógætni S heitins sjálfs gat verið um að kenna, án þess að A ætti þar nokkra sök á. Var A því sýkn dæmdur. .......2..20000. 0000 306 A, sem var með áfengisáhrifum, settist inn í bifreið í því skyni að aka henni. En er hann kom bifreiðinni ekki í gang, lét hann hana renna án atbeina vélarinnar. A var dæmd refsing sam- kvæmt 1. mgr. 21. gr. sbr. 39. gr. laga nr. 33/1935, 2. mgr. 4. gr. sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941 og 1. mgr. 23. gr. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941. .........2.200.000nenen sr 348 Manni dæmd refsing fyrir að aka bifreið, er hann var með áhrifum áfengis. ..........0.0020 0 348 LVIII Efnisskrá. Bls. A ók vörubifreið um Bárustíg í Vestmannaeyjum á um 15 km hraða, að því er hann telur, í um 50 cm fjarlægð frá vinstri gang- stéttarbrún, Er hann var undan dyrum búðarinnar að Báru- götu 11, sá hann telpur koma hlaupandi þaðan út og fram á gangstéttina. A hægði á bifreiðinni til þess að huga að telp- unum, og er hann sá þær ekki með því að líta aftur, stöðvaði hann bifreiðina og fór út úr henni. Lá telpa þá á gangstéttar- brúninni framan við búðina, og var ljóst, að hún hafði orðið fyrir bifreiðinni. Telpan, sem var T ára gömul, var stórslösuð, og andaðist hún í sjúkrahúsi daginn eftir. A var metið það til vangæzlu, að hann gerði ekki tilraun til að afstýra slysi með því að hemla, er hann sá telpurnar hlaupa í áttina til bifreið- arinnar, og var honum af því efni dæmd sekt samkvæmt 1. mgr. 27. gr. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941 og 2. sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941. Hins vegar varð ekki staðhæft, að A hefði tekizt að afstýra slysinu, þótt hann hefði hemlað. Var hann því sýkn dæmdur af ákæru um brot á 215. gr. laga nr. 19/1940, ........ 361 Lögreglumenn framkvæmdu leit eftir áfengi í mörgum leigubifreið- um í Reykjavík. Í einni bifreiðanna fannst við leitina ein brennivínsflaska. Eigi höfðu lögreglumennirnir haft sérstakan grun um, að áfengi væri selt úr bifreið þessari, og eigi hafði Ökumaður hennar áður verið sakaður um áfengissölu, Bifreið- arstjórinn kvað bróður sinn nokkru áður hafa lánað sér vín- flösku og hefði hann átt að fá flösku þá, sem lögreglumenn- irnir fundu, í staðinn. Bróðir bifreiðarstjórans staðfesti frásögn hans um flöskulánið. Að svo vöxnu máli var bifreiðarstjórinn sýknaður af ákæru um brot gegn áfengislöggjöfinni. .......... 423 Hinn 5. desember 1950, um kl. 5 síðdegis, ók A bifreið sinni vestur Bankastræti í Reykjavík og beygði suður Ingólfsstræti. Sam- tímis hélt 65 ára gömul kona, sem leiddi unga telpu við hægri hönd sér, af syðri gangstétt Bankastrætis inn á Ingólfsstræti á vesturleið. Er Á var að taka beygjuna, kveðst hann hafa séð telpuna, Hafi hann þá beitt hemlum og stöðvað bifreiðina, en þó eigi tekizt að afstýra því, að telpan yrði fyrir bifreiðinni, en við það féll telpan í götuna. Konuna kveðst A hins vegar ekki hafa séð, fyrr en hann kom út úr bifreiðinni, en hún hafði þá einnig fallið í götuna. Taldi A, að konan hefði ekki orðið fyrir bifreið- inni, heldur fallið af öðrum ástæðum. Konan staðhæfði hins vegar, að bifreiðin hefði ekið á sig. Telpan meiddist ekki, en konan handleggsbrotnaði. Talið var, að A hefði með gálausum akstri valdið slysi þessu, og var honum dæmd sekt fyrir brot gegn 27. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941, 2. og 4. sbr. 14. gr. laga nr, 24/1941 og 219. gr. laga nr. 19/1940. .........0...000..0... 425 A ók bifreið sinni um Suðurlandsbraut við Reykjavík áleiðis til bæjarins um miðnætti jólanóttina 1951. Snjóföl var og akbraut- Efnisskrá. LIX Bls. in hál. Er komið var vestur fyrir býlið Tungu, urðu þrír veg- farendur, hjón og ungur piltur, sem voru fótgangandi á leið í bæinn, fyrir bifreiðinni. Hjónin hlutu bæði lemstur, og piltur- inn meiddist nokkuð. A skýrði svo frá, að er hann nálgaðist Tungu með 25 km hraða, hefði bifreið komið á móti honum með mjög sterkum ljósum, sem blinduðu hann gersamlega, er þau féllu framan í hann. Kveðst A nú hafa beitt fóthemli og dregið úr hraða bifreiðarinnar, en eigi stöðvað hana. Er bif- reiðarnar höfðu mætzt, sá A vegfarendurna framundan í mjög lítilli fjarlægð. Hemlaði hann þá, en tókst ekki sökum hálk- unnar að stöðva bifreiðina nægilega fljótt, til þess að slysi yrði afstýrt. Leitt þótti í ljós, að A hefði eigi gætt nægrar varkárni í akstri og stjórn bifreiðarinnar. Var honum dæmd 2000 króna sekt fyrir brot gegn ákvæðum 26. og 27. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941 og 219. gr. laga nr. 19/1940. Þá var hann og samkvæmt 39. gr. laga nr. 23/1941 sviptur ökuleyfi 1 ár. ..........00..0.... 427 Rannsókn á framangreindu slysi leiddi í ljós, að í þann mund sem slysið varð, hafði B ekið bifreið með mjög sterkum ljósum aust- ur Suðurlandsbraut. Var ljósabúnaður bifreiðar þessarar með þeim hætti, að stórhættulegt var vegfarendum. B var af þessu efni dæmd 800 króna sekt fyrir brot gegn ". sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941 og 6. sbr. 9. gr. reglugerðar nr. 72/1937. Hann var og sviptur ökuleyfi 6 mánuði samkvæmt 39. gr. laga nr. 23/1941. Hins vegar voru fullar sönnur ekki færðar að því, að A hefði blindazt af ljósum þessarar bifreiðar, og var B því sýknaður af ákæru um brot gegn 219. gr. laga nr. 19/1940. ......0.0000..0.. 427 Hinn 28. júní 1949 varð á þjóðveginum í Mosfellssveit árekstur milli vörubifreiðar, sem var á leið frá Borgarnesi til Reykjavíkur, og vörubifreiðar, sem var á leið frá Reykjavík að Reykjum í Mos- fellssveit. Við áreksturinn slasaðist einn maður svo, að hann andaðist tæpum þremur sólarhringum síðar. Ellefu menn aðrir hlutu meiðsl, sumir þeirra mikil lemstur. Þá skemmdust bif- reiðarnar og mjög. Beygja var á veginum, þar sem áreksturinn varð. A ók bifreið þeirri, er var á leið til Reykjavíkur. Er hann nálgaðist beygjuna, sem er til vinstri, miðað við stefnu hans, ók hann að vætti vitna hratt, en að eigin sögn frekar greitt. Er aðeins 10—20 metrar voru á milli bifreiðanna, kveðst A hafa ætlað að beygja til vinstri, en stýri bifreiðarinnar þá ver- ið óhreyfanlegt og hún því ekki látið að stjórn. Reyndi hann þá að stöðva bifreið sína með hemlum, en það var um seinan, og rann bifreið hans nú á hina bifreiðina, sem var utarlega á vinstri vegbrún sinni. Ógætilegur akstur A var talinn megin- orsök slyssins, en hins vegar við það miðað, að einhver bilun í stýrisbúnaði bifreiðar hans hefði valdið því, að hún lét ekki að stjórn. A var dæmt 3 mánaða varðhald samkvæmt 26., 27. og LX Efnisskrá. 28. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941, 2., 4. og 6. sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941 svo og 215. og 219. gr. laga nr. 19/1940. Hann var og samkvæmt 39. gr. laga nr. 23/1941 sviptur Öökuleyfi ævilangt. .. Hinn 21. júlí 1951, nokkru eftir miðnætti, ók A leigubifreið sinni að hliði Keflavíkurflugvallar. Lögreglumaður, sem þar var að sæzlu, framkvæmdi þá leit í bifreiðinni og fann í henni 5 vín- flöskur. A gerði þá grein fyrir vinföngum þessum, að bróðir sinn ætti 3 flöskur, en 2 flöskur kvaðst hann geyma fyrir far- Þega, er verið hefðu í bifreiðinni. Bróðir A kvaðst hafa falið honum að kaupa fyrir sig 3 flöskur af víni, en eigi voru þeir bræður samsaga, að því er varðaði greiðslu andvirðisins. Í fyrstu neituðu farþegarnir, sem voru unglingspiltar, því, að þeir hefðu falið A geymslu nokkurs áfengis. Fyrir dómi báru tveir þeirra félaga hins vegar, að umræddar 2 vínflöskur hefðu verið í bif- reiðinni á þeirra vegum. Síðar lýstu þeir þenna framburð sinn rangan og kváðust fyrir fortölur A hafa látið til leiðast að bera á þann veg. A játaði hlutdeild sína í falsvitni þeirra félaga og kvaðst nú hafa átt vínflöskur þessar sjálfur, en hélt því fram, að hann hefði ætlað þær til eigin neyzlu. A var ekki talinn hafa sannað, að hann hefði eigi ætlað áfengi það, sem í bifreið hans fannst, til sölu, sbr. 2. mgr. 1. gr. laga nr. 47/1951. Samkvæmt 2. gr. nefndra laga og 142. sbr. 22. gr. laga nr. 19/1940 var A dæmt fangelsi 4 mánuði. Áfengi það, sem í bifreið hans fannst, var gert upptækt til ríkissjóðs, sbr. 2. gr. laga nr. 47/1951. Hins vegar varð A hvorki dæmd svipting kosningarréttar og kjör- gengis né ökuleyfis, þar sem krafa um sviptingu þessara rétt- inda var ekki gerð í ákæruskjali, sbr. 115. og 118. gr. laga nr. 19/1940. .......200000000 Aðfaranótt 30. apríl 1950 kom lögreglumaður að bifreið, er stóð kyrr á vegi í grennd við Reykjavík, en bifreiðin hafði eigi verið á þessum stað, er lögreglumaðurinn fór þar um skömmu áður. A sat undir stýri bifreiðarinnar, og var hann drukkinn. A neit- aði að hafa ekið bifreiðinni, en kvað mann, er hann nefndi Geir, hafa gert það. Tjáði hann lögreglunni, að Geir þessi hefði farið í nálægt hús, en hvorki þá né siðar tókst honum að gera frek- ari grein fyrir manni þessum. Talið var víst, að A hefði sjálfur ekið bifreiðinni, og var honum dæmd 1000 króna sekt sam- kvæmt 21. sbr. 39. gr. laga nr. 33/1935 og 23. gr. laga nr. 23/1941 sbr. 38. gr. sömu laga og 2. gr. laga nr. 6/1951. Hann var og sviptur ökuleyfi 6 mánuði samkvæmt 21. gr. laga nr. 33/1935 og 39. gr. laga nr. 23/1941. ...............000 0. A ók bifreið sinni norður Lönguhlíð inn á Miklubraut í Reykjavík, sem er aðalbraut. Í sama mund ók B vestur Miklubraut. Árekst- ur varð milli bifreiðanna á gatnamótum þessum, og hlaut B þann áverka, að hnéskel hans brotnaði, en báðar bifreiðarnar Bls. 462 498 532 Efnisskrá. LXI Bls. skemmdust mikið. A ók hiklaust inn á gatnamótin í stað þess að bíða, meðan bifreið B færi hjá, en sakir aðgæzluskorts tók hann ekki eftir þeirri bifreið fyrr en um seinan. Var Á dæmd 800 króna sekt samkvæmt 27. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941, 2. og 4. sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941 og 219. gr. laga nr. 19/1940. Hann var og sviptur ökuleyfi 3 mánuði samkvæmt 39. gr. laga nr. 23/1941. B gætti ekki nægilegrar varkárni og stillti hraða bif- reiðar sinnar eigi í hóf, er hann ók inn á gatnamótin. Var hon- um dæmd 200 króna sekt fyrir brot gegn 26. og 27. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941, 2. og 4. sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941 og 46. sbr. 96. gr. lögreglusamþykktar fyrir Reykjavík nr. 2/1930. .... 559 A ók bifreið ölvaður og missti vegarins. Honum var dæmd 1000 króna sekt samkvæmt 21. sbr. 39. gr. laga nr. 33/1935, 23. og 27. gr. laga nr. 23/1941 sbr. 38. gr. sömu laga og lög nr. 6/1951 og 4. sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941. Hann var og sviptur öku- leyfi 6 mánuði samkvæmt 21. gr. laga nr. 33/1935 og 39. gr. laga nr. 23/1941. .........2..02 00 625 Hinn 24. desember 1951 ók A bifreið sinni vestur Sundlaugaveg í Reykjavík. Veður var bjart, snjór á jörðu og flughálka á veg- inum. A hafði snjókeðjur á afturhjólum bifreiðarinnar og telur sig hafa ekið með 20—30 km hraða, miðað við klukkustund. Er A nálgaðist Víðivelli við Sundlaugaveg, sá hann mann fram undan á vesturleið á norðurjaðri vegarins. Gaf A þá hljóðmerki manni þessum til viðvörunar. Er A átti um tvær bíllengdir ó- farnar að manninum, gekk hann skyndilega suður yfir veginn í veg fyrir bifreiðina. A gaf þá enn hljóðmerki og hemlaði, en tókst ekki að afstýra því, að maðurinn yrði fyrir bifreiðinni. Vegfarandinn, sem var sjúklingur frá geðveikrahæli, féll við áreksturinn, missti meðvitund og hlaut nokkur meiðsl. A var ekki talinn sekur um of hraðan eða gálausan akstur, eins og á stóð, enda gat hann ekki búizt við slíkri hegðun, sem raun bar vitni, af hendi fullorðins manns. Hann var því sýkn dæmdur af ákæru um brot gegn 26. og 27. sbr. 38. og 39. gr. laga nr. 23/1941 og 219. gr. laga nr. 19/1940. .......200..00 0000 00 648 Hinn 14. nóvember 1951, um kl. 5 síðdegis, ók A bifreið sinni austur Suðurlandsbraut við Reykjavík á um 26 mílna hraða, að því er hann telur. Austan Hálogalands sá A á suðurjaðri brautar- innar vörubifreið, er sneri í vesturátt, en eigi varð hann var mannaferða þar, og ók hann því hiklaust áfram. Er A kom á móts við bifreið þessa, varð maður fyrir hægra frambrettinu á bifreið A og beið þegar bana. Maður þessi hafði komið með áðurgreindri vörubifreið frá vinnustað og var á leið heim til sín norðan Suðurlandsbrautar. Orsök slyssins varð að miklu leyti rakin til hegðunar hins látna vegfaranda, en A þótti hins vegar með gálausum akstri hafa orðið samvaldur að slysinu. LXII Efnisskrá. Honum var dæmt varðhald 75 daga samkvæmt 26. og 27. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941, 4. sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941 og 215. gr. laga nr. 19/1940. Hann var og sviptur ökuleyfi 3 ár sam- kvæmt 39. gr. laga nr. 23/1941. „.......0... 0 Bjarglaun. Sjá björgun. Björgun. Hinn 23. janúar 1950, er b/v Goðanes var að veiðum fyrir Suðaust- urlandi, brotnaði stýrisstamminn. Sat stýrið fast í borði stjórn- borðsmegin og var óvirkt. Síðdegis sama dag kom v/s Hermóður á vettvang, en skipstjóri togarans hafnaði hjálp hans að öðru en því, að hann héldi sig í grennd við togarann til öryggis, ef veður breyttist og yrði óhagstæðara. Nokkru eftir miðnætti fékk varðskipið Ægir, sem þá var statt út af Reykjanesi, fyrir- mæli um að fara togaranum til hjálpar og draga hann til Reykjavíkur, og þremur sólarhringum og rúmum sex klukku- stundum síðar kom varðskipið þangað með hann. Höfðu skipin hreppt vonzkuveður og sjó á þeirri leið sinni. Sæmilegt veður, en talsverður sjór, var hins vegar á þeim slóðum, sem togarinn var á, er stýrisbilunin varð. Hjálp varðskipsins var metin björg- un, enda var það viðurkennt af eigendum togarans. Samkvæmt mati nam verðmæti hins bjargaða samtals kr. 3523300.00. Bjarg- laun dæmd kr. 575000.00, þar af fyrir aðstoð Hermóðs kr. 10000.00. ......2000200 rr Blóðrannsókn. Rannsóknarstofa Háskólans ákveður blóðflokka málsaðilja og barns í sambandi við faðernismál. ...............0.....0.0000.... 177, Blöð. Ritstjóra vikublaðs í Reykjavík dæmd sekt samkvæmt 108. gr. laga nr. 19/1940 fyrir meinyrði, er hann birti í blaði sínu um lög- reglustjóra og lögreglu Reykjavíkur. Meinyrðin voru og dæmd ómerk, sbr. 241. gr. laga nr. 19/1940 samkvæmt lögjöfnun. .... Borgararéttindi. Maður, sem sekur var um þjófnað, sviptur kosningarrétti og kjör- gengi samkvæmt 68. gr. laga nr. 19/1940 ........ 171, 273, 420, Sjö menn, sem sekir voru um brot gegn 1. mgr. 100. gr. laga nr. 19/1940 og 107. gr. sömu laga samkvæmt lögjöfnun, sviptir kosningarrétti og kjörgengi samkvæmt 68. gr. sömu laga. .... Maður, sem sekur var um brot gegn 1. mgr. 200. gr. laga nr. 19/1940, sviptur kosningarrétti og kjörgengi samkvæmt 68. gr. sömu laga. Tveir menn, sem m. a. voru sekir um rán og þjófnað, sviptir kosn- Bls. 652 370 493 512 452 190 344 nr Efnisskrá. LXIII Bls. ingarrétti og kjörgengi samkvæmt 68. gr. laga nr. 19/1940. .... 348 Manni, sem m. a. var sekur um brot gegn 142. gr. laga nr. 19/1940, eigi dæmd svipting borgararéttinda, enda hafði krafa um svipt- ingu slíkra réttinda ekki verið gerð í ákæruskjali, sbr. 115. og 118. gr. laga nr. 27/1951. ........020000 000 rnnunn nn 498 Botnvörpuveiðabrot. Sjá fiskveiðabrot. Brenna. Botnvörpungurinn Neptunus var staddur í Grimsby hinn 15. des- ember 1948, Þann dag var olía tekin til skipsþarfa, en meðan á því verki stóð, kom upp eldsvoði í skipinu, og urðu á því svo miklar skemmdir, að rekstur þess stöðvaðist um 8 mánuði, en viðgerðarkostnaður nam £70000—0—0, að því er talið er. Á var þriðji vélstjóri skipsins og sá umrætt skipti um fyllingu diesel- olíugeymanna, sem eru tveir, hvor sínum megin framarlega í vélarúmi. Stjórnborðsgeymirinn fylltist fyrr. A lokaði honum þá og skrúfaði jafnframt fyrir mælisop hans, sem verið hafði opið. Er bakborðsgeymirinn var kominn að því að fyllast, fór A án þess að loka mælisopi hans úr vélarúminu og upp á bryggju til viðræðna við mann þann, er stjórnaði olíurennslinu til skipsins. Er A var nýkominn þangað, lagði eldbjarma og reyk upp úr vélarúminu, og lét hann þá þegar stöðva rennsli olíunnar. Rannsókn leiddi ekki í ljós orsök eldsvoðans, og var Á sýknaður af ákæru um brot gegn XVIII. kafla laga nr. 19/1940 og lögum nr, 41/1930. ....0..00000n rns all Dánarbætur. Trésmíðameistari vann að viðgerð á þaki húss í Reykjavík. Hann féll af þakinu og hlaut lemstur, sem leiddu til bana hans. Meg- inorsök slyssins var sú, að öryggisbúnaði á þakinu var áfátt. Hins vegar þótti ljóst, að trésmíðameistarinn hefði ekki gætt nægilegrar varúðar, er hann fór til starfa á þakinu án þess að kvarta undan Öryggisskorti. Samkvæmt þessu var bygginga- félagi, sem viðgerð hússins hafði á hendi, og verkstjóra þess dæmt skylt in solidum að bæta ekkju og syni hins látna tré- smiðameistara 4/5 hluta tjóns þeirra vegna fráfalls hans. .... ö77T Dómar og úrskurðir. Er bifreið A var til viðgerðar í verkstæði B, stálu C og D hjólbörð- um o. fl. af bifreiðinni, og var opinbert mál höfðað gegn þeim af því efni. Í því máli var þeim samkvæmt kröfu B dæmt að greiða honum skaðabætur fyrir hina stolnu muni. Síðar hafði A í einkamáli uppi kröfu á hendur C og D um fébætur vegna þjófn- aðarins, enda kvaðst hann engan hlut hafa átt að kröfugerð LXIV Efnisskrá. B í refsimálinu. Þeir C og D kröfðust þess, að máli A yrði vísað frá dómi, þar sem þegar hefði verið dæmt um bótaskyldu þeirra Í refsimálinu. En með því að sami aðili stóð ekki að skaðabóta- kröfunum í umræddum málum, áttu ákvæði 2. mgr. 196. gr. laga nr. 85/1936 eigi hér við, og var frávísunarkröfunni því hrundið. ......0.0.... Dómur vettvangsdóms ómerktur. Héraðsdómari hafði látið undan falla að víkja sæti vegna venzla sinna við málsaðilja, þegar er honum bar að gera það, sbr. 36. gr. laga nr. 85/1936, og eigi leið- beindi héraðsdómari ólögfróðum fyrirsvarsmanni aðilja um kröfugerð, sbr. 114. gr. laga nr. 85/1936. ........0000000.. Héraðsdómur og málsmeðferð í héraði ómerkt og málinu vísað frá héraðsdómi. A, sem skipaður hafði verið af sýslumanni fjár- haldsmaður B, sem eigi hafði verið sviptur fjárræði og var lög- ráða, höfðaði mál vegna B og rak það sem lögráðamaður hans. Í málinu kom það fram, að B var andlega áfátt. Héraðsdómari tók þó ekki til athugunar, hvort hann væri hæfur til að ráð- stafa sakarefninu. ......................0.... 0000 Héraðsdómari lauk einum dómi á frávísunarkröfu og efni máls, en tók frávísunarkröfuna ekki sérstaklega til úrlausnar, sbr. 108. gr. laga nr. 85/1936. .............00000000 0. Úrskurður héraðsdóms um frávísun sakarefnis að hluta var kærður til Hæstaréttar. Við athugun Hæstaréttar á málatilbúnaði og málflutningi í héraði kom í ljós, að þar á voru slíkir megin- gallar, að öll meðferð málsins í héraði var ómerkt og málinu vísað frá héraðsdómi. .....................00..00..00. 0 Héraðsdómur í opinberu máli, sem af ákæruvaldsins hálfu hafði verið höfðað fyrir brot á XIV. kafla laga nr. 19/1940, tók ekki til allra þeirra atriða, sem rannsókn málsins hafði beinzt að. En ákæruvaldið lýsti því, að það krefðist þess ekki, að í Hæsta- rétti yrði dómur lagður á fleiri atriði en dæmd höfðu verið í héraði. Þau atriði voru því ein dæmd í Hæstarétti, sbr. lög- jöfnun frá 115. gr. laga nr. 27/1951. ..........0....0...00..... Héraðsdómari lagði efnisdóm á kröfu á hendur manni, sem ekki var aðili þess máls. Héraðsdómurinn var því ómerktur og kröf- unni vísað frá héraðsdómi. ...............0..00000..00 Mál var rekið fyrir sjó- og verzlunardómi. Héraðsdómari lét undan falla að leita sátta um dómkröfur aðilja, sbr. 4. tölulið 2. mgr. 5. gr. laga nr. 85/1936. Héraðsdómur og málsmeðferð frá Þeim tíma, er sátta skyldi leita, voru því ómerkt. ........00000..... Mál var af ákæruvaldsins hálfu höfðað gegn aðilja fyrir brot gegn XVIII. kafla laga nr. 19/1940 og sjómannalögum nr. 41/1930. Aðiljar þeir, sem taldir eru í 89. gr. sjómannalaganna, höfðu enga kröfu gert til málshöfðunar, og tók ákæran því ekki til brota samkvæmt 88. gr. þeirra laga. Í forsendum héraðsdóms Bls. 21 45 64 71 122 132 177 181 Efnisskrá. LXV var samt sem áður sagt, að ákærði hefði framið verknað, sem lýst væri í nefndri grein sjómannalaganna, en eins og ákæru væri háttað, yrði refsing ekki dæmd. Engin efni voru til að skera úr um þetta, eins og á stóð. .........02000000 000... Héraðsdómur og málsmeðferð í héraði ómerkt, vegna þess að stefnubirtingu í héraði var áfátt. .............. 359, 553, 555, A krafðist ómerkingar fógetaúrskurðar í lögtaksmáli til heimtu út- svars af þeim sökum, að fógeti hefði ekki í úrskurði sínum tekið afstöðu til þeirrar varnarástæðu, að niðurjöfnunarnefnd hefði brostið lagaheimild til álagningar veltuútsvars. En þar sem fógeti hafði tekið afstöðu til útsvarsálagningarinnar í heild með hliðsjón af ákvæðum 4. gr. laga nr. 66/1945, þótti ekki al- veg næg ástæða til að ómerkja úrskurðinn. .................. Úrskurður héraðsdómara varðandi framlagningu skjala var kærður til Hæstaréttar. Leiddir voru í ljós slíkir megingallar á mála- tilbúnaði og málflutningi í héraði, að hinn kærði úrskurður og öll meðferð málsins í héraði voru ómerkt og málinu vísað frá héraðsdómi. ..........2..00000.0 ene Úrskurði héraðsdómara, sem kærður var, var áfátt að því leyti, að þar var málsaðilja ekki getið og málsatvik voru eigi nægilega rakin, sbr. 190. gr. laga nr. 85/1936. ........0200000 000... 00... Heimild brestur til að kæra til Hæstaréttar úrskurð héraðsdóms um öflun nýrra sakargagna. .........20202000 ner K gerði þá kröfu í barnsfaðernismáli, að M yrði dæmt faðerni barns hennar. Hann þrætti fyrir barnið, enda kvaðst hann ekki hafa haft samfarir við K á getnaðartíma þess. N viðurkenndi hins vegar samfarir við hana á sennilegum getnaðartíma barnsins og blóðrannsókn veitti mun meiri líkur fyrir því, að hann væri faðir barnsins en M. Héraðsdómari tók ekki til meðferðar í dómi, hver áhrif framburður N ætti að hafa á úrslit málsins. Var héraðsdómur því ómerktur og málinu vísað heim í hérað. Héraðsdómari í opinberu máli hafði látið í ljós ótvíræða skoðun sína um sekt sökunauta, áður en fullkomin rannsókn hafði farið fram í málinu. Rannsókn, er hann síðar framkvæmdi, og dómur hans í málinu voru því ómerkt. .......000000000 0... Úrskurður gerðardóms um bætur vegna vanefnda á iðnnámssamn- ingi Óómerktur, með því að gerðardómsmenn höfðu eigi við á- kvörðun bótanna gætt löglegra sjónarmiða. .................. Dómarar. Munnlegur málflutningur fór fram í fógetarétti hinn 10. júlí 1951, en úrskurður var ekki kveðinn upp fyrr en 10. ágúst s. á. Þessi dráttur var víttur. ........2.0000000 nes Héraðsdómari lét undan falla að leiðbeina ólögfróðum fyrirsvars- manni aðilja um kröfugerð, sbr. 114. gr. laga nr. 85/1936. .... Bls. all 391 399 408 áll 493 523 596 16 45 LXVI Efnisskrá. Héraðsdómara láðist að víkja sæti vegna venzla við aðilja, þegar er honum var það skylt, sbr. 36. gr. laga nr. 85/1936. .......... Héraðsdómari vék sæti í vettvangsmáli vegna venzla hans og ann- ars málsaðilja, en áður hafði hann leitað sátta, nefnt samdóms- menn og spurt vitni. Síðan var setudómari skipaður, og hélt hann áfram meðferð málsins ásamt samdómsmönnum þeim, er nefndir höfðu verið af hinum reglulegu héraðsdómara. Málið var svo vaxið, að hinum reglulega dómara bar samkvæmt 36. gr. laga nr. 85/1936 að víkja sæti, áður en samdómsmenn voru kvaddir og vitni leidd. Þá láðist dómaranum og að leiðbeina ó- lögfróðum fyrirsvarsmanni aðilja um kröfugerð, sbr. 114. gr. laga nr. 85/1936. Af þessum ástæðum var héraðsdómur ó- merktur. ........02..000000 00 A var af sýslumanni skipaður fjárhaldsmaður B, án þess að B hefði áður verið sviptur lögræði. Höfðaði A síðan mál vegna B og rak það sem lögráðamaður hans. Í málinu kom það fram, að B var andlega miður sín, Héraðsdómari tók þó ekki til athugunar, hvort B væri hæfur til að ráðstafa sakarefninu, heldur lauk á það efnisdómi. Meðferð málsins og héraðsdómur voru því ó- merkt. ........0000000 nn Héraðsdómari vanrækti að leiðbeina ólöglærðum aðiljum um mál- flutning og veitti viðtöku úr hendi þeirra fleiri sóknarskjölum og varnar en heimilt er samkvæmt 109. og 110. gr. laga nr. 85/1936. .....0.002.2000 00 Héraðsdómari tók kröfu um frávísun máls ekki sérstaklega til úr- lausnar, sbr. 108. gr. laga nr. 85/1936. .......02.000000. 0... Óhæfilegur dráttur varð á rannsókn máls út af banaslysi, og eigi var rannsóknin svo rækileg sem skyldi. Hæstiréttur vitti héraðs- dómarann af þessu efni. ..............0...0. s.n Héraðsdómari lét undan falla að leiðbeina aðiljum, sbr. 114. gr. laga nr. 85/1936. .........02.2020000 0 Héraðsdómari leitaði ekki sátta í sjó- og verzlunardómsmáli, sbr. 4. tölulið 2. mgr. 5. gr. laga nr. 85/1936. Meðferð málsins og hér- aðsdómur voru því ómerkt. ..........22.00000 s.s Athugavert þótti, að á dómbþingi í héraði höfðu verið færð til bókar meiðandi ummæli um héraðsdómarann. ............000000.0.. Rannsókn opinbers máls ófullkomin. ........0.0.0.0.0 0000... Héraðsdómari, sem stýrði rannsókn út af kæru um ólöglegar botn- vörpuveiðar í landhelgi, lét undan falla að kveðja samdómend- ur, þegar er rannsókn hófst í málinu. ..............0.0..... Það var athugavert, að við rannsókn opinbers máls var ekki tekin skýrsla af stúlkubarni einu sjálfu um vitneskju þess um sakar- atriði, heldur eingöngu af kjörmóður þess. .........000..0... Eldur kom upp í skipi, er fylling olíugeyma þess fór fram. Það þótti athugavert, að vélstjóri sá, sem sá um fyllingu olíugeymanna, Bls. 45 45 64 64 71 128 177 181 270 283 303 306 Efnisskrá. LXVII var fyrir sjóðóminum spurður sem vitni. ....2..00000 00... Fógeti ræddi ekki sérstaklega í úrskurði sínum í lögtaksmáli til heimtu útsvars þá varnarástæðu gerðarþola, að niðurjöfnunar- nefnd hefði brostið lagaheimild til álagningar veltuútsvars. En þar sem hann hafði tekið afstöðu til útsvarsálagningarinnar Í heild með hliðsjón af 4. gr. útsvarslaga nr. 66/1945, þótti ekki alveg næg ástæða til að ómerkja úrskurðinn. ...............-. Úrskurði héraðsdóms var áfátt að því leyti, að þar var málsaðilja eigi getið og málsatvik ekki nægilega rakin. ..........0.02..... Héraðsdómari lét að mestu nægja próf lögreglumanna í þjófnaðar- máli og rannsakaði eigi nægilega skaðabótakröfur, sem hafðar voru uppi í málinu. Var þessi málsmeðferð átalin, sbr. 73., 75., TT. og 145. gr. laga nr. 27/1951. ........020000 0... enn... Víttur dráttur af hendi héraðsdómara á meðferð opinbers máls út af banaslysi. ..........0..0.eeeenn nr Héraðsdómari lét undir höfuð leggjast að taka til meðferðar Í dómi í barnsfaðernismáli, hver áhrif ætti að hafa á úrslit máls- ins framburður manns, sem játað hafði samfarir við barnsmóður á sennilegum getnaðartíma barnsins. Var héraðsdómur því ó- merktur. ......0.00.eer sess Lögtaksgerð ómerkt, með því að fógeti hafði ekki gætt réttrar máls- meðferðar. .........2..ð2e sr Tveir menn voru sakaðir um brot gegn ákvæðum laga nr. 112/1941 um lax- og silungsveiði, Áður en fullkomin rannsókn hafði ver- ið framkvæmd í málinu, lét héraðsdómari í ljós ótvíræða skoðun um sekt hinna sökuðu manna. Rannsókn, er hann síðar háði, og dómur hans í málinu voru því ómerkt. ......0.000000 00... Héraðsdómari gerði ekki grein fyrir því, hvers vegna skaðabóta- krafa, sem höfð var uppi í opinberu máli út af bifreiðaslysi, var ekki tekin til frekari meðferðar, sbr. 145. gr. laga nr. 27/1951. Mál var höfðað gegn þremur mönnum fyrir brot gegn lögum um loftferðir nr. 32/1929, „sbr. flugsamgöngureglur samkvæmt þeim.“ Í stefnu héraðsdómara var eigi nánar greint, við hvaða flugsamgöngureglur væri átt. .....2000.220 renn Dómstólar. Bifreið A var komið á bifreiðaverkstæði B til viðgerðar. Á meðan bifreiðin var þar, stálu C og D hjólbörðum o. fl. af bifreiðinni, og í opinberu máli út af þeirri sök var þeim samkvæmt kröfu B dæmt að greiða honum kr. 1500.00 í skaðabætur vegna þjófn- aðarins. Síðar krafði A þá C og D í einkamáli um skaðabætur fyrir hina stolnu muni, enda kvað hann kröfugerð B í refsi- málinu hafa verið sér óviðkomandi. Kröfuaðili í einkamálinu var eigi hinn sami og verið hafði í opinbera málinu. Dómkrafan hafði því eigi áður verið dæmd af hliðstæðum dómi. Ákvæði 2. 31l 391 408 452 462 493 508 523 559 604 LXVIII Efnisskrá. mgr. 196. gr. laga nr. 85/1936 gátu því ekki leitt til frávísunar samkvæmt kröfu CoOgD.............00.0200. 0000 Hrundið kröfu um vísun máls frá landamerkjadómi, .............. Í máli til riftunar leigumála um jörð vegna spjalla á jörðinni voru sérfróðir menn kvaddir til setu í dómi, sbr. 3. tölulið 1. mgr. 200. gr. laga nr. 85/1936. ..................0..00. 0 Bæjarstjórn Akureyrar lét taka vatn til vatnsveitu kaupstaðarins í landi A, sem síðan höfðaði mál fyrir dómstólum til fébóta fyrir vatnstökuna, jarðrask í því sambandi o. fl. Slíkar bætur bar að ákveða með matsgerð samkvæmt ákvæðum vatnalaga. Máli þessu var því vísað frá dómi. ...................00000000 Eigi á færi dómstóla að hrinda álagningu útsvars né lækka það, enda hafði niðurjöfnunarnefnd ákveðið útsvarið innan réttra valdmarka, ..............0...000 000. Héraðsdómari fer ásamt tveimur sérfróðum samdómsmönnum með mál á hendur skipstjóra, sem sakaður var um landhelgisbrot, sbr. 3. mgr. 5. gr. laga nr. 27/1951. .......... 303, 490, 537, 586, Héraðsdómari fer ásamt tveimur sérfróðum samdómsmönnum með skaðabótamál vegna banaslyss í sambandi við viðgerð á húsi, sbr. 3. tölulið 1. mgr. 200. gr. laga nr. 85/1936. ................ Eftirgrennslan brota. Sjá opinber mál. Eiður. Sbr. vitni. Fundið að því, að vitni, sem báru um sakaratriði í opinberu máli, voru ekki eiðfest. ...............000...0. 000 Eiðfesting vitna ekki leyfð, sbr. 1. tölulið 2. mgr. 127. gr. laga nr. 85/1936. ....00..000000 00 510, Eignakönnun. Af hálfu ríkissjóðs var á bæjarþingi höfðað einkamál til upptöku eignar, sem talið var, að dregin hefði verið undan eignakönnun beirri, er framkvæmd var samkvæmt II. kafla laga nr. 67/1947. En máli þessu var vísað frá bæjarþinginu, þar sem með slík mál skal fara að hætti opinberra mála, sbr. 6. tölulið 2. gr. laga Nr. ZT/1951. .........00020 0000 Eignarréttur. Hjón, sem gengu að eigast á árinu 1935, gerðu með sér kaupmála þess efnis, að 10000 krónur, er geymdar voru í banka, skyldu vera séreign konunnar svo og arður af fé þessu og munir, sem fyrir það kynnu að vera keyptir. Á árinu 1940 var fé þessu varið til kaupa á húseign, sem skráð var á nafn konunnar og síðan á skattskýrslum talin séreign hennar, en sérstakur kaupmáli Bls. 378 385 391 590 öTT 283 643 645 388 Efnisskrá. LXIX Bls. var ekki gerður um húseignina né arð af henni. Er bú hjónanna kom til skipta vegna skilnaðar þeirra, var húseign þessi gegn andmælum mannsins dæmd séreign konunnar, .......00.000.... 41 A auglýsti til sölu hús í Grafarnesi, og síðast í maímánuði 1948 leit- aði B eftir kaupum á húsinu. Urðu aðiljar, sem staddir voru í Reykjavík, ásáttir um kaupin, og hinn 2. júní s. á. var á grund- velli þess samkomulags ritað uppkast að kaupsamningi. Við undirritun kaupsamningsins skyldi B greiða kr. 5000.00, en það fé hafði B ekki handbært. Hinn 3. júní bauð B fram til lúkn- ingar útborguninni bankaávísun, sem innstæða var engin fyrir, en A hafnaði því greiðslutilboði. Að kvöldi sama dags kveðst B hafa fengið umrædda fjárhæð í reiðufé og farið til fundar við A, þar sem þeir hefðu sammælzt, til þess að inna greiðsl- una af hendi. A hafi hins vegar ekki komið til þessa fundar, og því ekki orðið úr greiðslu. A, sem neitar því að hafa lofað að koma til þessa fundar, fór úr Reykjavík daginn eftir, og hinn 5. júní seldi hann öðrum aðilja húseignina. Eins og skiptum aðilja var háttað, var ekki talið, að fullnaðarsamningar hefðu tekizt með þeim A og B um kaup hússins. ..........0.20....... 80 H/f A sem seljandi og h/f B og sex einstaklingar sem kaupendur gerðu með sér samning, þar sem talið var, að seljandi seldi kaupendum öll hlutabréf í h/f A. Var h/f B talið kaupa 69 hlutabréf, en hver einstaklinganna 1 hlutabréf. Í samningi að- ilja var svo ákveðið, að hlutabréfunum skyldu fylgja eignarum- ráð einungis einnar tiltekinnar eignar h/f A, síldarverksmiðju nokkurrar, en aðrar eignir svo og allar skuldir félagsins voru kaupum aðilja óviðkomandi. H/f B greiddi andvirði allra hluta- bréfanna og taldi þau meðal eigna sinna í bókum sínum, Einstakl- ingarnir töldu hins vegar engin bréfanna fram til skatts. Er áðurgreindur samningur var gerður, var talið, að h/f A hefði leystst upp, en h/f B raunverulega keypt umrædda síldarverk- smiðju, enda hafði lagaskilyrðum til stofnunar nýs hlutafélags ekki verið fullnægt. ..........2.20000. 000 416 Skattastefna laga nr. 22/1950 ekki talin mismuna skattþegnum svo, að hún brjóti í bága við 67. gr. stjórnarskrárinnar nr. 33/1944 434 Maður seldi fasteign án samþykkis eiginkonu sinnar, en þau hjónin bjuggu á eigninni. Konunni var dæmt heimilt að rifta sölunni, sbr. 20. gr. laga nr. 20/1923. ......00000000n0n 629 Í ársbyrjun 1949 varð samkomulag um, að A og B keyptu vélbátinn N af C og D fyrir ákveðið kaupverð, og var fastmælum bundið, hvernig greiðslu þess skyldi háttað. Kaupendur inntu nú af hendi áskilda peningagreiðslu upp í kaupverðið. Fengu þeir bát- inn síðan afhentan og hófu útgerð hans. Er báturinn bilaði í febrúarmánuði 1949, létu þeir gera við hann á sinn kostnað og höfðu hann síðan í förum þar til í nóvembermánuði s. á. Deila LXX Efnisskrá. reis með aðiljum um skipti þessi. Héldu A og B því fram, að þeir hefðu ekki keypt bátinn, en með háttsemi Þeirri, er að framan greinir, töldust þeir hafa skuldbundið sig til að standa við samkomulag aðilja. ..............0000.0.00.... 0. Eignarupptaka. þjá upptaka eignar. Eignaspjöll. Erfðaleiguhafar höfðu fyrirgert rétti sínum vegna landspjalla, sem þeir voru valdir að. .............0....000 00. Bæjarstjórn Akureyrar lét taka vatn í vatnsveitu kaupstaðarins í landi A, sem síðan höfðaði mál til heimtu bóta fyrir landspjöll o. fl. í því sambandi. Máli þessu var vísað frá dómi, þar sem bætur til handa A bar að ákveða með matsgerð samkvæmt á- kvæðum vatnalaga. ...............0...0.00 000 Eiganda skips dæmt að greiða bætur vegna spjalla á veiðarfærum annars skips. ..............20000. sr Embættisbrot. Ríkisútvarpið leigði herbergi í húsi póst- og símamálastjórnarinnar, og mun herbergi þetta hafa verið ætlað formanni útvarpsráðs til afnota. Er póst- og símamálastjóri gerði kröfu til þess að fá herbergið aftur, lét útvarpsstjóri rýma það og afhenda þrátt fyrir andstæða ályktun útvarpsráðs um það efni. Eigi var þetta verk útvarpsstjóra talið varða við neitt ákvæði XIV. kafla laga nr. 19/1940. ........00.0000 000 Útvarpsstjóri réð nokkra tónlistarmenn til starfa við Ríkisútvarpið og ákvað laun þeirra og starfskjör, eftir að tónlistarráðunaut- ar stofnunarinnar höfðu gert tillögur og útvarpsráð hafði gert samþykkt þar að lútandi. Af ýmsum ástæðum nýttust störf þessara manna verr en til var ætlazt. Samkvæmt ályktun út- varpsráðs var útvarpsstjóra rétt að ráða þessa starfsmenn, og ekki urðu honum metnir til sakar annmarkar þeir, sem urðu á starfi þeirra. Var útvarpsstjóri því sýkn dæmdur af ákæru um brot á XIV. kafla laga nr. 19/1940, að því er varðaði þau em- bættisverk hans, sem hér var um að tefla. ............0....... Útvarpsstjóri hafði á hendi umsjón og gæzlu Framkvæmdasjóðs ríkisútvarpsins. Sjóður þessi nam á árinu 1948 um 6 miljónum króna, og var fé sjóðsins samkvæmt ákvörðun menntamálaráð- herra m. a. ávaxtað með lánveitingum til byggingasamvinnu- félaga. Útvarpsstjóri taldi sig hafa allmikla aukavinnu í sam- bandi við sjóðgæzluna, og áskildi hann sér því og tók sem ó- makslaun fyrir þessi störf sín 2% af nokkrum lánum, sem bygg- ingasamvinnufélögum voru veitt. Áður en útvarpsstjóri tók að reikna sér ómakslaun þessi, fór hann á fund fjármálaráðherra, Bls. 664 378 385 467 132 132 Efnisskrá. LXXI og kveðst hann hafa spurt ráðherrann, hvort sér væri vítalaust að taka slíka þóknun, og hafi hann skilið svar ráðherrans svo, að í því fælist að vísu ekki embættisleg heimild til töku þókn- unarinnar, en öruggt væri, að hún mundi ekki sæta gagnrýni endurskoðenda fjármálaráðuneytisins. Útvarpsstjóri lét hins vegar undan falla að leita til menntamálaráðherra um að fá Þóknun fyrir þessi störf sín með löglegum hætti. Umrædd gjald- taka var því ólögmæt og refsiverð samkvæmt 128. gr. laga nr. 19/1940, ........0.022 00 Bls. 132 Embættismenn. Sjá dómarar, embættisbrot, lögreglumenn, stjórnsýslumenn. Endurgreiðsla. Riftun kaups og endurgreiðsla kaupverðs. ........0..020000.... 328, Seljanda vöru dæmt að endurgreiða kaupanda fjárhæð, sem hann hafði reiknað fyrir umbúðir umfram það, sem samningar stóðu til. 000... Seljendum tækja, sem háð voru verðlagsákvæðum, dæmt að endur- greiða kaupanda hluta kaupverðs, er þeir höfðu ólöglega af honum tekið. .............20.200. 020. Endurupptaka máls. Stefndi sótti ekki þing í héraði, eftir að mál hafði verið þingfest, og var það þá tekið til dóms eftir kröfu stefnanda, Stefndi krafðist þess síðan, að málið yrði tekið upp af nýju. En þar sem hann studdi eigi kröfu sína um endurupptöku málsins þeim rökum, að nokkrar þær nauðsynjar, sem taldar eru í 9. gr. laga nr. 85/1936, sbr. 4. mgr. 118. gr. sömu laga, hefðu hindrað þing- sókn af hans hendi, var kröfu hans ekki sinnt. ................ Stefndi kom ekki fyrir dóm, er mál var þingfest í héraði. Hann færði sönnur að lögmætum forföllum sínum. Var krafa hans um endurupptöku málsins því tekin til greina, sbr. 9. gr. og 4. mgr. 118. gr. laga nr. 85/1936. ........200000 00 ð Fangelsi. Sjá refsingar. Farmsamningar. Í aprílmánuði 1948 tók E að sér að flytja fyrir F fiskflök til Frakk- lands. Samkvæmt því samkomulagi lestaði e/s B 2283 kassa af þorskflökum hinn 10. apríl. En daginn eftir strandaði skipið hér við land og gat ekki haldið ferðinni áfram. Farmskírteini var ekki gefið út fyrr en eftir strandið eða hinn 14. apríl 1948, og var þá í því m. a. svofellt ákvæði: „All freights are payable, ship lost or not lost“. Þá hafði E og í farmskírteininu undan- þegið sig ábyrgð á mistökum skipstjórnarmanna. Í fyrri skipt- 629 503 545 486 LXKXII Efnisskrá. um aðilja hafði það tíðkazt, að farmskírteini væru gefin út eftirá og hefðu að geyma ákvæði samhljóða þeim, sem greind voru. F var samkvæmt ákvæðum farmskirteinisins dæmt að greiða farmgjaldið að fullu. ...............0.00..00 0000 Fasteignir. Manni dæmd sekt fyrir byggingu bílskúrs þrátt fyrir synjun Fjár- hagsráðs um leyfi til þeirra framkvæmda. .................... Húseign dæmd séreign konu samkvæmt kaupmála, er konan og eig- inmaður hennar höfðu gert með sér, er þau gengu að eigast. .. Forsamningur um sölu húss eigi bindandi fyrir eiganda þess, með því að sá, sem kaupa vildi, hafði eigi innan tilskilins frests innt af hendi sinn þátt samkvæmt samkomulagi aðilja. ............ Ábúandi jarðar nýtti reka, framar en samningar við eiganda reka- ítaks stóðu til, og var honum dæmt að bæta það ítakseiganda. A, sem ásamt fjölskyldu sinni hafði flutt úr leiguíbúð og tekið þaðan alla veigamestu búsmuni, synjað umráða hennar af nýju gegn andmælum húseiganda. ...............0000000 000... 0. A rak verzlun í húsi sínu, en að húsi þessu ásamt lóð skyldi B eiga forkaupsrétt samkvæmt samningi aðilja. A ákvað nú að láta af verzlun og selja húseign og vöruleifar í einu lagi. A bauð B eignir þessar fyrir ákveðið verð, en er samkomulag tókst ekki með aðiljum um kaup, seldi A eignirnar öðrum. Sala umræddra eigna í einu lagi þótti, eins og á stóð, hafa skipt A allmiklu máli, og eigi var ástæða til að ætla, að fyrir A hefði vakað að fara í kringum forkaupsrétt B. Var því ekki talið, að A hefði vanefnt forkaupsréttarákvæðið. ...............00.0000020000 0. Krafizt var slita sameignar á fasteign með sölu eignarinnar á opin- beru uppboði. Talið var, að beita eigi ákvæðum laga nr. 57/1949 um slíkt uppboð, eftir því sem við á. ..........0000000.00000.. Lögbann við byggingu á tiltekinni lóðarræmu í Reykjavík fellt úr Bli. ..........020020020 Útburður af jörð dæmdur á hendur A, enda hafði mátt segja hon- um upp afnotum, sem honum höfðu verið heimiluð og eigi gátu talizt leiguliðaábúð, sbr. VIII. kafla laga nr. 116/1943 og 19. og 25. gr. laga nr. 87/1933. ........20.2020000 0. Landeiganda dæmt óheimilt að ryðja burt og gera ónothæfan vegar- kafla, sem áður hafði verið hluti þjóðvegar og nágranni hans hafði not af. ............2022020020 nn Erfðaleiguhafar höfðu fyrirgert leigurétti sínum vegna ofnýtingar jarðar og spjalla á henni, sem þeir báru ábyrgð á. ............ Bætur fyrir jarðrask og landsafnot í þarfir vatnsveitu kaupstaðar skulu ákveðnar með mati samkvæmt ákvæðum vatnalaga nr. 15/1923. Máli til heimtu slíkra bóta var því vísað frá dómi. .... Ákvæði laga nr. 22/1950 eigi talin mismuna skattþegnum svo við Bls. 25 41 80 st 95 114 162 185 322 375 378 385 Efnisskrá. LXXIII skattmat fasteigna, að þau yrðu felld úr gildi með dómi. ...... Konu dæmt heimilt að rifta sölu fasteignar, sem eiginmaður hennar hafði selt án samþykkis hennar, en þau hjónin bjuggu á eign- inni, sbr. 20. gr. laga nr. 20/1923. .....02020000000 en Félög. Sbr. hlutafélög. Eigandi frystihúss innan félagssamtaka Sölumiðstöðvar hraðfrysti- húsanna bundinn af samþykktum á fundum samtakanna um miðlun vaxta- og geymslukostnaður hraðfrysts fisks í hrað- frystihúsum félagsaðiljanna. .........0..00020.0 0000 nn nn Fiskveiðabrot. Varðskip kom að brezkum togara, sem var að botnvörpuveiðum 0.T5 sm innan landhelgislínu suður af Langanesi. Skipstjóra togar- ans var dæmt að greiða 75000 króna sekt fyrir þetta brot sitt og afli og veiðarfæri togarans gerð upptæk. .................. Varðskip kom að þýzkum togara að botnvörpuveiðum undan Ing- ólfshöfða. Samkvæmt hornmælingu og áttavitamiðun töldu varðskipsmenn stað dufls, sem sett var í sjó hjá togaranum, vera um 0.5 sm innan landhelgislínu, en skipstjóri togarans neit- aði því, að hann hefði verið að veiðum í landhelgi. Álitsgerð forstöðumanns Stýrimannaskólans var fengin um staðarákvörð- un varðskipsmanna. Taldi hann hugsanlegt, að svo mikil skekkja hefði verið í áttavitamiðuninni, að togarinn hefði getað verið á eða utan við landhelgislínu, er varðskipið kom að honum. Var togaraskipstjórinn því sýknaður af ákæru um fiskveiðabrot. Hinn 29. marz 1952 kom varðskip að belgískum togara að veiðum í landhelgi út af Mýrnatöngum. Skipstjóri togarans, sem var að stærð 131.63 smálestir, játaði brot sitt, og var honum dæmd 9000 króna sekt til Landhelgissjóðs Íslands samkvæmt 1. sbr. 3. gr. laga nr. 5/1920, sbr. og lög nr. 4/1924 og lög nr. 5/1951. Afli og veiðarfæri voru og dæmd upptæk. .......0000000.0 0... Hinn 28. ágúst 1951 var varðskip í eftirlitsferð á austurleið út af Dyrhólaey. Sáust þá tveir togarar framundan á stjórnborða, og stefndu þeir báðir austur með landi. Voru togarar þessir að veiðum, annar nokkru nær landi en hinn. Varðskipið hélt í átt- ina að togurunum og stöðvaði þá, eftir að þeir höfðu breytt um stefnu og togað nokkra stund til hafs. Á eftirförinni lét varðskipið út dufl, og mældist staður þess 0.4 sjómílur innan landhelgislínu, eins og hún var í framkvæmd á þeim tíma. Sam- kvæmt samhljóða og eiðfestum framburði fjögurra skipverja varðskipsins var duflið sett út í kjölfar togara. En eins og á stóð, þótti ekki nægilega sannað, að duflið hefði verið sett í kjölfar þess togarans, sem fjær var landi. Og þar sem sök á hendur skipstjóranum á því skipi var eigi sönnuð með öðrum Bls. 434 629 564 303 317 490 LXXIV Efnisskrá. Bls. hætti, var hann sýkn dæmdur af ákæru um brot gegn fiskveiða- löggjöfinni. ................02000 0000 „ 537 Hinn 14. júlí 1951 kom varðskip að enskum togara, sem staddur var 0.3—0.4 sjómílur innan landhelgislínu suður af Langanesi. Hler- ar togarans héngu þá í gálgum utan borðs og hluti vörpunnar á öldustokk. Fiskur var og í vörpupokanum. Gegn neitun skip- stjórans þótti ekki sannað, að hann hefði verið að veiðum í landhelgi, enda þótt ásigkomulag veiðarfæranna og fisks í vörpunni benti mjög í þá átt. Skipstjóra togarans, sem var að stærð 413.08 smálestir, var dæmd 25000 króna sekt fyrir ólög- legan umbúnað veiðarfæra samkvæmt 2. gr. laga nr. 5/1920, sbr. 1. gr. laga nr. 5/1951 og lög nr. 4/1924, 00.00.0000. ö86 Hinn 23. júní 1951 kom varðskip að belgískum togara, sem var að veiðum austan Ingólfshöfða. Samkvæmt mælingum, sem varð- skipsmenn framkvæmdu, töldu þeir togarann hafa verið að veið- um í landhelgi, en skipstjórinn neitaði því. Var það ekki talið sannað og skipstjórinn því sýkn dæmdur. .........00.00000.... 590 Fjárfesting. A byggði skúr eftir bílskúrsteikningu, sem byggingarnefnd hafði samþykkt, en Fjárhagsráð hafði hins vegar synjað um fjárfest- ingarleyfi fyrir skúrnum. Var A af þessu efni dæmd sekt sam- kvæmt 5. sbr. 22. gr. laga nr. T0/1947, sbr. 7., 11. og 39. gr. reglu- gerðar nr. 82/1947, 1. gr. reglugerðar nr. 145/1948 og auglýsingu Fjárhagsráðs frá 17. september 1947. ..........0000. 11 Fjárhagsráð. Sjá fjárfesting. Fjármál hjóna. Sjá hjón. Fjárnám. Fjárnám dæmt til fullnustu sjókröfum í munum, sem verið höfðu Í skipi, er sjóveðréttur stofnaðist, en síðar verið teknir úr því. 16 Fjárnám í fasteign til tryggingar víxilskuld. .................... 357 Flug. Sjá loftför. Fógetagerðir. Sjá dómarar, fjárnám, innsetningargerðir, lögbann, lögtak, útburðargerðir. Forgangskröfur. Sjá skipti. Forkaupsréttur. A rak verzlun í húsi sínu á Ísafirði, en um hús það ásamt lóð hafði svo samizt, að B ætti forkaupsrétt að þeim eignum, ef til sölu „ Efnisskrá. LXXV Þeirra kæmi. A ákvað nú að láta af verzlun og selja nefnda fasteign og vöruleifar verzlunarinnar í einu lagi. A bauð B síð- an eignir þessar fyrir ákveðið verð, en lét fasteignina ekki fala án vöruleifanna. Er samkomulag tókst ekki við B, seldi A eign- irnar öðrum aðilja. Sýnt þótti, að sala umræddra eigna í einu lagi hefði skipt A allmiklu máli, eins og á stóð, og eigi var á- stæða til að ætla, að fyrir A hefði vakað að fara í kringum forkaupsrétt B. Að svo vöxnu máli þótti A ekki hafa vanefnt forkaupsréttarákvæðið. Var kröfu B um ógildingu sölunnar því hrundið. ..........0.....000000 00 Frávísun. a) Frá Hæstarétti. Hinn 27. maí 1950 var í uppboðsrétti kveðinn upp úrskurður um kröfu, sem fram hafði komið um slit á sameign með sölu eign- arinnar á opinberu uppboði. Samkvæmt áfrýjunarleyfi 31. októ- ber 1930 var málinu skotið til Hæstaréttar með stefnu 27. nóv- ember s. á. En þar sem 2. mgr. 4. gr. laga um nauðungaruppboð nr. 57/1949 var skýrð þannig, að hún tæki til slíkra mála, og lengri tími en 3 mánuðir var liðinn frá uppsögu úrskurðar upp- boðsréttarins, er áfrýjunarleyfi var veitt, var málinu vísað frá Hæstarétti. ................0202000.0 2. rss A kærði synjun héraðsdómara um frestun máls, eftir að kærufrest- ur var liðinn, sbr. 1. mgr. 199. gr. laga nr. 85/1936. Kærumálinu var því vísað frá Hæstarétti. ...............0200000.. 0. 0... Héraðsdómari kvað með úrskurði á um öflun sakargagna, sbr. 120. gr. laga nr. 85/1936, og var úrskurðurinn kærður til Hæstarétt- ar. En þar sem heimild brast til kæru slíkra úrskurða héraðs- dómara, var kærumálinu vísað frá Hæstarétti, ................ Hæstaréttarlögmaður, sem skipaður hafði verið verjandi í héraði, kærði ákvæði héraðsdóms um málsvarnarlaun. Eigi varð séð, að leyfis dómsmálaráðherra hefði verið aflað til kæru þessarar, og var málinu þegar af þeirri ástæðu vísað frá Hæstarétti, sbr. 4. tölulið 171. gr. laga nr. 27/1951. ...............00 0... nn. Einkamál var þingfest í Hæstarétti í febrúar 1952. Eftir það fékk áfrýjandi fjórum sinnum frest í málinu, en er hann bað enn um frest í októbermánuði 1952, var honum ekki veittur hann gegn andmælum stefnda, en málinu vísað frá Hæstarétti. .......... Héraðsdómari gerði stefnanda með úrskurði að greiða vitni, sem stefnandi hafði kvatt fyrir dóm, kr. 25.00 í þóknun. Stefnandi kærði úrskurð þenna og krafðist þess, að þóknunin yrði niður felld, Kærumáli þessu var vísað frá Hæstarétti, sbr. 2. mgr. 24. gr. laga nr. 112/1935. ........2.00.2000 0000. Einkamál var þingfest í Hæstarétti í desember 1951. Eftir það fékk áfrýjandi þrisvar sinnum frest í málinu, en er hann bað enn um Bls. 114 162 398 áll 479 ö18 ö18 LXXVI Efnisskrá. frest í nóvembermánuði 1952, var honum ekki veittur hann gegn andmælum stefnda, en málinu vísað frá Hæstarétti. .......... b) Frá héraðsdómi. Er bifreið A var til viðgerðar hjá B, stálu C og D hjólbörðum o. fl. af bifreiðinni, og í refsimáli út af þjófnaðinum var þeim sam- kvæmt kröfu B dæmt að greiða honum skaðabætur fyrir hina stolnu muni. A, sem kvaðst engan hlut hafa átt að kröfugerð B Í refsimálinu, höfðaði síðar mál gegn C og D til fébóta vegna þjófnaðarins, en þeir kröfðust frávísunar, með því að þegar hefði verið dæmt um bótaskyldu þeirra. En þar sem sami aðili stóð ekki að skaðabótakröfunum í umræddum málum, áttu á- kvæði 2. mgr. 196. gr. laga nr. 85/1936 eigi hér við, og var frá- - vísunarkröfunni því hrundið. ...................... 0000 s0 nn A, sem skipaður hafði verið af sýslumanni fjárhaldsmaður B, er var lögráða og hafði eigi verið sviptur fjárræði, höfðaði fjár- kröfumál vegna B og rak það sem lögráðamaður hans fyrir dóm- stólum. Í málinu kom það fram, að B var andlega vanheill, en eigi tók héraðsdómari til athugunar, hvort hann væri hæfur til að ráðstafa sakarefninu. Málsmeðferð og dómur í héraði voru því ómerkt og málinu vísað frá héraðsdómi. ................. Kærður var úrskurður héraðsdóms um frávísunaratriði máls. Við athugun Hæstaréttar á kærumálinu kom í ljós, að engin raun- veruleg greinargerð hafði verið lögð fram í héraði af hálfu stefnanda og að kröfur hans í málinu höfðu verið á reiki. Vegna þessara ágalla var öll meðferð málsins í héraði ómerkt og mál- inu vísað frá héraðsdómi. ..............2.02000.00.n rn Hrundið kröfu um vísun máls frá héraðsdómi. .................... Hinn 20. desember 1945 kvæntist A og gekkst jafnframt við faðerni barns, sem eiginkona hans hafði alið hinn 26. október s. á. Hinn 30. marz 1950 var lögskilnaður gerður með þeim hjónum, og hinn 15. desember 1951 höfðaði A mál til vefengingar greindu faðerni. Þar sem hvort tveggja var, að svo langt var liðið, frá því að A varð kunnugt um fæðingu barnsins, sem að framan greinir, og að hann hafði gengizt við faðerninu eftir fæðingu barnsins, þá brast heimild til höfðunar málsins, sem því var vísað frá dómi. ...........00000.00 nes X hafði uppi þá kröfu, að dæmt yrði, að faðir hennar væri 4, en eigi látinn eiginmaður móður hennar. Máli þessu var beint gegn bróður X, en ekki 2. Héraðsdómari lagði eigi að síður efnisdóm á kröfuna á hendur 2. En þar sem Z var ekki aðili málsins, var héraðsdómurinn ómerktur og kröfunni á hendur £Z vísað frá ÁÓMI. .........000 000. Lögfræðingur, sem eigi hafði öðlazt réttindi héraðsdómslögmanns, sótti þing og fór með mál af hálfu stefnanda í héraði, en umboð Bls. 628 21 64 122 156 175 177 Efnisskrá. LXXVII Bls. hans til að fara með málið var vefengt af hendi stefnda, er á þeim grundvelli krafðist frávísunar sakarinnar. Héraðsdóms- lögmaður einn lýsti því þá á dómþingi, að nefndur lögfræð- ingur flytti málið sem fulltrúi hans og á hans ábyrgð. Að svo vöxnu máli var frávísunarkröfunni hrundið. .................. 301 A áfrýjaði héraðsdómi, lagði fram eftirrit það af héraðsstefnu, sem stefnuvottar höfðu afhent honum, en það var óútfyllt, að því er varðaði þingfestingartíma, og krafðist ómerkingar héraðs- dóms og frávísunar málsins. Þar sem nefnt eftirrit fullnægði ekki ákvæðum 3. mgr. 96. gr. laga nr. 85/1936, voru kröfur A, sem ekki hafði sótt þing í héraði, teknar til greina 359, 553, 555, JðT Bæjarstjórn Akureyrar tók vatn til vatnsveitu kaupstaðarins í landi A, sem síðan höfðaði mál til heimtu gagngjalds fyrir vatns- tökuna, jarðrask í því sambandi o. fl. Máli þessu var vísað frá dómi, þar sem bætur til handa A bar að ákveða með matsgerð samkvæmt ákvæðum vatnalaga. ..........200000 000. en 385 Hinn 15. september 1951 var A dæmt að greiða B vegna viðskipta á árunum 1946 og 1947 kr. 154000.00, Fjármálaráðherra taldi eign þessari hafa verið skotið undan eignakönnun samkvæmt lögum nr. 67/1947, höfðaði mál á bæjarþingi gegn B og krafðist þess, að honum yrði dæmt að framselja ríkissjóði dómkröfuna, sbr. 18. gr. nefndra laga. En þar sem mál til upptöku eigna vegna brota á landslögum eiga að fara að hætti opinberra mála, sbr. 6. tölulið 2. gr. laga nr. 27/1951, var máli þessu vísað frá bæjar- þinginu. ........2.20000000 nn 388 Héraðsdómari hratt með úrskurði kröfu stefnanda um framlagningu skjala. Stefnandi kærði úrskurðinn. Athugun kærumálsins leiddi í ljós slíka megingalla á málatilbúnaði og málflutningi af hendi stefnanda í héraði, að meðferð málsins var öll ómerkt og mál- inu vísað frá héraðsdómi. ............020000 000 nð en 399 Máli vísað frá héraðsdómi vegna vanreifunar. ............0..0.0.. 405 A höfðaði á bæjarþingi mál á hendur B til heimtu fjárhæðar til greiðslu á kostnaði við girðingu, sem A hafði látið reisa á lóða- mörkum aðilja. B taldi merkjadóm eiga að fjalla um mál þetta og krafðist frávísunar þess frá bæjarþinginu. Héraðsdómari hratt frávísunarkröfunni og staðfesti Hæstiréttur úrskurð hans. 639 Kröfum, sem hafðar voru uppi til skuldajafnaðar, vísað frá héraðs- dómi vegna vanreifunar, ..........020200.0n0 ner 664 Frestir. Staðfestur úrskurður héraðsdóms, þar sem málsaðilja var synjað um frekari frest en hann hafði þegar haft til gagnaöflun- AP. 2200 120, 477, 584, 641 Felldur úr gildi úrskurður héraðsdóms um frest í innsetningarmáli. 299 Áfrýjanda veittur frestur í Hæstarétti gegn andmælum stefnda. .. 356 f LXXVIII Efnisskrá. Hinn 17. október 1951 var tekin til greina krafa erfingjans ÁA um frestun á sölu húseignar dánarbús, sem var undir opinberum skiptum, unz dómsúrlausn væri um það fengin, hvaða verði jarðarhluti, sem samerfinginn B hafði fengið afhentan sem fyr- irframgreiðslu upp Í arf, yrði metinn búinu, enda yrði greindr- ar dómsúrlausnar leitað án tafar. Hinn 20. júní 1952 kvað skiptaráðandi svo á með úrskurði samkvæmt kröfu B, að um- rædd húseign skyldi þegar seld á opinberu uppboði. Hæstiréttur staðfesti úrskurðinn, enda hafði A, er hann var upp kveðinn, enn eigi hafizt handa um að fá dómsúrlausn um fyrrgreint ALTiÐI. (................ Synjun héraðsdómara um frestun máls kærð til Hæstaréttar, eftir að kærufrestur var liðinn, sbr. 199. gr. laga nr. 85/1936. Kæru- málinu var því vísað frá Hæstarétti. ..................0........ Eftir að áfrýjandi hafði nokkrum sinnum fengið fresti fyrir Hæsta- rétti, bað hann enn um framhaldsfrest, en því var þá andmælt af stefnda. Ágrip dómsgerða hafði eigi borizt dóminum. Áfrýj- anda var synjað um frestinn og málinu vísað frá Hæstarétti. 518, Ákvæði héraðsdóms um málskostnað var kært til Hæstaréttar. Sið- an var aðalmálinu áfrýjað. Kærumálinu var þá samkvæmt lög- jöfnun frá 2. mgr. 117. gr. laga nr. 85/1936 frestað sjálfkrafa, unz séð væri, hvort áfrýjunarmálið yrði í dóm lagt. .......... Fundið fé. Er húsrannsókn var framkvæmd á heimili A, fannst m. a. bifreiðar- felga, sem A kvaðst hafa tekið að ófrjálsu einhvers staðar í einu hverfi Reykjavíkur. Eigi lýsti A því nánar, hvar felgan hefði verið, og engin vitneskja fékkst um eiganda hennar. Þetta atferli A varðaði við 246. gr. laga nr. 19/1940. ................ Fyrning. Eigandi rekaítaks A krafðist fébóta úr hendi B vegna ólögmætrar hagnýtingar rekaviðar um margra ára skeið. A voru dæmdar bætur, sem miðaðar voru við 10 ára tímabil á undan útgáfu- degi stefnu, en krafa til bóta vegna eldri atvika var talin fyrnd samkvæmt 2. tölulið 4. gr. sbr. 2. og 3. gr. laga nr. 14/1905. .... Hinn 22. nóvember 1950 hófst réttarrannsókn á hendur opinberum starfsmanni af því efni, að hann hafði í fimm skipti á tímabil- inu 14. janúar 1948 til 30. desember s. á. tekið sér til handa nokkra þóknun af lánum, sem veitt voru úr sjóði í umsjá hans. Fyrir gjaldtöku þessa í heild var starfsmanninum dæmd sekt samkvæmt 128. gr. laga nr. 19/1940. Sakir vegna einstakra greiðslna, sem eldri voru en tveggja ára, þegar réttarrannsókn hófst, voru ekki taldar fyrndar. ..........0...0.. 0... 132 Bls. 394 398 6 5 ö 28 95 48 87 Efnisskrá. LXXIX Gagnsakir, Sjá málasamlag. Gáleysi. Sjá saknæmi. Gerðardómur. Úrskurður gerðardóms um bætur vegna vanefnda á námssamningi úr gildi felldur, með því að gerðardómsmenn þóttu ekki hafa gætt réttra sjónarmiða við ákvörðun bótanna. .........00.00... Gjafsókn. Gjafvörn. A tapaði máli til heimtu bóta fyrir gæzluvarðhald að ósekju bæði í héraði og fyrir Hæstarétti. Í héraði, þar sem málskostnaðar var ekki krafizt af hendi ríkissjóðs, féll málskostnaður niður, en málflutningslaun lögmanns A dæmd úr ríkissjóði. Áfrýjunar- kostnaður var hins vegar með hliðsjón af 3. tölulið 154. gr. laga nr. 27/1951 lagður á ríkissjóð, þ. á m. ágripskostnaður og þókn- un til lögmanns A. ........00200 2000 r nn Í barnsfaðernismáli var M dæmdur synjunareiður í héraði. K áfrýj- aði málinu til Hæstaréttar, sem ómerkti héraðsdóminn. Mál- flutningslaun skipaðs talsmanns K, sem fengið hafði gjafsókn- arleyfi fyrir Hæstarétti, voru dæmd úr ríkissjóði. ............ Gjafsókn veitt í máli til heimtu dánarbóta bæði í héraði og fyrir Hæstarétti. Aðiljum, sem á var felld skylda til bótagreiðslu, var dæmt að greiða málskostnað í héraði og fyrir Hæstarétti, samtals kr. 5200.00, þar af kr. 200.00 til ríkissjóðs, en kr. 5000.00 til lögmanns gjafsóknarhafa. ............020000 0000 nn A, sem áfrýjaði lögtaksgerð til heimtu meðlagsskuldar hans, fékk gjafsóknarleyfi fyrir Hæstarétti. Hann tapaði málinu og var dæmt að greiða málskostnað fyrir Hæstarétti, kr. 1000.00, en málflutningslaun talsmanns hans þar fyrir dómi, kr. 1000.00, lögð á ríkissjóð. ............002.0..0 000 Gjaldþrotaskipti. Sjá skipti. Greiðsla. A neitaði að taka við úr hendi B innstæðulausri bankaávísun sem greiðslu samkvæmt samningi aðilja, enda var greiðslutilboð þetta ófullnægjandi. ...........0202 0000. n nn Gæzluvarðhald. A var hafður í gæzluvarðhaldi rúman mánuð í sambandi við rann- sókn þjófnaðarmáls, en opinbert mál var ekki höfðað gegn hon- um af því efni, Gögnum málsins var hins vegar svo háttað, að A var synjað bóta fyrir gæzluvarðhald að ósekju. ............ Gæzluvarðhald sökunauts kemur til frádráttar dæmdri refsivist, sbr. Bls. 596 103 493 öTT 679 80 103 LXXXK Efnisskrá. 76. gr. laga nr. 19/1940. ...........0000000000.... 190, 348, 420, Skilyrði eigi talin fyrir hendi til þess, að gæzluvarðhaldstími söku- nauts komi til frádráttar dæmdri refsivist, sbr. 76. gr. laga nr. 19/1940. .......00...00.2000.0 0 Hafning. Áfrýjandi hóf mál. Stefnda, sem hafði ellefu sinnum látið sækja þing Í málinu, dæmdar ómaksbætur, kr. 550.00. .......00.00000...00.. Heilbrigðismál. Tvö mjólkurbú höfðu um skeið öðru hverju þann hátt á meðferð mjólkur, að hún var hituð að vissu marki og síðan kæld aftur, áður en hún var send Mjólkursamsölunni í Reykjavík, Við þessa meðferð minnkaði gerlamagn mjólkurinnar, og var þetta gert í því skyni að auka geymsluþol hennar. Mjólkursamsalan tók síðan við mjólk þessari, gerilsneyddi hana lögum samkvæmt og seldi hana neytendum. Sérfróðir menn töldu þessa meðferð mjólkurinnar viðsjárverða, og var af þessu efni höfðað mál gegn mjólkurstöðvarstjóranum í Reykjavík til refsingar samkvæmt lögum nr. 24/1936 um eftirlit með matvælum o. fl. sbr. reglu- gerð nr. 136/1946 um mjólk og mjólkurvörur. Ákærða hafði eigi verið veitt vitneskja um það hverju sinni, hvort mjólk, sem umrædd mjólkurbú sendu mjólkurstöðinni, hafði sætt framan- greindri meðferð eða ekki, og eigi varð gengið úr skugga um Þetta nema með flóknum og vandasömum rannsóknum. Á þeim tíma, er atvik þessi gerðust, virtist það ekki hafa legið ljóst fyrir, að mjólkin spilltist við þessa meðferð. Þá höfðu yfirboð- arar ákærða eigi sett honum neinar reglur til varnaðar í þessu efni. Að svo vöxnu máli var ákærði sýkn dæmdur. ............ Heimvísun. Sjá ómerking. Hjón. Hjón, sem gengu að eigast á árinu 1935, gerðu þá jafnframt með sér kaupmála þess efnis, að 10000 króna bankainnstæða skyldi vera séreign konunnar svo og arður af fé þessu og munir, sem fyrir það kynnu að koma. Á árinu 1940 var peningum þessum varið til kaupa á fasteign, sem skráð var á nafn konunnar og síðar á skattskýrslum talin séreign hennar. Þá kvað konan bræður sína hafa lánað sér til kaupanna kr. 5000.00, en eigi minntist maðurinn þess, að hann hefði lagt nokkurt fé til þeirra. Er bú þeirra hjóna kom til skipta vegna skilnaðar þeirra, var umrædd fasteign gegn mótmælum mannsins dæmd séreign konunnar. ........02.02002000n rr Konu dæmt heimilt að rifta sölu fasteignar, sem eiginmaður henn- Bls. 452 190 627 52 dl Efnisskrá. LXXKXI Bls. ar hafði selt án samþykkis hennar, en þau hjónin bjuggu á eigninni, sbr. 20. gr. laga nr. 20/1923. ........0..00 00. n nn. 629 Hlutafélög. Hinn 9. apríl 1941 gerðu hluthafar h/f D sem seljendur og h/f Dj og 6 einstaklingar sem kaupendur með sér samning, þar sem seljendur eru taldir selja kaupendum öll hlutabréf í h/f D, 75 að tölu, á kr. 600000.00. Hlutabréfunum fylgdu eignarumráð einungis einnar eignar félagsins, síldarverksmiðju nokkurrar, en verksmiðju þessa hafði félagið boðið til kaups fyrir sama verð. Aðrar eignir félagsins svo og skuldir þess voru taldar kaupum aðilja óviðkomandi, enda tóku fyrrverandi hluthafar h/f D per- sónulega að sér greiðslu skuldanna. Af hlutabréfunum áttu 69 samkvæmt framsölum að falla í hlut h/f Dj, en 1 bréf í hlut hvers einstaklings. Sú varð þó raunin á, að h/f Dj greiddi and- virði allra bréfanna, og í bókum félagsins voru þau öll talin eign þess. Hins vegar töldu greindir einstaklingar engin þessara bréfa meðal eigna sinna á skattaframtölum. Samkvæmt þessu var dæmt, að h/f D hefði leystst upp eftir 9. apríl 1941, er áður- greindur samningur var gerður, en lagaskilyrðum til stofnunar nýs félags var aldrei fullnægt. H/f Dj var talið hafa verið raun- verulegur kaupandi verksmiðjunnar og rekstur hennar síðan einn þáttur í atvinnurekstri þess félags. Var h/f Dj dæmt að greiða skatta í samræmi við þessa niðurstöðu. ................ 416 Ákvæði 12. gr. laga nr. 22/1950 skýrð þannig, að þann hluta stór- eignaskatts, sem á er lagður vegna eignar í hlutafélögum, þar með talin hlutafjáreign, geti ríkissjóður innheimt einungis hjá hlutafélögunum sjálfum, enda verði að ætla, að löggjafinn hafi viljað láta hlutafélög taka nokkurn þátt í greiðslu stóreigna- skatts. .........202020200000 434 Hlutdeild. A fékk stjórn bifreiðar eiginkonu sinni B, sem var fákunnandi um akstur og hafði eigi ökuleyfi bifreiðarstjóra. Fótgangandi veg- farandi varð fyrir bifreiðinni og slasaðist til ólífis. B var fyrir ógætilegan akstur samvöld að slysinu og var dæmd refsing sam- kvæmt ákvæðum umferðarlaga, bifreiðarlaga og 215. gr. laga nr. 19/1940. A var og refsað samkvæmt öllum sömu lagaákvæð- um, sbr. 22. gr. laga nr. 19/1940, auk 22. gr. bifreiðalaganna. .. 128 Upphlaupsmönnum, sem þátt tóku í árás á Alþingi, dæmd refsing fyrir brot á ákvæðum 1. mgr. 100. gr. laga nr. 19/1940 og 107. gr. sömu laga samkvæmt lögjöfnun, sbr. ýmist 1. eða 2. mgr. 22. BP. 22.00.0002. 190 Manni, sem fékk vitni til þess að bera rangt fyrir dómi, dæmd refs- ing samkvæmt 142. gr. sbr. 22. gr. laga nr, 19/1940, ............ 498 LXXKXII Efnisskrá. Bls. Hugverk. Sjá höfundaréttur. Húsaleiga. A hafði á leigu íbúð í húsi B í Reykjavík. B sagði A upp íbúðinni hinn 9. febrúar 1950 frá 14. maí s. á. Í bréfi 22. febrúar 1950 lýsti umboðsmaður A því, að A gæti ekki tekið uppsögnina til greina, en að hann mundi flytja úr íbúðinni, er hann fengi annað húsnæði. Hinn 20. október 1950 flutti A í aðra íbúð, sem hann hafði tekið á leigu, og tók með sér alla veigamestu bús- muni sína, en skildi þó ýmsa muni eftir. A afhenti B ekki um- ráð íbúðarinnar eða lykla að henni, er hann flutti, en hinn 24. nóvember fór B í íbúðina án atbeina dómstóla og flutti á brott muni þá, er A hafði skilið þar eftir. Brottflutningur A í sambandi við greinda yfirlýsingu umboðsmanns hans þótti gefa til kynna, að hann hefði gefið upp leigurétt sinn að íbúðinni. Var því hrundið kröfu hans um umráð íbúðarinnar af nýju. .. 9%5 Höfundaréttur. A hljómsveitarstjóri tók að sér ásamt hljómsveit sinni að flytja tónverk, er tekin voru á hljómplötu á vegum B, en hann hafði öðlazt heimild til slíkrar nýtingar tónverka þeirra, sem um var að tefla, Hins vegar var ekki í ljós leitt, að samningar hefðu tekizt með þeim A og B um margföldun og sölu umræddrar hljómplötu, og var því staðfest lögbann, sem lagt hafði verið við sölu hennar samkvæmt kröfu A. ......02000000 000. 167 G. B. h/f leigði af erlendum aðilja kvikmynd, sem það sýndi síðan hér á landi. Með leigusamningi þeim, sem gerður var um kvik- myndina, var G. B. h/f eigi veittur flutningsréttur á tónlist í kvikmyndinni, og var því óheimilt að flytja hana án endur- gjalds. Höfundur tónlistarinnar hafði framselt félagi í London flutningsréttinn og það félag síðan falið Sambandi tónskálda og eigenda flutningsréttar (STEF) gæzlu hagsmuna sinna hér á landi, þ. á m. innheimtu flutningsgjalda. STEF krafðist nú flutningsgjalds, sem miðað var við gjaldskrá þess, og að stjórn- armönnum G. B. h/f yrði dæmd refsing vegna hins heimildar- lausa tónlistarflutnings. Krafan um flutningsgjald var tekin til greina. En þar sem vafi gat leikið á um greiðsluskylduna og með hliðsjón af 20. gr. laga nr. 13/1905 þótti ekki ástæða til að dæma stjórnarmönnunum refsingu samkvæmt 19. gr. nefndra laga. ........00000 nn 457 Hinn 29. desember 1941 samdi A rithöfundur um útgáfu bókarinnar S, er hann hafði samið, við útgefandann B. Skyldi A fá sann- gjörn ritlaun, er bókin hefði selzt fyrir útgáfukostnaði. Nokkru síðar varð einnig samkomulag með aðiljum um útgáfu bókar- innar 1, er A hafði ritað. Haustið 1947 höfðaði A mál til heimtu Efnisskrá. LXXXIII Bls. ritlauna fyrir bækur þessar og krafðist kr. 5000.00 fyrir S og kr. 6500.00 fyrir I. B, sem viðurkenndi, að hæfileg ritlaun fyrir hvora bók væru kr. 5000.00, hélt því fram, að enn hefði ekki selzt fyrir útgáfukostnaði bókanna, og þar sem samningur að- ilja um S hefði einnig átt að gilda um I, væri honum eigi skylt að greiða að svo stöddu. Eigi tókst B að sanna þessar staðhæf- ingar sínar. Dómkvaddir menn töldu hætfileg ritlaun til handa A fyrir bækur þessar kr. 500.00 á lesmálsörk. Þar sem bókin I var 19 arkir, var kröfu Á til ritlauna fyrir hana í hóf stillt. Samkvæmt þessu voru kröfur A teknar til greina að fullu. .... 683 Iðnnámssamningar. Sjá vinnusamningar. Innsetningargerðir. A hafði flutzt úr leiguíbúð sinni án þess að afhenda húseiganda um- ráð hennar eða lykla, en húsráðandi síðan án atbeina dómstóla farið í íbúðina, flutt þaðan ýmsa muni, sem A hafði skilið þar eftir, og skipt um lás að húsinu, svo að girt var fyrir aðgang A að því. A kvaðst einungis til bráðabirgða hafa tekið sér dvöl annars staðar og krafðist umráða íbúðarinnar af nýju. En eins og skiptum aðilja hafði verið háttað, var kröfu A um innsetn- ingu hrundið. .................2.... 00 nn 95 Ítök. Sjá reki. Játning. Sjá aðiljaskýrslur. Kaup og sala. A auglýsti til sölu hús í Grafarnesi, og síðast í maímánuði 1948 leit- aði B eftir kaupum á húsinu. Urðu aðiljar ásáttir um kaupin, og hinn 2. júní s. á., kl. 11 f. h., fóru þeir saman til fasteigna- sala í Reykjavík og báðu hann að rita kaupsamning, er þeir máttu vitja kl. 3 þann dag. Virðist A hafa viljað undirrita samninginn þá þegar, og atvik málsins þóttu styðja þá stað- hæfingu hans, að hann hefði viljað ráða kaupunum til lykta fyrir 4. júní í síðasta lagi, en þann dag að morgni hafði hann ráðið för sína úr Reykjavík. Samningur aðilja varð ekki und- irritaður 2. júní, enda var B vant 5000 króna, er greiðast skyldu við undirritun og B hugðist taka að láni. Að kvöldi hins 3. júní hittust aðiljar, og bauð B þá fram til lúkningar umræddri útborgun bankaávísun, sem innstæða var þá ekki fyrir, en A hafnaði því greiðslutilboði. Síðar sama kvöld fór B í hús eitt, þar sem hann telur A hafa lofað að koma til móts við sig, og kveðst hann þá hafa haft samningsgreiðsluna með sér í pen- ingum, en þar sem Á kom ekki, varð ekki úr greiðslu. A, sem LXXKIV Efnisskrá. Bls. neitaði að hafa lofað að koma til fundar við B á umræddum stað og tíma, fór úr bænum morguninn eftir, og hafði þá ekk- ert gerzt frekar í skiptum aðilja. Hinn 5. júní seldi A síðan húsið öðrum aðilja. Dæmt var, að fullnaðarsamningar hefðu eigi tekizt með A og B um kaup hússins. .............0....... 80 A rak verzlun í húsi sínu, en að húsi þessu ásamt tilheyrandi lóð átti B forkaupsrétt, ef til sölu kæmi. ÁA ákvað nú að láta af verzlun og selja húseign sína ásamt vöruleifum í einu lagi. Bauð hann B eignir þessar til kaups fyrir ákveðið verð, en lét fasteignina ekki fala án vöruleifanna, Er samkomulag tókst ekki við B, seldi A eignirnar öðrum aðilja. Eigi var ástæða til að ætla, að fyrir A hefði vakað að fara í kringum forkaupsrétt B, og sýnt þótti, að það hefði skipt A allmiklu máli, eins og á stóð, að selja umræddar eignir í einu lagi. A þótti því ekki með ráðstöfunum sínum hafa vanefnt forkaupsréttarsamning- inn, og samkvæmt því var hrundið kröfu B um ógildi sölunnar. 114 Með bréfi 12. marz 1941 veitti borgarstjóri Reykjavíkur A þess kost að fá keypta tiltekna lóðarspildu og tilkynnti, að bæjarverk- fræðingi hefði verið falið að annast samninga um endurgjald fyrir hana. A leitaði hins vegar ekki fullnaðarsamninga um lóð- arkaupin innan hætfilegs frests, og var stjórnvöldum Reykjavík- urkaupstaðar því heimilt að fá öðrum aðilja lóðina til afnota. 185 Samkvæmt samningi, sem gerður var milli forráðamanna h/f A annars vegar og h/f B og sex einstaklinga hins vegar, voru h/f B seld 69 af alls 75 hlutabréfum í h/f A og hverjum hinna sex einstaklinga 1 hlutabréf. Jafnframt var ákveðið, að kaup- endur hlutabréfanna fengju umráð einungis einnar tiltekinnar eignar h/f A, síldarverksmiðju nokkurrar, en aðrar eignir þess félags svo og allar skuldir þess voru kaupum aðilja óviðkom- andi. Kaupverð allra hlutabréfanna var greitt úr sjóði h/f B, og þau talin því félagi til eignar í bókum þess. Greindir ein- staklingar létu kaupanna hins vegar ekki getið í skattafram- tölum sínum og töldu ekkert hlutabréfanna þar meðal eigna sinna. Talið var, að h/f A hefði leystst upp, er áðurnefndur samningur var gerður, og engum lagaskilyrðum var fullnægt til stofnunar nýs hlutafélags. Raunverulega hefði einungis verið um að tefla kaup umræddrar síldarverksmiðju af hendi h/f B, og var því félagi dæmt að greiða skatta í samræmi við þá nið- UFStöðu. ........2.020000 0. 0n rns 416 A seldi firmanu G í Kaupmannahöfn 1000 peysur, sem G greiddi Þegar. G kvað peysurnar hafa reynzt gallaðar og í ósamræmi við sýnishorn, sem verið hefðu til hliðsjónar við kaupin. Höfð- aði G því skaðabótamál gegn A og lagði í málinu fram mats- og skoðunargerð, sem framkvæmd hafði verið í Kaupmanna- Efnisskrá. LXXXV Bls. höfn, máli sínu til stuðnings. Á framkvæmd skoðunar- og mats- gerðarinnar var sá galli, að A hafði ekki verið veitt færi á að gæta hagsmuna sinna í sambandi við hana. Veitti hún því ekki örugga sönnun fyrir því, að peysurnar hefðu verið ósamnings- hæfar. Þar sem aðrar fullnægjandi sönnur fyrir göllum á peys- unum voru ekki fluttar fram, var A sýknaður af skaðabótakröf- UNNI. ........0200 ens 503 Aðiljar, sem keypt höfðu eignarhluta í veitingastofu ásamt búnaði, töldu hinu selda í ýmsu áfátt og forsendur kaupsins brostnar. Eigi tókst þeim að færa rök að staðhæfingum sínum um þetta efni, og var því hrundið kröfu þeirra um riftun kaupsins og endurgreiðslu kaupverðsins. ..........0.000000 nennt. 527 Konu heimilað að rifta sölu fasteignar, sem eiginmaður hennar hafði selt án samþykkis hennar, en þau hjónin bjuggu á eign- inni, sbr. 20. gr. laga nr. 20/1923. ......00020.0reennnrr rn. 629 Í ársbyrjun 1949 varð samkomulag um, að A og B keyptu vélbátinn N af C og D fyrir ákveðið kaupverð, og var fastmælum bundið, hvernig greiðslu þess skyldi háttað. Létu aðiljar semja upp- kast af afsali fyrir vélbátnum og skuldabréfi fyrir hluta kaup- verðsins, sem kaupendur áttu að fá gjaldfrest á. Eigi varð þó úr, að aðiljar undirrituðu skjöl þessi. Hins vegar inntu kaup- endur af hendi áskilda peningagreiðslu upp í kaupverðið. Fengu þeir bátinn því næst afhentan og hófu útgerð hans. Hinn 18. febrúar 1949 bilaði báturinn. Létu A og B þá gera við hann á sinn kostnað. Tóku þeir hann síðan í notkun af nýju og höfðu hann í förum þar til í nóvembermánuði 1949. Aðiljar deildu um skipti þessi. Héldu þeir A og B því fram, að þeir hefðu ekki keypt bátinn. Þá hefði brostið mikilvæg forsenda fyrir kaup- unum af þeirra hendi, er lán, sem á bátnum hvildi, fékkst ekki framlengt. Enn hafi leyndir lestir á bátnum komið í ljós, er viðgerð á honum fór fram. Þeim væri því heimil riftun kaups- ins, ef það yrði talið hafa komizt á. A og B þóttu með þeirri háttsemi sinni, sem lýst var, hafa skuldbundið sig til að standa við kaupin á vélbátnum, og enn fremur voru þeir taldir hafa fyrirgert þeim rétti, sem þeir kynnu að hafa haft til riftunar á kaupunum. .......0000.. sess 664 Kjörgengi. Sjá borgararéttindi. Kosningarréttur. Sjá borgararéttindi. Kröfuréttindi. Sjá ábyrgð, aðgerðaleysisverkanir, greiðsla, kaup og sala, samningar, skaðabætur, skuldamál: LXXXVI Efnisskrá. Bls. Kvikmyndahús. G. B. h/f leigði af erlendum aðilja kvikmynd, sem það síðan sýndi í kvikmyndahúsi sínu í Reykjavík. Leigusamningur sá, sem gerð- ur var um kvikmyndina, tók ekki til flutningsréttar á tónlist, er henni fylgdi. Að svo vöxnu máli var óheimilt að flytja tón- listina án endurgjalds og G. B. h/f því dæmt að greiða flutn- ingsgjald, sem krafizt var af hendi tónskáldsins. En þar sem vafi gat leikið á um skyldu kvikmyndahúsa til greiðslu slíkra gjalda og með hliðsjón af 20. gr. laga nr. 13/1905 var eigi tekin til greina krafa um refsingu samkvæmt 19. gr. sömu laga á hendur stjórnarmönnum G. B. B/f. 457 Kynferðisbrot. Sjá skírlífisbrot. Kærumál. Stefndi sótti ekki þing í héraði, og var málið þá tekið til dóms. Kröfu hans um endurupptöku málsins var hrundið, enda var hún ekki studd þeim rökum, að útivist hans hefðu valdið nein- ar þær nauðsynjar, sem taldar eru í 9. gr. laga nr. 85/1936, sbr. 4. mgr. 118. gr. sömu laga. ........ 1 Vörzlumanni muna, sem stolið hafði verið, voru samkvæmt kröfu hans dæmdar bætur fyrir munina í refsimáli út af þjófnaðinum. Eigandi munana höfðaði síðar skaðabótamál gegn þeim, sem valdir voru að þjófnaðinum, en þeir kröfðust frávísunar með Þeim rökum, að dómur hefði Þegar verið lagður á sakarefnið. En þar sem kröfur í málum þeim, sem um var að tefla, höfðu ekki verið hafðar uppi af sama aðilja, áttu ákvæði 2. mgr. 196. gr. laga nr. 85/1936 ekki við, og var frávísunarkröfunni því Hrúdið. ......0..0.. 21 Við munnlegan málflutning í héraði óskaði lögmaður stefnanda að leggja fram skjal nokkurt. Engin rök lágu til framlagningar skjals þessa, enda gat lögmaðurinn flutt munnlega fram það af efni skjalsins, sem máli kunni að skipta. Var því úr gildi felld ákvörðun héraðsdómara, sem leyft hafði framlagningu skjalsins 61 Felldur úr gildi úrskurður héraðsdómara, þar sem vitnaleiðsla var leyfð gegn andmælum málsaðilja, enda hafði ærinn tími verið til vitnaleiðslunnar á fyrri stigum málsins. .................. 71 Hrundið kröfu um frestun máls í héraði. ........ 120, 299, 477, 584, 641 Héraðsdómari vísaði sakarefni að hluta frá dómi, og var sú ákvörð- un kærð til Hæstaréttar. Við athugun Hæstaréttar á kærumál- inu komu í ljós slíkir megingallar á meðferð málsins í héraði, að hún var öll ómerkt og málinu vísað frá héraðsdómi. ........ 122 Hrundið kröfu um vísun máls frá landamerkjadómi. ............ 156 Kært málskostnaðarákvæði héraðsdóms. .......................... 166 Frávísunardómur staðfestur. Efnisskrá. LXXXVII Synjun héraðsdómara um frávísun máls staðfest. .................- Bæjarstjórn tók vatn til vatnsveitu kaupstaðar í landi A, sem síðan höfðaði mál fyrir dómstólum til fébóta fyrir vatnstökuna, jarð- rask í því sambandi o. fl. Með því að slíkar bætur bar að ákveða með matsgerð samkvæmt ákvæðum vatnalaga, var máli þessu vísað frá dómi. ..........0200000. 0 senn Máli, sem höfðað var af hálfu ríkisvaldsins til upptöku eignar, vísað frá bæjarþingi, sbr. 6. tölulið 2. gr. laga nr. 27/1951. .......... Með dómi Hæstaréttar 17. október 1951 var tekin til greina krafa erfingjans A um frestun á sölu húseignar bús, sem var undir opinberum skiptum, unz dómsúrlausn lægi fyrir um það, hvaða verði búinu skyldi metin jarðeign, er arfleifandi hafði afhent erfingjanum B sem fyrirframgreiðslu upp í arf, enda yrði téðrar dómsúrlausnar leitað án tafar. Hinn 20. júní 1952 ákvað skipta- réttur samkvæmt kröfu B, að húseignin skyldi þegar seld á opinberu uppboði, enda hafði A þá eigi enn hafizt handa um að fá úrlausn dómstóla um fyrrgreint atriði. Að svo vöxnu máli staðfesti Hæstiréttur ákvörðun skiptaréttar. ........0.02.000.... Er kæra barst héraðsdómara, var kærufrestur liðinn, sbr. 1. mgr. 199. gr. laga nr. 85/1936. Kærumálinu var því vísað frá Hæsta- rétti, .........2.00.000 sr Kærður var úrskurður héraðsdómara varðandi kröfu aðilja um framlagningu skjala. Við athugun kærumálsins komu í ljós slíkir annmarkar á málatilbúnaði og málflutningi í héraði af hendi stefnanda, að þeir voru látnir valda ómerkingu allrar meðferðar málsins og frávísun þess frá héraðsdómi. .......... Máli vísað frá skiptarétti vegna vanreifunar. ........00000000.... Hrundið kröfu um, að héraðsdómari viki sæti, vegna þess að hann hefði sem yfirvald látið skipti aðilja til sín taka. ............ Heimild brestur til að kæra úrskurð héraðsdómara samkvæmt 120. gr. laga nr. 85/1936 um öflun sakargagna. Kæru slíks úrskurð- ar var því vísað frá Hæstarétti. .........02.0000000 0... Verjandi í opinberu máli kærði ákvæði héraðsdóms um málsvarnar- laun. En þar sem kæruleyfis hafði ekki verið aflað, var málinu vísað frá Hæstarétti, sbr. 4. tölulið 171. gr. laga nr. 27/1951. . Stefndi kom ekki fyrir dóm í héraði, er mál var þingfest, og var málið þá tekið undir dóm. En þar sem stefndi hafði haft lög- mæt forföll samkvæmt 4. mgr. 118. gr. sbr. b-lið 9. gr. laga nr. 85/1936, var endurupptaka málsins heimiluð samkvæmt kröfu hans. ...............snðn rr Staðfestingar vættis synjað, sbr. 1. tölulið 2. mgr. 127. gr. laga nr. 85/1936. .......20.0 sn 510, A kærði til lækkunar ákvörðun héraðsdómara um 25 króna þóknun til vitnis, er eigi kærði málið af sinni hálfu. Kærumáli þessu var vísað frá Hæstarétti, sbr. 2. mgr. 24. gr. laga nr. 112/1935. Bls. 301 385 388 394 398 399 405 408 411 „479 486 643 518 LKXXVIII Efnisskrá. Lögfræðingur var samtímis fulltrúi bæjarfógeta og starfsmaður bæjarfélags, m. a. við innheimtu útsvara, enda tók hann laun úr bæjarsjóði. Eigi var þetta talið eiga að valda óhæfi hans til að fara sem dómari með lögtaksmál til heimtu útsvars í bæjar- SJÓÐ. ...0.0..0. rr Kærumáli út af ákvæði héraðsdóms um málskostnað frestað sam- kvæmt lögjöfnun frá 2. mgr. 117. gr. laga nr. 85/1936 vegna áfrýjunar aðalmálsins. ......................0...00000 0 Heimilt var að sækja á bæjarþingi mál til endurgreiðslu girðingar- kostnaðar. Var því hrundið frávísunarkröfu stefnda, sem taldi málið bera undir merkjaðóm. ...................00000000. Heimiluð staðfesting vættis. ......................0.. 0 Landamerkjadómur. Hrundið kröfu um, að máli væri vísað frá landamerkjadómi, enda yrði meðferð málsins hin sama, hvort heldur farið væri með það eftir II. eða III. kafla laga nr. 41/1919. „................. Landhelgisbrot. Sjá fiskveiðabrot. Lax- og silungsveiði. Ómerktur héraðsdómur í opinberu máli út af ákæru á hendur tveim- ur mönnum um brot gegn lögum nr. 112/1941 um lax- og sil- UNgSVEIÐI. .............0.... Leiðbeiningarskylda dómara. Héraðsdómari lét undan falla að leiðbeina ólöglærðum fyrirsvars- manni aðilja um kröfugerð, sem var óljós og ófullkomin. ...... Héraðsdómari vanrækir leiðbeiningarskyldu sína við ólöglærðan fyrirsvarsmann aðilja og við ólögfróðan málsaðilja, að því er málflutning þeirra varðaði. ....................0..0.0.0.0.000...... Héraðsdómari lætur hjá líða að veita Ólöglærðum aðilja nauðsyn- legar leiðbeiningar um málatilbúnað í héraði. ................ Skaðabótakröfum, sem hafðar voru uppi í opinberu máli, eigi gerð nægileg skil undir meðferð málsins, sbr. 145. gr. laga nr. 27/1951 Leiga. Sjá ábúð, húsaleiga, útburðargerðir. Líkamsáverkar. Skaðabótamál vegna meiðsla, er maður hlaut í bifreiðarslysi, .... Fimm ára drengur varð fyrir bifreið og slasaðist. Mænan skaddað- ist svo, að af hlauzt lömun. Varanleg örorka var metin 100%. Eiganda bifreiðarinnar dæmt að greiða skaðabætur. .......... A varð þess valdur með gálausum akstri á gatnamótum, að kona féll á götuna og handleggsbrotnaði. A var dæmd 500 króna sekt, Bls. 520 595 639 645 156 523 45 64 177 452 276 339 Efnisskrá. LXXXIX m. a. fyrir brot gegn 219. gr. laga nr. 19/1940. ........0...0... Þrír vegfarendur urðu fyrir bifreið á Suðurlandsbraut í Reykjavík, og hlutu tveir þeirra lemstur. Bifreiðarstjóranum var dæmd 2000 króna sekt, m, a. fyrir brot gegn 219. gr. laga nr. 19/1940. A varð með gálausum akstri valdur að árekstri bifreiða. Einn maður slasaðist svo, að hann andaðist nokkru síðar. Ellefu menn aðrir hlutu meiðsl, sumir þeirra mikil lemstur. A var dæmt varðhald 3 mánuði, m. a. fyrir brot gegn 219. gr. laga nr. 19/1940. ...... Árekstur varð á gatnamótum milli bifreiða, sem A og B óku. Við áreksturinn hlaut B þau meiðsl, að hnéskel hans brotnaði. A var dæmd 800 króna sekt, m. a. fyrir brot gegn 219. gr. laga nr. 19/1940. ........2..00. 000 Er flugvélin G var á leið til landsins frá Luxemburg, var henni fyrir mistök og vangæzlu flugleiðsögumanns og flugstjóra stýrt af réttri leið með þeim afleiðingum, að hún fórst á Vatnajökli. Hlutu tveir af áhöfninni allmikil meiðsl í flugslysi þessu. Flug- leiðsögumanninum var dæmt varðhald 4 mánuði og flugstjór- anum 4000 króna sekt, m. a. að því er þá báða varðaði fyrir brot gegn 219. gr. laga nr. 19/1940. .......2..200000 0000. 00. A varð fyrir bifreið, sem B ók, og hlaut A nokkur meiðsli. B var sýkn dæmdur, m. a. af ákæru um brot gegn 219. gr. laga nr. 19/1940, enda voru meiðsli A eigi slík, sem lýst er í 218. gr. nefndra laga. ........0.0eeeeensssn sr Líkur. Sjá sönnun. Loforð. Sjá ábyrgð, forkaupsréttur, kaup og sala, samningar, skaðabætur, vinnusamningar. Leoftför. Er flugvélin G var á leið frá Luxemburg til Reykjavíkur hinn 14. september 1950, var henni stýrt af réttri leið með þeim afleið- ingum, að hún fórst á Vatnajökli. Hlutu tveir af áhöfn flug- vélarinnar allmikil meiðsli og flugvélin gereyðilagðist. Leitt þótti í ljós, að mistök flugleiðsögumannsins um staðarákvarð- anir hefðu verið meginorsök ófara þessara. Þá þótti flugstjór- inn eigi hafa nægilega gætt skyldu sinnar í því efni að fylgjast með staðsetningum og leiðarreikningi flugvélarinnar svo og að fullvissa sig um, er flugvélin tók að nálgast landið, að hún væri ofar öllum fjöllum. Flugleiðsögumanninum var dæmt varð- hald 4 mánuði fyrir brot gegn 4. mgr. 42. gr. laga nr. 32/1929 og 219. gr. laga nr. 19/1940. Hann var og sviptur flugleiðsögu- mannsréttindum ævilangt samkvæmt 50. gr. reglugerðar nr. 184/1949 og 68. gr. laga nr. 19/1940. Flugstjóranum var dæmd 4000 króna sekt samkvæmt 4. mgr. 42. gr. laga nr. 32/1929 og Bls. 425 427 462 559 604 648 XC Efnisskrá. 219. gr. laga nr. 19/1940. Flugumferðarstjórinn á Reykjavíkur- flugvelli sendi G skeyti um að hækka flugið, er hann taldi flug- vélina vera að minnsta kosti 10 sjómílur frá strönd landsins. Þessi fyrirmæli fékk áhöfn flugvélarinnar ekki, enda mun flug- vélin hafa farizt, skömmu áður en skeytið var sent. Samkvæmt fyrirmælum um starfa flugumferðarstjórans bar honum að leggja fyrir flugvélina að hækka flug sitt, fyrr en hann gerði. En þar sem hann gat ekki vænzt þess, að flugvélin væri komin eins langt af réttri leið og raun varð á, þótti ekki vera svo náið orsakasamband milli þessarar vangæzlu hans og ófara flugvélarinnar, að honum yrði að lögum gefin sök á slysinu. Flugumferðarstjórinn var ákærður fyrir brot gegn ákvæðum laga nr. 32/1929. Með því að áðurgreind vangæzla hans varðaði ekki við nein ákvæði þeirra laga og hann var ekki saksóttur fyrir brot í opinberu starfi, þá var hann sýkn dæmdur. ...... Læknar. Læknir skoðar lík manns, sem farizt hafði í bifreiðarslysi. 32, 128, Eorgarlæknir í Reykjavík hefst handa um athugun á framkvæmd gerilsneyðingar mjólkur. .............0200.. 00 Læknir vottar um andlegt hæfi málsaðilja. .................... 64, Læknir framkvæmir réttarkrufningu á líki manns, sem farizt hafði í bifreiðarslysi. ..............0.0...0... 99, 279, 306, Læknir vottar um áhrif varðhaldsvistar og réttarrannsóknar á mann, sem gerði kröfu til bóta fyrir gæzluvarðhald að ósekju. Læknir lýsir áverkum, er hlutust af upphlaupi við Alþingishúsið. .. Læknir lýsir áverkum, er maður hlaut í bifreiðarslysi. .......... Læknir lýsir áverkum manns, sem rændur hafði verið. ............ Greining blóðflokka í faðernismáli. ............00000...0.. 177, Héraðsdómari ráðgast við lækni um heilsufar sökunauts. .......... Eftirlitsmaður borgarlæknis í Reykjavík gefur skýrslu um veitinga- hús eitt þar í bænum. ..................00.0 0. Réttarkrufning framkvæmd á líki manns, sem féll af húsþaki og slasaðist til bana. ...................0..00 0000. Lög. Lögskýring. Umboðsmaður stefnda sótti ekki þing í héraði, og var málið þá tekið til dóms. Hrundið var kröfu hans um endurupptöku málsins, með því að eigi var sýnt fram á, að neinar þær nauðsynjar, sem taldar eru í 9, gr. laga nr. 85/1936, sbr. 4. mgr. 118. gr. sömu laga, hefðu hamlað þingsókn. ............0.0000.0 0 Í kaupstað hafði verið ákveðið samkvæmt 7. gr. laga nr. 24/1941, að Bls. 604 361 52 493 652 103 190 648 344 348 493 523 527 öTT 604 Efnisskrá. XC1 Bls. gata ein skyldi vera aðalbraut. Gatnamót, þar sem gata þessi endaði, töldust ekki til aðalbrautarinnar. ............2.00.0.... 11 Eimketill, sem verið hafði í skipi, er sjóveðréttur stofnaðist, hafði verið tekinn úr skipinu og seldur, er fjárnáms var krafizt til tryggingar sjókröfum. En þar sem ketillinn hafði verið einn hluti skipsins, hélzt sjóveðrétturinn óhaggaður, sbr. 239. gr. laga nr. 56/1914. ...........0.2.000 00 16 Sjóveðréttur tók til muna, er verið höfðu í skipi, er sjóveðrétturinn stofnaðist, enda þótt þeir væru eign annars aðilja en skipseig- anda, sbr. meginreglu 243. gr. laga nr. 56/1914. ...............- 16 Í opinberu máli voru vörzlumanni muna, sem stolið hafði verið, samkvæmt kröfu hans dæmdar bætur fyrir munina. Er eigandi munanna síðar höfðaði skaðabótamál út af þjófnaðinum gegn þeim, sem hann höfðu framið, kröfðust þeir frávísunar málsins með þeim rökum, að dómur hefði þegar verið lagður á sakar- efnið. En þar sem kröfuaðiljar voru ekki hinir sömu í málum þeim, sem um var að tefla, var frávísunarkröfunni hrundið, sbr. 2. mgr. 196. gr. laga nr. 85/1936. .......000.00 0000 n 0 .. 21 Héraðsdómari, sem vettvangsmál bar undir, var þannig venzlaður stefnda, að dómarinn og eiginkona stefnda voru systkinabörn. Dómaranum bar því að víkja sæti í málinu þegar eftir þing- festingu þess, sbr. 36. gr. laga nr. 85/1936. ........2000000 00... 45 Iðnnemi átti samkvæmt námssamningi aðilja, sbr. 2. mgr. 9. gr. laga nr. 100/1938, rétt til leyfis 12 virka daga á ári með fullu kaupi, en fékk kaup greitt einungis 11 daga. Nemandanum var því dæmt dagskaup það, sem á vantaði. .........0.000....0.... TL Iðnnema bar ekki orlofsfé af kaupi fyrir eftirvinnu og helgidaga- vinnu, sbr. a-lið 1. gr. laga nr. 16/1943 og 2. mgr. 9. gr. laga nr. 100/1938. ........200000 nn 71 Ríkissjóður var sýkn dæmdur af kröfu um skaðabætur fyrir gæzlu- varðhald, en með hliðsjón af 3. tölulið 154. gr. laga nr. 27/1951 var áfrýjunarkostnaður dæmdur úr ríkissjóði. ................ 103 A, sem eigi hafði ökuréttindi, ók bifreið og varð með gálausum akstri samvaldur að slysi, sem leiddi til dauða fótgangandi veg- faranda. Fyrir þessa sök var A dæmd refsing fyrir brot á um- ferðarlögum, bifreiðalögum og 215. gr. hegningarlaga nr. 19/1940. B, sem hafði fengið A stjórn bifreiðarinnar, var dæmd refsing samkvæmt öllum sömu lagaboðum, sbr. 22. gr. laga nr. 19/1940, og 22. gr. bifreiðalaganna. ...........00.20020 0 senn 128 Héraðsdómari lagði ekki dóm á öll þau atriði, sem rannsókn opin- bers máls tók til. Af hálfu ákæruvaldsins var því lýst, að það krefðist ekki dóms um fleiri atriði. Þau atriði ein voru því dæmd í Hæstarétti, sbr. lögjöfnun frá 115. gr. laga nr. 27/1951. 132 Fjárhæð sektar ákveðin með hliðsjón af 51. gr. laga nr. 19/1940. .. 132 Varnir um aðild mátti hafa uppi í víxilmáli, sbr. 208. gr. laga nr. XCIl Efnisskrá. 85/1936. ..........00000...0. 0. Ákvæði 2. mgr. 4. gr. laga um nauðungaruppboð nr. 57/1949 skýrð á þann veg, að þau taki til mála til slita á sameign með sölu eignarinnar á opinberu uppboði. ..........000.0200.00 00 Maður gekk að eiga móður óskilgetins barns og gekkst jafnframt við faðerni barnsins. Barnið var því skilgert, sbr. 37. gr, laga nr. 46/1921. ........00....200 rr Árás á Alþingi, framin af mannsöfnuði í upphlaupi, varðaði við 107. gr. laga nr. 19/1940 samkvæmt lögjöfnun auk 1. mgr. 100. gr. sömu laga. .........0..2.20.00 000 Mismunandi saknæm þátttaka einstakra sökunauta í refsiverðu at- ferli metin eftir hlutdeildarreglum samkvæmt 1. og 2. mgr. 22. gr. laga nr. 19/1940. ..............000. 0000 n nr Gæzluvarðhaldstími sökunauts látinn koma til frádráttar dæmdri refsivist, sbr. 76. gr. laga nr. 19/1940. ............ 190, 348, 420, Gæzluvarðhaldstími sökunauts ekki látinn koma til frádráttar dæmdri refsivist, sbr. 76. gr. laga nr. 19/1940. ........0....... Refsing ákveðin með hliðsjón af 2. tölulið 74. gr. laga nr. 19/1940. Eftir upphlaup, sem orðið hafði við Alþingishúsið, var margmenni bar enn á vettvangi og lögreglumenn til varnar þinghúsinu. A kom þá þar að, þreif reiðhjól, kastaði því í Alþingishúsið og braut rúðu. Atferli þetta var talið hafa falið í sér hótun gegn vörnum Alþingis, og varðaði það við 106. gr. laga nr. 19/1940. Atferli annars manns, sem um svipað leyti kastaði steini í Alþingis- húsið, varðaði einnig við sömu lagagrein. .................... A féll af palli vörubifreiðar og slasaðist. Hann átti ekki rétt til fébóta úr hendi eiganda bifreiðarinnar samkvæmt ákvæðum 1. mgr. 34. gr. laga nr. 23/1941, sbr. 2. mgr. sömu greinar, með því að eigi var hnekkt þeirri skýrslu bifreiðarstjórans, að hann hefði annazt aksturinn í greiðaskyni án þess að taka nokkra borgun ÍYPIP, ............200 000 A annaðist rekstur veitingahúss og naut hálfs hagnaðar af rekstri bess. Þar sem A hlutaðist ekki til um, að veitingaleyfis væri aflað til rekstrarins, var honum dæmd refsing samkvæmt 2. gr. sbr. 1. mgr. 15. gr. laga nr. 21/1926. ........0..0.000 000. A, sem annaðist veitingarekstur án veitingaleyfis, lét veita áfengi milli kl. 4 og 7 á laugardögum og sunnudögum svo og eftir lög- boðinn lokunartíma veitingahúsa. Þessi háttsemi varðaði við 32. gr. laga nr. 33/1935 samkvæmt lögjöfnun og 10. gr. reglu- gerðar nr. 126/1945. ..............020000 00... nn A, sem annaðist rekstur veitingahúss án veitingaleyfis, lét áfengi af hendi til brotthafnar úr veitingahúsinu og neyzlu utan þess. Þetta atferli varðaði við 32. gr. laga nr. 33/1935 samkvæmt lög- jöfnun, ........2..000 ss Héraðsdómari kveður tvo sérfróða menn til að fara ásamt sér með 162 175 190 190 452 190 190 190 190 276 283 283 283 Efnisskrá. XCIII mál á hendur skipstjóra, sem sakaður var um fiskveiðabrot, sbr. 3. mgr. 5. gr. laga nr. 27/1951. .......... 303, 490, 537, 586, Umboðsmaður þjóðjarða heimilaði A öll afnot jarðar um óákveðinn tíma. A flutti ekki búferlum á jörðina, en nytjaði hana frá sinni eigin jörð. Þessi nýting A varð ekki talin leiguliðaábúð, sbr. VIII. kafla laga nr. 116/1943 og 19. og 25. gr. laga nr. 87/1933. Broti var lýst í ákæru, en refsiákvæði ekki tilgreint. Refsing dæmd samkvæmt viðeigandi refsiákvæði, sbr. 118. gr. laga nr. 19/1940. Í eftirriti stefnu, sem stefnuvottar afhentu stefnda í héraði, var óútfyllt eyða fyrir dag og stund þingfestingar. Eftirritið full- nægði því ekki ákvæðum 3. mgr. 96. gr. laga nr. 85/1936. ...... rr 359, 553, 555, Þjóðvegur var lagður af nýju á nokkru svæði til þess að losna við beygju, sem á honum hafði verið, og gamli vegurinn að þeim hluta af vegamálastjórninni afhentur landeiganda, er hóf að ryðja honum brott. Nágranni, sem byggt hafði hús við vegar- hluta þenna og notað hann síðan, fékk lagt lögbann við rofi vegarins og höfðaði síðan mál til staðfestingar því. Kröfur hans voru með skírskotun til 40. gr. laga nr. 34/1947, 11. gr. laga nr. 66/1913, sbr. 16. gr. laga nr. 24/1952, svo og með hliðsjón af almennum lagarökum teknar til greina. ..........0.0000.0... Héraðsdómari kveður samkvæmt 3. tölulið 1. mgr. 200. gr. laga nr. 85/1936 sérfróða samdómendur til dómsetu í máli, sem höfðað hafði verið til riftunar leigumála um jörð vegna spjalla á henni. Bætur fyrir vatnstöku í þarfir kaupstaðar, landsafnot í því sam- bandi og jarðrask skulu samkvæmt ákvæðum vatnalaga ákveðn- ar með matsgerð. Máli til heimtu slíkra bóta var því vísað frá AÓMI. .......0200000 0 Mál til upptöku eignar vegna brota á landslögum fara að hætti op- inberra mála, sbr. 6, tölulið 2. gr. laga nr. 27/1951. Máli til slíkrar eignarupptöku var því vísað frá bæjarþingi. .......... Sú aðferð niðurjöfnunarnefndar að taka tillit til viðskiptaveltu fyr- irtækis við álagningu útsvars talin hafa stoð í 3. tölulið 4. gr. laga um útsvör nr. 66/1945. ..........20..00 0000... Sagt, að hvorki 120. gr. laga nr. 85/1936 né nokkurt annað laga- ákvæði heimili berum orðum að kæra til Hæstaréttar úrskurð héraðsdóms um öflun nýrra sakargagna og að slík heimild verði eigi heldur leidd af neinu lagaákvæði né almennum lagarökum. Bifreiðarstjóri gerir grein fyrir áfengi, sem lögreglan fann í bifreið hans, og er sýkn dæmdur af ákæru um brot gegn áfengislög- gjöfinni, sbr. 1. gr. laga nr. 47/1951, ........000.02. 0000. 00.. Ákvæði 12. gr. laga nr. 22/1950 skýrð þannig, að þann hluta stór- eignaskatts, sem á er lagður vegna eignar í hlutafélögum og samvinnufélögum, þar með talin hlutafjár- og stofnfjáreign, geti ríkissjóður innheimt einungis hjá félögunum sjálfum, enda Bls. 596 322 348 öö7T 375 378 385 388 391 411 423 XCIV Efnisskrá. Bls. leiði könnun 9. mgr., þrátt fyrir orðalag 3. mgr., til þeirrar nið- urstöðu, að löggjafinn hafi viljað láta þessi félög taka nokkurn þátt í greiðslu stóreignaskatts, þótt með óvenjulegum hætti sé. 434 Skattastefna laga nr. 22/1950 eigi talin mismuna skattþegnum svo, að hún brjóti í bága við 67. gr. stjórnarskrárinnar nr. 33/1944. 434 Sagt, að ákvæði laga nr. 22/1950 mismuni skattþegnum eigi svo við skattmat fasteigna, að þau verði felld úr gildi með dómi, sbr. 1. tölulið 2. mgr. 12. gr. laganna. ............0000 0000 434 Við álagningu stóreignaskatts samkvæmt 12. gr. laga nr. 22/1950 var rétt að fylgja ákvæðum c-liðs 19. gr. laga nr. 6/1935 um verðmætismat lausafjár, þ. e. miða við áætlað söluverð þess, enda þótt skattayfirvöld hefðu vikið frá þessum reglum við ákvörðun eignarskatts samkvæmt nefndum lögum. ............ 434 Lokaákvæði 1. mgr. 12. gr. reglugerðar nr, 133/1950 um, að sölu- skatt, sem var í skuld í árslok 1949, mætti því aðeins draga frá skattskyldri eign til stóreignaskatts, að hann hefði verið greidd- ur, áður en stóreignaskattur var ákveðinn, eigi talið hafa stoð Í lögum. .......000..000 0 434 Kvikmyndahúsi hafði eigi verið veittur flutningsréttur að tónlist í kvikmynd, og var því óheimilt að flytja tónlistina án endur- gjalds. Krafa um greiðslu flutningsgjalds var því tekin til greina. En þar sem vafi gat leikið á um greiðsluskylduna og með hliðsjón af 20. gr. laga nr. 13/1905 var hrundið kröfu um refsingu á hendur fyrirsvarsmönnum kvikmyndahússins sam- kvæmt 19. gr. sömu laga. ............0.00 00 ss nr 457 Verjandi í opinberu máli í héraði kærði til Hæstaréttar ákvæði hér- aðsdóms um málsvarnarlaun. En þar sem kæruleyfis hafði ekki verið aflað, sbr. 4. tölulið 171. gr. laga nr. 27/1951, var kæru- málinu þegar af þeirri ástæðu vísað frá Hæstarétti. .......... 479 Endurupptaka máls í héraði heimiluð samkvæmt 118. gr. laga nr. 85/1936, sbr. 9. gr. sömu laga. .........0000000 00 486 Útgefandi víxils krafði samþykkjandann í víxilmáli um greiðslu vixilfjárhæðarinnar. Í málinu mátti stefndi eigi gegn andmæl- um stefnanda hafa þá vörn uppi, að samkvæmt samkomulagi víxilskuldaranna bæri honum einungis að greiða tiltekinn hluta fjárhæðarinnar, sbr. 208. gr. laga nr. 85/1936. ................ 488 Viðurlög, sem eigi var krafizt í ákæruskjali, urðu ekki dæmd, sbr. 115. og 118. gr. laga nr. 27/1951. ..............00 0... 498 Heitfesting vitnis eigi leyfð, sbr. 1. tölulið 2. mgr. 127. gr. laga nr. 85/1936. .....0.0000.00 00. 510, 643 Í opinberu máli voru meinyrði, sem vörðuðu við 108. gr. laga nr. 19/1940, dæmd ómerk samkvæmt lögjöfnun frá 241. gr. sömu laga. ......0..020002 0 512 Kærumáli til lækkunar á 25 króna vitnaþóknun vísað frá Hæsta- rétti, sbr. 2. mgr. 24. gr. laga nr. 112/1935. .........0..0.00..... öl8 Efnisskrá. XCV Störf hæstaréttarlögmanns eigi talin sala á þjónustu í merkingu 22. gr. laga nr. 100/1948. Honum var því óskylt að greiða söluskatt samkvæmt greindum lögum. .......00.0000nneeeuennn Héraðsdómari fer ásamt tveimur sérfróðum samdómsmönnum með skaðabótamál vegna banaslyss, sbr. 3. tölulið 1. mgr. 200. gr. laga nr. 85/1936. .......00...00nnne sn Héraðsdómslögmanni dæmd sekt fyrir bersýnilega tilefnislausa kæru samkvæmt lögjöfnun frá 2. tölulið 1. mgr. 188. gr. laga nr. 85/1936. .......2.0000.0e sn Kærumáli frestað samkvæmt lögjöfnun frá 2. mgr. 117. gr. laga nr. 85/1936, unz séð væri, hvort aðalmálið, sem áfrýjað hafði verið síðar, yrði lagt Í dóm. ..........0%0 0000 nn en ennta Málsástæður, sem eigi var hreyft í málflutningi, lagðar til grund- vallar um úrslit máls, sbr. 113. gr. laga nr. 85/1936. .......... Flugvél, sem var á leið til landsins, var stýrt af réttri leið með þeim afleiðingum, að hún fórst á Vatnajökli. Fyrirmæli, er flugum- ferðarstjórinn á Reykjavíkurflugvelli gaf flugvélinni um að hækka flugið, komu eigi í hendur flugstjórnarmanna, enda mun flugvélin hafa farizt, skömmu áður en þau voru send. Sam- kvæmt starfsreglum sínum bar flugumferðarstjóranum að gefa fyrirmæli þessi, fyrr en hann gerði. En þar sem hann gat ekki vænzt þess, að flugvélin væri komin svo langt af réttri leið og raun varð á, þótti ekki vera svo náið orsakasamband milli van- gæzlu hans og ófara flugvélarinnar, að honum yrði að lögum gefin sök á slysinu. .......2..00000 000 nn Ákvæði 2. mgr. 19. gr. lögreglusamþykktar fyrir Reykjavík nr. 2/ 1930 um bann við dvöl yngri unglinga en 16 ára í veitingahúsum tók ekki til unglings, sem stundaði nám í framreiðslu sam- kvæmt löglegum námssamningi. .........000000.u nn nr. Konu dæmt heimilt að rifta sölu fasteignar, sem eiginmaður hennar hafði selt án samþykkis hennar, en þau hjónin bjuggu á eign- inni, sbr. 20. gr. laga nr. 20/1923. .....000000eennerenn rr Bókaútgefandi, sem hafði smásöluleyfi, seldi bækur sínar að nokkru beint til kaupenda frá skrifstofu sinni, en að mestu Í umsýslu- sölu í smásöluverzlunum. Þessi sala í heild var talin smásala í merkingu 1. mgr. 22. gr. laga nr. 100/1948. .......2.2200000 0... Mál til heimtu greiðslu á girðingarkostnaði bar ekki undir merkja- dóm Reykjavíkur, sbr. 5. gr. laga nr. 35/1914 og 1ll. kafla laga nr. 41/1919. .......2.00.000 vers Áverkar, sem maður hlaut í bifreiðarslysi, eigi taldir slíkir, sem lýst er í 218. gr. laga nr. 19/1940. .......200000000neennr nn Krafa um greiðslu fyrir raforku, sem rafveita kaupstaðar hafði selt til verksmiðjurekstrar, naut ekki forgangs í þrotabúi samkvæmt b-lið 83. gr. laga nr. 3/1878. ..........000 0000 ne Bls. 572 57 584 595 596 604 622 629 634 639 648 661 XCvr Efnisskrá. Lögbann. Lögbann gegn sölu hljómplötu samkvæmt kröfu hljómsveitarstjóra, sem stjórnað hafði flutningi tónlistar þeirrar, er platan hafði að geyma. ..............0...0000 00. Lögbann við byggingarframkvæmdum fellt úr gildi. .............. Lögbann við lokun og rofi vegar. ............00.0....0. Löggæzla. Sjá lögreglumenn. Lögreglumenn. Er upphlaupsmenn gerðu árás á Alþingi, voru löggæzlumenn því til varnar. Árás á það löggæzlulið og einstaka liðsmenn þess var því árás á varnir Alþingis og varðaði við 1. mgr. 100. gr. laga nr. 19/1940 og 107. gr. sömu laga samkvæmt lögjöfnun. .......... Upphlaup varð við Alþingishúsið, og árás var gerð að þinginu og vörnum þess. Lögreglustjórnin lét þá hefja aðgerðir til að hrinda árásum og ryðja fólki á brott frá Alþingishúsinu. Hæsti- réttur kvað það miður farið, að eigi var skorað á mannsöfnuð- inn að sundrast, áður en lögregluaðgerðum var beitt. En þar sem lögreglumenn urðu að snúast til varnar gegn upphlaups- mönnum, sem þegar höfðu hafið árásir á Alþingi og varnir þess, gat vöntun á slíkri áskorun á engan hátt gert aðgerðir lögreglunnar ólögmætar. ...........0.0...00. 0000 Lögreglumenn fundu að næturlagi meðvitundarlausan mann á al- mannafæri í Reykjavík og settu hann í varðhald án þess að kveðja lækni til að framkvæma rannsókn á honum. Ritstjóra, sem sóttur var til refsingar fyrir harðyrði í garð lögreglunnar af þessu efni, var metin þessi vanræksla lögreglunnar til nokk- urrar afsökunar. ..............0.0.20000. 00. Lögreglusamþykktir. Bifreiðarstjóra, sem ók andstætt umferðarmerkjum á gatnamótum í Reykjavik, dæmd refsing m. a. samkvæmt 28. sbr. 96. gr. lög- reglusamþykktar Reykjavíkur nr. 2/1930. ..........000....... Manni, sem hélt ræðu á almannafæri í Reykjavík án leyfis lögreglu- yfirvalda, dæmd refsing samkvæmt 1. og 3. sbr. 96. gr. lögreglu- samþykktar Reykjavíkur nr. 2/1930. ..........0.....00 0. Manni, sem átti hlut að því, að hátalari var notaður við flutning ræðu á almannafæri í Reykjavík án leyfis lögregluyfirvalda, dæmd refsing samkvæmt 1. og 3. sbr. 96. gr. lögreglusamþykkt- ar Reykjavíkur nr. 2/1930. ...........0.00000.000 0 Forstöðumanni veitingahúss í Reykjavík, sem hafði hleypt fólki inn á skemmtanir í veitingahúsinu eftir lögboðinn lokunartíma, dæmd refsing samkvæmt 79. sbr. 96. gr. lögreglusamþykktar Reykjavíkur nr. 2/1930. ..............02000 000 Bls. 167 185 375 190 190 ö12 29 190 190 283 Efnisskrá. XCVII Bifreiðarstjóra dæmd refsing fyrir gálausan akstur, m, a. samkvæmt 46. sbr. 96. gr. lögreglusamþykktar Reykjavíkur nr. 2/1930. .... Trésmíðameistari, sem vann að viðgerð á húsþaki í Reykjavík, hrap- aði af þakinu og lemstraðist til bana. Talið var, að öryggisbún- aði, sem komið hafði verið upp á þakinu, hefði verið áfátt og eigi Í samræmi við ákvæði 22. gr. lögreglusamþykktar Reykja- víkur nr. 2/1930. ......00020000 ne Ákvæði 2. mgr. 19. gr. lögreglusamþykktar Reykjavíkur nr. 2/1930 um bann við dvöl unglinga yngri en 16 ára í veitingahúsum tók ekki til unglings, sem stundaði nám í framreiðslu samkvæmt löglegum námssamningi. ..........2.00..0.0 rn Lögræði. A var af sýslumanni skipaður fjárhaldsmaður B, sem var lögráða og hafði aldrei verið sviptur fjárræði. Höfðaði A síðan mál vegna B og rak það fyrir dómstólum sem lögráðamaður hans. Þar sem fram kom í málinu, að B var andlega áfátt, hefði hér- aðsdómarinn átt að taka til athugunar, hvort hann væri fær til að ráðstafa sakarefninu, og ef svo var ekki, að hlutast til um úrlausn þess í lögræðissviptingarmáli, hvort svipta skyldi hann fjárræði, sbr. lög nr. 95/1947, og skipa honum fjárhaldsmann, ef því var að skipta. Dómarinn lét þetta undan falla, og voru meðferð og dómur máls í héraði því ómerkt og málinu vísað frá héraðsdómi. .............000002. 00. sn Maður sækir skaðabótamál vegna ólögráða sonar síns. ............ Lögtak. Lögtak heimilað til heimtu útsvars. .........2000000 00. n Lögtaksgerð ómerkt, þar sem fógeti hafði ekki gætt réttra reglna um framkvæmd lögtaksins. ........0.02.202000 0. ene Hrundið kröfu um lögtak til heimtu söluskatts af starfsemi hæsta- réttarlögmanns. ......000202000 00 Hrundið kröfu um lögtak til heimtu frekari söluskatts af bóksölu en þegar hafði verið greiddur. ...............00.0000.0.00 . Lögveð. Sbr. sjóveð. Dæmt lögveð í bifreið samkvæmt 34. gr. laga nr. 23/1941 til trygg- ingar skaðabótum vegna bifreiðarslyss. ...................... Málasamlag. a) Einkamál. I. Kröfusamlag. 1. Kröfusamlag af hálfu sækjanda: Eigandi bifreiðar krefst bóta vegna viðgerðarkostnaðar og afnotamissis bifreiðar sinnar, sem skemmst hafði í árekstri Bls. 559 öTT 622 64 339 391 508 572 634 11 11 XCVIII Efnisskrá. Kona krefst þess, að tiltekin fasteign og veðskuldabréf verði talin séreign hennar. ................%.%..000 nr Krafa um vangoldið kaup og orlofsfé. ............0........ Krafizt dóms um, að bindandi kaupsamningur hefði tekizt með aðiljum um tiltekna fasteign, skyldu stefnda til und- irritunar kaupsamnings og ógildingu á sölu eignarinnar til Þriðja aðilja. ..............0..0000..... Mál til vefengingar faðernis og meðlagsskyldu. ............ Krafa um brottnám mannvirkja, bann við byggingu og stað- festingu lögbanns. ................%..00.00 0 Krafizt peningagreiðslu og afhendingar verðbréfs. .......... Dómi í víxilmáli og fjárnámsgerð áfrýjað til staðfestingar. Krafizt bjarglauna og sjóveðs. ...........0.0.00...00.. 0. Krafizt riftunar leigumála jarðar og ógildingar á framsali afnotaréttar. ...............00.000200 rr Krafizt höfundarlauna og refsingar vegna heimildarlauss flutnings tónverka. ............2.000 0000 Krafa um skaðabætur vegna skemmda á veiðarfærum og sjó- VEÐ. 0000. Skipstjóri krefst bóta vegna brottvikningar úr starfi og sjó- VEÐS. 20.00.0002 Krafa um skaðabætur vegna galla á seldri vöru og endur- greiðslu ofreiknaðs umbúðakostnaðar. .................... Krafa um greiðslu samkvæmt gerðardómi, sjúkrabætur og tryggingargjöld. ..................0200 s.n Krafizt peningagreiðslu og að stefndu taki að sér greiðslu skulda. .........0.2020002 000 Krafa um ritlaun fyrir tvær bækur. ..........0.0.0.000.000.... . Gagnkröfur. Iönnemi, A, krafði vinnuveitanda, B, um greiðslu kaups um- fram það, sem ákveðið var í námssamningi. B andmælti kröfu A, en til vara krafðist hann skuldajafnaðar fjárhæð- ar, sem hann taldi sig hafa ofgreitt A. Kröfu A var hrund- ið, þar sem hann var við ákvæði námssamningsins bund- inn. Kom skuldajafnaðarkrafa A því ekki til álita. ...... Skipstjóri, sem vikið hafði verið úr starfi fyrirvaralaust, krafðist bóta úr hendi útgerðarfélags þess, sem hlut átti að máli. Útgerðarfélagið kvað skipstjóra hafa vanrækt eftir- lit með verkun afla og brotið gegn fyrirmælum, sem sett höfðu verið til tryggingar því, að hann kæmi óskemmdur á markað. Af þessum sökum hefði afli spillzt til tjóns fyrir útgerðina. Samkvæmt þessu krafðist félagið sýknu af kröf- um skipstjóra og höfðaði gagnsök til skaðabóta úr hendi hans. Sakir sönnuðust ekki á skipstjóra. Kröfur hans voru því til greina teknar, en gagnsök hrundið. ................ Bls. 80 175 185 328 „357 370 378 457 467 470 503 596 664 683 71 470 Efnisskrá. XCIX Bls. Gagnkröfum, sem hafðar voru uppi til skuldajafnaðar, vísað frá héraðsdómi vegna vanreifunar. .........000...0.0..0.. 664 Dómi áfrýjað af hendi beggja aðilja. ..........00.0000.... 80, 87, 322, 339, 370, 434, 457, 467, 470, 488, 577, 596, 664 II. Aðiljasamlag. 1. Sóknaraðilja: Þrír kaupendur veitingastofu krefjast riftunar kaupsins og endurgreiðslu kaupverðsins. ......0000000.0. ee... 0... 527 Mæðgin krefjast dánarbóta. .........000eeeeerrrnnnn nn 577 Tveir seljendur vélbáts krefjast peningagreiðslu af kaupend- um og að þeir taki að sér greiðslu skulda. .............--- 664 Tvö hlutafélög, sameigendur flutningaskips, krefjast eftir- stöðva farmgjalds. ..........0000000 0 eeen nn nn 686 2. Varnaraðilja: Kröfu um fjárnám til tryggingar sjókröfum beint gegn þrem- ur aðiljum. ........00.00..nssserr etern 16 Forkaupsréttarhafi beinir kröfu um ógildingu kaups og kröfu um viðurkenningu á heimild sér til handa til kaupa eignar þeirrar, sem um var að tefla, gegn seljanda og kaupanda eignarinnar. .........000000 rns rr 114 Þrír víxilskuldarar sóttir til greiðslu víxils. ...........0.... 357 Leiguhafar jarðar og aðili, sem hafði framselt þeim leigu- réttinn, sóttir til ógildis leigumálanum og framsali á honum 378 Hlutafélag og stjórnarmenn þess sótt til greiðslu höfundar- launa og stjórnarmennirnir til refsingar vegna heimildar- lauss flutnings tónlistar. .....0.000000rennn enn 457 Tveir seljendur veitingastofu sóttir til riftunar kaupunum og endurgreiðslu kaupverðsins. .......0.00.0. 0... 0000... 527 Þrír aðiljar sóttir til greiðslu dánarbóta. ......000000.00... 577 Tveir kaupendur vélbáts sóttir til greiðslu fjárhæðar og til að taka að sér greiðslu skulda. .........000...000..0.0. 664 b) Opinber mál. 1. Aðili ákærður um fleiri brot en eitt. .....0.000000000 00... 21. 8, 29, 32, 37, 52, 99, 128, 132, 171, 190, 279, 283, 306, 311, 348, 361, 425, 427, 452, 462, 498, 532, 545, 559, 604, 625, 648, 652 2. Fleiri aðiljar en einn ákærðir í sama máli: Ökumaður bifreiðar, sem eigi hafði réttindi bifreiðarstjóra og varð mannsbani af gáleysi, og umráðamaður bifreiðar- innar, sem heimilaði aksturinn, sóttir til refsingar sam- kvæmt XXIII. kafla laga nr. 19/1940, bifreiðalögum nr. 23/1941 og umferðarlögum nr. 24/1941. .....00000.0000.. 0. 128 Tuttugu og fjórir menn sóttir til refsingar samkvæmt XKl., XII. og XIII. kafla laga nr. 19/1940 og lögreglusamþykkt Reykjavíkur nr. 2/1930. .......000.00 00 neee en enn 190 Cc Efnisskrá. Þrír menn sóttir til refsingar samkvæmt áfengislögum nr. 33/1935 og fleiri lagaboðum, en málinu áfrýjað, einungis að því er einn þeirra varðar. .............000.000.. 0. Tveir menn sóttir til refsingar fyrir rán og fleiri afbrot. .... Tveir menn sæta ákæru um brot á 219. gr. laga nr. 19/1940 og tilteknum greinum bifreiðalaga nr. 23/1941 svo og, að því er annan þeirra varðar, ákvæði í reglugerð nr. 7T2/1937. Tveir menn sóttir til sakar fyrir verðlagsbrot. .............. Tveir bifreiðastjórar sæta ákæru um brot gegn bifreiðalög- um, umferðarlögum, lögreglusamþykkt og, að því er annan Þeirra varðaði, 219. gr. laga nr. 19/1940. .................. Þrír menn ákærðir fyrir brot á lögum nr. 32/1929 og tveir þeirra auk þess fyrir brot á ákvæðum XXIII. kafla laga nr. 19/1940. ...........00 Málflutningsmenn. Hæstaréttarlögmaður átalinn fyrir að fara með ástæðulausa kæru fyrir Hæstarétti. ........................00 0. Lögfræðingur, sem eigi hafði öðlazt réttindi héraðsdómslögmanna, sótti þing af hálfu stefnanda í héraði, en umboð hans til að fara með málið var vefengt af hálfu stefnda, er samkvæmt því krafð- ist frávísunar málsins. Héraðsdómslögmaður einn lýsti því þá, að lögfræðingurinn flytti málið sem fulltrúi hans og á hans ábyrgð. Frávísunarkröfunni var hrundið. .................... Héraðsdómari úrskurðaði, að mál skyldi endurupptekið samkvæmt kröfu stefnda, sem eigi hafði vegna lögmætra forfalla komið fyrir dóm, er mál var þingfest, en héraðsdómslögmaður, sem var umboðsmaður stefnanda og hafði andmælt endurupptöku, kærði úrskurðinn til Hæstaréttar. Var lögmaðurinn talinn hafa sýnt óhæfilega stirfni með því að andmæla endurupptöku máls- ins, og kæra úrskurðarins var algerlega ófyrirsynju. .......... Hæstaréttarlögmaður víttur fyrir bersýnilega tilefnislausa kæru. 518, Héraðsdómur vítir hæstaréttarlögmann fyrir drátt á ritun varnar. Fyrir Hæstarétti réttlætti lögmaðurinn drátt þenna. .......... Héraðsdómslögmanni dæmd sekt samkvæmt lögjöfnun frá 2. tölulið 1. mgr. 188. gr. laga nr. 85/1936 fyrir bersýnilega tilefnislausa kæru. .......2000000 0000 Hæstaréttarlögmaður víttur fyrir óviðurkvæmileg ummæli í mál- flutningsskjölum í héraði. ................00.00.. 0000 Héraðsdómslögmaður víttur fyrir bersýnilega tilefnislausa kæru. .. Héraðsdómslögmaður víttur fyrir að kæra mál algerlega ófyrirsynju Málflutningur. Í áfrýjunarstefnu var einungis krafizt ómerkingar dóms. Áfrýjandi kvað þetta hafa orðið fyrir mistök. Tilætlunin hafi verið að Bls. 283 348 427 545 559 604 156 301 486 639 öd5 öð4 596 641 643 Efnisskrá. áfrýja dóminum til breytingar, ef ómerkingarkrafan yrði ekki til greina tekin. Umboðsmaður stefnda tjáði sér og stefnda hafa verið ljóst, að áfrýjandi vildi áfrýja dóminum til breytingar, ef því væri að skipta. Að svo vöxnu máli þótti mega dæma málið að efni til í Hæstarétti. ......................0. 0. Kröfugerð var óljós og ófullkomin af hendi ólögfróðs fyrirsvars- manns málsaðilja, en héraðsdómari lét undan falla að leiðbeina honum í því efni, sbr. 114. gr. laga nr. 85/1936. Þetta m. a. leiddi til ómerkingar málsmeðferðar og dóms í héraði. ........ Er hæstaréttarlögmaður flutti mál munnlega fyrir héraðsdómi, ósk- aði hann að leggja fram greinargerð sína í kærumáli, sem dæmt hafði verið í Hæstarétti. Eigi voru efni til að leyfa framlagn- ingu skjals þessa, enda var lögmanninum í lófa lagið að flytja fram munnlega það úr skjalinu, sem máli kunni að geta skipt. Ólöglærðir aðiljar lögðu fram í héraði fleiri sóknarskjöl og varnar en heimilt var samkvæmt 109. og 110. gr. laga nr. 85/1936. Hér- aðsdómarinn veitti skjölum þessum viðtöku, en lét undan falla að leiðbeina aðiljum um málflutninginn, sbr. 114. gr. laga nr. 85/1936. .....0.0000000000. 00. Í héraði lagði sóknaraðili ekki fram neina raunverulega greinargerð, sbr. 105. gr. laga nr. 85/1936, og enn fremur voru kröfur hans á reiki, sbr. 88. gr. sömu laga. Af þessum sökum voru meðferð máls og dómur í héraði ómerkt. .............0....0.. 0. Varnir um aðild máls hafðar uppi í víxilmáli, sbr. 208. gr. laga nr. 85/1936. ..........0.0.0.000n nn Mál flutt skriflega fyrir Hæstarétti samkvæmt 38. gr. laga nr. 112/ 1936. ......000.20 00 177, 328, 357, 553, 555, Krafa var gerð á hendur manni, sem ekki var málsaðili. Þar sem héraðsdómari hafði lagt efnisdóm á kröfu þessa, var dómurinn ómerktur og kröfunni vísað frá héraðsdómi. .................. Stefndi krafðist staðfestingar héraðsdóms í skaðabótamáli, enda hafði hann ekki gagnáfrýjað málinu. Varð því við héraðsdóm- inn að sitja, þótt eigi væru efni til bóta, sem dæmdar höfðu verið í héraði. ...................02.00. 0. 0n Kærumál dæmt í Hæstarétti, án þess að kröfur eða greinargerð hefðu borizt frá sóknaraðilja. .............0.0000000.000.. 299, Varnaraðili í kærumáli sendir Hæstarétti hvorki kröfur né greinar- BEIÐ. Ll... 301, 399, 408, 510, 518, 584, 643, Stefnandi tiltók sjálfur í málflutningi sínum í héraði fjárhæð til- tekins liðs í skiptum aðilja, er látin var koma til frádráttar kröfum hans. Hann áfrýjaði málinu og kvað fjárhæð þessa hafa verið nokkuð ofreiknaða. Eins og á stóð, var við héraðsdóminn látið sitja, að því er þetta atriði varðaði. .................... Sakarefni skipt samkvæmt 5. mgr. 71. gr. laga nr. 85/1936. 378, 412, Við athugun á kærumáli komu í ljós slíkir megingallar á málatil- Cl Bls. 25 45 61 64 158 öð7 177 276 645 328 öTT Efnisskrá. Bls. búnaði og málflutningi stefnanda í héraði, að meðferð málsins var öll ómerkt og málinu vísað frá héraðsdómi. .............. 399 Máli vísað frá héraðsdómi vegna vanreifunar. .................... 405 A, sem krafðist skaðabóta úr hendi B vegna galla á seldri vöru, studdi þá kröfu sína við matsgerð, sem dómkvaddur maður hafði framkvæmt. En þar sem B hafði ekki verið veitt færi á að láta fyrirsvarsmann af sinni hendi vera viðstaddan matsgerð- ina, varð niðurstaða hennar eigi lögð til grundvallar úrlausn málsins. ........0.0....000.0.n nn 503 Í máli, þar sem ágrip dómsgerða hafði ekki borizt Hæstarétti, enda þótt áfrýjandi hefði fengið til þess fresti, var áfrýjanda ekki veittur framhaldsfrestur gegn andmælum stefnda, en málinu vísað frá Hæstarétti, ...........0..0000.0. 0. 518, 628 Í málflutningi hafði ekki verið hreyft málsástæðum, sem lagðar voru til grundvallar um úrlausn sakarefnis, sbr. 113. gr. laga nr. 85/1936. ............200002 0. 596, 629 Málsbætur. Opinber starfsmaður, sem dæmd var sekt samkvæmt 128. gr. laga nr. 19/1940, talinn hafa ýmsar málsbætur. ............0.000.... 132 4 Málshöfðun. Sbr. ákæra. Sýslumaður skipaði A fjárhaldsmann B, sem var lögráða og hafði aldrei verið sviptur fjárræði. A höfðaði síðan mál vegna B og rak það fyrir dómstólum, svo sem væri hann lögráðamaður B. Þar sem héraðsdómari lét, eins og á stóð, undan falla athugun á hæfi A til að ráðstafa sakarefninu og skipun fjárhaldsmanns honum til handa lögum samkvæmt, ef því var að skipta, var héraðsdómur ómerktur og málinu vísað frá héraðsdómi. ...... 64 A höfðar mál í héraði með stefnu 19. nóvember 1949 á hendur fjár- málaráðherra til heimtu bóta fyrir gæzluvarðhald að ósekju, sbr. 3. gr. laga nr. 28/1893. .........20.0n nn 103 A, sem dæmdur hafði verið í héraði til greiðslu fjárhæðar, án þess að hann hefði komið fyrir dóm, áfrýjaði málinu. Hann kvaðst ekki hafa vitað, hvenær málið yrði þingfest í héraði, enda hefði dagur og stund þingfestingar eigi verið greind í stefnueftirriti, sem stefnuvottar afhentu honum, sbr. 3. mgr. 96, gr. laga nr. 85/1936. Að svo vöxnu máli var héraðsdómur ómerktur og mál- inu vísað frá héraðsdómi samkvæmt kröfu A. .... 359, 553, 555, 557 Málskostnaður. Sbr. gjafsókn, ómaksbætur. a) Einkamál. 1. Málskostnaður látinn falla niður: Kröfur áfrýjanda teknar til greina að nokkru eða öllu leyti, en málskostnaður þó látinn falla niður 11, 71,167, 299, 434, 457, 503, 596 Efnisskrá. Áfrýjandi tapar máli, en þó eigi gert að greiða málskostnað... sr 114, 276, 301, 328, 394, 398, 399, 408, 411, 434, 479, 518, 520, 577, 584, 596, 628, Dómur eða úrskurður héraðsdómara ómerktur vegna rangrar meðferðar og málskostnaður látinn falla niður, ...... 64, 122, Í máli, sem ómerkt var vegna galla á málsmeðferð, krafðist hvorugur aðilja málskostnaðar, og féll hann því niður. .. 45, Í kærumáli voru kröfur sóknaraðilja ekki teknar til greina, en málskostnaður látinn niður falla, þar sem hans var ekki krafizt. .................... 398, 399, 408, 411, 479, 518, 520, Dómsathöfn, sem sætti kæru, var breytt, en sóknaraðili hafði ekki krafizt kærumálskostnaðar, og féll hann því niður. .... „ Aðilja, sem áfrýjaði dómsathöfn til breytinga og fékk kröfur sínar teknar til greina að meiru eða minna leyti, dæmdur málskostnaður. .............0.0.200 0... 5, 61, 77, 80, 158, 166, 357, 359, 370, 412, 508, 553, 555, 557, 596, 629, 634, 664, Aðili, sem dæmdur var í héraði til greiðslu fjárhæðar, áfrýjaði málinu. Í Hæstarétti var krafan á hendur honum lækkuð, en honum samt dæmt að greiða málskostnað bæði í héraði og fyrir Hæstarétti. ..................0...0 000. - AÐIli, sem tapar máli að öllu eða mestu leyti, dæmdur til að greiða málskostnað. 1, 16, 21, 25, 41, 87, 95, 120, 156, 162, 175, 185 322, 339, 368, 375, 378, 385, 388, 391, 405, 408, 416, 457, 467, 470, 4TT 486, 488, 510, 518, 520, 527, 564, 572, 639, 641, 643, 645, 664, 679, . Gjafsóknar- og gjafvarnarmál: Krefjandi skaðabóta úr ríkissjóði fyrir gæzluvarðhald, er hafði gjafsókn í héraði, tapaði máli sínu. Af hálfu ríkissjóðs var málskostnaðar ekki krafizt í héraði, og féll hann því niður, en þóknun lögmanns gjafsóknarhafa dæmd úr ríkissjóði. Á- frýjunarkostnaður málsins var og dæmdur úr ríkissjóði, sbr. 3. tölulið 154. gr. laga nr. 27/1951. ..........00..0. 0000. Héraðsdómur í barnsfaðernismáli var ómerktur. Málflutnings- laun málflutningsmanns barnsmóður, sem hafði áfrýjað mál- inu og fengið gjafsókn fyrir Hæstarétti, dæmd úr ríkissjóði AðIili, sem hafði gjafsókn fyrir Hæstarétti, tapaði máli sínu. Honum var dæmt að greiða málskostnað, en málflutningslaun talsmanns hans dæmd úr ríkissjóði. ............00000000.0... . Ómerkingardómar: Héraðsdómari, sem stýrði vettvangsdómi, og eiginkona stefnda voru systkinabörn. Dómarinn annaðist þó sáttaumleitan, nefndi samdómsmenn og spurði vitni, áður en hann vék sæti. Fleiri gallar voru á meðferð máls þessa. Meðferð máls frá Þþingfestingu og dómur í héraði voru því ómerkt, en máls- kostnaðar fyrir Hæstarétti var ekki krafizt, og féll hann því niður. C1lI Bls. 661 177 181 584 299 686 ömt 683 103 493 679 cIV Efnisskrá. A, sem hafði af sýslumanni verið skipaður fjárhaldsmaður B, höfðaði mál til fjárheimtu vegna B og rak það fyrir dómstól- um sem lögráðamaður hans. Í málinu kom það fram, að B var andlega vanheill, en var lögráða og hafði aldrei verið sviptur fjárráðum. Héraðsdómari lét viðeigandi aðgerðir af Þessu efni undan falla. Meðferð máls og dómur í héraði voru því ómerkt og málinu vísað frá héraðsdómi. Málskostnaður fyrir Hæstarétti var látinn falla niður. .................... Við athugun Hæstaréttar á kærumáli kom það í ljós, að þeir megingallar voru á málatilbúnaði stefnanda í héraði, að með- ferð málsins í héraði var ómerkt og málinu vísað frá héraðs- dómi. Kærumálskostnaður var látinn falla niður, .......... Héraðsdómur var ómerktur af þeirri ástæðu, að dómari hafði lagt efnisdóm á kröfu á hendur manni, sem eigi var aðili þess máls. Málskostnaður í Hæstarétti féll niður. ............ Sátta hafði ekki verið leitað í máli, sem rekið hafði verið fyrir sjó- og veræzlunardómi, og var héraðsdómur því ómerktur. Fyrir Hæstarétti krafðist stefndi ekki málskostnaðar, og féll hann því niður. ...........2..2002.02 0... Þeir annmarkar voru á birtingu héraðsstefnu, að málsmeðferð og dómur í héraði voru ómerkt og málinu vísað frá héraðs- dómi. Stefnda var dæmt að greiða áfrýjanda (stefnda í hér- aði) málskostnað fyrir Hæstarétti. ............ 359, 553, 555, Úrskurður héraðsdóms varðandi framlagningu skjala var kærð- ur til Hæstaréttar. Við athugun kæruatriða komu í ljós slíkir annmarkar á málatilbúnaði og málflutningi í héraði af hálfu stefnanda, að hinn kærði úrskurður og öll meðferð málsins í héraði voru ómerkt. Kærumálskostnaður var látinn falla nið- ur, þar sem hans var ekki krafizt af hálfu varnaraðilja. .... Héraðsdómur í barnsfaðernismáli ómerktur. Málssóknarlaun lög- manns barnsmóður, sem fengið hafði gjafsókn fyrir Hæsta- rétti, dæmd úr ríkissjóði. .............020020000 00... Fógeti gætti ekki réttra reglna við framkvæmd lögtaks. Lög- taksgerðin var því ómerkt og stefnda (gerðarbeiðanda í hér- aði) dæmt að greiða áfrýjanda málskostnað fyrir Hæstarétti. . Aðalsök og gagnsök: Í héraði var samkvæmt kröfu A dæmt, að bindandi kaupsamn- ingur um kaup A á húsi B hefði tekizt með aðiljum, en máls- kostnaður var látinn falla niður. B áfrýjaði dóminum, sem var hrundið í Hæstarétti, og A, er hafði gagnáfrýjað til stað- festingar, var dæmt að greiða málskostnað bæði í héraði og fyrir Hæstarétti. ............22.0000000.n 00 Ábúanda rekajarðar A var í héraði dæmt að greiða eiganda rekaítaks B bætur af því efni, að hann hafði fyrir hirðingu rekans tekið sér til handa stærri hlut af rekaviði B en samn- Bls. 64 122 177 181 557 399 493 508 80 Efnisskrá. ingar stóðu til. Honum var og dæmt að greiða málskostnað. Báðir aðiljar áfrýjuðu málinu. Héraðsdómur var staðfestur og A dæmt að greiða málskostnað fyrir Hæstarétti. ........ A var í héraði dæmt að greiða B víxilfjárhæð og málskostnað. Báðir aðiljar áfrýjuðu. A var sýkn dæmdur og B dæmt að greiða honum málskostnað bæði í héraði og fyrir Hæstarétti. A var í héraði samkvæmt kröfu B dæmt að rýma jörð, sem hann hafði haft af leiguafnot, svo og að greiða málskostnað. Mál- inu var áfrýjað af hendi beggja aðilja. Ákvæði héraðsdóms um útburð voru staðfest og A gert að greiða sakarkostnað í héraði og fyrir Hæstarétti. ...............0.0.0.0000.. 000. A var í héraði dæmt að greiða B bætur fyrir tjón af bifreiðar- slysi svo og málskostnað. Af hálfu beggja aðilja var málinu áfrýjað. Héraðsdómur var staðfestur og B dæmdur málskostn- aður fyrir Hæstarétti úr hendi A. ............0.0.00...00..... Skipaútgerð ríkisins voru í héraði dæmd bjarglaun og máls- kostnaður úr hendi eiganda togara, sem bjargað hafði verið. Báðir aðiljar áfrýjuðu. Í Hæstarétti voru bjarglaunin hækk- uð og skipaútgerðinni dæmdur málskostnaður í héraði og fyr- ir Hæstarétti. .............00...0..... Skiptaráðandi, sem hafði bú undir opinberum skiptum, vísaði frá skiptaréttinum ágreiningsmáli erfingja út af kröfu um rannsókn á bókhaldi búsins, en lét málskostnað falla niður. Úrskurðurinn, sem var kærður og gagnkærður, var staðfestur í Hæstarétti. Aðalkærendum, sem voru sóknaraðiljar í héraði, var dæmt að greiða málskostnað. ............0...00000..2... G höfðaði mál gegn fjármálaráðherra og krafðist þess, að felld- ur yrði niður stóreignaskattur hans, kr. 192417.00, þar af kr. 47630.00 vegna hlutafjáreignar. Héraðsdómari taldi stóreigna- skatt G réttilega ákveðinn kr. 186735.00, þar af kr. 42549.00 vegna eignar í hlutafélagi, en lét málskostnað falla niður. Báðir aðiljar áfrýjuðu málinu til Hæstaréttar. Hæstiréttur kvað ekki á um greiðslu þess hluta skattsins, sem lagður hafði verið á vegna hlutafjáreignar, en heimilaði fjármálaráðherra að krefja G um greiðslu kr. 144186.00 í stóreignaskatt. Máls- kostnaður fyrir báðum dómum var látinn falla niður. ...... Hlutafélagi, sem rak kvikmyndahús, var í héraði dæmt að greiða flutningsgjald af tónlist, kr. 125.97, og hverjum stjórn- armanna félagsins 150 króna sekt fyrir ólögmætan flutning tónlistarinnar. Hlutafélaginu og stjórnarmönnunum var og dæmt að greiða in solidum kr. 750.00 í málskostnað. Báðir aðiljar áfrýjuðu málinu. Í Hæstarétti urðu úrslit þau, að stað- fest var ákvæði héraðsdóms um greiðslu flutningsgjaldsins, hlutafélaginu dæmt að greiða kr. 7000.00 í málskostnað fyrir báðum dómum, stjórnarmenn félagsins sýknaðir og málskostn- cv Bls. st 158 322 339 370 405 434 CcvVI Efnisskrá. Bls. aður látinn falla niður, að því er þá varðaði. .............. 457 Héraðsdómur dæmdi stefnda að greiða skaðabætur, kr. 20240.00, og málskostnað, kr. 2500.00. Aðiljar áfrýjuðu báðir. Hæstirétt- ur ákvað skaðabæturnar kr. 20510.00 og málskostnað fyrir báðum dómum kr. 5000.00. .......2..0.e0nnnn nr 467 Héraðsdómari dæmdi stefnda að greiða kr. 20899.00 og kr. 2500.00 í málskostnað. Málsaðiljar áfrýjuðu báðir. Úrslit í Hæstarétti urðu þau, að fjárhæð sú, sem dæmd var í héraði, lækkaði í kr, 20859.00, og málskostnaður fyrir báðum dómum var ákveðinn kr. 6000.00. .......0.000..000. 000 470 A var dæmt að greiða fjárhæð víxils, kr. 200000.00, og máls- kostnað, kr. 5000.00. Aðiljar áfrýjuðu báðir. Hæstiréttur stað- festi héraðsdóminn og dæmdi Á að greiða málskostnað fyrir Hæstarétti, kr. 4000.00. .........00000000ne ne 488 A og B sóttu X, Y og 4 til greiðslu skaðabóta. Málið var að sinni tekið til úrlausnar, einungis að því er bótaskyldu varð- aði. Héraðsdómur sýknaði Z og lét málskostnað falla niður, að því er hann varðaði. X og Y var in solidum dæmt að bæta tjón A og B að fullu, en eigi kveðið á um málskostnað, að því er þá varðaði, í þessum þætti málsins. Aðiljar, aðrir en 2, áfrýjuðu málinu. Z var sýknaður, en málskostnaður hans fyrir báðum dómum felldur niður. X og Y var dæmt að bæta umrætt tjón að 4/5 hlutum og greiða kr. 5200,00 í málskostn- að fyrir báðum dómum, þar af kr. 200.00 til ríkissjóðs og kr. 5000.00 til lögmanns A og B, sem höfðu gjafsókn bæði í héraði og fyrir Hæstarétti. ........2...0.0000020 nan öTT A var í héraði dæmt að greiða B kr. 56186.86, þar af kr. 50000.00 samkvæmt gerðardómi í máli aðilja, en málskostnaður var lát- inn falla niður. A og B áfrýjuðu héraðsdómi báðir. Í Hæsta- rétti urðu úrslit þau, að gerðardómurinn var úr gildi felldur og A dæmt að greiða B einungis kr. 6146.86, en málskostn- aður fyrir báðum dómum látinn falla niður. ................ 596 A og B var í héraði dæmt að greiða C og D eftirstöðvar af and- virði vélbáts, að taka að sér greiðslu skulda í samræmi við kaupsamning aðilja svo og að greiða málskostnað, kr. 6500.00. Dóminum var áfrýjað af hendi beggja aðilja. Fyrir Hæsta- rétti unnu C og D nokkuð á, og var A og B dæmt að greiða málskostnað fyrir báðum dómum, kr. 9000.00. .....0.00...0... 664 7. Málskostnaðarákvæði héraðsdóms kært til Hæstaréttar sam- kvæmt 186. gr. laga nr. 85/1936. ......2.00000000 000. 166, 595 b) Opinber mál. 1. Aðili dæmdur sekur: Einn aðili dæmdur sekur og til greiðslu alls sakarkostnaðar. .. 8, 29, 32, 99, 132, 171, 273, 279, Efnisskrá. cVI 283, 303, 344, 361, 420, 425, 452, 462, 490, 498, 512, 532, 586, 625, Tveir aðiljar ákærðir og sakfelldir. Báðir dæmdir til greiðslu alls sakarkostnaðar in solidum. ............2.0.000. 000... Tveir menn ákærðir og sakfelldir. Hvor þeirra um sig dæmdur til greiðslu málsvarnarlauna verjanda síns í héraði og fyrir Hæstarétti, en báðir til greiðslu annars sakarkostnaðar in soliðum. .........2.2.0 0. 348, 427, 545, A, B og C voru ákærðir. A og B voru sakfelldir, en C sýkn dæmdur, A og B var hvorum um sig dæmt að greiða málflutn- ingslaun verjenda sinna, en málflutningslaun verjanda C voru dæmd úr ríkissjóði. Annar sakarkostnaður var lagður á ríkis- sjóð að 1/3 hluta, en þeim A og B gert að greiða 1/3 hluta hvorum. ..........00 0000 Af 24 ákærðum mönnum voru 4 sýknaðir, en 20 sakfelldir. Málsvarnarlaun verjenda hinna sýknuðu í héraði og fyrir Hæstarétti voru dæmd úr ríkissjóði, en hverjum einstökum hinna sakfelldu var dæmt að greiða laun verjanda síns fyrir báðum dómum. Af öðrum sakarkostnaði var ríkissjóði dæmt að greiða 1/8 hluta, tveimur hinna sakfelldu hvorum um sig 1/40 hluta, sjö þeirra in soliðdum 1/5 hluta og ellefu in solidum 5/8 hluta. ...........20000.n sn 2. Aðili sýknaður og sakarkostnaður lagður á ríkissjóð. ........ se 37, 52, 190, 306, 311, 317, 423, 537, 590, 622, 3. Héraðsdómur ómerktur og allur kostnaður sakarinnar lagður á rÍkissjóð. ..............22.2.00 sess 4. Kært ákvæði héraðsdóms um málsvarnarlaun. ................ Málsmeðferð. Stefndi sótti ekki þing í héraði, og var málið þá tekið til dóms. Kröfu hans um endurupptöku málsins var hrundið, enda var hún ekki studd þeim rökum, að nokkrar þær nauðsynjar, sem taldar eru í 9. gr. laga nr. 85/1936, sbr. 4. mgr. 118. gr. sömu laga, hefðu tálmað þingsókn. .............2..000. 000. sn. Úrskurður í héraði var kveðinn upp, mánuði eftir að munnlegur málflutningur hafði farið fram. Þessi dráttur var víttur. ...... Tveir menn saksóttir í héraði. Málinu áfrýjað, einungis að því er annan þeirra varðar. ...........2002.00 0... 37, Héraðsdómari var þannig venzlaður aðilja í vettvangsmáli, að hon- um bar að víkja sæti í því þegar eftir þingfestingu málsins, sbr. 36. gr. laga nr. 85/1936, en hann gerði það ekki, fyrr en eftir að samdómsmenn höfðu verið nefndir og vitnaleiðsla hafði farið fram. Setudómari, sem þá var skipaður, hélt meðferð málsins síðan áfram á þeim grundvelli, sem héraðsdómari hafði lagt. Þá var ólögfróðum fyrirsvarsmanni aðilja eigi leiðbeint, sbr. 114. gr. laga nr. 85/1936. Vegna þessara galla voru meðferð Bls. 652 128 Ut ut oO 604 190 648 523 479 16 622 CvVIII Efnisskrá. Bls. málsins frá þingfestingu og héraðsdómur ómerkt. ............ 45 A var lögráða og hafði aldrei verið sviptur fjárræði, en B hafði eigi að síður af sýslumanni verið skipaður fjárhaldsmaður hans. B höfðaði síðan mál til fjárheimtu vegna A og rak það mál sem lögráðamaður hans. Í málinu kom það fram, að A var ekki heill andlega, en dómari lét undan falla athugun á því, hvort hann væri hæfur til að ráðstafa sakarefninu. Málsmeðferð og dómur í héraði voru því ómerkt og málinu vísað frá héraðsdómi.. .... 64 Héraðsdómari tók frávísunaratriði máls eigi til sérstakrar úrlausn- ar, sbr. 108. gr. laga nr. 85/1936. .........00000000 00. en. TL Synjað um vitnaleiðslu í hæstaréttarmáli, enda var þá á fimmta ár liðið frá áfrýjun málsins og því ærinn tími til vitnaleiðslunnar á fyrri stigum þess. ..........200.00000.0.. een 7 Engin raunveruleg greinargerð var lögð fram af hálfu stefnanda í héraði, og reikull var hann í kröfum sínum. Málsmeðferð í hér- aði var því öll ómerkt og málinu vísað frá héraðsdómi. ........ 122 Óhæfilegur dráttur varð á rannsókn máls út af banaslysi, og eigi var rannsóknin svo rækileg sem skyldi. Héraðsdómarinn var víttur af þessu efni. ............2.200000 0. s.s 128 Í máli til refsingar samkvæmt XIV. kafla laga nr. 19/1940 lagði héraðsdómari ekki dóm á öll þau atriði, sem rannsókn hafði tekið til. Af hálfu ákæruvaldsins var því lýst fyrir Hæstarétti, að það krefðist ekki dóms um fleiri atriði en dæmd höfðu verið í héraði. Að svo vöxnu máli voru þau atriði ein dæmd í Hæsta- rétti. ..........200000 00 132 Héraðsdómari lagði efnisdóm á kröfu á hendur manni, sem eigi var aðili þess máls. Héraðsdómur var því ómerktur og kröfunni vísað frá héraðsdómi. .............0....s. ss 177 Mál flutt skriflega fyrir Hæstarétti samkvæmt 38. gr. laga nr. 112/ 1935. ......00000000 nn 177, 328, 357, 553, 555, 557, 661 Héraðsdómari leitaði ekki sátta í máli, sem rekið var fyrir sjó- og verzlunardómi, sbr. 4. tölulið 2. mgr. 5. gr. laga nr. 85/1936. Málsmeðferð frá þeim tíma, er sátta bar að leita, og héraðsdóm- urinn voru því ómerkt. ..........020.0...n ser 181 Rannsókn opinbers máls talin ófullkomin um ýmis atriði. .......... 283 Héraðsdómari fer ásamt tveimur sérfróðum samdómsmönnum með mál á hendur skipstjóra, sem sakaður var um landhelgisbrot, sbr. 3. mgr. 5. gr. laga nr. 27/1951. .......... 303, 490, 537, 586, 590 Hæstiréttur finnur að því, að samdómsmenn voru ekki kvaddir til, þegar er rannsókn hófst út af kæru um botnvörpuveiðabrot. .. 303 Kona kom fyrir dóm, er fór með rannsókn á slysförum, og bar vætti um frásögn stúlkubarns af atvikum, er máli skiptu. Fund- ið var að því, að skýrsla var ekki tekin af stúlkubarninu sjálfu. 306 Eldsvoði varð í skipi, og var einn af vélstjórum skipsins ákærður fyrir brot á XVIII. kafla laga nr. 19/1940 og lögum nr. 41/1930 Efnisskrá. að rannsókn lokinni. Fundið var að því, að maður þessi hafði verið spurður sem vitni fyrir sjódóminum. .......00.0.00.0000. Mál til refsingar samkvæmt XVIII. kafla laga nr. 19/1940 og lögum nr, 41/1930 sótt og varið í héraði, sbr. 130.—136. gr. laga nr. ET/1951. 00.00.0022... Mál til refsingar samkvæmt 252. gr. laga nr. 19/1940 og fleiri refsi- boðum sótt og varið í héraði, sbr. 130.—136. gr. laga nr. 27/1951. Áfrýjanda veittur frestur gegn andmælum stefnda. ................ Eftirrit stefnu, er stefnuvottar afhentu stefnda, fullnægði ekki á- kvæðum 3. mgr. 96. gr. laga nr. 85/1936. Málsmeðferð og dómur í héraði voru því ómerkt og málinu vísað frá héraðsdómi. .... sr 359, 553, 555, Héraðsdómari kveður sérfróða menn til setu í dómi, sbr. 3. tölulið 1. mgr. 200. gr. laga nr. 85/1936. ..........000000. 00... 378, Í héraði krafðist stefnandi m. a. riftunar leigumála og skaðabóta vegna ólögmætrar nýtingar jarðar, Sakarefni var skipt þannig, sbr. 5. mgr. T1. gr. laga nr. 85/1936, að skaðabótaþætti málsins var frestað. .........2..00000 0... Bætur fyrir töku vatns til vatnsveitu kaupstaðar, landsafnot og jarð- rask í því sambandi skal ákveða með matsgerð samkvæmt á- kvæðum vatnalaga. Máli til heimtu slíkra bóta var því vísað frá bæjarþingi. ................002 002... Mál til upptöku eigna vegna brota á landslögum fara að hætti op- inberra mála, sbr. 6. tölulið 2. gr, laga nr. 27/1951. Slíku máli var því vísað frá bæjarþingi. ...........0..0.00. 0000... Fógeti ræddi eigi sérstaklega í úrskurði sínum þá varnarástæðu, að niðurjöfnunarnefnd hefði brostið lagaheimild til álagningar veltuútsvars. En þar sem hann hafði tekið afstöðu til útsvars- álagningar þeirrar, sem um var að tefla, í heild, sbr. 4. gr. laga nr. 66/1945, þá þótti ekki alveg næg ástæða til að ómerkja úr- skurðinn. ........2.2020200 0 nn Hæstiréttur kveður með dómi í kærumáli á um ómerkingu máls- meðferðar og vísar máli frá héraðsdómi vegna ólöglegs mála- tilbúnaðar og málflutnings af hendi stefnanda í héraði. ........ Sakarefni skipt í skaðabótamáli og einungis kveðið á um bótaskyldu, sbr. 5. mgr. 71. gr. laga nr. 85/1936. .......0000.00000000.. 412, Hlutafélag var sótt til skattgreiðslu. Eigi gat það varðað ómerk- ingu málsmeðferðar og dóms í héraði, að öðrum aðiljum en stjórnarmönnum félagsins hafði ekki verið stefnt. ............ Í þjófnaðarmáli var ekki aflað skýrslna um verðmæti þýfis. ...... Eigi varð kveðið á um stóreignaskatt vegna eignar í hlutafélagi, þar sem félagið var ekki aðili máls. ............0.00000 000... Héraðsdómari lét í þjófnaðarmáli að mestu nægja próf lögreglu- manna í stað þess að prófa sakaratriði sjálfstætt, sbr. 73., 75. og TT. gr. laga nr. 27/1951. ......0.0.00000 0000 CIX Bls. 3ll s1l 348 356 öðT öTT 378 385 388 391 399 öTT 416 420 434 452 h CX Efnisskrá. Bls. Rannsókn á skaðabótakröfu, sem höfð var uppi í opinberu máli, var ófullkomin, sbr. 145, gr. laga nr. 27/1951. ................ 452, 559 Dráttur á meðferð opinbers máls út af banaslysi víttur. .......... 462 Kærandi málskostnaðarákvæðis héraðsdóms í opinberu máli hafði ekki aflað kæruleyfis dómsmálaráðherra, sbr. 4. tölulið 171. gr. laga nr. 27/1951. Var kærumálinu því vísað frá Hæstarétti. .... 479 Leyfð endurupptaka máls í héraði, sbr. 9. og 118. gr. laga nr. 85/1936 486 Í dómi í barnsfaðernismáli á hendur M, tók héraðsdómari ekki til meðferðar, hver áhrif á úrslit máls ætti að hafa sá framburður N, að hann hefði haft samfarir við barnsmóður á líklegum getn- aðartíma barnsins. Var héraðsdómur af þessum sökum ómerktur 493 Tveir menn voru sakaðir um brot gegn lögum um lax- og silungs- veiði. Áður en málið var rannsakað til hlítar, lét héraðsdómari í ljós ótvíræða skoðun um sekt manna þessara. Rannsókn, er dómarinn síðar framkvæmdi, og dómur hans í málinu voru því Ómerkt. ..........2..00. nr 523 Kærumáli út af málskostnaðarákvæði héraðsdóms frestað, unz séð væri, hvort aðalmálið, sem einnig var áfrýjað, yrði lagt í dóm. 595 Úrskurður gerðardóms um bætur vegna vanefnda á námssamningi úr gildi felldur, þar sem talið var, að gerðardómsmenn hefðu eigi gætt löglegra sjónarmiða við ákvörðun bótanna. ........ 596 Manndráp. A stöðvaði bifreið sína, sem var þriggja tonna vörubifreið, í grennd við hús eitt í Vestmannaeyjum, sem hann átti erindi í Kveðst hann hafa slökkt á vélinni og hert handhemilinn, áður en hann fór leiðar sinnar, en telur, að þá hafi vélin ekki verið í gir. Er A kom aftur úr umræddu húsi, hafði bifreiðin runnið aftur á bak niður nokkurn halla og staðnæmezt við steinvegg, þar sem kona hafði orðið milli bifreiðarinnar og veggsins. Hafði konan slasazt og var Örend, er að var komið. Talið var, að A hefði ekki gert fullnægjandi ráðstafanir til varnar því, að bifreiðin færi af stað sjálfkrafa eða af völdum aðvífandi manna. Slysið hafði því orðið fyrir gáleysi A, sem var dæmd refsing m. a. samkvæmt 215. gr. laga nr. 19/1940. .........00000 00... 0... 32 A stöðvaði bifreið sína í þéttbýlu íbúðarhverfi, þar sem hann átti erindi í hús. Er hann hafði lokið erindi sínu, fór hann rakleitt í bifreiðina, sem var vörubifreið með tvöföldum afturhjólum, og ók brott. Honum fannst einhver ójafna verða fyrir öðru aftur- hjólinu, er hann ók af stað, en hélt áfram, þar sem hann við lauslega athugun sá ekkert athugavert. En eins og hálfs árs barn hafði orðið fyrir bifreiðarhjólinu, og beið það bana. Þar sem A hafði misst sjónar af bifreiðinni og umhverfi hennar um stund, var talið, að hann hefði, áður en hann ók af stað, átt að Efnisskrá. CcXI Bls. ganga úr skugga um, hvort börn væru svo nálægt bifreiðinni, að hætta gæti stafað af. Fyrir vanrækslu í þessu efni var A talinn samvaldur að slysinu og honum því dæmd refsing, m. a. samkvæmt 215. gr. laga nr. 19/1940. ......2000000 0000. een 99 A, sem hafði ökuleyfi bifreiðarstjóra, en ekki rétt til að kenna bif- reiðarakstur, fékk konu sinni B, er að vísu hafði fengið nokkra tilsögn í bifreiðarakstri, en eigi Ökuréttindi, stjórn bifreiðar, en sat sjálfur við hlið hennar í framsætinu. Ók B bifreiðinni síðan, en framundan gekk maður í sömu átt á vinstri helmingi göt- unnar, sem var gangstéttalaus. B hugðist aka framhjá mannin- um hægra megin, en hann vék þá til sömu hliðar án þess að líta við. Ætlaði B þá að aka út af götunni til hægri, en kveður manninn þá hafa hlaupið beint í veg fyrir bifreiðina. Beitti B þá fóthemli og A handhemli bifreiðarinnar, en þrátt fyrir það stöðvaðist bifreiðin ekki, fyrr en hún lenti á rafmagnsstaur, þar sem maðurinn varð á milli hennar og staursins og slasaðist til bana. Við það var miðað, að háttsemi vegfarandans hefði verið nokkur orsök slyssins, jafnframt því sem gálausum akstri bif- reiðarinnar var um að kenna. A og B var því dæmd refsing, m. a. samkvæmt 215. gr. laga nr. 19/1940, sbr. 22. gr. sömu laga, að því er A varðaði. .......0..000000...n ee 128 Er A ók vörubifreið inn í húsasund í Keflavík, varð eins og hálfs árs barn fyrir bifreiðinni og beið bana af. Staðhættir voru þann- ig, að er A ók inn í sundið, gat hann úr sæti sínu hvorki séð barnið né akbrautina umhverfis það. Þar sem íbúðarhús voru beggja megin sundsins, mátti hins vegar gera ráð fyrir því, að börn væru þar að leik. Það var því metið A til vangæzlu, að hann gekk ekki úr skugga um, að akstur inn í sundið væri hættulaus, áður en hann beygði þangað. Að svo vöxnu máli þótti A eiga nokkra sök á slysinu, og var honum dæmd refsing, m. a. samkvæmt 215. gr. laga nr. 19/1940. ........0200000 0000... 279 A leyfði manni að standa á palli vörubifreiðar, sem hann ók. Nokkru síðar varð A þess var, að maðurinn var farinn af bifreiðinni, og taldi, að það hefði hann gert, er bifreiðin skömmu áður hafði numið staðar. Maðurinn fannst hins vegar við akbrautina, þar sem bifreiðin hafði farið um, og var hann slasaður til ólífis. Af sakargögnum varð ekki ráðið, með hverjum hætti slysið hefði orðið. Óhappatilviljun eða ógætni hins látna sjálfs gat verið um að kenna, án þess að A ætti þar nokkra sök á. Var A því sýkn dæmdur. ........000%.0 0. ns sr 306 A ók vörubifreið um Bárustig í Vestmannaeyjum á um 15 km hraða, að því er hann telur, í um 50 em fjarlægð frá vinstri gangstétt- arbrún. Er hann var undan dyrum búðarinnar að Bárustíg 11, sá hann telpur koma hlaupandi þaðan út og fram á gangstétt- CXII Efnisskrá. Bls. ina. A hægði á bifreiðinni til þess að huga að telpunum, og er hann sá þær ekki með því að líta aftur, stöðvaði hann bifreið- ina og fór út úr henni. Lá telpa þá á gangstéttarbrúninni framan við búðina, og var ljóst, að hún hafði orðið fyrir bif- reiðinni. Telpan, sem var 7 ára gömul, var stórslösuð, og and- aðist hún í sjúkrahúsi daginn eftir. Eigi þótti í ljós leitt, að A hefði mátt afstýra slysi þessu. Var hann því sýkn dæmdur af ákæru um brot á 215. gr. laga nr. 19/1940, „..........00.00.... 361 Hinn 28. júní 1949, kl. 8 árdegis, varð árekstur milli tveggja vöru- bifreiða á þjóðveginum í Mosfellssveit. Önnur bifreiðin var að koma frá Reykjavík. Voru í henni 9 menn auk bifreiðarstjór- ans. Sat einn þeirra í framsæti hjá ökumanni, en 8 voru í skýli á palli bifreiðarinnar. Hin bifreiðin var á leið til Reykjavíkur frá Borgarnesi, en þaðan hafði hún lagt af stað kl. 4.15 um morguninn. Í þeirri bifreið voru tveir farþegar, og sátu þeir báðir í framsæti. Við áreksturinn slasaðist annar þessara far- Þega svo, að hann andaðist tæpum 3 sólarhringum síðar. Ellefu menn aðrir hlutu meiðsli, sumir mikil lemstur. Þar sem árekst- urinn varð, er beygja á þjóðveginum. Liggur vegurinn þar fyrir hæðadrög, sem hindra fulla útsýn. A, sem stýrði þeirri bif- reiðanna, er var á leið til Reykjavíkur, ók hratt og með óbreytt- um hraða á beygjuna. Er mjög stutt var á milli bifreiðanna, kveðst hann hafa ætlað að víkja til vinstri, en þá hafi stýrið reynzt Óhreyfanlegt, og bifreiðin því ekki látið að stjórn. Rann bifreið A því stjórnlaust framan á hina bifreiðina, sem var utar- lega á vinstri vegbrún sinni, með þeim afleiðingum, er áður greinir. Ógætilegur akstur A var talinn meginorsök slyssins. Hins vegar var við það miðað, að einhver bilun í stýrisbúnaði bifreiðar hans hefði valdið því, að hún lét ekki að stjórn. A var dæmd refsing m. a. samkvæmt 215. gr. laga nr. 19/1940. .... 462 Hinn 14. nóvember 1951, um kl. 5 síðdegis, ók A bifreið sinni austur Suðurlandsbraut við Reykjavík með um 26 mílna hraða, miðað við klukkustund, að því er hann telur. Á suðurjaðri brautar- innar austan Hálogalands sá A vörubifreið, er sneri í vesturátt, en varð þar eigi var mannaferða, og ók hann því hiklaust á- fram. Er A kom á móts við bifreið þessa, varð maður fyrir hægra frambrettinu á bifreið A og beið Þegar bana. Maður þessi hafði komið með vörubifreiðinni frá vinnustað og var á leið heim til sín norðan Suðurlandsbrautar. A þótti með gálaus- um akstri hafa orðið samvaldur að slysinu, sem varð hins vegar að miklu leyti rakið til hegðunar hins látna vegfaranda. A var dæmd refsing m. a. samkvæmt 215. gr. laga nr. 19/1940. ...... 652 Mannorð. Sjá borgararéttindi. Efnisskrá. CXIII Mat og skoðun. Sbr. blóðrannsókn. Bifvélavirki metur samkvæmt beiðni málsaðilja skemmdir á bifreið. Læknir lýsir áverkum manns, sem fórst í bifreiðarslysi. .......... rr 32, 99, 128, 279, 306, 361, Bifreið skoðuð eftir slys, sem mannsbani hafði hlotizt af. ........ en 32, 99, 128, 279, 306, 361, Uppdráttur gerður af vettvangi. ...........202020000 00. 0... 45, Álit sérfróðra manna um meðferð mjólkur. ........20000.00000... Læknir tjáir sig um andlegt hæfi málsaðilja. ...............2... 64, Dómkvaddir menn meta magn og verð rekaviðar. ................ Réttarkrufning framkvæmd á líki manns, sem farizt hafði í bif- reiðarslysi. ..............2.0.00..ss 99, 279, Læknir lýsir heilsu manns, sem krafðist bóta fyrir gæzluvarðhald. Fasteign og lausafjármunir voru boðin aðilja, sem forkaupsrétt átti að fasteigninni, til kaups í einu lagi. Dómkvaddir menn meta eignir þessar. ...........2.0000.0. rns Greining blóðflokka í faðernismáli. „..........02000000000.00.. 177, Læknir lýsir áverkum, sem hlutust af ofbeldisverkum í upphlaupi. Lögreglumaður gerir uppdrátt af vettvangi, þar sem banaslys hafði orðið af völdum bifreiðar, og lætur uppi álit sitt á útsýn úr ökumannssæti bifreiðarinnar. ............202000 0000. n nn Verkfræðingur semur álitsgerð um útsýn úr ökumannssæti bifreið- ar, er mannsbani hafði hlotizt af akstri hennar, og gerir upp- drætti henni til skýringar. ...........200200. en en nn Forstöðumaður Stýrimannaskólans framkvæmir athugun á staðar- ákvörðunum varðskipsforingja í sambandi við ákæru um brot gegn fiskveiðalöggjöfinni. .............. 303, 317, 490, 537, 586, Læknir lýsir áverkum manns, sem fannst á almannafæri, lemstr- aður til Ólífis. ..........20.2.00.02.0000n ee Úttektarmenn framkvæma úttekt á jörð. .........0.0.0000000.0...- Dómkvaddir menn meta leigu eftir húsnæði o. fl. .................. Læknir lýsir heilsu manns og áverkum, sem hann hlaut í bifreiðar- SlYSI. ..........2.20.0 0... Tryggingarfræðingur reiknar örorkutjón manns, sem slasazt hafði af völdum bifreiðar. ..........20.200.00.000.n0 0 Læknir metur örorku manns, sem slasazt hafði af völdum bifreiðar Læknir lýsir þroska stúlku, sem ól barn, er hún var 14 ára. ...... Læknir lýsir áverkum manns, sem sætt hafði árás og ráni. ........ Í máli til heimtu bjarglauna meta dómkvaddir menn það, sem bjarg- að VAF. ......0.2.000 sr Dómkvaddir menn lýsa nýtingu jarðar og spjöllum á henni. ...... Bætur fyrir töku vatns til vatnsveitu kaupstaðar og landsnot í því sambandi ber að ákveða með matsgerð samkvæmt ákvæðum vatnalaga. ........20.00enene ne Bls. 11 652 652 652 52 493 st 652 103 114 493 190 279 279 590 306 322 328 339 339 344 348 370 378 CXIV Efnisskrá. Bls. Læknir lýsir áverkum, sem maður hlaut í bifreiðarslysi. 425, 427, 559, 648 Dómkvaddur matsmaður framkvæmir skoðun og mat á vöru, sem talin var gölluð. ................00 0000... 503 Dómkvaddir menn framkvæma skoðun á vélum og tækjum, sem seld höfðu verið ólöglegu verði. ............22..000. 00. 545 Réttarkrufning framkvæmd á líki manns, sem hrapað hafði af hús- Þaki og slasazt til bana. ............2000. 00. sn 577 Dómkvaddir menn skoða öryggisbúnað á húsþaki, þar sem bana- slys hafði orðið í sambandi við framkvæmd viðgerðar, ........ öTT Nefnd sérfróðra manna aðstoðar héraðsdómara við rannsókn flug- slyss og semur álitsgerð um orsakir þess. .........000.00..... 604 Flugstjóri lætur uppi álit sitt um orsakir flugslyss. ................ 604 Lögreglumaður tekur ljósmyndir af vettvangi, þar sem bifreiðar- slys hafði orðið. ..............2.2....0. 0 652 Skipaskoðunarmaður gefur skýrslu um galla á skipi. .............. 664 Dómkvaddir menn meta ritlaun fyrir tvær bækur. ................ 683 Dómkvaddir menn vega síld úr mælikerum. .............00.0..00. 686 Meinyrði. Refsing dæmd samkvæmt 108. gr. laga nr. 19/1940 fyrir meiðandi ummæli um héraðsdómara. ............20000.0 000. 270 Ritstjóra blaðs dæmd refsing samkvæmt 108. gr. laga nr. 19/1940, og ummæli ómerkt, sbr. 241. gr. sömu laga. ............000.0..0.. 512 Merkjadómur Reykjavíkur. Merkjadómur Reykjavíkur fer með mál út af ágreiningi um lóðar- réttindi. ............020000 nn 185 A höfðaði mál á bæjarþingi Reykjavíkur og krafðist greiðslu vegna kostnaðar af girðingu, sem hann hafði látið reisa á mörkum lóðar sinnar og nágranna síns. Stefndi taldi mál þetta bera und- ir merkjadóm Reykjavíkur og krafðist frávísunar þess frá bæj- arþinginu. Frávísunarkröfunni var hrundið. .................. 639 Mijólkurlöggjöf. Sjá heilbrigðismál. Námssamningar, Sjá vinnusamningar. Ofbeldi. Sjá líkamsáverkar. Ómaksbætur. Áfrýjandi kom ekki fyrir dóm, og voru stefnda dæmdar ómaksbætur samkvæmt kröfu hans. .....0.02000000 0. 98, 338, 627, 693 Máli vísað frá Hæstarétti, og stefnda dæmdar ómaksbætur. ...... 518 Mál hafið samkvæmt kröfu áfrýjanda. Stefnda dæmdar ómaksbætur 627 Efnisskrá. CXV Ómerking. a) Einkamál. Héraðsdómari og eiginkona stefnda í vettvangsmáli voru systkina- börn. Bar dómaranum því að víkja sæti í málinu þegar eftir þingfestingu þess, sbr. 36. gr. laga nr. 85/1936. Þetta gerði hann ekki, en nefndi að sáttaumleitan lokinni samdómendur og spurði síðar vitni. Er hér var komið, vék dómarinn loks sæti, og var þá skipaður setudómari, er hélt áfram meðferð málsins og dæmdi það ásamt sömu samdómsmönnum. Þá var af hálfu dómara sá galli á málsmeðferð, að ólögfróðum fyrirsvarsmanni aðilja var ekki leiðbeint um kröfugerð, sbr. 114. gr. laga nr. 85/1936. Af þessum sökum voru meðferð máls og dómur í hér- aði Ómerkt. .........0000.0200r en A, sem af sýslumanni hafði verið skipaður fjárhaldsmaður B, höfð- aði fjárheimtumál vegna B og rak það fyrir dómstólum sem lög- ráðamaður hans. Í málinu kom það hins vegar fram, að B var lögráða og hafði aldrei verið sviptur fjárræði, enda þótt sýnt væri af læknisvottorði og öðrum gögnum málsins, að hann skorti almenna greind og væri andlega áfátt. Héraðsdómari tók þó ekki til athugunar, hvort hann væri vanhæfur til að ráð- stafa sakarefninu, og ef svo var, hefði dómarinn átt að hlutast til um, að úr því yrði skorið í lögræðissviptingarmáli, hvort svipta skyldi hann fjárræði, sbr. lög nr. 95/1947, og skipa hon- um fjárhaldsmann. Meðferð máls og dómur í héraði voru því ómerkt og málinu vísað frá héraðsdómi. ............0.0.000..... Úrskurður héraðsdóms, þar sem tilteknum kröfuliðum var vísað frá dómi, var kærður til Hæstaréttar. Við athugun kærumálsins kom það í ljós, að þeir megingallar voru á málatilbúnaði stefn- anda í héraði, að hann hafði enga raunverulega greinargerð lagt fram og að kröfur hans voru þar á reiki. Meðferð málsins í héraði var því öll ómerkt og málinu vísað frá héraðsdómi. .. Héraðsdómari lagði efnisdóm á kröfu á hendur manni, sem ekki var aðili þess máls. Héraðsdómur var því ómerktur og umræddri kröfu vísað frá héraðsdómi. .........20.000 00. Héraðsdómur leitaði ekki sátta um dómkröfur aðilja í máli, sem rekið var fyrir sjó- og verzlunardómi, sbr. 4. tölulið 2. mgr. 5. gr. laga nr. 85/1936. Meðferð málsins frá þeim tíma, er sátta bar að leita, og dómur í héraði voru því ómerkt. .............. Í eftirriti stefnu til héraðsdóms, sem stefnuvottar afhentu stefnda, var ekki greindur dagur eða stund, er málið skyldi þingfest. Þar sem eftirritinu var svo áfátt, sbr. 3. mgr. 96. gr. laga nr. 85/1936, og stefndi sótti ekki þing í héraði, voru meðferð málsins og dómur í héraði ómerkt og málinu vísað frá héraðsdómi sam- kvæmt kröfu hans. ......2.00. 00. en nn 359, 553, 555, Fógeti ræddi ekki sérstaklega í lögtaksúrskurði í útsvarsmáli þá Bls. 64 122 177 181 557 CXVI Efnisskrá. varnarástæðu gerðarþola, að niðurjöfnunarnefnd hefði brostið heimild til álagningar veltuútsvars. En Þar sem hann hafði tekið afstöðu til útsvarsálagningarinnar í heild með hliðsjón af 4. gr. laga nr. 66/1945, þá þótti ekki alveg næg ástæða til að ómerkja úrskurðinn. .................0.000 000. Úrskurður héraðsdóms varðandi framlagningu skjala var kærður til Hæstaréttar. Við athugun kæruatriða komu í ljós slíkir megin- gallar á málatilbúnaði og málflutningi stefnanda í héraði, að hinn kærði úrskurður og öll meðferð málsins í héraði voru ó- me€rkt. ........0..0.00000 Í dómi í barnsfaðernismáli á hendur M tók héraðsdómari ekki til úrlausnar, hver áhrif á úrslit málsins ætti að hafa sá framburð- ur N, að hann hefði haft samfarir við barnsmóður á sennilegum getnaðartíma barnsins. Héraðsdómur var því Óómerktur. ...... Fógeti gætti ekki réttra reglna um framkvæmd lögtaks. Lögtaks- gerðin var því ómerkt. ..........0.....0.00000 00 Úrskurður gerðardóms um bætur vegna vanefnda á námssamningi ómerktur, þar sem gerðardómsmenn höfðu ekki gætt löglegra sjónarmiða við ákvörðun bótanna. .............00000000000. Héraðsdómari tók að nokkru til greina kröfu, sem stefndi í héraði hafði uppi til skuldajafnaðar. Hæstiréttur taldi kröfu Þessa hins vegar svo vanreifaða, að dómur yrði að svo stöddu ekki á hana lagður. Var héraðsdómurinn því ómerktur, að því er kröfu þessa varðaði, og henni vísað frá héraðsdómi. ...........0.000...... b) Opinber mál. Héraðsdómari lét í ljós ótvíræða skoðun á sekt manna, sem sakaðir voru um brot gegn lögum nr. 112/1941 um lax- og silungsveiði. Rannsókn, sem dómarinn síðar framkvæmdi, og dómur hans í málinu voru því ómerkt. .........000002 2000. Opinber mál. Sbr. ákæra, dómarar, mat og skoðun, sönnun, vitni. Héraðsdómari gerir grein fyrir drætti á meðferð opinbers máls. .. sr 8, 29, 190, 270, 283, 425, 532, 545, Tveir menn sóttir til refsingar, en héraðsdómi áfrýjað, einungis að því er annan þeirra varðar. ..............0000000.0. 00. Ákærði sýknaður í héraði og skaðabótakröfu á hendur honum vísað frá dómi, sbr. 3. mgr. 146, gr. laga nr. 27/1951., ........0.0.00..... Óhætfilegur dráttur varð á rannsókn máls út af bifreiðarslysi, sem mannsbani hlauzt af, og eigi var rannsóknin svo rækileg sem skyldi. Hæstiréttur vítti héraðsdómarann af þessu efni. ........ Héraðsdómari lagði ekki dóm á öll þau atriði, sem rannsókn máls, er höfðað var til refsingar samkvæmt XIV. kafla laga nr. 19/ 1940, hafði tekið til. Af hálfu ákæruvaldsins var því lýst fyrir Hæstarétti, að það krefðist ekki dóms um fleiri sakaratriði en Bis. 391 399 493 508 596 664 523 652 37 99 128 Efnisskrá. CXVII dæmd höfðu verið í héraði. Þau atriði ein voru því tekin til úr- lausnar í Hæstarétti, sbr. lögjöfnun frá 115. gr. laga nr. 27/1951. Upphlaup varð við Alþingishúsið, er Alþingi var að störfum, og gerðu upphlaupsmenn árás á Alþingi og varnir þess. Að lokinni rannsókn á atburðum þessum var refsimál höfðað gegn 24 mönnum. Athafnir þær, sem menn þessir voru sóttir til sakar fyrir, stóðu í svo nánu sambandi við upphlaupið, að málasamlag þetta var fullkomlega heimilt. ..........0.0.0000 0000... Á dómþingi, þar sem fram fór rannsókn opinbers máls, voru meið- andi ummæli um héraðsdómarann færð til bókar. Hæstiréttur taldi þetta aðfinnsluvert. ...........2.0000 0... vs Í héraði voru þrir menn dæmdir til refsingar, en málinu áfrýjað, einungis að því er einn þeirra varðaði. .......0.0.00000.0.0.. Rannsókn á ýmsum brotum í sambandi við rekstur veitingahúss var ófullkomin. Vitni, sem um málið gátu borið, voru ekki kvödd fyrir dóm, og önnur vitni voru ekki eiðfest, ...........0..0.... Togaraskipstjóri var kærður fyrir ólöglegar botnvörpuveiðar í land- helgi. Héraðsdómari lét undan falla að kveðja samdómsmenn til setu í dómi, þegar er rannsókn málsins hófst. ................ Tveir sérfróðir samdómsmenn kvaddir til þess ásamt héraðsdómara að fara með og dæma mál á hendur skipstjóra, sem sakaður var um brot gegn fiskveiðalöggjöfinni, sbr. 3. mgr. 5. gr. laga nr. 27/1951. ........02002000. 00 303, 490, 537, 586, Forstöðumaður Stýrimannaskólans í Reykjavík framkvæmir athug- un á staðarákvörðunum varðskipsforingja, áður en mál á hendur skipstjóra, sem sætti ákæru um brot gegn fiskveiðalöggjöfinni, var flutt fyrir Hæstarétti. .............. 303, 317, 490, 537, 586, Í rannsókn á banaslysi var kona ein spurð fyrir dómi um vitneskju ungrar kjördóttur hennar um sakaratriði. Fundið var að því, að skýrsla var ekki tekin af stúlkubarninu sjálfu, ............ Eldsvoði varð í togara, og var einn af vélstjórum skipsins, sem haft hafði umsjón með fyllingu olíugeyma þess, er eldurinn kom upp, ákærður um brot gegn XVIII. kafla laga nr. 19/1940 og lögum nr. 41/1930. Fundið var að því, að maður þessi var spurður sem vitni fyrir sjódóminum. ......0..000.02 000 0n sn Í forsendum héraðsdóms var kveðið á um það, að ákærði hefði brotið refsiákvæði, sem ákæran tók ekki til. Hæstiréttur kvað engin efni vera til að veita úrlausn um það atriði. ............ Opinbert mál sótt og varið í héraði, sbr. 130.--136. gr. laga nr. 27/ 1951, .........0000000 ner 311, Ákærða var dæmd refsing fyrir verknað, sem lýst var í ákæruskjali, enda þótt viðeigandi refsiboðs væri þar ekki getið, sbr. 118. gr. laga nr. 27/1951. ........220020200n0ne ner Mál til upptöku eigna vegna brota á landslögum fara að hætti opin- berra mála, sbr. 6. tölulið 2. gr. laga nr. 27/1951. Slíku máli var Bls. 132 190 270 283 283 303 590 590 306 311 all 348 348 CXVIII Efnisskrá. Bls. því vísað frá bæjarþingi. ............0.....00.. 0. 388 Í þjófnaðarmáli lágu engar skýrslur fyrir um verðmæti þýfis. .... 420 Héraðsdómari lét að mestu leyti nægja rannsókn lögreglumanna í þjófnaðarmáli í stað þess að prófa sakaratriði sjálfstætt, sbr. 13., 15. og TT. gr. laga nr. 27/1951. ........0....0..00 00 452 Rannsókn á skaðabótakröfu, sem höfð var uppi í opinberu máli, var áfátt, sbr. 145. gr. laga nr. 27/1951. .........0..00.00.0.0.. 452, 559 Héraðsdómari víttur fyrir drátt á máli. .............0......0..0.... 462 Verjandi í héraði kærði ákvæði héraðsdóms um málsvarnarlaun. En bar sem kæruleyfi var eigi lagt fram í Hæstarétti, var málinu vísað frá, sbr. 4. tölulið 171. gr. laga nr. 27/1951. .............. 479 Héraðsdómari hafði tekið þá afstöðu til sakarefnis, að honum bar að víkja sæti. Þar sem hann gerði það ekki, voru héraðsdómur og meðferð málsins frá þeim tíma, er dómarinn varð vanhæf- ur til að fara með það, ómerkt. ..........0000.0. 0. 523 Opinberir starfsmenn. Sjá dómarar, lögreglumenn, stjórnsýslumenn. Orlof. Iðönnema dæmt kaup fyrir einn orlofsdag, sem hann var vanhaldinn UM. 000 7 Iðnnema ber ekki orlofsfé af kaupi fyrir eftirvinnu og helgidaga- vinnu, sbr. a-lið 1. gr. laga nr. 16/1943 og 2. mgr. 9. gr. laga nr. 100/1938. ...........0.2 00 "1 Rán. Aðfaranótt hins 13. nóvember 1951 hittu A og B, sem verið höfðu að drykkju, C, er einnig var við skál, í samkomuhúsi við Skóla- vörðustíg í Reykjavík. A og B mæltust til þess, að C legði fram fé til áfengiskaupa. Kveða þeir hann hafa tekið því fálega, en getið þess, að eigi skorti hann fé, og því til sönnunar sýnt þeim í veski sitt, þar sem þeir sáu 500 króna seðil. Að frumkvæði A ákváðu þeir A og B nú að lokka C á afvikinn stað og ræna hann. Urðu menn þessir síðan allir samferða frá samkomuhús- inu, og beindu þeir A og B förinni á Skúlagötu og þar inn í port að húsabaki. Er hér var komið, lagði B bragð á C, felldi hann til jarðar og barði hann í rot. A veittist þá einnig að C og veitti honum höfuðhögg, eftir að hann var Í rot fallinn, Því næst tók B peningaveski C úr vasa hans og úr því peninga alla, samtals kr. 1900.00. Þeir A og B fóru síðan af vettvangi án þess að skeyta um afdrif C, sem enn var meðvitundarlaus. Ránsfénu eyddu þeir síðan í sameiginlegt slark. C hafði hlotið nokkur meiðsl af völdum ránsmannanna, en raknaði þó úr rotinu og komst hjálparlaust heim til sín um nóttina. Þeim A og B var fyrir rán þetta, sem varðaði við 252. gr. laga nr. 19/1940, og Efnisskrá. CXIX Bls. fleiri afbrot í einu og sama máli dæmd refsing, A fangelsi 3 ár og B fangelsi 2 ár og 6 mánuði. Þeir voru og sviptir réttindum samkvæmt 3. mgr. 68. gr. laga nr. 19/1940. ............000.00. 348 Rangar skýrslur. Lögreglumaður framkvæmdi leit í leigubifreið og fann þar 5 brenni- vínsflöskur. Bifreiðarstjórinn skýrði lögreglunni svo frá, að 3 af flöskum þessum hefði hann keypt fyrir bróður sinn, sem kannaðist við það, en ekki urðu þeir bræður samsaga um, hvern- ig greiðslu kaupverðsins hefði verið háttað. Hinar flöskurnar kvað bifreiðarstjórinn farþega, sem voru nýfarnir úr bifreið- inni, eiga. Fyrir lögreglunni bar farþegunum saman um, að þeir hefðu ekki skilið neitt áfengi eftir í bifreiðinni eða í vörzlu bif- reiðarstjórans. Tveir farþeganna, 16 ára piltar, lýstu því hins vegar fyrir dómi, að þeir hefðu átt umræddar tvær vínflöskur, en tóku þann framburð síðan aftur og játuðu, að hafa borið Þetta ranglega samkvæmt beiðni bifreiðarstjórans. Bifreiðar- stjórinn viðurkenndi hlutdeild sína í ljúgvitni farþeganna og kvaðst nú sjálfur eiga áfengi þetta, sem hann hefði ætlað til eigin neyzlu. Bifreiðarstjórarum var dæmd refsing samkvæmt 142. gr. sbr. 22. gr. laga nr. 19/1940 og 16. sbr. 36. gr. laga nr. 33/1935, sbr. lög nr. 47/1951. .........0...000. 000 498 Refsingar. 1. Einstök refsiverð verk og refsiákvæði. Bygging skúrs þrátt fyrir synjun Fjárhagsráðs um fjárfestingar- leyfi varðar við 5. sbr. 22. gr. laga nr. 70/1947 og T. og 11. sbr. 39. gr. reglugerðar nr. 82/1947. ............00.000 0 8 Bifreiðarstjóri virti ekki umferðarljós á gatnamótum og var dæmd refsing samkvæmt 5. sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941 og 28. sbr. 96. gr. lögreglusamþykktar Reykjavíkur nr. 2/1930. ........00.... 29 Vörubifreið rann aftur á bak þaðan, sem bifreiðarstjórinn hafði farið frá henni, og varð kona milli bifreiðarpallsins og stein- veggs. Lemstraðist konan þar til ólífis. Bifreiðarstjórinn hafði ekki gert fullnægjandi ráðstafanir til varnar því, að bifreiðin færi af stað sjálfkrafa eða af mannavöldum og var með því gáleysi sínu valdur að slysinu, Honum var því dæmd refsing samkvæmt 2. tölulið 5. gr. reglugerðar nr. 72/1937, 1. mgr. 27. og 31. gr. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941, 2. sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941 og 215. gr. laga nr. 19/1940. ......0...00.00 00. 32 Bifreiðarstjóri fór frá bifreið sinni og missti um stund sjónar af henni á götu í þéttbýlu íbúðarhverfi, þar sem þess var að vænta, að börn væru að leik. Síðan fór hann rakleitt í bifreiðina og ók á brott án þess áður að ganga úr skugga um, að börn væru ekki svo nálægt, að hætta gæti stafað af. Er bifreiðin fór af CXX Efnisskrá. stað, varð eins og hálfs árs barn fyrir öðru afturhjóli hennar og beið bana. Bifreiðarstjóranum, sem talinn var samvaldur að slysi þessu, var dæmd refsing samkvæmt 1. mgr. 27. gr. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941 og 215. gr. laga nr. 19/1940. Þá var hon- um metið það til vangæzlu og refsingar samkvæmt 1. mgr. 27. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941, að hann stöðvaði ekki bifreiðina og fór út úr henni til aðgæzlu, er hann varð þess var, að eitthvað varð fyrir hjóli bifreiðarinnar. ...............020.... 0. 0... A tékk eiginkonu sinni B stjórn bifreiðar, en sat sjálfur hjá henni í framsætinu. A hafði ökuleyfi bifreiðarstjóra, en eigi heimild til kennslu bifreiðaraksturs. B hafði fengið nokkra tilsögn í akstri, en eigi rétt til bifreiðarstjórnar. Er B ætlaði að aka framhjá fótgangandi vegfaranda hægra megin við hann, vék vegfarandinn einnig til hægri. Varð hann milli bifreiðarinnar og staurs þar í götujaðrinum og beið bana. B átti vegna gálauss aksturs sök á slysinu, en eins og á stóð varð þó við það að miða, að háttsemi vegfarandans hefði að nokkru verið orsök þess. B var dæmd refsing samkvæmt 20., 21. og 1. mgr. 27. gr. laga nr. 23/1941, sbr. 38. gr. þeirra laga og 2. gr. laga nr. 49/1948, að því er varðaði 21. gr. laga nr. 23/1941, 2. gr. og 3. mgr. 4. gr. sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941 og 215. gr. laga nr. 19/1940, A var dæmd refsing samkvæmt öllum sömu lagaákvæðum, sbr. 22. gr. laga nr. 19/1940, og 22. gr. laga nr. 23/1941. ..... so Embættismanni dæmd refsing samkvæmt 128. gr. laga nr. 19/1940 fyrir að fara fram á og taka án heimildar þóknun til sjálfs sín af lánum, er að ákvörðun ráðherra voru veitt úr sjóði, sem var í gæzlu embættismannsins. ...........2..000000 000 n nn Refsing dæmt manni fyrir þjófnað og ölvun samkvæmt 244. gr. laga nr. 19/1940 og 18. gr. laga nr. 33/1935. ......0000000.0. 0... Upphlaup varð við Alþingishúsið, er þingið var að störfum.Gerðu upp- hlaupsmenn árásir á Alþingi og löggæzlumenn, er voru því til varnar, Var Öryggi og starfsfriði þingsins og þar með sjálfræði þess hætta búin af árásum þessum. Þátttakendum í upphlaupinu var því dæmd refsing samkvæmt 1. mgr. 100. gr, laga nr. 19/ 1940 og 107. gr. sömu laga samkvæmt lögjöfnun, sbr. ýmist 1. eða 2. mgr. 22. gr. eftir sök hvers eins. ..........0.000.000.... Framangreindu upphlaupi var lokið, en margmenni enn á vettvangi og lögreglumenn til varnar Alþingishúsinu, er A, sem kom að- vífandi, greip reiðhjól, kastaði því í þinghúsið og braut rúðu. Hátterni þetta var talið fela í sér hótun um ofbeldi gegn vörn- um Alþingis, og var Á dæmd refsing samkvæmt 106. gr. laga nr. 19/1940. .......220200.00se.ee Um sama leyti og ÁA framdi verknað þann, er að framan er lýst, kastaði B steini að Alþingishúsinu, og lenti hann í vegg þess. B var með sömu rökum og greind voru um hátterni A einnig Bls. 99 128 132 171 190 190 Efnisskrá. CXXI dæmd refsing samkvæmt 106. gr. laga nr. 19/1940. ............ Ræða um hátalara án leyfis lögregluyfirvalda til mannfjöldans við Alþingishúsið umrætt skipti varðaði ræðumann og mann, sem lagði honum til hátalarann, refsingu samkvæmt 1. og 3. sbr. 96. gr. lögreglusamþykktar Reykjavíkur nr. 2/1930. .......... Manni dæmd refsing samkvæmt 108. gr. laga nr. 19/1940 fyrir meið- andi ummæli um héraðsdómara. ........02000. 0000... Manni dæmd refsing fyrir þjófnað samkvæmt 244. gr. laga nr. 19/ 1940. .......2..0.000. 00 A ók vörubifreið inn í sund á milli tveggja íbúðarhúsa, þar sem vænta mátti barna að leik. Eins og hálfs árs barn varð fyrir bifreiðinni í húsasundinu og beið bana. Aðstaða A og staðhættir voru þannig, að hann gat hvorki séð barnið né akbrautina um- hverfis það, áður en hann ók inn í sundið eða á leið inn í það. Þar sem A, þó svo stæði á, lét undan falla að athuga, hvort aksturinn væri hættulaus, og fara út úr bifreiðinni í því skyni, ef þess var þörf, var hann talinn samvaldur að slysinu og hon- um dæmd refsing samkvæmt 1. mgr. 27. gr. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941, 2. sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941 og 215. gr. laga nr, 19/ 1940. .......020. 0200 Erlendum ríkisborgara dæmd refsing samkvæmt 6. sbr. 9. gr. laga nr. 39/1951 fyrir, án atvinnuleyfis, að veita forstöðu rekstri veitingahúss. ...........2..200... es ss ss Veitingahús var starfrækt, án þess að veitingaleyfis hefði verið aflað til rekstrar þess. A, sem var aðalráðamaður um rekstur veit- ingahússins, var því dæmd refsing samkvæmt 2. gr, sbr. 1. mgr. 15. gr. laga nr. 21/1926. ........0..020 0000 0.r nn A, sem annaðist rekstur veitingahúss án veitingaleyfis, veitti áfengi milli kl. 4 og 7 á laugardögum og sunnudögum svo og eftir lög- boðinn lokunartíma veitingahúsa. Af þessu efni var honum dæmd refsing eftir 32. gr. laga nr. 33/1935 samkvæmt lögjöfnun. A, sem annaðist veitingarekstur án veitingaleyfis, lét áfengi af hendi til brotthafnar úr veitingahúsinu og neyzlu utan þess. Honum var dæmd refsing eftir 32. gr. laga nr. 33/1935 samkvæmt lög- JÖfnUN, .......2..2.000 err A, sem annaðist rekstur veitingahúss, veitti gestum aðgang að skemmtunum þar eftir lögboðinn lokunartíma. Þetta varðaði hann refsingu samkvæmt 79. sbr. 96. gr. lögreglusamþykktar Reykjavíkur nr. 2/1930. ......22200000 00. Togaraskipstjóra dæmd refsing samkvæmt 1. sbr. 3. gr. laga nr. 5/1920, sbr. lög nr. 5/1951 og lög nr. 4/1924, fyrir botnvörpu- veiðar í landhelgi. ................000 0200. sn Manni dæmd refsing fyrir skírlífisbrot samkvæmt 1. mgr. 200. gr. laga nr. 19/1940. ........2.0.000. 0 ne A og B lokkuðu mann á afvikinn stað á vetrarnóttu, börðu hann þar Bls. 190 190 270 273 279 283 283 283 283 303 344 CXXIIL Efnisskrá. í rot, rændu hann fé og skildu hann eftir á vettvangi án þess að skeyta um afdrif hans. Þeim var dæmd refsing samkvæmt 252. gr. laga nr. 19/1940. ..........0.000.0 0. enn Manni dæmd refsing fyrir þjófnað samkvæmt 244, gr. laga nr. 19/ 1940. ....00..00..20 0 Drukkinn maður lét bifreið renna án atbeina vélarinnar um götur í kaupstað og var dæmd refsing samkvæmt 1. mgr. 21. sbr. 39. gr. laga nr. 33/1935, 2. mgr. 4. gr. sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941 og 1. mgr. 23. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941, .........0000 000 Drukkinn maður ók bifreið og olli árekstri. Honum var dæmd refs- ing samkvæmt 1. mgr. 21. sbr. 39. gr. laga nr. 33/1935 og 1. mgr. 23. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941 og 2. sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941. Drukkinn maður ók bifreið og var dæmd refsing samkvæmt 1. mgr. 21. sbr. 39. gr. laga nr. 33/1935 og 1. mgr. 23. gr. sbr. 38. gr. laga Mr, 23/1941. 00.00.2000. A dæmd refsing samkvæmt 246. gr. laga nr. 19/1940 fyrir að slá eign sinni á bifreiðarfelgu, er hann hafði fundið. .................. A og B dæmd refsing samkvæmt 1. mgr. 17. gr. sbr. 1. mgr. 37. gr. laga nr. 33/1935 fyrir að neyta áfengis í veitingahúsi, þar sem vínveitingar voru Óheimilar. .............0...0 0... Það var metið Á til vanrækslu og refsingar samkvæmt 1. mgr. 27. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941 og 2. sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941, að hann gerði ekki tilraun til að afstýra slysi með því að hemla, er hann sá telpur hlaupa í átt til bifreiðar, sem hann ók. ........ Manni dæmd refsing fyrir þjófnað samkvæmt 244, gr. laga nr. 19/1940. .......0.000 00 A varð með gálausum akstri valdur að umferðarslysi, og hlaut fót- gangandi vegfarandi líkamsáverka, A var dæmd sekt samkvæmt 1. mgr. 27. gr. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941, 2. gr. og 3. mgr. 4. gr. sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941 og 219. gr. laga nr. 19/1940. .... Bifreið ók á þrjá fótgangandi vegfarendur, sem allir hlutu meiðsl og tveir þeirra mikil lemstur. Bifreiðarstjóranum var dæmd refsing samkvæmt 4. og 5. mgr. 26. gr. og 1. mgr. 27. gr. laga nr. 23/1941 og 219. gr. laga nr. 19/1940 ...........000..00.0.. Bifreiðarstjóri ók bifreið með of sterkum og háum ljósum. Honum var dæmd refsing samkvæmt 7. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941 og 4. mgr. 6. gr. sbr. 9. gr. reglugerðar nr. 72/1937, sbr. reglugerð nr. 203/1947. .......022002 0 Manni dæmd refsing fyrir þjófnað samkvæmt 244. gr. laga nr. 19/ 1940. ......0.02000 000 Árekstur varð milli tveggja bifreiða með þeim afleiðingum, að einn maður slasaðist til bana, en ellefu aðrir hlutu meiðsl, sumir mikil lemstur. Meginorsök slyssins var gálaus akstur annars bif- reiðarstjórans, og var honum dæmd refsing samkvæmt 5. mgr. 26. gr. 1. mgr. 27. gr. og 3. mgr. 28. gr. sbr. 38, gr. laga nr. Bls. 348 348 348 348 348 348 348 361 420 425 427 427 452 Efnisskrá. CXXIII 23/1941, 2. gr., 3. mgr. 4. gr. og 6. gr. sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941 svo og 215. og 219. gr. laga nr. 19/1940. .........000000..0000.. Togaraskipstjóra dæmd refsing fyrir ólöglegar botnvörpuveiðar í landhelgi samkvæmt 1. sbr. 3. gr. laga nr. 5/1920, sbr. 1. gr. laga nr. 4/1924 og 1. gr. laga nr. 5/1951. ..........0..0000 0. 000... Bifreiðarstjóra dæmd refsing fyrir ólöglega vörzlu áfengis sam- kvæmt 16. sbr. 36. gr. laga nr. 33/1935, sbr. lög nr. 47/1951, og fyrir hlutdeild í falsvitni samkvæmt 1. mgr. 142. gr. sbr. 1. mgr. 22. gr. laga nr. 19/1940. ............000.0.0 0 Ritstjóra dæmd refsing fyrir meinyrði samkvæmt 108. gr. laga nr. 19/1940. ......00.20 00 Bifreiðarstjóra dæmd refsing fyrir að aka bifreið, er hann var með áfengisáhrifum, samkvæmt 21. sbr. 39. gr. laga nr. 33/1935 og 1. mgr. 23. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941, sbr. 2. gr. laga nr. 6/1951. Tveimur mönnum dæmd refsing fyrir verðlagsbrot samkvæmt Í. mgr. 4. gr. sbr. 3. mgr. 19. gr. laga nr. 35/1950 og 2. mgr. 17. gr. sbr. 2. mgr. 39. gr. reglugerðar nr. 82/1937, sbr. tilkynningu Viðskiptanefndar nr. 37/1947. ............0.0. 000 Árekstur varð á gatnamótum milli bifreiða, sem A og B stýrðu, og hlaut B meiðsl. Á var dæmd refsing samkvæmt 1. mgr. 27. gr. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941, 2. gr. og 3. mgr. 4. gr. sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941 og 219. gr. laga nr. 19/1940, en B samkvæmt 26. gr. og 1. mgr. 27. gr. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941, 2. gr. og 3. mgr. 4. gr, sbr. 14 gr. laga nr. 24/1941 og 46. sbr. 96. gr. lögreglu- samþykktar fyrir Reykjavík nr. 2/1930. ......0.2.0000 0000 Togaraskipstjóra dæmd refsing fyrir ólöglegan umbúnað veiðarfæra í landhelgi samkvæmt 2. gr. laga nr. 5/1920, sbr. lög nr. 5/1951 og lög nr. 4/1924. ............00.0 00. Flugvél, sem var á leið til landsins, var fyrir mistök flugstjórnar- manna stýrt af réttri leið með þeim afleiðingum, að hún fórst á Vatnajökli, og hlutu tveir af áhöfninni allmikil meiðsl. Flug- stjóra og flugleiðsögumanni var dæmd refsing samkvæmt 4. mgr. 42. gr. laga nr. 32/1929 og 219. gr. laga nr. 19/1940. ...... Bifreiðarstjóra, sem ók bifreið ölvaður og urðu mistök um stjórn bifreiðarinnar, dæmd refsing samkvæmt 21. sbr. 39. gr. laga nr. 33/1935, 4. sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941 og 1. mgr. 23. gr. og 1. mgr. 27. gr. laga nr. 23/1941 sbr. 38. gr. sömu laga og lög nr. 6/1951. ...........0000 00 Bifreiðarstjóri varð með gálausum akstri samvaldur að umferðar- slysi, sem mannsbani hlauzt af. Honum var dæmd refsing sam- kvæmt 4. mgr. 26. gr. og 1. mgr. 27. gr. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941, 3. mgr. 4. gr. sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941 og 215. gr. laga nr. 19/1940. ........2..00.0 rr Bls. 462 490 498 ö1l2 532 559 586 604 625 CXXIV Efnisskrá. 2. Ákvörðun refsinga. Með hliðsjón af ýmsum málsbótum ákærða var refsing hans sam- Bls. kvæmt 128. gr. laga nr. 19/1940 ákveðin sekt. ................ 132 Refsing ákveðin með hliðsjón af 2. tölulið 74. gr. laga nr. 19/1940. 190 3. Einstakar refsitegundir og önnur viðurlög. a. Sekt dæmd og varðhald sem vararefsing: Fjárhæð sektar kr. 1800.00. Varðhald 12 daga. .................. 8 — — — 200.00. —- A 29 — — — 3000.00. — 30 — 32 — —- — 1000.00. — 10 — 99 — — — 9000.00. —- 60 — 132 — —- — 2500.00. er 20 — 190 — —- — 1500.00. — 12 — 190, 270, 279 — — — 10000.00. — 65 — 283 — — — 15000.00. — 7 mánuði ................ 303 —. — 500.00. -- T ðaga „0... 361 — — 500.00. — A 425 —- — —- 2000.00. 15 — 427 —- — — 800.00. — T — 427 — —. — 9000.00. 2 mánuði ................ 490 — — — 4500.00. — 35 Áaga 2.0.000. 512 — — — 1000.00. — 10 — 53 — — — 2500.00. — 20 — 2. ðdð — — — 800.00. — 8 — 559 a —- — 200.00. —— 3 — 559 — — — 25000.00. a 3 mánuði ................ 586 —- — — 4000.00. — 25 daga 22.00.0000. 604 —- —- — 1000.00. — 10 — 625 b. Varðhald dæmt. ...........200.0000 0... 128, 190, 462, 652 c. Fangelsi dæmt. ............ 171, 190, 273, 344, 348, 420, 452, 498, 604 d. Upptaka eignar dæmd. ..........2.20.0000. 0. 0n sr 303, 490, 498 e. Svipting réttinda samkvæmt 3, mgr. 68. gr. laga nr. 19/1940. .... se 171, 190, 273, 344, 348, 420, 452 f. Svipting réttinda til flugleiðsögu. ........0..0.....0. 000... 604 g. Svipting ökuleyfis og réttar til að öðlast ökuleyfi. ............ sr 32, 128, 348, 427, 462, 532, 559, 625, 652 h. Ómerking ummæla. ............0000 0000 512 i. Sökunaut dæmt að bera kostnað af birtingu dóms. ............ 512 i- Bann gegn kaupum og neyzlu áfengis samkvæmt 1. mgr. 64. gr. laga nr. 19/1940. ............0000.00 sr 171 k. Skilorðsbundinn refsiðómur. .......2.0.000200. 000. enn 190 Efnisskrá. CXXV Bls. Reki. A hirti rekavið fyrir B, sem var eigandi rekaitaks. A hafði tekið fyrir þenna starfa sinn allan við, sem mannaverk voru á, álnar- við allan og minni svo og helming annars viðar. Hins vegar þótti sannað, að sá samningur hefði verið gildandi með aðilj- um, að af hvers kyns viði yfir alin hefði A borið einungis helm- ingur. Var honum því dæmt að greiða B skaðabætur. .......... 87 Reklamation. Sjá aðgerðaleysisverkanir. Res juðicata. Sjá dómar. Réttarfar. Sjá aðild, aðiljaskýrslur, áfrýjun, ákæra, barnsfaðernismál, blóðrannsókn, dómar og úrskurðir, dómarar, dómstólar, eiður, endurupptaka, fjárnám, gerðardómur, gjafsókn, hafning, kærumál, landamerkjadómur, lögbann, lögtak, málasamlag, málflutningsmenn, málflutningur, málshöfðun, máls- kostnaður, málsmeðferð, mat og skoðun, merkjadómur Reykjavíkur, ómaks- bætur, ómerking, opinber mál, réttarfarssektir og vítur, sáttir, sératkvæði, Siglingadómur, sjó- og verzlunardómur, skipti, skjöl, stefna, sönnun, upp- boð, úrskurðir, útburðargerðir, útivist aðilja, varnarþing, vettvangsmál, vitni. Réttarfarssektir og vítur. Fógeti kvað ekki upp úrskurð, fyrr en mánuði eftir að mál var munnlega flutt. Þessi dráttur var víttur. ..........0..0.00..... 16 Héraðsdómari víttur fyrir drátt á rannsókn bifreiðarslyss, sem mannsbani hlauzt af, og fyrir, að rannsóknin var ekki svo ræki- leg sem skyldi. ........00.002000n0 ns 128 Hæstaréttarlögmaður átalinn fyrir að fara með ástæðulausa kæru fyrir Hæstarétti. ...........20.200.0 0 156 Rannsókn opinbers máls af hendi dómara ófullkomin og hún átalin. 452 Héraðsdómari víttur fyrir drátt á meðferð opinbers máls út af um- ferðarslysi, sem mannsbani hlauæzt af. .......0.000000.0..0.... 462 Átalin stirfni héraðsdómslögmanns í starfi, og kæra af hans hendi á úrskurði héraðsdóms um endurupptöku máls talin algerlega ó- fyrirsynju. ........00200 00. ns 486 Vítt áfrýjun máls, sem talin var gersamlega ófyrirsynju. .......... 488 Hæstaréttarlögmaður víttur fyrir bersýnilega tilefnislausa kæru. 518, 639 Sýnt þótti, að málsaðili hefði kært úrskurð héraðsdóms í því einu skyni að tefja mál að óþörfu. Honum var því dæmd sekt sam- kvæmt 3. tölulið 1. mgr. 188. gr. laga nr. 85/1936. .............. 520 Héraðsdómslögmanni dæmd sekt fyrir bersýnilega tilefnislausa kæru samkvæmt lögjöfnun frá 2. tölulið 1. mgr. 188. gr. laga nr. 85/1936. CXXVI Efnisskrá. Átalin óviðurkvæmileg ummæli hæstaréttarlögmanns í málflutnings- skjölum í héraði. ..............0.0.0.0.0...0 Héraðsdómslögmaður víttur fyrir bersýnilega tilefnislausa kæru. 641, Rithöfundaréttur. Sjá höfundaréttur. Saknæmi. Bifreiðarslys talið stafa af vangæzlu eða ógætni bifreiðarstjóra. .. 11, 32, 37, 99, 128, 279, 339, 348, 425, 427, 462, 559, 625, A ók bifreið sinni yfir vegamót á hóflegum hraða, er önnur bifreið kom á miklum hraða frá hægri og lenti á hægra afturhjólinu á bifreið A. Eins og á stóð, varð A ekki metið það til sakar, að honum tókst ekki að afstýra árekstri. Var hann því sýkn dæmd. ur af ákæru um brot á umferðarlöggjöf. ................... Leitt var í ljós, að Mjólkursamsalan í Reykjavík hafði í nokkrun mæli tekið til gerilsneyðingar og sölu frá tveimur mjólkur - búum mjólk, sem þar hafði áður verið hituð nokkuð til rýrn. unar gerlamagni hennar. Síðan hafði mjólkin verið kæld a! nýju, áður en hún var flutt til mjólkurstöðvarinnar í Reykja. vík. Sérfræðingar, sem til var leitað um álit á þessari meðferð mjólkur, töldu hana viðsjárverða. Mjólkurbússtjóranum í Reykjavík var eigi kunnugt, hvort mjólk, sem hann tók við hverju sinni, hafði sætt framangreindri meðferð eða ekki, og eigi varð gengið úr skugga um þetta nema með flóknum og vandasömum rannsóknum. Að svo vöxnu máli var mjólkurbús- stjórinn sýkn dæmdur af ákæru um brot gegn lögum nr. 24/ 1936 og reglugerð nr. 136/1946. ..........00....0.0 0. A, sem bjó á rekajörð, hirti rekavið fyrir B, sem reka átti fyrir landi þeirrar jarðar. Aðiljar voru ósáttir um hlut A fyrir Þetta verk hans, en dæmt var, að A hefði samkvæmt gildandi samn- ingi borið helmingur viðar yfir alin af reka B. A hafði gert sinn hlut meiri, og var honum því dæmt að greiða B skaðabætur. . A rak verzlun í húsi sínu, en B átti samkvæmt samningi aðilja for- kaupsrétt að húsinu ásamt lóð þess. A ákvað nú að láta af verzl- un og bauð B til kaups umrædda fasteign ásamt vöruleifum sinum fyrir ákveðið heildarverð. Hins vegar lét A fasteignina ekki fala án vöruleifanna, og er samkomulag tókst eigi um kaupin við B, seldi A eignirnar öðrum aðilja. A taldi hag sín- um bezt borgið með því að selja eignir þessar í einu lagi sama aðilja, og ætla varð, að sú tilhögun skipti allmiklu máli sökum hins nána og eðlilega sambands húss og verzlunar. Þá voru ekki efni til að ætla, að fyrir A hefði vakað að fara í kringum for- kaupsrétt B, heldur einungis hagkvæm ráðstöfun eigna sinna. Að svo vöxnu máli þótti A ekki hafa vanefnt forkaupsréttar- samning aðilja. ..........0.0..00.2. 0 Bls. 596 643 652 52 87 Efnisskrá. CXXVII Eigi var það brot á neinu ákvæði XIV. kafla laga nr. 19/1940, að útvarpsstjóri lét rýma og afhenda leigusala samkvæmt kröfu hans herbergi, sem Ríkisútvarpið hafði haft á leigu, enda þótt útvarpsráð hefði lýst sig andstætt þessari ráðstöfun. .......... Samkvæmt tillögu tónlistarráðunauta Ríkisútvarpsins samþykkti útvarpsráð, að leitað yrði samninga við A um að stofna og sam- æfa strengjakvartett, þar sem hann léki sem aðalmaður. Eftir að útvarpsstjóra hafði verið tilkynnt þetta, réð hann Á til starfans og ákvað launakjör hans í samræmi við það, sem til tals hafði komið á fundi útvarpsráðs. Af ýmsum ástæðum reynd- ist ekki unnt að stofna kvartettinn fyrr en ári síðar, en þar sem það stafaði af atvikum, sem útvarpsstjóri átti enga sök á, og ávallt var von um, að brátt mundi úr rætast, varð útvarpsstjóra eigi metið til sakar, að hann stöðvaði ekki launagreiðslur til A á umræddu tímabili. ...........0..020.00 000 n enn Eftir að tónlistarráðunautar Ríkisútvarpsins höfðu tilkynnt, að undirbúningi stofnunar áðurgreinds kvartetts væri lokið, réð útvarpsstjóri samkvæmt tillögu þeirra kvartettsmenn, ákvað kjör þeirra og setti þeim erindisbréf. Var útvarpsráð að sögn formanns ráðsins þegar kunnugt um tilvist kvartettsins, en eigi um starfskjör kvartettsmanna fyrr en síðar, enda bar útvarps- stjóri þau ekki undir útvarpsráð. Ráðningarkjörin voru hins vegar ákveðin samkvæmt tillögum tónlistarráðunautanna, og laun kvartettsmanna voru í samræmi við laun sambærilegra hljóðfæraleikara. Samkvæmt ályktun útvarpsráðs var útvarps- stjóra rétt að ráða umrædda starfsmenn, og voru embættisverk hans í þessu sambandi ekki saknæm, enda þótt talið væri, að hann hefði átt að bera ráðningarkjörin undir útvarpsráð. .... Störf framangreindra kvartettsmanna nýttust verr en skyldi, og afköst þeirra urðu minni en gert hafði verið ráð fyrir. En ekk- ert benti til þess, að vanrækslu útvarpsstjóra væri um það að kenna. .......20.2.0000 0. Eigi þótti verða staðhæft, að A, sem um hátalara ávarpaði mann- söfnuð við Alþingishúsið, hefði hlotið að vera ljóst, að orð hans mundu stuðla að árás á þingið, sem var að störfum, enda voru vitni missaga um áhrif þeirra. Hegðun A varðaði því eigi við almenn hegningarlög. .........20000000 00 Síðar talaði A öðru sinni til mannfjöldans og skýrði frá úrslitum máls á Alþingi, sem deilur hafði vakið, og lét þess jafnframt getið, að þingmenn tiltekins stjórnmálaflokks væru fangar í þinghúsinu. Þessi ræða hafði æsandi áhrif, enda höfðu menn í upphlaupi þegar veitzt að Alþingi. Var A af þessu efni dæmd refsing samkvæmt 100. gr. laga nr. 19/1940 og 107. gr. sömu laga samkvæmt lögjöfnun, sbr. 1. mgr. 22. gr. laganna. ............ B lagði til hátalara þann, sem A notaði, er hann flutti framan- Bls. 132 132 132 132 190 190 CXXVIII Efnisskrá. greind ávörp. Sönnun brast fyrir því, að B hefði verið ljóst, að A mundi í síðara skiptið tala á þann veg, að upphlaupið magnaðist. Hegðun B varðaði því ekki við almenn hegningar- lÖg. 2... Er A ók bifreið með hóflegum hraða framhjá búðardyrum í kaup- stað, sá hann telpur hlaupa út úr búðinni og stefna á bifreið hans. A hélt áfram án þess að hemla, en ein telpan lenti á bif- reiðinni og slasaðist til bana. Eigi varð fullyrt, að A hefði tek- izt að afstýra slysi með því að hemla, en hins vegar metið hon- um til vanrækslu, að hann reyndi það ekki. Var A því sýkn dæmdur af ákæru um brot gegn 215. gr. laga nr. 19/1940, en dæmd refsing samkvæmt 1. mgr. 27. gr. sbr. 38. gr. laga nr. 23/1941 og 2. sbr. 14. gr. laga nr. 24/1941, ....... A og B seldu og fluttu brott af leigujörð sinni mikið magn af sandi, og var þessi nýting með þeim hætti, að spjöll urðu af. Þóttu Þeir af þessum sökum hafa fyrirgert leigurétti sínum. ........ Árekstur varð milli tveggja skipa, og þóttu skipstjórnarmenn beggja skipanna eiga sök á árekstrinum. Eigendum annars skipsins var dæmt að bera 3/4 hluta tjónsins, en eiganda hins skipsins 1/4 hluta þess. .............0.... 0. Lögreglan fann brennivínsflösku í leigubifreið. Bifreiðarstjórinn gerði grein fyrir áfengi þessu og var sýknaður af ákæru um brot gegn áfengislögum. ...............0...000 000. Í kvikmyndahúsi einu hafði tónlist verið flutt heimildarlaust með kvikmynd og án þess að endurgjald væri innt af hendi fyrir flutninginn. Stjórnarmönnum kvikmyndahússins var þó eigi, eins og á stóð, dæmd refsing samkvæmt 19. gr. laga nr. 13/1905. Í leigubifreið fundust 5 flöskur af áfengi, og var bifreiðarstjóranum dæmd refsing samkvæmt 16, sbr. 36. gr. laga nr. 33/1935, sbr. lög nr. 47/1951. ............0.0..0000.. re Trésmíðameistari, sem vann að viðgerð á húsþaki í Reykjavík, féll af þakinu og slasaðist til bana. Öryggisbúnaði, sem komið hafði verið fyrir á þakinu, var áfátt, og var byggingafélagi, er við- gerðina annaðist, og verkstjóra þess því dæmt að bæta tjón af slysinu að 4/5 hlutum, en að 1/5 hluta var tjónið látið óbætt, þar sem hinn látni þótti ekki hafa gætt fullrar varkárni, er hann fór til starfa á þakinu án þess að kvarta undan öryggis- SKOFtIi. .........00.0000 rr Mistök flugstjórnarmanna talin orsök þess, að flugvél var stýrt af réttri leið með þeim afleiðingum, að hún fórst. ................ Veitingamanni var vítalaus ráðning 15 ára pilts til náms í fram- reiðslu, enda hafði Iönfræðsluráð staðfest námssamninginn, og gátu ákvæði 2. mgr. 19. gr. lögreglusamþykktar Reykjavíkur nr. 2/1930, sem banna unglingum, yngri en 16 ára, dvöl í veitinga- húsum, engu breytt í þessu efni. Bls. 190 361 378 412 423 457 498 öTT 604 Efnisskrá. CXXIX Bls. Sameign. Annar sameigandi fasteignar krafðist þess, að sameigninni yrði slit- ið með sölu eignarinnar á opinberu uppboði. Kröfu þessari var hrundið með úrskurði uppboðsréttarins, en honum var að fengnu áfrýjunarleyfi skotið til Hæstaréttar. En þar sem áfrýj- unarleyfi hafði verið veitt, eftir að frestur samkvæmt 2. mgr. 4. gr, laga nr. 57/1949 var liðinn, var málinu vísað frá Hæsta- rétti. „............20200020n nr 162 Samningar. Sjá enn fremur ábúð, forkaupsréttur, húsaleiga, skaðabætur, vinnusamningar. Stjórn Fiskimálasjóðs ákvað hinn 26. apríl 1948 að lána h/f Í til íshússbyggingar kr. 50000.00, er greiðast skyldu af tekjum sjóðs- ins árið 1949, og var lánveiting þessi síðar samþykkt af ráð- herra. Samkvæmt beiðni h/f Í lofaði sjóðstjórnin með bréfi til Sjóvátryggingarfélags Íslands 24. september 1948 að greiða því félagi, þegar umrædd fjárhæð kæmi til útborgunar, kr. 25000.00, og á grundvelli þessa loforðs lánaði Sjóvátryggingarfélagið h/f Í síðan sömu fjárhæð. Á árinu 1949 komst h/f Í í fjárþrot. Höfðu þá engar greiðslur farið fram samkvæmt samkomulagi aðilja úr Fiskimálasjóði, og að svo vöxnu máli neitaði sjóðstjórnin að greiða Sjóvátryggingarfélaginu umræddar kr. 25000.00. En þar sem sjóðstjórnin hafði lofað greiðslu umræddrar fjárhæðar og hér var einungis um að tefla form lögmætrar lánveitingar, var sjóðnum dæmt að greiða. ........02.200.000 0. en 5 Hlutafélag og nemandi voru bundin af ákvæðum samnings, sem þau höfðu gert um vélvirkjanám og staðfestur var af lögreglu- stjóra og iðnaðarfulltrúum, enda varð ekki séð, að staðfesting samningsins af hendi iðnaðarfulltrúanna hefði verið andstæð lögum. Kröfu nemandans um hærri laun en greind voru í náms- samningnum var því hrundið. .........02020000 00. enn. 7 A auglýsti hús í Grafarnesi til sölu, og síðast í maímánuði 1948 leit- aði B eftir kaupum á húsinu. Urðu aðiljar ásáttir um kaupin, og hinn 2. júní s. á. kl. 11 f. h., fóru þeir saman til fasteigna- sala í Reykjavík og fólu honum að rita kaupsamning, er þeir máttu vitja kl. 3 þann dag. Virðist A hafa viljað undirrita samn- inginn þá þegar, og atvik málsins þóttu styðja þá staðhæfingu hans, að hann hefði viljað ráða kaupunum til lykta fyrir 4. júní, en þann dag að morgni hafði hann ráðið för sína úr Reykjavík. Samningur aðilja varð ekki undirritaður 2. júní, enda var B vant 5000 króna, sem greiða skyldi við undirritun og hann hugð- ist taka að láni. Að kvöldi hins 3. júní hittust aðiljar, og bauð B þá fram til lúkningar umræddri útborgun bankaávísun, sem innstæða var þá ekki fyrir, en A hafnaði því greiðslutilboði. Síðar sama kvöld fór B í hús eitt, þar sem hann kveður A hafa CXXX Efnisskrá. lofað að koma til fundar við sig. Kveðst B þá hafa haft samn- ingsgreiðsluna með sér, en þar sem A kom ekki, varð hún ekki innt af hendi. A, sem neitar að hafa lofað að koma til fundar við B á umræddum stað og tíma, fór úr bænum morguninn eft- ir, og hinn 5. júní seldi hann öðrum aðilja húseignina. Talið var, að fullnaðarsamningar hefðu ekki tekizt með A og B um kaup hússins. ...........0.000.. 0... Ábúandi jarðar A hirti rekavið fyrir B, sem átti reka fyrir landi Þeirrar jarðar, en þá greindi á um það, hvern hlut viðarins A átti að hafa fyrir það verk sitt. Talið var, að sá samningur hefði gilt með aðiljum, að A skyldi fá í sinn hlut helming viðar yfir alin af reka B. Þar sem A hafði dregið sér meira af við þessum, var honum dæmt að greiða B skaðabætur. .................... A tók að sér ásamt hljómsveit sinni að flytja tónlist, er tekin var á hljómplötu á vegum B. En eigi voru leiddar sönnur að því, að samningur hefði tekizt með aðiljum um margföldun og sölu hljómplötunnar, og var því staðfest lögbann, er lagt hafði verið við sölu hennar samkvæmt kröfu A. .......0..0.00000 0. Með bréfi borgarstjóra Reykjavíkur var A gefinn kostur á að fá keypta tilgreinda lóðarspildu, enda næðist samkomulag um greiðslur vegna skipulagsbreytinga á þeim slóðum. Jafnframt var þess getið, að bæjarverkfræðingi hefði verið falið að hefja þegar samningaumleitanir um endurgjald fyrir lóðina. Ekki varð séð, að A hefði innan hæfilegs frests leitað fullnaðarsamn- inga um lóðarkaupin, og eigi voru af hendi A færðar sönnur að því, að borgarstjóri hefði samþykkt frestun á samningum um það efni. Umrætt tilboð um sölu lóðarinnar var því úr gildi fallið, er stjórnvöld Reykjavíkurbæjar síðar heimiluðu öðrum aðilja afnot lóðarinnar. ..............200.00n0 nr A réðst til prentnáms, og skyldi námstími hans vera 4 ár í prent- smiðju. Jafnframt skyldi hann stunda iðnskólanám 4 vetur, en því námi lauk hann á þremur vetrum. Starfstími A í prentsmiðju skyldi vera 48 stundir á viku, en 42 stundir þann tíma, sem hann sækti Iðnskólann. Er náminu þar var lokið, vann hann fullan vinnutíma, 48 stundir á viku, í prentsmiðjunni. Þar sem ætla varð, að vikukaup A samkvæmt námssamningi hefði verið við það miðað, að starfstími hans yrði aðeins 42 stundir á viku allan þann tíma, sem venjulegt er, að prentnemar stundi iðn- skólanám, var prentsmiðjunni dæmt að greiða honum kaup fyr- ir vinnuaukann. ........20.02002.0. 0 Hluthafar h/f D sem seljendur og h/f Dj og sex einstaklingar sem kaupendur gerðu hinn 9, apríl 1941 með sér samning, þar sem seljendur eru taldir selja kaupendum öll hlutabréf í h/f D, 75 að tölu, þar af h/f Dj 69 hlutabréf, en hverjum einstaklinganna eitt hlutabréf. Hlutabréfunum skyldu fylgja eignarumráð ein- B 1 1 9 ð! Is. 80 87 67 85 68 Efnisskrá. CXXKXI Bls. ungis einnar eignar h/f D, síldarverksmiðju nokkurrar, en aðrar eignir félagsins svo og allar skuldir þess voru kaupum aðilja óviðkomandi. Andvirði allra hlutabréfanna var. greitt úr sjóði h/f Dj, sem taldi þau eign sína í bókum sínum. Einstaklingarnir létu hlutabréfanna hins vegar ekki getið í skattaframtölum sín- um. Talið var, að h/f D hefði leystst upp, er áðurgreindur samn- ingur var gerður, og h/f Dj þá raunverulega keypt umrædda sildarverksmiðju. Rekstur verksmiðjunnar var því eftir þann tíma einn þáttur í atvinnurekstri h/f Dj. ......2.000000 000. 416 Atvinnurekandi, sem skrifaði ásamt iðnmeistara undir námssamn- ing, var við samninginn bundinn. .........0..0.000 000... 596 Iönfræðsluráð staðfestir samning, sem gerður var um nám 15 ára pilts í framreiðslu,. ...........0.....00.00 ser 622 Konu heimilað að rifta afsali, sem eiginmaður hennar hafði gert um fasteign án samþykkis hennar, enda bjuggu þau hjónin á eigninni, sbr. 20. gr. laga nr. 20/1923. ......0000000 0000 629 A og B, eigendur v/b N, sömdu í janúarmánuði 1949 við þá C og D um, að hinir síðargreindu keyptu bátinn. Kaupverð var ákveðið og greiðsluskilmálar þess. Samið var uppkast að afsali svo og að skuldabréfi fyrir hluta kaupverðsins, sem kaupendur áttu að fá greiðslufrest á. Eigi varð þó úr, að skjöl þessi væru undirrit- uð, en þeir C og D inntu af hendi peningagreiðslu, sem áskilin hafði verið. Tóku þeir síðan við bátnum og hófu útgerð hans. Er leki kom að bátnum í febrúarmánuði 1949, létu C og D gera við hann á sinn kostnað og höfðu hann síðan í förum þar til í nóvember s. á. Talið var, að C og D hefðu með þessu hátterni sínu skuldbundið sig til að standa við kaupin. ................ 664 Bókaútgefandi og rithöfundur sömdu um útgáfu tiltekinnar bókar, og var svo ákveðið, að höfundurinn skyldi fá sanngjörn ritlaun, er útgefandinn hefði „fengið útgáfukostnaðinn af sölu bókar- innar.“ Eigi tókst útgefandanum að færa sönnur að staðhæf- ingu sinni um; að samningur þessi hefði einnig átt að gilda um aðra bók, sem hann gaf út eftir sama höfund. ................ 683 Fyrri hluta vetrar 1947 gerðu Sildarverksmiðjur ríkisins og Lands- samband íslenzkra útvegsmanna með sér samning um síldar- flutninga, sem sambandið skyldi sjá um gegn tiltekinni þóknun fyrir afgreiðslustörf. Þá voru í samningi aðilja ákvæði um flutningsgjöld svo og um önnur atriði, er máli skiptu í sambandi við flutningana. Skipið H var látið hefja síldarflutninga á veg- um Landssambandsins. Var við það miðað, að eigendum skips- ins hefðu verið kunnir fyrrgreindir skilmálar um flutningana, enda var einn af stjórnarmönnum hlutafélags, sem annaðist út- gerð skipsins, einnig í stjórn Landssambandsins. Voru skil- málar þessir taldir gilda um flutninga skipsins, þar sem eigi hafði verið leitt í ljós, að um annað hefði verið samið. ........ 686 CXXKII Efnisskrá. Samvinnufélög. Ákvæði 12. gr. laga nr. 22/1950 skýrð þannig, að þann hluta stór- eignaskatts, sem á er lagður vegna eignar í samvinnufélögum, þar með talin stofnfjáreign, geti ríkissjóður innheimt einungis hjá félögunum sjálfum, enda verði að ætla, að löggjafinn hafi viljað láta samvinnufélög taka nokkurn þátt í greiðslu stór- eignaskatts. .................0.000002 00 Sáttir. Héraðsdómur lét undan falla að leita sátta í máli, sem rekið var fyrir sjó- og verzlunardómi, sbr. 4. tölulið 2. mgr. 5. gr. laga nr. 85/1936. Héraðsdómur og meðferð máls í héraði frá þeim tíma, er sátta bar að leita, voru því ómerkt. ...........0.00000... Sératkvæði. Einn dómenda Hæstaréttar greiðir sératkvæði í skaðabótamáli. .... Tveir dómenda Hæstaréttar greiða sératkvæði um málskostnað. .. Einn dómenda Hæstaréttar greiðir sératkvæði í opinberu máli út af bifreiðarslysi, sem mannsbani hlauzt af. .................... Tveir dómenda Hæstaréttar greiða sératkvæði í opinberu máli út af broti í opinberu starfi. ...............0.0....20000 0. Einn dómenda Hæstaréttar greiðir sératkvæði í máli til slita á sam- EÍÐN. .....0...00000 rr Einn dómenda Hæstaréttar greiðir sératkvæði í opinberu máli út af skírlífisbroti. ..............0.200000 0. Einn dómenda Hæstaréttar greiðir sératkvæði í skaðabótamáli út af árekstri skipa. ...........0.00.20...0 0. Tveir dómendur Hæstaréttar greiða sératkvæði í máli til ákvörð- unar stóreignaskatti. ..................000..0.0 Einn dómenda Hæstaréttar greiðir sératkvæði í opinberu máli út af umferðarslysi. .............00.00.00 0. Siglingadómur. Ákæra um brot gegn XVIII. kafla laga nr. 19/1940 og sjómannalög- um nr. 41/1930. .........0...00. 0 Siglingar. Sjá árekstur skipa, björgun, farmsamningar, fiskveiðabrot, sjóveð. Sjó- og verzlunardómur, Mál til heimtu farmgjalds. ..............0..000.00 0. Mál varðandi stofnun hlutafélags. Sátta var ekki leitað í málinu, sbr. 4. tölulið 2. mgr. 5. gr. laga nr. 85/1936, Héraðsdómur og meðferð máls frá þeim tíma, er sátta skyldi leita, voru því ÓMmerkt. .....0.00000 nn Bls. 434 181 11 103 128 132 162 344 412 434 648 311 25 Efnisskrá. CKXKXIII Mál til greiðslu bóta samkvæmt reglum nr. 13/1945. Stefndi kom ekki fyrir dóm í héraði, enda kvað hann sér hafa verið ókunn- ugt um þingfestingu málsins, þar sem þingfestingardagur og stund hefðu ekki verið greind í eftirriti því af stefnu, sem stefnuvottar afhentu honum. Sakir þessara annmarka á mála- tilbúnaði, sbr. 3. mgr. 96. gr. laga nr, 85/1936, voru meðferð málsins og dómur í héraði ómerkt og málinu vísað frá héraðs- AÓMI. .......000000 0 359, 553, 555, Mál til heimtu bjarglauna. ............0000.0 000 ner Skaðabótamál út af árekstri skipa. .........0.00.0000 000. Skaðabótamál vegna spjalla á veiðarfærum. .........0000. 00... Skipstjóri krefst bóta vegna ráðningarslita. ...........000000000.. Skaðabóta krafizt vegna galla á seldri vöru. ........0.0200. 0000... Ágreiningur um kaup á vélbát. .........0.0..00... 0 Ágreiningur um flutningsgjald. ...............0000. 00. Sjóveð. Fjárnám dæmt til tryggingar sjókröfum í ýmsum munum, sem verið höfðu í skipi, er sjóveðréttur í því stofnaðist. ................ Sjóveð dæmt til tryggingar bjarglaunum. .......00..0.000000 0000... Sjóveð dæmt til tryggingar skaðabótum vegna spjalla á veiðar- færum. ........20200000 sens Sjóveð til tryggingar kröfum skipstjóra vegna ráðningarslita, .... Skaðabætur. a) Vegna vanefnda á samningum o. fl. A gerðist aðili að samningi um afnot húsnæðis til rekstrar veitinga- húss. Síðar kom í ljós, að heimild stjórnvalda brast til slíkra nota húnæðisins. En þar sem A hafði ekki veitingaleyfi og því engan rétt til þess að reka veitingastarfsemi, sbr. 2. og 7. gr. laga nr. 21/1926, var honum synjað bóta vegna atvinnumissis af þessum sökum. .........20000.0.0 sr Útgerðarfélagi dæmt að greiða skipstjóra bætur vegna fyrirvara- lausrar uppsagnar á ráðningarsamningi. ..........00000000.... Heildverzlunin A í Reykjavík seldi verzlunarfyrirtækinu B í Kaup- mannahöfn 1000 kvenpeysur. B kvað peysurnar hafa reynzt gallaðar og eigi í samræmi við sýnishorn, sem kaupin höfðu verið miðuð við. Krafðist B því skaðabóta úr hendi A og studdi kröfu sína m. a. við matsgerð dómkvadds manns. En þar sem A hafði ekki verið veitt færi á að gæta hagsmuna sinna í sam- bandi við framkvæmd matsgerðarinnar og gallar á peysunum voru ekki sannaðir með öðrum hætti, var krafa B um skaða- bætur ekki tekin til greina. .........002000 0000... A og B seldu C dráttarvél ásamt fylgitækjum hærra verði en heim- ilt var samkvæmt verðlagsákvæðum. Var þeim dæmt að endur- Bls. öðT 370 412 467 470 503 664 686 16 370 467 470 328 470 503 CKXXIV Efnisskrá. greiða C þá fjárhæð, sem þeir höfðu ólöglega af honum tekið... Úrskurður gerðardóms um bætur vegna vanefnda á námssamningi felldur úr gildi, þar sem gerðardómsmenn höfðu ekki gætt lög- legra sjónarmiða við ákvörðun bótanna. .............0000000... Eigandi skips, sem annaðist flutning síldar, bar samkvæmt samn- ingi ábyrgð á rýrnun, er á síldinni varð í flutningunum. Honum voru dæmdar bætur, vegna þess að rýrnunin hafði verið of- Teiknuð. ............0.... 00 bÞ) Utan samninga. Árekstur varð milli bifreiða A og B á gatnamótum í Reykjavík. A þótti ekki hafa virt umferðarrétt B, sem komið hafði frá vinstri. B hafði hins vegar ekki gætt fyllstu varúðar, er hann ók inn á gatnamótin, þar sem staðhættir voru Þannig, að hann mátti sjá til ferða A. A var dæmt að bera 3/4 hluta af tjóni því, sem af árekstrinum hlauzt, en B 1/4 hluta. .........00...... A, sem bjó á rekajörð, hirti rekavið fyrir B, sem átti rekaítak fyrir landi þeirrar jarðar, og skyldi A fyrir verk sitt fá nokkurn hluta viðarins. A dró sér stærri hlut en talið var, að efni hefðu verið til samkvæmt samningi aðilja, og var honum af þeim sök- um dæmt að greiða skaðabætur. ................0.0000000 0. A var hafður í gæzluvarðhaldi rúman mánuð í sambandi við rann- sókn þjófnaðarmáls, en eigi leiddi rannsóknin til höfðunar refsi- máls gegn honum af því efni. Gögnum máls var hins vegar svo háttað, að kröfu A um bætur vegna gæzluvarðhaldsins var hrundið. .............0.. Á krafði eiganda vörubifreiðar fébóta vegna meiðsla, sem hann hlaut við fall af palli bifreiðarinnar. Ósannað var, að Ökumaður bif- reiðarinnar hefði leyft A far með bifreiðinni umrætt skipti eða haft vitneskju um, að hann hafði tekið sér far með henni. Þá var ekki hnekkt þeirri skýrslu ökumannsins, að hann hefði annazt umræddan akstur í greiðaskyni án nokkurs endurgjalds. Fébótakrafa A varð því ekki reist á ákvæðum 1. mgr. 34. gr. laga nr. 23/1941, sbr. 2. mgr. sömu lagagreinar. Krafa A á hend- ur bifreiðareigandanum átti eigi heldur stoð í öðrum réttar- reglum, þar sem ökumaðurinn var ekki í þjónustu bifreiðareig- andans, er atburður þessi gerðist. Í héraði hafði eiganda bif- reiðarinnar verið dæmt að bæta A tjón hans að 1/3 hluta. A áfrýjaði málinu, en þar sem því var ekki gagnáfrýjað, varð við héraðsdóminn að sitja. ..........0.02...000 00. A ók olíuflutningabifreið að húsi við Laugateig í Reykjavík í þeim erindum að losa olíu í olíugeyma hússins. Hann þurfti að aka aftur á bak inn um hlið á lóðargirðingunni. Fór hann því út úr bifreiðinni til athugunar á aðstæðum, og kveðst hann þá ekki hafa séð til mannaferða. Síðan ók hann bifreiðinni aftur á bak Bls. 545 596 686 11 87 103 276 Efnisskrá. CXXXV Bls. og því næst nokkuð áfram til þess að fá bifreiðina í þá stöðu, að hægt væri að aka henni inn um hliðið. Er hér var komið, leit A yfir götuna og sá þá, að lítill drengur lá á götunni, þar sem bifreiðin hafði farið um, og voru fætur hans í hjólförum bif- reiðarinnar, Drengurinn, sem var 5 ára að aldri, gat litla grein gert fyrir atvikum að slysinu, en kvaðst hafa orðið fyrir bifreið- inni, er henni var ekið aftur á bak. Engin vitni önnur voru að atburðum þessum. Drengurinn hlaut mikið lemstur, og varanleg Örorka hans vegna slyssins var metin 100%. Sýnt þótti, að A hefði ekið ógætilega, en eigi var í ljós leitt, að drengurinn hefði átt nokkra sök á slysinu. Eiganda bifreiðarinnar var því dæmt að bæta tjón drengsins að fullu. .......0.20000000 000 nn... 339 Tveimur mönnum dæmt að endurgreiða fé, sem þeir höfðu rænt, svo og fébætur hinum rænda fyrir fataspjöll og óþægindi. ........ 348 Er e/s S sigldi með hægri ferð inn Siglufjarðarhöfn, var v/s Sv siglt frá bryggju aftur á bak þvert á stefnu S. Um leið og Sv fór frá bryggjunni, gaf það þrjú hljóðmerki, sem S svaraði með einu hljóðmerki án þess að breyta stefnu. Árekstur varð milli skipanna með þeim hætti, að stefni S kom á stjórnborðsbóg Sv, er laskaðist nokkuð. Stjórnandi Sv var talinn eiga meginsök á árekstrinum, sem þó varð að nokkru rakin til vangæzlu af hendi skipstjórnarmanna á S. Samkvæmt þessu var eiganda Sv dæmt að bera tjón það, sem af árekstrinum hlauzt, að 3/4 hlut- um, en eiganda S að 1/4 hluta. ........000000nn0n enn 412 Manni, sem sekur var um þjófnað, dæmt að greiða skaðabætur. Rannsókn á kröfum, sem fram komu um skaðabætur, var ófull- komin af hendi héraðsdómara, og var að því fundið. .......... 452 Skip sigldi svo nálægt sildarnót frá öðru skipi, að skipsskrúfan lenti í nótinni og olli skemmdum á henni. Eigendum skipsins var dæmt að bæta tjón, sem af þessu hlauzt. .....00220000.0 000... 467 Trésmíðameistari vann að viðgerð á húsþaki. Hann féll af þakinu og lemstraðist til bana. Meginorsök slyssins var sú, að öryggis- búnaði á þakinu var áfátt. Hins vegar þótti trésmíðameistarinn hafa sýnt nokkra óvarkárni, er hann fór til starfa á þakinu án þess að kvarta undan öryggisskortinum. Byggingarfélagi, sem annaðist viðgerðina, og verkstjóra þess var dæmt in solidum að bæta ekkju og syni hins látna trésmiðameistara 4/5 hluta tjóns þeirra vegna fráfalls hans. Eigandi hússins var hins vegar sýkn- aður af kröfum þeirra, þar sem hann mátti treysta því, að bygg- ingarfélagið, sem hafði sérkunnáttumenn í þjónustu sinni, gætti fulls öryggis við framkvæmd verksins. ......0.000000....... öTT Skattar og gjöld. a) Til bæjar- og sveitarfélaga. Sú aðferð niðurjöfnunarnefndar að taka tillit til viðskiptaveltu CXXXVI Efnisskrá. fyrirtækis við útsvarsálagningu talin hafa stoð í 3. tölulið 4. gr. laga nr. 66/1945. .................0000 00 Niðurjöfnunarnefnd hafði ákveðið útsvar innan réttra valdmarka, og var því ekki á færi dómstóla að hrinda álagningunni né lækka útsvarið. .................20000.2 00 Fógeti gætti ekki réttra reglna um framkvæmd lögtaks til trygg- ingar útsvarsskuld. Var lögtaksgerðin því ómerkt ............. b) Stóreignaskattur. 12. gr. laga nr. 22/1950 skýrð þannig, að sá hluti stóreignaskatts, sem á er lagður vegna eignar í hlutafélögum og samvinnufélög- um, þar með talin hlutafjár- og stofnfjáreign, verði einungis innheimtur hjá félögunum sjálfum. ...........000...0.. 00... ce) Söluskattur. Störf hæstaréttarlögmanns þóttu eigi verða talin sala á þjónustu í merkingu 22. gr. laga nr. 100/1948, og bar honum því ekki að greiða söluskatt samkvæmt nefndum lögum. ..........000..... Bókaútgefandi, sem hafði smásöluleyfi, seldi bækur sínar að nokkru beint til kaupenda frá skrifstofu sinni, en að öðru leyti í um- sýslusölu í bókaverzlunum. Þessi sala var talin smásala í merk- ingu 1. mgr. 22. gr. laga nr. 100/1948, og bar því að greiða af henni 2% í söluskatt. .........0..02002000.00.n er d) Tekjuskattur. Hinn 9. apríl 1941 gerðu hluthafar h/f D sem seljendur og h/f Dj og sex einstaklingar sem kaupendur með sér samning, þar sem seljendur eru taldir selja kaupendum öll hlutabréf í h/f D, 75 að tölu, þar af h/f Dj 69 hlutabréf, en hverjum einstaklinganna eitt hlutabréf. Hlutabréfunum fylgdu eignarumráð einungis einnar eignar h/f D, síldarverksmiðju nokkurrar, en aðrar eign- ir félagsins svo og allar skuldir þess skyldu vera kaupum að- ilja óviðkomandi. Leitt var í ljós, að h/f Dj hafði greitt andvirði allra hlutabréfanna úr sjóði sínum og taldi þau eign sína í bókum sínum. Einstaklingarnir létu hlutabréfanna hins vegar ekki getið í skattaframtölum sínum. Talið var, að h/f D hefði leystst upp, er áðurgreindur samningur var gerður, og h/f Dj raunverulega keypt umrædda síldarverksmiðju. Rekstur verk- smiðjunnar var því eftir þann tíma einn þáttur í atvinnurekstri h/f Dj, og var því félagi dæmt að greiða skatta samkvæmt því. Skilorðsbundnir dómar. Sjö mönnum dæmt skilorðsbundið fangelsi fyrir brot gegn 1. mgr. 100. gr. laga nr. 19/1940 og 107. gr. sömu laga samkvæmt lög- jöfnun. .......22..000.0.sss ss Bls. 391 391 508 434 572 634 416 190 Efnisskrá. CXXXVII Bls. Manni dæmt skilorðsbundið varðhald fyrir brot gegn 106. gr. laga nr. 19/1940. ........02000.0ns en 190 Manni dæmd skilorðsbundin sekt fyrir brot gegn 106. gr. laga nr. 19/1940. .........0.000.0 sr 190 Skip. Sjá árekstur skipa, björgun, farmsamningar, fiskveiðabrot, sjóveð. Skipti. Hjón gerðu með sér kaupmála, er þau gengu að eigast, þess efnis að 10000 króna bankainnstæða skyldi vera séreign konunnar svo og arður af fé þessu og munir, sem fyrir það kynnu að koma. Fjárhæð þessari var síðar varið til kaupa á fasteign, sem seljandi afsalaði konunni, enda var eignin síðan á skatt- framtölum og annars, er tilefni gafst, talin séreign konunnar. Þá kvað konan bræður sína hafa lánað sér til húskaupanna kr. 5000.00, en eigi minntist maðurinn þess, að hann hefði lagt fé fram til þeirra. Er búi hjónanna var skipt vegna skilnaðar þeirra, var umrædd fasteign gegn andmælum mannsins dæmd séreign konunnar. .......000.00nn sn 41 Hinn 2. október 1950 andaðist D, og voru erfingjar hans börn hans Þ og S. Samkvæmt kröfu S 16. maí 1951 var bú D tekið til opin- berra skipta, og hinn 29. s. m. fór fram uppskrift á eignum þess. Aðaleign búsins reyndist vera húseign ein í Reykjavík. Þ lýsti því við uppskriftina, að hún mundi krefjast endurmats á jarð- eign, er S hafði fengið afhenta sem fyrirframgreiðslu upp í arf. Á skiptafundi hinn 12. september 1951 krafðist S þess, að eign- ir búsins, þ. á m. nefnd húseign, yrðu seldar á opinberu upp- boði. Þ andmælti sölunni að svo stöddu og krafðist þess, að henni yrði frestað, unz séð væri, hvaða verði umrædd jarðeign yrði metin dánarbúinu. Með dómi Hæstaréttar 17. október 1951 var krafa Þ um frestun á sölu húseignarinnar tekin til greina, enda yrði af hendi Þ leitað dómsúrlausnar án tafar um það, hvaða verð skyldi lagt til grundvallar við skiptin, að því er jarð- eignina varðaði. Hinn 20. júní 1952 ákvað skiptarétturinn með úrskurði samkvæmt kröfu S, að húseignin skyldi seld þá þegar, enda hafði Þ þá enn eigi hafizt handa um að fá dómsúrlausn um fyrrgreint atriði. Hæstiréttur staðfesti úrskurðinn. ........... 394 Krafa af hendi rafmagnsveitu kaupstaðar um endurgjald fyrir selt rafmagn nýtur ekki forgangs í þrotabúi samkvæmt b-lið 83. gr. laga nr. 3/1878. ......2200200. 0 sr 661 Skírlífisbrot. Stúlka, sem fædd er 22. apríl 1936, ól barn hinn 2. október 1950. Föður barnsins lýsti hún húsbónda sinn, sem þá var 51 árs að aldri. Hann gekkst við faðerninu og kvað samfarir hans og CXXKKVIII Efnisskrá. stúlkunnar hafa hafizt haustið 1949. Hún hafi þá verið mjög þroskuð líkamlega, en honum hins vegar kunnugt um aldur hennar. Héraðslæknir vottaði, að við barnsburðinn hefði stúlkan verið orðin óvenjulega þroskuð eftir aldri. Manninum var sam- kvæmt 1. mgr. 200. gr. laga nr. 19/1940 dæmt fangelsi 4 mánuði. Samkvæmt 3. mgr. 68. gr. sömu laga var hann og sviptur kosn- ingarrétti og kjörgengi. ............000... Skjöl. Málflutningsmanni synjað um að leggja skjal fram við munnlegan flutning máls, enda mátti hann flytja munnlega fram það af efni skjalsins, sem máli kunni að skipta. ..........0.000.000.... Hæstaréttarlögmaður vittur fyrir að leggja fram í héraði skjöl, sem höfðu að geyma ósæmileg ummæli. ...........000.0.00..0..0. Skuldamál. Stjórn Fiskimálasjóðs lofaði h/f Í láni til íshúsbyggingar og að greiða nokkurn hluta lánsfjárhæðarinnar, þegar hún kæmi til útborgunar, til A, sem á þeim grundvelli veitti h/f Í sömu fjár- hæð að láni. Áður en lánsfjárhæðin væri greidd úr Fiskimála- sjóði, varð h/f Í gjaldþrota, og neitaði sjóðstjórnin að svo vöxnu máli að greiða umrædda fjárhæð til A. Sjóðnum var þó dæmt að greiða fjárhæðina, enda hafði hér einungis verið um að tefla sérstakt form lánveitingar, sem sjóðstjórninni var heimil að lÖgum. .....00.0000 20 Hrundið kröfu iðnnema um frekari kaupgreiðslu en gert var ráð fyrir í löglegum námssamningi. .............00000 0000. Krafa iðnnema um orlofsfé af kaupi fyrir helgidagavinnu og eftir- vinnu ekki tekin til greina. ............0.000000. 0... Iönnema dæmt kaup fyrir orlofsdag, sem hann var vanhaldinn um. A hafði hirt meira í sinn hlut af rekavið B en honum bar fyrir hirð- ingu hans og björgun. Var honum því dæmt að greiða B skaða- bætur. .....0..00000000 000 Útgefandi eigin víxils sýknaður af kröfu um greiðslu víxilsins, þar sem sá, er greiðslu krafðist, sannaði ekki rétt sinn til víxilsins. Víxilskuldarar dæmdir til greiðslu víxils. ........................ Starfstími iðnnema var almennt 48 stundir á viku, en 42 stundir bann tíma, sem hann sótti iðnskóla. Nú lauk nemandinn iðn- skólanámi vetri fyrr en ætlað hafði verið, og síðasta námsárið vann hann því jafnan 48 stundir viku hverja. Talið var, að kaup nemandans hefði verið við það miðað, að skólanám hans tæki eðlilegan tíma. Var krafa nemandans um greiðslu fyrir vinnu- aukann auk umsamins nemandakaups því tekin til greina. .... Samþykkjandi víxils dæmdur til að greiða víxilfjárhæðina. ........ Seljandi vöru dæmdur til að endurgreiða kaupanda ofreiknaðan um- Bls. 344 61 596 71 "1 7 87 158 357 368 488 Efnisskrá. CXXXIX búðakostnað. ..................0..0..n ns Atvinurekanda dæmt að greiða nemanda, sem hann hafði haldið, vangreiddar sjúkrabætur, sjúkrasamlagsiðgjöld og tryggingar- JÖld. ................ 0. Skuld við rafmagnsveitu kaupstaðar fyrir rafmagn nýtur ekki for- gangs í þrotabúi samkvæmt b-lið 83. gr. laga nr. 3/1878 ...... Bókaútgefanda dæmt að greiða höfundi ritlaun fyrir tvær bækur. Veturinn 1947 gerðu Síldarverksmiðjur ríkisins samning við Lands- samband íslenzkra útvegsmanna um flutning síldar frá Reykja- vík til Siglufjarðar. Var í samningi þessum m. a. ákveðið flutn- ingsgjald fyrir hvert mál síldar, þ. e. 150 lítra, svo og að þeir, sem flutninginn önnuðust, skyldu bera ábyrgð á rýrnun, sem á síldinni yrði í flutningunum. Eigendur skipsins H, sem tók þátt í flutningum þessum, voru taldir bundnir af ákvæðum greinds samnings, og var því hrundið kröfu þeirra um greiðslu farm- gjalds umfram það, sem samningurinn veitti efni til. Hins veg- ar var þeim dæmd nokkur greiðsla úr hendi sildarverksmiðj- anna, vegna þess að rýrnun síldar á vegum þeirra hefði verið ofreiknuð. .............2000 000 Stefna. Stefnubirting. Sbr. ákæra. Í áfrýjunarstefnu var einungis krafizt ómerkingar héraðsdóms. Áfrýjandi kvað þetta hafa orðið af mistökum, því tilætlunin hefði verið að áfrýja til breytinga, ef ómerkingarkrafan yrði ekki tekin til greina. Af hálfu stefnda var því lýst, að honum hefði verið ljós vilji áfrýjanda í þessu efni. Að svo vöxnu máli þótti mega dæma efni málsins í Hæstarétti. .................. A, sem dæmdur hafði verið til greiðslu fjárhæðar í héraði, án þess að hann hefði komið fyrir dóm, áfrýjaði málinu og krafðist ómerkingar og frávísunar frá héraðsdómi. A kvaðst ekki hafa vitað, hvenær mál þetta skyldi þingfest í héraði, enda hefði dagur og stund þingfestingar eigi verið greind í stefnueftirriti, sem stefnuvottar afhentu honum, sbr. 3. mgr. 96. gr. laga nr. 85/1936. Að svo vöxnu máli voru kröfur A teknar til greina... rr 359, 553, 550, Stjórnarskráin. Skattastefna laga nr. 22/1950 eigi talin mismuna skattþegnum svo, að hún brjóti í bága við 67. gr. stjórnarskrárinnar nr. 33/1944. Stóreignaskattur varð því ekki felldur niður af þeim sökum. Stjórnsýsla. Stjórnsýslumenn. Útvarpsstjóri lét þrátt fyrir andstæða ályktun útvarpsráðs samkvæmt kröfu leigusala rýma og afhenda herbergi, sem Ríkisútvarpið hafði á leigu til afnota fyrir formann útvarpsráðs. Eigi var Bls. 596 661 683 686 25 öðT 434 CXL Efnisskrá. Þetta verk útvarpsstjóra talið saknæmt samkvæmt neinu á- kvæði KIV. kafla laga nr. 19/1940. ...........0000. 00... Útvarpsstjóri réð samkvæmt ályktun útvarpsráðs tónlistarmann til bess að koma á fót og veita forstöðu hljómsveit, er starfa skyldi á vegum Ríkisútvarpsins. Eigi fyrr en ári síðar reyndist unnt að stofna hljómsveitina. En eins og á stóð, varð útvarpsstjóra ekki metið það til sakar, að launagreiðslur til forstöðumannsins voru ekki stöðvaðar. ...........02000000.0n sr Samkvæmt sömu ályktun útvarpsráðs og að fengnum tillögum tón- listarráðunauta Ríkisútvarpsins réð útvarpsstjóri síðan þrjá tónlistarmenn auk forstöðumannsins til starfa í hljómsveitinni og ákvað laun þeirra og starfskjör. Ráðning þessi var ekki sak- næm samkvæmt ákvæðum XIV. kafla laga nr. 19/1940, enda Þótt réttara hefði verið að bera hana undir útvarpsráð. ........ Ýmsir annmarkar urðu á starfi umræddra tónlistarmanna, og urðu afköst þeirra minni en til var ætlazt. Ekkert kom fram, er benti til þess, að vanrækslu útvarpsstjóra væri um að kenna.. Útvarpsstjóri taldi sig hafa mikla aukavinnu í sambandi við um- sjón og gæzlu Framkvæmdasjóðs ríkisútvarpsins og vanhaldinn af að fá ekki sérstaka þóknun fyrir þau störf sín. Hann leitaði þó ekki til menntamálaráðherra um að fá slíka þóknun með löglegum hætti, en fór á fund fjármálaráðherra og hreyfði mál- inu við hann. Síðan fór útvarpsstjóri fram á og tók sér til handa 2% lántökugjald af nokkrum lánum, sem að ákvörðun mennta- málaráðherra voru veitt úr sjóðnum, Fjármálaráðherra og út- varpsstjóra bar á milli um samtal þeirra. Eigi taldi útvarps- stjóri í orðum ráðherrans hafa falizt „embættislega“ heimild til töku umræddra ómakslauna, en hins vegar öryggi fyrir því, að hann mundi ekki af því efni sæta gagnrýni endurskoðenda ríkisins. Tilmæli útvarpsstjóra um þessi ómakslaun og taka þeirra varðaði við 128. gr. laga nr. 19/1940. .................. Borgarstjóri Reykjavíkur veitti A þess kost að kaupa tiltekna lóð Upp í Reykjavík, enda næðist samkomulag um kjör kaupsins. A leitaði ekki fullnaðarsamninga um kaup þessi innan hæfilegs frests, og eigi tókst honum að færa sönnur að því, að borgar- stjóri hefði samþykkt frestun samninga um þetta efni. Tilboð borgarstjóra var því úr gildi fallið, er stjórnvöld Reykjavíkur síðar ráðstöfuðu lóðinni til annars aðilja. .................... hlaup varð við Alþingishúsið, og gerðu upphlaupsmenn árásir á Alþingi, er var að störfum, og varnir þess. Í viðureign sinni við árásarmenn beittu lögreglumenn kylfum og síðar einnig tára- gasi. Nær samtímis því, að gasi var beitt, var tilkynnt einu sinni áskorun lögreglustjórnarinnar til mannfjöldans um að rýma Austurvöll, en þessi tilkynning mun lítt hafa heyrzt sökum há- reysti og vegna þess, að hátalari, sem notaður var, var ekki í Bls. 132 132 132 132 132 185 í Efnisskrá. CKLI fullkomnu lagi. Hæstiréttur kvað það miður farið, að eigi var skorað á mannsöfnuðinn að sundrast, áður en lögregluaðgerðir hófust. En ekki urðu aðgerðir lögreglunnar fyrir þá sök ólög- mætar, þar sem þær voru framkvæmdar til varnar gegn upp- hlaupsmönnum, sem höfðu þegar hafið árásir á Alþingi og varn- ir þess. .............0.. s.s Sex lögreglumenn hlutu allmikil meiðsl í framangreindu upphlaupi. Einn þeirra lemstraðist hættulega, Auk þess fengu margir aðrir lögreglumenn áverka, aðallega af steinkasti. Eigi var í ljós leitt, hverjir voru valdir að áverkum þessum og meiðslum. .......... Samkvæmt skýrslu varðskipsforingja, sem lögð var til grundvallar ákæru á hendur togaraskipstjóra um ólöglegar veiðar í land- helgi, hafði togari ákærða verið 0.5 sjómilu innan landhelgis- línu, er varðskipið kom að honum. Skólastjóri Stýrimannaskól- ans framkvæmdi athugun á staðarákvörðun varðskipsforingjans, sem byggð var á láréttri hornmælingu og áttavitamiðun, og lýsti áliti sínu á öryggi hennar. Niðurstaða skólastjórans var sú, að svo mikil skekkja kynni að vera á miðun varðskipsins, að togarinn gæti hafa verið á landhelgislínunni eða utan við hana, er varðskipið kom að honum. Að svo vöxnu máli var ákærði sýkn dæmdur. ..........2000.00 000 nn nn Stefnuvottar afhenda stefnda í héraði eftirrit stefnu, sem var áfátt að því leyti, að þingfestingardagur og stund voru eigi greind, sbr. 3. mgr. 96. gr. laga nr. 85/1936. ........0... 359, 553, 555, Vegamálastjóri afsalaði landeiganda til eignar og umráða vegar- spotta, sem áður hafði verið hluti þjóðvegar. Er landeigandi hóf að rjúfa veginn, fékk A, sem átti íbúðarhús og atvinnufyrir- tækis við veginn, lagt lögbann við því verki. Kröfur A um stað- festingu lögbannsins voru til greina teknar með skírskotun til almennra lagaraka svo og 40, gr. laga nr. 34/1947 og 1l. gr. laga nr. 66/1913, sbr. 16. gr. laga nr. 24/1952. ........00.002.... Bæjarstjórn Akureyrar lét taka vatn til vatnsveitu kaupstaðarins í landi A. Fyrir vatnstökuna, jarðrask í því sambandi o. fl. krafðist A því næst fébóta úr sjóði kaupstaðarins og höfðaði mál fyrir dómstólum til heimtu þeirra. Slíkar skaðabætur ber að ákveða með matsgerð samkvæmt ákvæðum vatnalaga. Var málinu því vísað frá dómi. ..........02200000 0000. Niðurjöfnunarnefnd er heimilt að taka tillit til viðskiptaveltu fyr- irtækis við álagningu útsvars, sbr. 3. tölulið 4. gr. laga nr. 66/1945, ...........22020000000 s.s Eigi á færi dómstóla að hrinda álagningu eða lækka fjárhæð út- svars, sem niðurjöfnunarnefnd hafði ákveðið innan réttra vald- marka. .........00200000.0 nn Skattayfirvöld talin hafa farið að lögum við mat á lausafé til stór- eignaskatts, sbr. 12. gr. laga nr. 22/1950 og c-lið 19. gr. laga nr. Bls. 190 190 317 öð7T 375 385 391 391 CKLI Efnisskrá. 6/1935. ....0.2200000 0 Ritstjóra dæmd refsing í opinberu máli fyrir meiðyrði um lögreglu og lögreglustjórn Reykjavíkur. .............000000. 0... 0... Lögreglumenn eigi taldir hafa gætt nægilegra öryggisráðstafana um mann, sem fannst meðvitundarlaus á almannafæri. ............ Varðskip veitti eftirför togurunum A og B, sem það taldi í land- helgi að botnvörpuveiðum, Togaði A nær landi, en B nokkru utar. Meðan á eftirförinni stóð, var dufl sett í sjó frá varðskip- inu. Samkvæmt eiðfestum samhljóða framburði fjögurra varð- skipsmanna var duflið sett í kjölfar togara. En eins og á stóð, bótti ekki sannað, að duflið hefði verið sett í kjölfar togarans B. Skipstjóri B var því sýkn dæmdur af ákæru um brot gegn landhelgislöggjöfinni, enda var sök hans ekki sönnuð með öðr- um hætti. .........22.20.20. 0 Togaraskipstjóri var af varðskipsforingja sakaður um botnvörpu- veiðar í landhelgi. En þar sem tökustaður togarans varð ekki með öruggri vissu ráðinn af mælingum varðskipsforingjans og sök var eigi með öðrum hætti sönnuð á hendur skipstjóranum, var hann sýkn dæmdur. ...............02. 0. s Svipting réttinda. Sjá atvinnuréttindi, bifreiðar, borgararéttindi, refsingar. Sönnun. Sönnunarbyrði. Sbr. aðiljaskýrslur, blóðrannsókn, mat og skoðun, vitni. a) Einkamál. Í aprílmánuði 1948 tók h/f Eimskipafélag Íslands að sér fiskflutn- ing til útlanda fyrir F, og samkvæmt því var hinn 10. s. m. 2283 kössum af þorskflökum skipað um borð í eitt skipa félagsins til útflutnings. En daginn eftir strandaði skipið og reyndist ófært til að halda áfram ferð sinni til útlanda. Farmskírteini hafði ekki verið gefið út, er skipstjóri veitti farminum viðtöku, en hinn 14. apríl var það gefið út. Hafði farmskírteinið þá að geyma ákvæðið: All freights are payable, ship lost or not lost. Þá var skipseigandi og í farmskírteininu undanþeginn ábyrgð á mistökum skipstjórnarmanna, F neitaði að greiða farmgjaldið, og bar fyrir sig hvort tveggja, að hann væri óbundinn af áður- greindu ákvæði um greiðslu þess, sem honum hefði ekki verið kunnugt, svo og, að stjórnendur skipsins hefðu átt sök á strandi þess. Í ljós var leitt, að í fyrri skiptum aðilja hafði það tíðkazt, að farmskírteini væru gefin út eftirá og að efni til samhljóða umræddu farmskírteini. Við það var því miðað, að nefnt farm- skírteini væri í samræmi við samning aðilja, og samkvæmt því var F dæmt að greiða farmgjaldið. ...........0.0... 000. Er hjón gengu að eigast, var í kaupmála þeirra ákveðið, að 10000 512 öl2 537 590 25 Efnisskrá. CXLIII Bls. króna bankainnstæða skyldi vera séreign konunnar. Þessari fjárhæð var síðan varið til kaupa húseignar, sem seljandi afsal- aði konunni, en hún kvað bræður sína auk þess hafa lánað sér 5000 krónur til greiðslu upp í kaupverðið. Maðurinn minntist þess hins vegar ekki, að hann hefði sjálfur lagt fram fé til húsakaupanna, en hann hafði á skattframtölum og annars, er tilefni gafst, talið húseignina séreign konunnar. Samkvæmt þessu var húseignin samkvæmt kröfu konunnar gegn andmæl- um mannsins talin séreign hennar, er búi þeirra var skipt vegna skilnaðar þeirra. .............2.2...0000s ern 41 Samkomulag hafði tekizt um, að A keypti húseign B. Á þeim grund- velli var skráður kaupsamningur aðilja, sem skyldi undirritaður, er Á innti af hendi tilskilda útborgun. A hafði eigi þegar hand- bært fé til þessarar greiðslu, en bauð síðar fram í þessu skyni innstæðulausa bankaávísun, sem B hafnaði. Atvik málsins studdu þá staðhæfingu B, að hann hefði viljað ráða kaupunum til lykta fyrir tiltekinn tíma. A tókst ekki innan þess frests að lúka fyrstu greiðslu kaupverðsins, án þess að sannað væri, að B ætti sök á því. Talið var, eins og gögnum málsins var háttað, að fullnaðarsamningar hefðu eigi komizt á með aðiljum um Eigandi rekaítaks A kvað B, sem bjó á rekajörðinni, samkvæmt samningi hafa átt að fá fyrir að hirða rekann allan við álnar- langan og smærri svo og helming stærri viðar. B hafði hins vegar hirt í sinn hlut af rekanum allan við, sem mannaverk sáust á (mannvirkjavið). B tókst ekki að sanna heimild sína til Þessa, hvorki samkvæmt samningi aðilja né framkvæmd í skipt- um þeirra. .............2....n ses 87 A var hafður í gæzluvarðhaldi, er háð var rannsókn á peningaþjófn- aði. B hafði í fyrstu játað á sig þjófnað þenna, en síðar breytt framburði sínum á þá lund, að hann hefði úr hendi Á tekið við fjárhæð, sem hann taldi hafa verið hluta þeirra peninga, sem stolið hafði verið. A neitaði, að hann hefði átt nokkurn hlut að Þþjófnaðinum, og var hann ekki sóttur til refsingar af hálfu ákæruvaldsins. Hann höfðaði síðan mál á hendur ríkissjóði til fébóta fyrir gæzluvarðhaldið. Þó eigi væri að treysta skýrslu B um sakaratriði, þóttu önnur gögn málsins eiga að leiða til sýknu ríkissjóðs af kröfum A. .........200.0.0.. ss 103 A höfðaði mál til greiðslu víxils, sem gefinn hafði verið út til bankaútibús á Ísafirði. Ekkert framsal var ritað á víxilinn, og þar sem A tókst ekki á annan hátt að sanna rétt sinn til hans, var krafa útgefanda víxilsins um sýknu tekin til greina. ...... 158 A flutti ásamt hljómsveit sinni tónlist, sem tekin var á hljómplötu á vegum B. B lét síðan fullgera hljómplötuna og margfalda, enda kvað hann A hafa samþykkt sölu hennar og dreifingu CXLIV Efnisskrá. Bls. gegn 50 aura þóknun af hverri plötu. Þessu neitaði A, og tókst B ekki að færa sönnur að því, að með aðiljum hefðu tekizt samningar um þetta efni. ............00202000 0... 167 Borgarstjóri Reykjavíkur bauð A til kaups lóðarspildu nokkra, enda tækjust samningar um greiðslu kostnaðar vegna skipulags- breytingar á þeim slóðum, og tjáði A jafnframt, að bæjarverk- fræðingi hefði verið falið að annast samninga um endurgjald fyrir spilduna. Ekki varð séð, að B hefði innan hæfilegs frests leitað fullnaðarsamninga um þessi kaup, og eigi tókst honum að færa sönnur að þeirri staðhæfingu sinni, að samkomulag hefði orðið með borgarstjóra og honum um að fresta samning- um um þetta efni. A hafði því týnt rétti sínum samkvæmt til- boðinu. A, sem fallið hafði af palli vörubifreiðar og meiðzt, krafði eiganda bifreiðarinnar fébóta vegna tjóns síns. Að sögn ökumanns bif- reiðarinnar annaðist hann aksturinn í greiðaskyni, án þess að nokkurt gjald kæmi fyrir, og hvorki kvaðst hann hafa leyft Á far með bifreiðinni né haft vitneskju um, að hann tók sér far með henni. Þessari skýrslu ökumannsins var ekki hnekkt, og hafði krafa A því ekki stoð í ákvæðum 1, mgr. 34. gr. laga nr. 23/1941, sbr. 2. mgr. sömu greinar. Eigi varð krafan heldur reist á öðr- um réttarreglum, enda var ökumaðurinn ekki í þjónustu bif- reiðareigandans, er slysið vildi til. ...........2.......0.00..0.. 276 A lögfræðingur, sem ekki hafði öðlazt réttindi héraðsdómslögmanns, höfðaði fyrir hönd nafngreinds manns mál í héraði, en stefndi vefengdi umboð hans til að fara með málið. A lagði fram reikn- ing, undirritaðan af umbjóðanda sínum, og síðar lýsti héraðs- dómslögmaður einn því fyrir dómi, að ÁA færi með málið sem fulltrúi hans og á hans ábyrgð. Voru þessi gögn gild metin fyrir heimild A til að fara með málið. ...........02000000 0000. 301 Hinn 9. desember 1950 byggði sýslumaður A út af þjóðjörð. Jörð þessi er sjálfstætt lögbýli, og fór um byggingu hennar eftir ákvæðum VIII. kafla laga nr. 116/1943. Kvaðst sýslumaður árið 1945 hafa heimilað A afnot jarðarinnar einungis til bráðabirgða eða þangað til hún yrði byggð lögum samkvæmt, án þess að skriflegur samningur væri gerður. Þá taldi hann nýtingu jarð- arinnar af hendi A hafa verið með þeim hætti, að útbyggingu ætti að varða, A staðhæfði hins vegar, að hann hefði fengið jörðina til fastrar ábúðar, enda þótt byggingarbréf hefði ekki verið gefið út sér til handa. Á hafði aldrei flutt búferlum á um- rædda jörð, heldur nytjað hana frá eignarjörð sinni. Slík nýting var ekki leiguliðaábúð að lögum, sbr. VIII. kafla laga nr. 116/ 1943 og 19. og 25. gr. laga nr. 87/1933, og var uppsögn hennar heimil með þeim hætti, sem að framan greinir. Krafa sýslu- manns um niðurfellingu afnotaréttar A var því þegar af þessari Efnisskrá. CXLV ástæðu tekin til greina. ...........00.. 00. sn esne Vörubifreið var ekið aftur á bak á götu í kaupstað á því svæði göt- unnar, sem ætlað er fótgangandi vegfarendum. Drengur, 5 ára að aldri, varð þá fyrir bifreiðinni og hlaut mikið lemstur. Talið var, að bifreiðarstjórinn hefði ekið gálauslega. Hins vegar var ekki í ljós leitt, að hegðun drengsins hefði að neinu leyti verið orsök slyssins. Eiganda bifreiðarinnar var því dæmt að bæta tjón hans að fullu. .........000000.0eereerr nn Sannað var, m. a. með skoðunargerð dómkvaddra manna, að nýting jarðar hafði verið með þeim hætti, að leigutakar hefðu fyrir- gert leigurétti sínum. .......020000000 ee nenna Með vætti skipverja v/b V og öðrum gögnum þótti sannað, að spjöll á veiðarfærum þess skips hefðu orðið af völdum e/s E. ........ Stefndi í héraði, sem eigi kom fyrir dóm, er mál var þingfest, sann- ar lögmæt forföll. .........0000200 enn een Skoðunar- og matsgerð eigi talin veita örugga sönnun fyrir því, að seld vara hefði verið gölluð og ósamningshæf, þar sem seljanda hafði ekki verið veitt færi á að hafa fyrirsvarsmann af sinni hendi viðstaddan framkvæmd hennar. ........000000000.0 0... Kaupendur vélbáts töldu leynda galla hafa verið á bátnum, er þeir keyptu hann. Þetta var ekki talið sannað, enda hafði hvorki verið leitað álits kunnáttumanna um þetta efni né menn, sem framkvæmt höfðu viðgerð á bátnum, um það spurðir. ........ b) Opfnber mál. Skýrsla lögreglumanns eigi gegn neitun ákærða næg sönnun þess, að bifreið hefði staðið tiltekinn tíma óhreyfð á götu í Reykja- VÍK. ......000000sss ss Með vætti lögreglumanns og annars vitnis var gegn neitun ákærða sannað, að hann hefði ekið gegn rauðu umferðarljósi inn á gatnamót Í Reykjavík. ........00000000 0... nn nn Með játningu ákærða og reyndum málsins var sannað, að hann hefði ekki, er hann yfirgaf bifreið sína, gert fullnægjandi ráðstaf- anir til varnar því, að bifreiðin færi af stað sjálfkrafa eða af völdum aðvífandi manna. ......0..0000. renn A ók bifreið sinni á hóflegum hraða í kaupstað og var kominn yfir mið gatnamót, er önnur bifreið kom með miklum hraða frá hægri. Eigi var sannað, að A ætti nokkra sök á árekstri, sem varð milli bifreiðanna, og var hann því sýkn dæmdur. ........ Í ljós var leitt, að Mjólkursamsalan í Reykjavík hafði tekið við frá mjólkurbúum til gerilsneyðingar og sölu mjólk, sem áður hafði verið hituð og gerlamagn hennar þannig rýrt nokkuð. Sönnur þóttu hins vegar að því leiðdar, að mjólkurstöðvarstjór- anum hefði ekki verið kunnugt, hvort mjólk, sem hann hverju sinni tók við, hafði sætt slíkri meðferð eða ekki. .............. 322 339 378 467 486 503 664 29 29 32 37 CXLVI Efnisskrá. Bls. Í opinberu máli út af bifreiðarslysi, sem mannsbani hafði hlotizt af, var vættis vitna um aðdraganda slyssins ekki kostur. Varð því að leggja skýrslur ákærðu þar um til grundvallar dómi í málinu. 128 A hafði í náttstað sínum klæðzt fötum annars manns, en skilið sín föt eftir, og notaði hann föt þessi, unz lögreglan handtók hann. Eigi var tekið mark á skýrslu hans um, að hann hefði ætlað að skila fötunum aftur, og var honum dæmd refsing fyrir þjófnað. 273 Sannað með vætti vitna, að forstöðumaður veitingahúss hleypti gestum inn í húsið eftir lögboðinn lokunartíma. .............. 283 Fiskveiðabrot sannað með mælingum varðskipsforingja, en ákærði játaði ekki sök sína. .............2000..0. nn 303 A hafði leyft B far á vörupalli bifreiðar sinnar. Skömmu síðar fannst B á götu, þar sem bifreiðin hafði ekið um, og var hann lemstr- aður til ólífis. A kvaðst ekki hafa orðið þess var, er B fór af bifreiðinni. Vitni voru engin að atburðum þessum, og urðu or- sakir slyssins því ekki kunnar. Óhappatilviljun eða ógætni B sjálfs gat verið um að kenna. ..........0000. 0... 306 Sönnur brast fyrir því, að vélstjóri, er annaðist fyllingu olíugeyma skips, ætti sök á eldsvoða, sem þá kom upp í skipinu. Var hann því sýkn dæmdur af ákæru um brot á XVIII. kafla laga nr. 19/ 1940 og sjómannalögum nr. 41/1940. .........000.00. 0000... 311 Togaraskipstjóri var samkvæmt skýrslu varðskipsforingja sakaður um ólöglegar veiðar í landhelgi. Staðarákvörðun varðskipsfor- ingjans, sem lá til grundvallar ákærunni, byggðist á láréttri hornmælingu og áttavitamiðun. Forstöðumaður Stýrimanna- skólans framkvæmdi athugun á staðarákvörðun þessari og lét í ljós það álit, að svo mikil skekkja kynni að hafa verið á átta- vitamiðuninni, að togarinn hefði getað verið á landhelgislínunni eða utan við hana á þeim tíma, sem máli skipti. Ákærði var sýkn dæmdur, ........200.00. 000. 317 Lögreglumenn framkvæmdu leit í leigubifreið og fundu þar eina brennivínsflösku. Bifreiðarstjórinn, sem eigi var undir sérstök- um grun um áfengissölu og hafði ekki áður verið sakaður um slíkt brot, kvaðst nokkru áður hafa fengið vínflösku að láni hjá bróður sínum og væri umrædd flaska ætluð honum í stað- inn. Bróðir bifreiðarstjórans staðfesti frásögn hans um flösku- lánið. Að svo vöxnu máli var bifreiðarstjórinn talinn hafa fært gild rök að því, að hann hefði ekki ætlað til sölu áfengi það, sem hjá honum fannst, sbr. lög nr. 47/1951. .........0..0000.0... 423 Kona féll á götu í Reykjavík og slasaðist. Með framburði hennar og öðrum gögnum var talið sannað, að slysið hefði hlotizt af gá- lausum akstri bifreiðar, enda þótt ökumaður hennar staðhæfði, að konan hefði ekki orðið fyrir bifreiðinni. .................. 425 A ók bifreið að næturlagi aftan á þrjá vegfarendur, sem allir hlutu meiðsl. Áður en slysið varð, kvað A bifreið hafa ekið á móti Efnisskrá. CXLVII sér með mjög sterkum ljósum, sem hefðu blindað hann, er þau féllu framan í hann. En þar sem hvorki A né aðrir gátu gefið nokkra lýsingu á bifreið þessari, var ekki talið sannað, að um bifreið B hefði verið að tefla, enda þótt leitt væri í ljós, að hún hefði um þetta leyti með ólöglegum ljósabúnaði orðið á leið A. ........000020 0000 A játaði á sig innbrot í verzlunarhús og stuld tiltekins magns af vörum. Starfsmenn verzlunarinnar töldu meira hafa horfið af varningi úr verzluninni en ÁA kvað sig hafa haft á brott þaðan, og var framburður þeirra um það efni lagður til grundvallar dómi um skaðabótakröfur á hendur A. ........200000.. 000. 0. Framburður bifreiðarstjóra, sem valdur var að slysi, um, að bif- reiðin hefði ekki látið að stjórn vegna bilunar í stýrisbúnaði hennar, lagður til grundvallar úrlausn sakarefnis. ............ Fiskveiðabrot sannað með mælingum varðskipsforingja og játningu sökunauts. ..........00000.0. nes Lögreglumaður framkvæmdi leit í leigubifreið og fann í henni 5 flöskur af áfengi. Af áfengi þessu kvað bifreiðarstjórinn bróð- ur sinn eiga 3 flöskur, en farþega, sem verið höfðu í bifreiðinni, 2 flöskur, Bróðir bifreiðarstjórans kvaðst hafa beðið hann að kaupa fyrir sig áfengi, en framburður hans um greiðslu kaup- verðsins var á reiki. Farþegar þeir, sem í bifreiðinni höfðu verið, neituðu því í fyrstu, að þeir hefðu átt víinföng í vörzlu bifreiðarstjórans. Fyrir dómi skýrðu tveir þeirra hins vegar svo frá, oð þeir hefðu átt þar 2 vínflöskur. Þann framburð sinn tóku þeir síðan aftur og kváðust hafa borið rangt um þetta atriði samkvæmt beiðni bifreiðarstjórans. Hann játaði þá sök sína í því efni og að hann ætti umræddar flöskur sjálfur. Að svo vixnu máli hafði bifreiðarstjórinn ekki fært rök að því, að hann hefði ekki ætlað áfengi það, sem hjá honum fannst, til sölu, sbr. lög nr. 4T/1951. ......02.200000 0 Lögreglumenn komu að bifreið, þar sem hún stóð kyrr á vegi í grennd við Reykjavík. A, sem sat ölvaður undir stýri bifreiðar- innar, kvað annan mann hafa ekið henni. Eigi tókst A að gera neina sennilega grein fyrir manni þessum, og var af öllum at- vikum talið víst, að A hefði sjálfur ekið bifreiðinni. .......... Varðskip veitti eftirför tveimur togurum, sem grunaðir voru um ólöglegar veiðar í landhelgi, en toguðu þó í mismunandi fjar- lægð frá landi. Dufl, sem varðskipið setti út, meðan á eftirför- inni stóð, reyndist vera 0.4 sm innan landhelgislinu, og sam- kvæmt samhljóða, eiðfestum framburði fjögurra skipverja varð- skipsins hafði duflið verið sett út í kjölfar togara. En eins og á stóð, þótti óvarlegt að telja nægilega sannað, að duflinu hefði verið lagt í kjölfar þess togarans, sem fjær var landi. Skipstjóri á því skipi var því sýkn dæmdur, enda var sök hans ekki sönn- Bls. 427 452 462 490 498 532 CXLVIII Efnisskrá. uð með öðrum hætti. ...............0.%0000. nn Ólöglegur umbúnaður veiðarfæra togara, sem varðskip kom að í landhelgi, sannaður með skýrslu varðskipsforingja og játningu sökunauts. ................22002 sr Í sama máli þótti ásigkomulag veiðarfæra togarans og fisks í vörpu hans benda mjög til þess, að hann hefði verið að veiðum í land- helgi. Fyrir því þótti þó ekki fram komin full sönnun, þar sem enginn varðskipsmanna virtist hafa séð togarann draga vörpuna eða innbyrða hana. .............00.000...00. rr Varðskip setti út dufl, þar sem það stöðvaði togara, er grunaður var um veiðar í landhelgi. Niðurstaða athugunar, er skólastjóri Stýrimannaskólans framkvæmdi á mælingum, sem stjórnendur varðskipsins gerðu við dufl þetta, var sú, að tökustaður togar- ans varð ekki ákveðinn með öruggri vissu. Að svo vöxnu máli og þar sem öruggar skýrslur komu ekki fram um siglingu tog- arans á þeim tíma, sem máli skipti, þótti óvarlegt að telja sannað, að togarinn hefði verið að veiðum í landhelgi. ........ Tilraun. Maður braut rúðu í búðardyrum í því skyni að fara þar inn til þjófn- aðar, en var tekinn höndum, áður en hann fengi frekara að- hafzt. Honum var dæmd refsing samkvæmt 244. gr. sbr. 20. gr. laga nr. 19/1940. ............0000..e ess Tómiætisverkanir. Sjá aðgerðaleysisverkanir. Umboð. Vefengt umboð lögfræðings til að fara með mál fyrir héraðsdómi. .. Umferðarlög. Sjá bifreiðar. Umferðarréttur. Vegamálastjóri afhenti landeiganda til eignar og umráða vegar- spotta, sem áður hafði verið hluti þjóðvegar. A hafði reist íbúð- arhús og starfhýsi við veg þenna, sem var eini vegurinn að þeim húsum. Er landeigandi hóf að rjúfa veginn, fékk A lagt lögbann við því verki. Krafa hans um staðfestingu lögbannsins var tekin til greina með skírskotun til almennra lagaraka svo og 40. gr. laga nr. 34/1947 og 11. gr. laga nr. 66/1913 sbr. 16. gr. laga nr. 24/1952. ......00.00vener rr Uppboð. Annar tveggja sameigenda fasteignar krafðist þess, að sameigninni yrði slitið með sölu eignarinnar á opinberu uppboði. Uppboðs- haldari kvað upp úrskurð í málinu hinn 27. maí 1950. Hinn 27. Bls. 537 586 586 590 452 301 375 Efnisskrá. CKLIX nóvember 1950 var úrskurðinum áfrýjað til Hæstaréttar að fengnu áfrýjunarleyfi 31. október s. á. Nú var 2. mgr. 4. gr. laga um nauðungaruppboð nr. 57/1949 skýrð þannig, að hún tæki til máls þessa. Af því leiddi, að liðinn var sá frestur, er heimilt var að veita áfrýjunarleyfi, þegar það var veitt. Var málinu því vísað frá Hæstarétti. .............0.2...00000 00. 000. Staðfestur úrskurður skiptaréttar um sölu húseignar dánarbús, sem var undir opinberum skiptum, á opinberu uppboði. ............ Upphlaup. Upphlaup varð við Alþingishúsið, og gerðu upphlaupsmenn árás á Alþingi, sem var að störfum. Með því að öryggi og starfsfriði Alþingis og þar með sjálfræði þess var hætta búin af árásinni, var þátttaka í henni, meðan alþingismenn voru saman komnir, brot á ákvæðum 1. mgr. 100. gr. laga nr. 19/1940. Þar sem árásin var framin af mannsöfnuði í upphlaupi, varðaði þátttaka í henni einnig við 107. gr. sömu laga samkvæmt lögjöfnun. Árás á lög- gæzlulið það og einstaka lögreglumenn, sem voru Alþingi til varnar, meðan upphlaupið stóð yfir, varðaði einnig við sömu lagagreinar, Sautján menn urðu sekir við framangreind refsi- ákvæði, og var mismunandi saknæm þátttaka þeirra metin eftir hlutdeildarreglum samkvæmt 22. gr. laga nr. 19/1940. ........ Upptaka eignar. Upptaka dæmd á afla og veiðarfærum togara, er verið hafði að ó- löglegum veiðum í landhelgi. ..............20.0 000. v nn. 303, Fjármálaráðherra höfðaði á bæjarþingi einkamál til upptöku eign- ar, sem hann taldi hafa verið dregna undan eignakönnun þeirri, sem framkvæmd var samkvæmt ákvæðum II. kafla laga nr. 67/1947, Þar sem með slík mál skal fara að hætti opinberra mála samkvæmt ákvæðum laga nr. 27/1951, var málinu vísað frá bæjarþingi. .........0.200202 0000 nn nr Áfengi fannst í leigubifreið, og tókst bifreiðarstjóranum eigi að færa rök að því, að hann hefði ekki ætlað það til sölu, sbr. lög nr. 47/1951. Vínföng þessi voru því samkvæmt 2. gr. nefndra laga dæmd upptæk til ríkissjóðs. ...........2.00.0 0 Úrskurðir. Úrskurður héraðsdóms um frávísun sakarefnis að hluta var kærður til Hæstaréttar, Við athugun kærumálsins komu í ljós slíkir megingallar á málatilbúnaði og málflutningi í héraði, að úr- skurðurinn og öll meðferð málsins í héraði voru ómerkt og mál- inu vísað frá héraðsdómi. ............2..0.ve. sen Áfrýjanda veittur frestur gegn andmælum stefnda. ................ Úrskurður héraðsdóms, þar sem hrundið var kröfu málsaðilja um Bls. 162 394 190 490 388 498 122 356 CL Efnisskrá. framlagningu skjala, var kærður til Hæstaréttar. Vegna galla á málatilbúnaði og málflutningi í héraði af hendi stefnanda voru öll meðferð málsins þar og hinn kærði úrskurður ómerkt og málinu vísað frá héraðsdómi. ...................0000... 0... Úrskurður héraðsdóms um öflun sakargagna samkvæmt 120. gr. laga nr. 85/1936 sætir ekki kæru til Hæstaréttar. .............. Kærumáli frestað sjálfkrafa vegna áfrýjunar aðalmálsins. ........ Úrskurður gerðardóms um bætur vegna vanefnda á námssamningi felldur úr gildi af þeim sökum, að gerðardómendur höfðu ekki gætt löglegra sjónarmiða við ákvörðun bótanna. .............. Útburðargerðir. A hafði samkvæmt heimild sýslumanns nytjað þjóðjörð frá eignar- jörð sinni, en aldrei flutt þangað búferlum. Þessi nýting varð ekki talin leiguliðaábúð að lögum, sbr. VIII. kafla laga nr. 116/1943 og 19. og 25. gr. laga nr. 87/1933. A var því skylt að láta af þessum jarðarafnotum samkvæmt uppsögn sýslumanns. Krafa sýslumanns um útburð Á var þegar af þeirri ástæðu tek- in til greina. ................0.000 00 Útivist aðilja. 1. Áfrýjandi sótti ekki dómþing í Hæstarétti. Útivistardómur. .... er 24, 98, 171, 337, 338, 385, 516, 517, 627, 2. Stefndi sótti ekki dómþing í Hæstarétti. Mál flutt skriflega sam- kvæmt 1. tölulið 38. gr. laga nr. 112/1935. 171, 328, 553, 555, 557, 3. Stefndi sótti þing í héraði, þegar mál var þingfest, en er það síð- ar var tekið fyrir, kom hann ekki fyrir dóm, og var málið þá tekið til dóms samkvæmt kröfu stefnanda. Stefndi krafðist end- urupptöku málsins, en sú krafa hans var ekki tekin til greina, þar sem hún var ekki studd þeim rökum, að neinar þær nauð- synjar, sem taldar eru í 9. gr. laga nr. 85/1936, sbr. 4. mgr. 118. gr. sömu laga, hefðu bannað honum þingsókn. ................ 4. Stefndi A kom ekki fyrir dóm í héraði, er mál var þingfest, og var málið dæmt í samræmi við kröfur stefnanda. A áfrýjaði málinu. Hann kvaðst ekki hafa sótt þing í héraði af þeim sökum, að honum hefði verið ókunnugt um, hvenær málið yrði þingfest, enda hefði þingfestingardags eigi verið getið í eftirriti því af stefnu, er stefnuvottar afhentu honum. Að svo vöxnu máli voru héraðsdómur og öll meðferð málsins í héraði ómerkt og málinu vísað frá héraðsdómi samkvæmt kröfu A. ........ 359, 553, 555, Stefndi, sem eigi kom fyrir dóm í héraði, er mál var þingfest, sannaði, að lögmæt forföll hefðu bannað þingsókn hans, sbr. 9. gr. og 4. mgr. 118. gr. laga nr. 85/1936. Krafa hans um endurupp- töku málsins var því tekin til greina. ..................00.0... Bls. 399 411 595 596 322 693 661 557 486 Efnisskrá. Útsvör. Sjá skattar og gjöld. Valdstjórn. Af hendi mannsafnaðar í upphlaupi voru árásir gerðar á Alþingi, sem var að störfum. Þátttakendum í árásum þessum var dæmd refsing samkvæmt 1. mgr. 100. gr. laga nr. 19/1940 og 107. gr. sömu laga samkvæmt lögjöfnun. Vangeymsla. Sjá aðgerðaleysisverkanir. Varðhald. Sjá refsingar. Varðskip ríkisins. Sjá stjórnsýsla. Varnarþing. a) Einkamál. Mál varðandi byggingu jarðar höfðað á varnarþingi, þar sem jörðin liggur. .......00000000. 00 Maður, búsettur á Snæfellsnesi, sækir þrjá menn, sem einnig voru búsettir þar í héraði, á bæjarþingi Reykjavíkur í máli, varðandi gildi samninga. ...............02. 00 Mál til heimtu bjarglauna úr hendi útgerðarfyrirtækis í Neskaup- stað höfðað á bæjarþingi Reykjavíkur, og hæstaréttarlögmanni í Reykjavík stefnt fyrir hönd útgerðarfyrirtækisins. .......... Mál á hendur A, búsettum í Reykjavík, og B, búsettum í Vestmanna- eyjum, rekið fyrir bæjarþingi Reykjavíkur. ...........0.00..... Mál, sem höfðað hafði verið gegn Síldarverksmiðjum ríkisins fyrir sjó- og verzlunardómi Siglufjarðar, síðar með samkomulagi að- ilja flutt fyrir sjó- og verzlunardóm Reykjavíkur, ............ b) Opinber mál. Mál togaraskipstjóra, sem tekinn var að veiðum í landhelgi suður af Langanesi, dæmt í Neskaupstað. ........0.0.0.0000.. Mál togaraskipstjóra, sem sakaður var um veiðar í landhelgi undan Ingólfshöfða, dæmt í Vestmannaeyjum. ............0...00. Mál togaraskipstjóra, sem tekinn var að landhelgisveiðum undan Mýrnatöngum, dæmt í Vestmannaeyjum. ..........0..00000... Mál á hendur togaraskipstjóra, sem sakaður var um veiðar í land- helgi undan Dyrhólaey, dæmt í Vestmannaeyjum. ............ Sakadómur Seyðisfjarðar fer með og dæmir mál á hendur skip- stjóra, sem sakaður var um landhelgisveiðar suður af Langa- NESI. 20.00.0000 Mál togaraskipstjóra, sem sakaður var um veiðar í landhelgi austan Ingólfshöfða, dæmt í Vestmannaeyjum. CLI Bls. 80 370 664 686 303 317 490 537 586 CLII Efnisskrá. Veð. Sjá lögveð, sjóveð. Vegir. Þjóðvegur var á svæði lagður af nýju til þess að losna við beygju, sem á honum hafði verið. Þar sem vegarspotti sá, sem beygjuna hafði myndað, taldist ekki lengur til þjóðvegarins, var hann af vegamálastjórninni afhentur landeiganda til eignar og umráða. Landeigandi ákvað síðan að rjúfa veginn á þessu svæði og hóf það verk. A hafði byggt íbúðarhús og starfhýsi á þessum slóð- um, og var gamli vegurinn eini vegurinn að húsum þessum. Á vildi því ekki una aðgerðum landeigandans og fékk lagt lög- bann við rofi vegarins. Lögbannið var staðfest samkvæmt kröfu A með skírskotun til 40. gr. laga nr. 34/1947, 11. gr. laga nr. 66/1913 sbr. 16. gr. laga nr. 24/1952 svo og almennra lagaraka. Veiði. Sjá lax- og silungsveiði. Veitingahús. Erlendur ríkisborgari, er eigi hafði atvinnuleyfi, rak veitingahús í Reykjavík. Honum var dæmd refsing samkvæmt 6. sbr. 9. gr. laga nr. 39/1951. ......0.202020.0ne eens A var aðalráðamaður um rekstur veitingahúss og naut hagnaðar að hálfu af rekstrinum. Honum var því skylt að annast um, að veitingaleyfis væri aflað til rekstrarins, en það hafði ekki verið gert. A var því dæmd refsing samkvæmt 2. gr. sbr. 1. mgr. 15. gr. laga nr. 21/1926. .........200000 enn A, sem veitti veitingahúsi forstöðu, enda þótt hann hefði eigi veit- ingaleyfi, seldi þar um skeið áfengi milli kl. 4 og T á laugar- dögum og sunnudögum. Þá var og sannað, að áfengi hafði verið veitt í veitingahúsi þessu eftir lögboðinn lokunartíma. Af þessu efni var A dæmd refsing eftir ákvæðum 32. gr. laga nr. 33/1935 samkvæmt lögjöfnun og 10. gr. reglugerðar nr. 126/1945. ...... A, sem eigi hafði veitingaleyfi, en veitti veitingahúsi eigi að síður forstöðu, lét áfengi af hendi til brotthafnar úr veitingahúsinu og neyzlu utan þess. Þetta atferli varðaði A við 32. gr. laga nr. 33/1935 samkvæmt lögjöfnun, ..........002000 0000 Forstöðumaður veitingahúss í Reykjavík hleypti gestum inn á skemmtanir þar eftir lögboðinn lokunartíma veitingahússins, og varðaði það atferli við 79. sbr. 96. gr. lögreglusamþykktar Reykjavíkur nr. 2/1930. .....0200200000nn nr A gerðist aðili að samningi um afnot húsnæðis til veitingastarf- semi. Er í ljós kom, að samþykki stjórnvalda til slíkra nota húsnæðisins var ekki fyrir hendi, höfðaði A mál og krafðist riftingar samningsins og skaðabóta fyrir atvinnumissi. Eigi voru efni til þess að taka skaðabótakröfu þessa til greina, þar sem Bls. 375 283 283 283 283 283 Efnisskrá. GLIII í ljós var leitt, að A hafði ekki veitingaleyfi og því engan rétt til að reka veitingastarfsemi, sbr. 2. og 7. gr. laga nr. 21/1926. Manni dæmd refsing samkvæmt 1. mgr. 17. gr. sbr. 1. mgr. 37. gr. laga nr. 33/1935 fyrir neyzlu áfengis í veitingahúsi. ............ Verðlagslöggjöf. Tveimur mönnum dæmd refsing samkvæmt 1. mgr. 4. gr. sbr. 3. mgr. 19. gr. laga nr. 35/1950 og 2. mgr. 17. gr. sbr. 2. mgr. 39. gr. reglugerðar nr. 82/1947 fyrir að selja dráttarvél ásamt fylgi- tækjum of háu verði, sbr. tilkynningu Viðskiptanefndar um hámarksálagningu nr. 37 frá 31. desember 1947. Þeim var og dæmt að endurgreiða kaupanda þann hluta kaupverðsins, sem þeir höfðu ólöglega af honum haft, kr. 14881.09. .........2.... Vettvangsmál. Dómur og málsmeðferð fyrir vettvangsdómi frá þingfestingu ómerkt vegna ýmissa galla á meðferð málsins. .........0..0....00... Hæstiréttur hratt kröfu um vísun máls frá landamerkjadómi, „enda mundi meðferð þess vera sú sama, hvort heldur farið væri eftir II. eða III. kafla laga nr. 41/1919.“ .......0.000 000 Vextir. Krafizt 5% vaxta, og þeir dæmdir, ..........00.00. 00... 00... 71, Krafizt 574% vaxta, og þeir dæmdir. ..........0...020.00 000... Krafizt 6% vaxta, og þeir dæmdir, ........0..0..00.0 000... 5, 11, 25, 87, 276, 328, 339, 348, 357, 368, 370, 416, 467, 470, 488, 503, 683, Vextir dæmdir frá útgáfudegi sáttakæru eða stefnu til héraðsdóms samkvæmt kröfu þar um. .... 25, 71, 276, 339, 368, 370, 467, 503, Vextir dæmdir aðeins frá útgáfudegi stefnu, þó að þeirra væri kraf- izt frá fyrri tíma, .......020000 000 87, Vextir dæmdir frá fyrra tímamarki en útgáfudegi sáttakæru eða stefnu samkvæmt kröfu aðilja. ..........00000000 0... sn 5, 11, 348, 357, 416, 470, 488, 596, 664, Vaxta ekki krafizt, og þeir því ekki dæmdir. ...............0.00... Viðskiptatilkynningar. Sjá aðgerðaleysisverkanir. Vinnusamningar. Vélsmiðjan A á Ísafirði gerði hinn 14. desember 1946 samning við B um vélvirkjanám hans. Námssamningur þessi var síðan stað- festur af iðnaðarfulltrúum og lögreglustjóra lögum samkvæmt. Í júlímánuði 1945 hafði það orðið samkomulag A og þáverandi nemenda hans, er gilti til ársloka 1946, að kaup nemendanna skyldi ákveðið með sama hætti og kaup járniðnaðarnemenda í Bls. 328 348 527 545 156 596 664 686 683 328 686 545 CLIV Efnisskrá. Reykjavik. Þá höfðu iðnaðarfulltrúar hinn 31. ágúst 1945 sett og birt ákveðin skilyrði varðandi kaup og kjör iðnnema fyrir áritun iðnnámssamninga af þeirra hendi. Hvorki áðurgreint samkomulag né kjaraákvæði iðnaðarfulltrúanna gátu helgað B rétt til meiri launa en ákveðin voru í námssamningi hans, enda varð ekki séð, að iðnaðarfulltrúarnir hefðu með samþykki sínu á honum brotið lög. .........2..0.0200 0. Prentsmiðjan A gerði við B samning um prentiðnarnám B. Náms- tími var ákveðinn 4 ár og vinnutími B í prentsmiðjunni 48 stundir á viku, Vinnutíminn skyldi þó einungis vera 42 stundir á viku, er B stundaði iðnskólanám, en kaup þó haldast óbreytt. Gert var ráð fyrir, að B gengi í iðnskólann alla vetur námstím- ans. Nú lauk hann þessu skólanámi á þremur vetrum og vann því fullan vinnutíma, 48 stundir á viku, í prentsmiðjunni síðasta veturinn. Þar sem ætla varð, að kaup B hefði verið við það miðað, að vinnutími hans yrði hinn sami alla veturna, var prentsmiðjunni dæmt að greiða honum sérstaklega fyrir vinnu- aukann. .........0%..0000 00 Skipstjóra dæmdar bætur vegna fyrirvaralausrar brottvikningar úr starfi, .....0.......0...0 00 Úrskurður gerðardóms um bætur vegna vanefnda á námssamningi felldur úr gildi, sökum þess að gerðardómendur höfðu ekki gætt réttra sjónarmiða við ákvörðun bótanna. ............0000.... Iönfræðsluráð staðfestir námssamning við 15 ára gamlan nemanda. Vitni. Vætti eins lögreglumanns var eigi gegn neitun ákærða næg sönnun bess, að bifreið hefði staðið óhreyfð tiltekinn tíma á götu í kaupstað. ..........0.0.00000. 0... Þrátt fyrir neitun ákærða var vætti lögreglumanns og annars vitnis næg sönnun þess, að ákærði hefði ekið gegn rauðu umferðar- ljósi inn á gatnamót. ...........0.0000.000. 0 Synjun vitnaleiðslu í máli, sem áfrýjað hafði verið til Hæstaréttar. Vitni bera um skiptingu rekaviðar milli eiganda rekaitaks og ábú- anda rekajarðar, sem hirti rekann. ................000000.... Lögreglumenn og önnur vitni bera um atburði í sambandi við upp- hlaup við Alþingishúsið og þátttöku einstakra manna í því. .... Tveir lögreglumenn gáfu skýrslu um ólöglegar athafnir nokkurra manna, er þeir báru ekki kennsl á. Lögreglumennirnir lýstu því síðan fyrir dómi, að þeir hefðu síðar þekkt A sem einn þessara manna, en A bar staðfastlega af sér allar sakir. Lögreglumenn- irnir höfðu ekki verið látnir benda á A í hópi manna. Að svo vöxnu máli þótti varhugavert að fulltreysta skynjan þeirra um, að A hefði verið að umræddu verki, og var hann því sýkn dÆMdAUr, .......0..00 0 Bls. 71 368 470 596 622 29 29 7 87 190 Efnisskrá. CLV Bls. Vitni, sem bar um atburði í sambandi við upphlaup, var ekki eiðfest. 190 Með vætti eiðfestra vitna var sannað, að áfengi var veitt í veit- ingahúsi eftir lögboðinn lokunartima. ............00.00...00.0.. 283 Sannað var með vætti eiðfestra vitna, að forstöðumaður veitinga- húss hleypti fólki inn á skemmtanir þar eftir lögboðinn lokun- artíma. Dómari í opinberu máli lætur heitfestingu vitna undan falla. ...... 283 Dómari, sem fór með rannsókn út af banaslysi, spurði konu eina um vitneskju ungrar kjördóttur hennar um atvik, er máli skiptu. Fundið var að því, að skýrsla var ekki tekin af stúlkubarninu SJÁlfU. ......0....0..002 306 Fundið að því, að vélstjóri, sem haft hafði umsjón með fyllingu oliugeyma skips, er eldur kom upp Í skipinu, hafði verið spurður fyrir sjódómi sem vitni um sakaratriði. ...................... 311 Með vætti starfsmanna veræzlunar, þar sem innbrotsþjófnaður hafði verið framinn, þótti sannað, að meira af vörum hefði horfið en ákærði játaði að hafa haft á brott þaðan, og var það lagt til grundvallar dómi um skaðabætur úr hendi ákærða. .......... 452 Með vætti skipverja vélbáts þótti sannað, að spjöll á veiðarfærum vélbátsins hefðu orðið af völdum tiltekins skips. .............. 467 Synjun frests til vitnaleiðslu. ............0.00.0.0 nn 477 Manni dæmd refsing samkvæmt 142. sbr. 1. mgr. 22. gr. laga nr. 19/1940 fyrir að fá vitni til að gefa rangar skýrslur fyrir dómi. 498 Vitnum eigi heimilað að staðfesta framburði sína með eiði eða drengskaparheiti, sbr. 1. tölulið 2. mgr. 127. gr. laga nr. 85/ 1936. .........02..00000 0. 510, 643 Aðili máls kærði til Hæstaréttar úrskurð héraðsdómara um, að vitni skyldi greidd þóknun, að fjárhæð kr. 25.00. Kærumálinu var vísað frá Hæstarétti, sbr. 2. mgr. 24. gr. laga nr. 112/1935. 518 Vitni dæmt heimilt gegn andmælum málsaðilja að staðfesta fram- burð sinn með eiði. ...........00.000.0. 00. 645 Geðbilaður maður, sem varð fyrir bifreið, gat enga lýsingu gefið á Þeim atburði. ...........2.......0.00 0. 648 Víxilmál. Víxlar. A höfðaði víxilmál gegn útgefanda eigin víxils til heimtu víxilfjár- hæðarinnar. Víxill þessi var gefinn út til handa banka. Á hann var ekkert framsal ritað, og þar sem A tókst ekki heldur á ann- an hátt að sanna rétt sinn til hans, var krafa stefnda um sýknu í málinu tekin til greina. ..............2.0.00 0... 158 Víxilskuldarar dæmdir í víxilmáli til greiðslu víxilfjárhæðar. .. 357, 488 Yfirvöld. Sjá dómarar, lögreglumenn, stjórnsýslumenn. CLVI Efnisskrá. Þjófnaður. A fór inn um opinn glugga mannlausrar íbúðar og stal þar pen- ingakassa með um 7000 krónum og hafði eytt þar af 3000 krón- um, er hann var handtekinn. Honum var samkvæmt 244. gr. laga nr. 19/1940 dæmt fangelsi 4 mánuði, og sviptur var hann réttindum samkvæmt 3. mgr. 68. gr. sömu laga. A var ölvaður, er hann framdi þjófnaðinn, og hafði margsinnis áður orðið sekur um ölvunarbrot, Honum voru því samkvæmt 1. mgr. 64. gr. laga nr. 19/1940 bönnuð kaup og neyzla áfengis 4 ár frá lokum dæmdrar refsivistar. ..........2...00200...0 A tók í náttstað sínum föt annars manns, en skyldi sín eigin föt eftir. A, sem notaði umrædd föt, unz hann var handtekinn, kvaðst hafa ætlað að skila þeim aftur. Eigi var tekið mark á þeirri staðhæfingu hans, og var honum dæmd refsing samkvæmt 244. gr. laga nr. 19/1940. ..............00.. ss Manni dæmt fangelsi 3 ár fyrir ýmis afbrot, m. a. samkvæmt 244. gr. laga nr. 19/1940 fyrir að fara við annan mann inn um opinn glugga verkstæðishúss eins og stela þar tveimur hjólbörðum. .. Manni dæmd refsing samkvæmt 244. gr. laga nr. 19/1940 fyrir þjófnað á vetrarfrakka. ..........2.0.0002. 0... Manni dæmd refsing samkvæmt 244. gr. laga nr. 19/1940 fyrir inn- brotsþjófnað svo og fyrir tilraun til innbrotsþjófnaðar sam- kvæmt 244. sbr. 20. gr. sömu laga. .......0.2000 00 s.n Ærumeiðingar. Sjá meinyrði. Ökuleyfi. Sjá atvinnuréttindi, bifreiðar. Ölvun. Sjá áfengislagabrot, bifreiðar. Örorka. Örorkubætur dæmdar. ...........0200.... Öryggisráðstafanir. Maður, sem margsinnis hafði orðið sekur um ölvunarbrot, framdi þjófnað í ölæði. Honum var dæmd refsing samkvæmt 244. gr. laga nr. 19/1940, og samkvæmt 1. mgr. 64. gr. sömu laga voru honum bönnuð kaup og neyzla áfengis 4 ár frá lokinni úttekt refsingar. ............2..00.000. rðr Bls. 171 213 348 420 452 339