HÆSTARÉTTARDÓMAR ÚTGEFANDI HÆSTIRÉTTUR L. BINDI 1979 REYKJAVÍK FÉLAGSPRENTSMIÐJAN H/F MCMLXXKXII Reglulegir dómarar Hæstaréttar 1979. Ármann Snævarr. Forseti dómsins. Björn Sveinbjörnsson. Varaforseti dómsins. Benedikt Sigurjónsson. Logi Einarsson. Magnús Þ. Torfason. Sigurgeir Jónsson. Frá 1. ágúst 1979. Þór Vilhjálmsson. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. Registur. 1. MÁLASKRÁ. . Björn Baldursson f. h. Neytendaþjónustunnar gegn Gjaldheimtunni í Reykjavík. Útivistardómur ...... . Alexander Sigurðsson gegn Hilmari Ingimundarsyni. Útivistardómur. Ómaksbætur ..........00000...... . Ákæruvaldið gegn Guðbergi Jónasi Márussyni. Bif- reiðaárekstur. Brot gegn umferðarlögum .......... . Ákæruvaldið gegn X. Ávana- og fíkniefni. Ákæra um brot gegn lögum nr. 65/1974. Sýkna .......... . Ákæruvaldið gegn Kristjáni Árnasyni. Skjalafals .. . Gunnar Gunnarsson gegn Benedikt E. Guðbjarts- syni. Fjárnám ......00.0000000 0000 ene... . Ragnar Jónsson og Jóhann Jónsson gegn fjármála- ráðherra og landbúnaðarráðherra f. h. ríkissjóðs og Þingvallanefnd f. h, Alþingis. Jörð. Kaupréttur. Erfðaleiga ..........0.00000 0000. senn... . Hólmfríður Steinþórsdóttir og Ove Salomonsen gegn Svövu Þórðardóttur persónulega og fyrir hönd ófjárráða sonar hennar, Sigurðar Vilhjálmssonar, Steinari Vilhjálmssyni og Hilmi Vilhjálmssyni. Fast- eignakaup. Lögráðendur. Sératkvæði .............. . Ákæruvaldið gegn Hilmari Haraldssyni. Bifreiðar. Banaslys. Brot gegn umferðarlögum. .............. Búnaðarsamband Eyjafjarðar gegn bæjarsjóði Ak- ureyrar. Aðstöðugjald. Lögtak .............0..20... Ákæruvaldið gegn Óskari Guðmundssyni, Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum. Ítrekun Bílaleigan Miðborg h/f gegn dagblaðinu Tímanum. Útivistardómur. Ómaksbætur ..........0..000000... Fjármálaráðherra og ríkissaksóknari f. h. ríkissjóðs gegn Einari Ólafssyni og gagnsök. "Handtaka. Skaðabætur. Sératkvæði ...........2.000000 000... Fjármálaráðherra og ríkissaksóknari f. h. ríkissjóðs gegn Sveini Allan Morthens og gagnsök. Handtaka. Skaðabætur. Sératkvæði ...........200.0000000.... Fjármálaráðherra og ríkissaksóknari f. h. ríkissjóðs gegn Birnu Þórðardóttur og gagnsök. Handtaka. Skaðabætur. Sératkvæði .............000...00.00.. Þuríður Friðjónsdóttir gegn fjármálaráðherra og Dómur 1% 1% 1% 1% 1% 1% 2% 3% % % % % Bls. 5 17 21 32 62 72 78 104 122 vI 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 25. 26. 27. 28. 30. 31. 32. 34. Málaskrá ríkissaksóknara f. h. ríkissjóðs. Handtaka. Skaða- bótamál. Sýkna. Sératkvæði ...................... Sigfús J. Johnsen gegn Eignamiðluninni s/f og gagnsök. Fasteignaviðskipti. Söluþóknun .......... Sigfús Johnsen gegn Antoni Erlendssyni. Kærumál. Frávísunardómur staðfestur ...................... Helgi Guðmundsson, Guðmundur Sigurðsson og Þór- arinn Andrewsson gegn Steinþóri Ingvarssyni. Verk- samningur, Verðtrýgging ..................00..... Gísli Einar Gunnarsson gegn Ársæli Björgvinssyni og Sigurði Guðmundssyni til réttargæslu. Lóðarrétt- indi. Riftun. Afsal ..................... 00. Ákæruvaldið gegn Vigfúsi Ingólfssyni. Brot gegn 1. mgr. 220. gr. alm. hegningarlaga. Manndráp af gá- leysi 22.00.0020. Sigfús J. Johnsen gegn Brynjólfi Kjartanssyni, Upp- boð. Skuldabréf. Greiðslufall. Geymslugreiðsla. Sér- atkvæði lll... Gjaldheimtan í Reykjavík gegn Rafmagnsveitum ríkisins. Fasteignaskattur .........0.....0..0000.. - Krossvík h/f gegn Pétri Gissurarsyni. Máli vísað frá Hæstarétti ......................0 000 Krossvík h/f gegn Jóhanni Kristjánssyni. Máli vísað frá Hæstarétti ................0.4.. 0. Krossvík h/f gegn Sigurði Arnari Aðalsteinssyni. Máli vísað frá Hæstarétti ................0.%..... Krossvík h/f gegn Edvard Kristjánssyni, Máli vísað frá Hæstarétti ................0....0...0 Krossvík h/f gegn Hilmari Ólafssyni. Máli vísað frá Hæstarétti ...................0.0..0. 00 . Ólafur Finsen; Hilmar Bendtsen, Birgir Ágústsson og Ferðaskrifstofan Saga gegn Grand Metropolitan Hotels Ltd. og gagnsök. Skuldamál. Hlutafélag. Áfrýjun. Útivist aðaláfrýjanda ................... Ákæruvaldið gegn Halldóri Erni Magnússyni. Kæru- mál. Kyrrsetning samkv. 144. gr. laga nr. 74/1974 Ákæruvaldið gegn Þorvaldi Bergmann Björnssyni. Kerumál. Kyrrsetning samkv. 144. gr. laga nr. T4/ 1974 ............ Ákæruvaldið gegn Geir Guðmundssyni. Kærumál. Kyrrsetning samkv. 144. gr. laga nr. 74/1974 ...... „ Ákæruvaldið gegn Gísla Grétari Sigurjónssyni. Kærumál. Kyrrsetning samkv. 144. gr. laga nr. Tá4/ 1974 ..........0. Ákæruvaldið gegn Hrafnkeli Óskarssyni. Kærumál. Kyrrsetning samkv. 144. gr. laga nr. 74/1974 ...... Dómur % Ð Lon þa 2 ti 1% 1% 1 % to sa ts 8 141 158 164 167 193 211 219 224 226 228 231 233 259 263 36. 37. 38. 39. 40. 42. 44. Málaskrá . Seltjarnarneskaupsiaður gegn Steindóri Árnasyni. Kærumál. Frávísunarðómur úr gildi felldur ........ Búnaðarbanki Íslands, Mosfellssveit, gegn Kristjáni Finnssyni og Brynjólfi Markússyni. Kærumál. Áskorunarmál. Frávísun frá héraðsdómi staðfest .. Ákæruvaldið gegn Sigmundi Þór Símonarsyni. Bif- reiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum. Ítrekun ........2...00000 0. enst Ákæruvaldið gegn Bryndísi Valbjörnsdóttur. Ávana- og fíkniefni. Brot gegn lögum nr. 65/1974. Sér- atkvæði ............22.00.0. 0... Ásta Baldvinsdóttir gegn Ragnari Á. Magnússyni. Skuldamál. Fjárnám ........0..020. 0000... Einar Th. Hallgrímsson gegn Ólafi Ragnari Sigurðs- syni, Karli Helgasyni og Magnúsi Ásgeirssyni. Ósk- að álitsgerðar Læknaráðs ..........00000000..0... . Jóhann Ásmundsson gegn hreppsnefnd Eyrarsveitar. Synjað innsetningargerðar. Vegur. Sératkvæði .... Ólafur Haraldsson, Grétar Haraldsson og Haraldur Haraldsson gegn Ingibjörgu Hjálmarsdóttur, Hall- dóri Hjálmarssyni, Guðrúnu Hjálmarsðóttur, Krist- ínu Hjálmarsdóttur, Herði Hjálmarssyni og Mar- gréti Hjálmarsdóttur og Sigurði M. Helgasyni, skiptaráðanda í Reykjavík. Erfðamál. Búskipti. Kaupmáli .............22000..0er eis . Sigurgeir Steingrímsson, Gylfi Felixson og Hrafn G. Johnsen gegn Guðnýju Ámundadóttur. Skulda- mál. Húsaleigusamningur. Verðbætur ............. Hulda Sigurðardóttir gegn Eiríki Valdimarssyni og gagnsök. Fasteignaviðskipti. Gallar. Skaðabótamál. Ómerking og frávísun aðalsakar í héraði .......... 5. Brendon Carr Whitehead gegn Gylfa Guðmundssyni. Kærumál: Ómerking. Heimvísun .................. . Árni Jónsson gegn Energoprojekt. Vinnusamningur . Fraðis Ltd. gegn Jóni Eggertssyni f. h. Netanausts. Samningar. Lausafjárkaup ........00000000000.0.. . Guðjónína Jóhannesdóttir gegn Sverre Jensen, As- laug Davidsen, Marie Pedersen, Grace Haugen, Harry Warhaug og til réttargæslu Sigurgeir Jóns- syni, skiptaráðanda í Kópavogi og Skúli Pálsson hæstaréttarlögmaður f. h. dánarbús Ole Omundsen og erfingja þess, þeim Sverre Jensen, Aslaug David- sen, Marie Pedersen, Grace Haugen og Harry War- haug gegn Guðjóníinu Jóhannesdóttur f. h. dánarbús Margrétar Jóhannesdóttur. Máli vísað frá Hæsta- rétti ..............00..0 20. Dómur %% 9 2% tv 2 AG R to A Bls. 268 t9 Í — 279 304 305 310 320 330 350 355 360 49. 50. öl. 52. 53. 54. 53. 57. 59. 60. 61. 62. 63. 65. Málaskrá Halldóra Sigurjónsdóttir gegn Bergþóru Þorsteins- dóttur, Synjað um innsetningargerð. Sératkvæði .. Ákæruvaldið gegn Kára Sigurðssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ....................000..000.. 0... Steingrímur Vilhjálmsson gegn Sigurmoni 'Hart- mannssyni. Landamerkjamál. Beitarréttur ........ Gjaldheimtan í Reykjavík gegn Einari Jónssyni og gagnsök. Skattamál. Sératkvæði .................. Jósafat Arngrímsson gegn Samvinnubanka Íslands h/f og gagnsök. Fjárnámsgerð staðfest .......... Jósafat Arngrímsson gegn Samvinnubanka Íslands h/f og gagnsök. Fjárnámsgerð staðfest .......... Jósafat Arngrímsson gegn Samvinnubanka Íslands h/f og gagnsök. Fjárnámsgerð staðfest .......... . Ákæruvaldið gegn Lóu Fanneyju Valdimarsdóttur. Kærumál. Gæsluvarðhald ...............000000... Ragnheiður Guðráðsdóttir gegn Margréti Pálsdóttur. Kærumál, Vanhæfi dómara. Kröfu um, að dómari víki sæti, hrundið .............0..00.00 0. 00... - Báran h/f gegn Jóni Eysteinssyni bæjarfógeta, inn- heimtumanni ríkissjóðs í Keflavík, og gagnsök. Skattamál. Viðhaldskostnaður fasteignar. Gagnsök vísað frá Hæstarétti .....................0.0.0..... Jósafat Arngrímsson gegn Samvinnubanka Íslands h/f, Víði Finnbogasyni h/f, Pétri Péturssyni h/f, Bifreiðastöð Stykkishólms, bæjarsjóði Keflavíkur, Verzlunarbanka Íslands h/f, Jóni G. Zoðga héraðs- dómslögmanni, Halldóri Sigurðssyni og Brunabóta- félagi Íslands. Útivistardómur. Ómaksbætur ...... Jósafat Arngrímsson gegn Sveini H. Valdimarssyni hæstaréttarlögmanni, bæjarsjóði Keflavíkur, Verzl- unarbanka Íslands h/f, Brunabótafélagi Íslands og Hilmari Ingimundarsyni hæstaréttarlögmanni. Úti- vistardómur. Ómaksbætur ...........00000000000.. Friðrik Adolfsson gegn Guðlaugi Hermannssyni og Einari Ingimundarsyni, bæjarfógeta í Hafnarfirði. Útivistardómur .............0000.00 000 Friðrik Adolfsson gegn Halldóru L. Helgadóttur, Guðlaugi Hermannssyni og Birni Hermannssyni, tollstjóra í Reykjavík. Útivistardómur ............ Gjafar h/f gegn Sjóvátryggingarfélagi Íslands h/f. Vátrygging ...............0220 00. es nn . Ákæruvaldið gegn Friðrik Tómasi Alexanderssyni. Líkamsmeiðingar. Fyrning brota. Skaðabætur .... Bragi h/f gegn Benedikt Erni Benediktssyni, Hrefnu Benediktsson, Einari Benediktssyni, Kristínu Svölu Dómur Bls. % 387 % 390 4 392 5% 403 % 412 % 414 % 416 % 418 23 492 8 % 430 % 437 %Y 438 % 438 Yy 439 % 439 % 453 66. 67. 68. 69. 70. TI. 72. 73. Tá. 75. 76. T. 78. 79. Málaskrá Benediktsson, Oddi Benediktssyni, Ragnheiði Bene- diktsson og Valgerði Þóru Benediktsson. Kærumál. Vitni ....i0...2000000esoses ses Ákæruvaldið gegn Guðbergi Ólafssyni. Ómerking .. Guðmundur Ásgeirsson gegn bæjarsjóði Neskaup- staðar. Kærumál. Ómerking. Máli vísað frá héraðs- GÓMI .......20020000 000. s ns Sigurður M. Helgason, skiptaráðandi í Reykjavík, f. h. þrotabús Hlöðvers Arnar Vilhjálmssonar gegn Einari Ingimundarsyni, uppboðshaldara í Kjósar- sýslu vegna Benedikts Blöndal, Gjaldheimtunnar í Reykjavík, Jórunnar Melax, Tryggva Einarssonar og Þrotabús Einars S. Jónssonar og gagnsök. Van- hæfi dómara. Uppboðsmál ..........00.00000 000. 00. Gróa M. Sigvaldadóttir, Ólöf Sigvaldadóttir, Þor- björg Sigvaldadóttir og Björgunar- og sjúkrasjóður Breiðafjarðar gegn Ástu Þorbjarnardóttur, Sigurði Ó. K. Þorbjarnarsyni, Sigurjóni Þorbjarnarsyni, KFUM í Reykjavík og Krabbameinsfélagi Reykja- víkur, Erfðamál. Skipti. Hjón ......0.00000.0000.. Fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs gegn Stefáni Bjarnasyni. Ómerking. Frávísun .................. Ákæruvaldið gegn Magnúsi Sverrissyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum ...... Þórisós h/f gegn Hveragerðishreppi. Aðstöðugjald. Sératkvæði ............02000000 000... Tónlistarfélag Garðahrepps gegn Guðmundi Norð- dahl, Vinnusamningur. Uppsagnarfrestur .......... Aðalheiður Tómasdóttir, Guðbjörg Tómasdóttir, Guðrún G. Tómasdóttir, Herdís Tómasdóttir, Jó- hanna Tómasdóttir og Sigríður Jónsdóttir gegn Indriða G. Þorsteinssyni og Ríkisútvarpinu. Flutn- ingur útvarpsefnis. Lögbannsgerð úr gildi felld .... Runólfur Sölvason vegna Saltvers gegn Magngeiri V. Jónssyni. Hafning máls. Málskostnaður ........ Ákæruvaldið gegn Jóni Ellert Stefánssyni. Fjár- dráttur. Opinberir starfsmenn .........0.00.0000... Stefán Sigurðsson gegn Ásmundi S. Jóhannssyni og Herði Jónssyni. Fjárnámsgerð og uppboð úr gildi felld ...........0.00000nseesssses Jón Ragnarsson gegn Landsmóti hestamanna 1978 og gagnsök, Áskorunarmál. Víxilmál. Geymslu- greiðsla. Fjárnám .........0.0000000 0000... 0... Jörgen Hansen gegn tollstjóranum í Reykjavík. Úti- vistarðómur, Ómaksbætur .........00.00..0...00.0. , Hildigunnur Gunnarsdóttir gegn borgarstjóranum í Dómur % % % 1% 1% 1% 1%% 1% 1% ?2% 296 3% Bls. öll 518 521 527 öo31 555 562 580 588 596 597 623 628 634 sl. 82. 83. 84. 85. 87. Málaskrá Reykjavík f. h. borgarsjóðs. Útivistardómur ...... Shell Chemicals U.K. Ltd. gegn Nesplasti h/f. Áskorunarmál. Stefna. Máli vísað frá héraðsdómi .. Friðrik Guðmundsson gegn Sérhúsgögnum Inga og Péturs. Áskorunarmál. Stefnubirting. Ómerking. Máli vísað frá héraðsdómi .............0.0000.0..% Bandalag starfsmanna ríkis og bæja gegn fjármála- ráðherra f. h. ríkissjóðs. Kærumál. „Félagsdómur. Frávísunardómur staðfestur, Sératkvæði í héraði .. Ákæruvaldið gegn Guðmundi Ómari Friðleifssyni. Gagnaöflun ...........5.000. ess ser Bjarni. Helgason, Björn Stefánsson, Hreggviður Jónsson, Jónatan Þórmundsson, Ólafur Ingólfsson, Stefán Skarphéðinsson, Unnar Stefánsson, Þorsteinn Sæmundsson, Þorvaldur Búason, Þór Vilhjálmsson, Ragnar Ingimarsson og. Valdimar J. Magnússon gegn Sigurði A. Magnússyni og gagnsök. Ærumeið- ingar. Ómerking ummæla, sektarrefsing. Miskabæt- UP . Fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs gegn Páli S. Páls- syni hæstaréttarlögmanni, Skúla J. Pálmasyni hæstaréttarlögmanni og Sveinbirni Jónssyni hæsta- réttarlögmanni. Sameining mála. Frestur .......... Gunnar Guðlaugsson, Karl Sigurgeirsson, Kristinn Guðmundsson og Svavar Þorbergsson gegn Boga ' Nilssyni sýslumanni vegna sýslunefndar Suður- 38. að. 90. Múlasýslu, Guðmundi Björnssyni hreppstjóra, for- manni kjörstjórnar við kosningar til hreppsnefndar í Geithellnahreppi vegna kjörstjórnarinnar, og Magnúsi H. Magnússyni félagsmálaráðherra vegna félagsmálaráðuneytisins. Kærumál. Lögbann. Máli vísað frá Hæstarétti ........................00.... Gunnar Guðlaugsson, Karl Sigurgeirsson, Kristinn Guðmundsson og Svavar Þorbergsson gegn Boga Nilssyni sýslumanni vegna sýslunefndar Suður- Múlasýslu, Guðmundi Björnssyni hreppstjóra, for- manni kjörstjórnar við kosningar sýslunefndar- manns fyrir Geithellnahrepp vegna kjörstjórnarinn- ar og Magnúsi H. Magnússyni félagsmálaráðherra vegna félagsmálaráðuneytisins. Kærumál. Lögbann. Máli vísað frá Hæstarétti ........................ Ákæruvaldið gegn Einari Hirti Gústafssyni. Mann- dráp. Sératkvæði í héraði ........................ Ákæruvaldið gegn Ásgeiri Ingólfssyni. Manndráp. Þjófnaður ............00000 0 ee snernes . Ákæruvaldið gegn Matthíasi Hauki Guðmundssyni. 1% 1% 134 13 1% 4 634 635 637 640 646 667 669 675 681 698 93. 94. 95. 97. 99. Málaskrá Tékkamisferli „............0..0 2. . Ragnar Þórðarson f. h. Metravörudeildarinnar gegn Sigurgeir Sigurjónssyni. Áskorunarmál. Víxlar. Gengi. Verðtrygging. Vextir. Fjárnámsgerð staðfest. Sératkvæði ............2.2.00000.0 0... Lilja Jónsdóttir, Jón, Sveinn, Hlín og Helga Eldon og Sigurður Helgason vegna Einars Eldons og Ólaf- ur St. Sigurðsson, skiptaráðandi í Kópavogi, vegna dánarbús Jóns Eldons gegn Lýsi og Mjöli h/f og gagnsök. Skipti. Sératkvæði í héraði og Hæstarétti. Peter Misson og David McTaggart gegn Hvali h/f og Þorsteini Thorarensen borgarfógeta. Kærumál. Farbann. Máli vísað frá Hæstarétti. Sératkvæði .. Bjarni Helgason, Björn Stefánsson, Hreggviður Jónsson, Jónatan Þórmundsson, Ólafur Ingólfsson, Stefán Skarphéðinsson, Unnar Stefánsson, Þorsteinn Sæmundsson, Þorvaldur Búason, Þór Vilhjálmsson, Ragnar Ingimarsson og Valdimar J. Magnússon gegn Ragnari Arnalds. Ærumeiðingar. Ómerking ummæla. Sýknað af refsikröfu og kröfu um miska- bætur ........00...00.00 000 . Fróðá h/f, eigandi. jarðarinnar Fróðár, gegn Birni, Einari, Guðmundi, Sigurði og Úlfari Kristjónssonum, eigendum jarðarinnar Ytri-Bugs, og Jóhanni, Óskari og Þorgils Þorgilssonum, Guðlaugu Þorgilsdóttur, Bjarna, Gils, Guðmundi, Hrafni og Kristjáni Frið- rikssonum, Anný og Bjarneyju Friðriksdætrum, eig- endum jarðarinnar Innri-Bugs, og Björn, Einar, Guð- mundur, Sigurður og Úlfar Kristjónssynir gegn Fróðá h/f. Landamerkjamál. Gagnsök vísað frá Hæstarétti ................0.000..0 000 Sigfús H. Vigfússon, eigandi Geirlands, gegn Jóni Pálssyni, eiganda Prestbakka, og Þorbergi Jónssyni, eiganda Prestbakkakots. Landamerkjamál ........ „ Vinnuveitendasamband Íslands vegna H/f Eimskipa- félags Íslands, Hafskips h/f, Jökla h/f og Nesskips h/f gegn Farmanna- og fiskimannasambandi Íslands vegna Skipstjórafélags Íslands, Stýrimannafélags Íslands, Vélstjórafélags Íslands, Félags íslenskra laftskeytamanna og Félags bryta. Kærumál. Félags- dómur. Frávísunardómur úr gildi felldur, Sératkvæði í Félagsdðómi..............2.0000 00 Vinnumálasamband samvinnufélaganna vegna Skipadeildar SÍS gegn Farmanna- og fiskimanna- sambandi Íslands vegna Skipstjórafélags Íslands, Stýrimannafélags Íslands, Vélstjórafélags Íslands, ts 1 RS 2 ts „tð TX XI T5T 768 715 808 s11 829 846 100. 101. 102. 103. 104. 105. 106. 107. 108. 109. 110. 111. 112. Málaskrá Félags íslenskra loftskeytamanna og Félags bryta. Kærumál. Félagsdómur. Frávísunardómur úr gildi felldur. Sératkvæði í Félagsdómi .................. Ákæruvaldið gegn Guðmundi Einari Harðarsyni. Kærumál. Framsal sakamanna samkv. lögum nr. 1/1962. Sératkvæði ..........00000000 0000... Ákæruvaldið gegn Jóhannesi Ólafssyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ...........0.00000000.00. 0... 0... Ákæruvaldið gegn Eyjólfi Erni Jóhannssyni. Kæru- mál, Gæsluvarðhald ............000000000 0... Birgir Þorvaldsson gegn Ofnasmiðju Suðurlands h/f. Kærumál. Málskostnaður í fógetaréttarmáli ...... Ákæruvaldið gegn Jóhanni Sigfúsi Sigdórssyni. Skjalafals. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum. Sératkvæði ..............00000.0... Ákæruvaldið gegn Ásgeiri Ebenezer Þórðarsyni. Brot gegn 4. mgr. 220. gr. almennra hegningarlaga. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislög- um. Kyrrsetning samkvæmt lögum nr. 74/1974 .... Samvinnutryggingar g/t gegn Ómari Ægi Kristjáns- syni og Ábyrgð h/f. Bifreiðaárekstur. Skaðabætur. Framkrafa ..........2.00000. 00 .ves sess Björn Stefánsson, Einar Stefánsson og Jóhanna Stefánsdóttir gegn Skógarstrandarhreppi, Ólafi Guð- mundssyni og Leifi Jóhannessyni. Sameign. Krafa um ógildingu landsleigu, Sératkvæði .............. Jósafat Arngrímsson gegn Ragnari Jónssyni hri., Verzlunarbanka Íslands h/f, bæjarsjóði Keflavíkur, Kaupfélagi Suðurnesja, Fálkanum h/f og Brunabóta- félagi Íslands. Útivistardómur. Ómaksbætur ...... Járnsmiðjan Varmi h/f gegn Helga Bergs bæjar- stjóra f.h, Akureyrarbæjar. Útivistardómur. Ómaks- bætur .........0..2.200000000 essa. Heilbrigðis- og tryggingamálaráðherra f. h. heil- brigðis- og tryggingamálaráðuneytisins gegn Birgi Guðjónssyni. Útivistardómur .............0000.... Jósafat Arngrímsson gegn Samvinnubanka Íslands h/f, Víði Finnbogasyni h/f, Pétri Péturssyni h/f, Bif- reiðastöð Stykkishólms, bæjarsjóði Keflavíkur, Verslunarbanka Íslands h/f, Jóni G. Zoéga hdl. Halldóri Sigurðssyni og Brunabótafélagi Íslands. Útivistarðómur ...........00000.. nn... Jósafat Arngrímsson gegn Sveini H. Valdimarssyni hrl., Verzlunarbanka Íslands h/f, Hilmari Ingimund- arsyni hrl., bæjarsjóði Keflavíkur og Brunabótafé- lagi Íslands. Útivistarðómur .......0000.000000.... Dómur 3% 8% 1% 1% 2% 2% 2% 2% 2% 0 0 A0 0 40 Bls. 873 888 891 894 897 906 918 924 933 934 935 935 936 113 114. 115. 116. 117. 118. 119. 120. 121. 122. 123. 124. 125. Málaskrá . Samvinnubanki Íslands h/f gegn Jósafat Arngríms- syni, Víði Finnbogasyni h/f, Pétri Péturssyni h/f, Verzlunarbanka Íslands h/f, Jóni G. Zoéga hdl. Halldóri Sigurðssyni, bæjarsjóði Keflavíkur, Bruna- bótafélagi Íslands og Bifreiðastöð Stykkishólms. Útivistardómur .......0..0.0000. sv sen Sveinn Valdimarsson hrl. gegn Jósafat Arngríms- syni, Hilmari Ingimundarsyni hrl., Verzlunarbanka Íslands h/f, bæjarsjóði Keflavíkur og Brunabótafé- lagi Íslands. Útivistardómur ...........000..00..... Dánarbú Björns Pálssonar gegn Gísla Jónssyni, Friðjóni Hjörleifssyni og Sigurði Jóelssyni. Hafning máls. Málskostnaður .........000000.00 0... 0... Vigfús Jóhannesson gegn Unnsteini Beck skiptaráð- anda f. h. þrotabús Núma h/f. Tryggingabréf. Veð- réttindi .........2.00000000 00. Páll Guðbjörnsson, Hermann Guðbjörnsson, Hregg- viður Guðbjörnsson og Jón Guðbjörnsson gegn Al- freð Jónssyni og Rafveitu Siglufjarðar og Jóhanni Salberg Guðmundssyni sýslumanni til réttargæslu. Ættarjarðir .............2.00000 0... Marta Jónsdóttir gegn Birki Skúlasyni og gagnsök. Fasteignaviðskipti. Gallar. Skaðabætur. Áfrýjun .. Ákæruvaldið gegn Ólöfu Þóreyju Haraldsdóttur. Bif- reiðar. Sýknað af ákæru um brot gegn umferðarlög- um og áfengislögum ............0000 0000... Véltækni h/f gegn Birni Stefánssyni f. h. ófjárráða sonar hans, Þóris Björnssonar og Björn Stefánsson f. h. Þóris Björnssonar gegn Véltækni h/f og fjár- málaráðherra f. h. ríkissjóðs. Skaðabótamál. Sprengiefni. Sératkvæði .........0..000000000.0.00.... Katrín Guðmundsdóttir gegn Jóni Sigurðssyni, Magnúsi Kristinssyni, Vilhjálmi Árnasyni og Guð- rúnu Sigurðardóttur. Ærumeiðingar. Ómerking um- mæla. Sýknað af refsikröfu og kröfu um miska- bætur ..........0002000 ne enn Ákæruvaldið gegn Guðbrandi Friðrik Steinþórssyni. Bifreiðaárekstur. Brot gegn umferðarlögum ...... Ákæruvaldið gegn Eyjólfi Erni Jóhannssyni. Kæru- mál. Gæsluvarðhald ...........0.00000 0... 0... 0... Ákæruvaldið gegn Guðleifi Sveini Kristjánssyni. Skírlífisbrot. Nauðgun. Nytjastuldur. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum ............ Keflvíkingur h/f gegn N. V. Appingedammer Brons- motorenfabriek. Kærumál. Frávísunardómur stað- festur. Kyrrsetning. Varnarþing .......000.0000... XIll Dómur Bls. Y, 936 Mg 937 Ma, 937 % 0 938 %, 953 %, 962 %0 973 %, 978 114, 1004 1 2% 0 1019 1 2% 0 1023 1 % 0 1028 184, 1057 XIV 126. 128. 129. 130. 131. 132. 133. 134. 135. 136. 137. 138. 139. 140. ál. Málaskrá Ákæruvaldið gegn Bjarna Leifi Péturssyni. Kæru- mál. Gæsluvarðhald ...............0.0000..0. 0... „ Loftleiðir h/f gegn Verzlunarbanka Íslands h/f. Tékki., Fölsun. Endurgreiðsla ..................... Hreppsnefnd Biskupstungnahrepps f. h. hreppsins gegn sóknarnefnd Bræðratungukirkju f. h. Bræðra- tungukirkju og fjármálaráðherra, kirkjumálaráð- herra og landbúnaðarráðherra f. h. ríkisins. Kæru- mál. Frávísunardómur úr gildi felldur ............ Eysteinn Georgsson gegn Margréti Völu Grétars- dóttur, Kærumál. Þinglýsing ..................... Bjarni Ólafsson gegn Fróðá h/f. Veiðiréttindi. Land- Skipti ........00000000 0... Runólfur Sölvason gegn Ásgeiri Húnbogasyni. Vinnuslys. Skaðabótamál ............0.00000.... Ákæruvaldið gegn Karli Pétri Sigurðssyni. Fisk- Veiðibrot ................. 00 Ákæruvaldið gegn Birni Ingólfssyni. Fiskveiðibrot .. Alexander Sigurðsson og Sigurður Guðbrandsson gegn Landsbanka Íslands. Víxilmál ................ Bílhlutir h/f gegn Bifreiðum og Landbúnaðarvélum h/f. Lausafjárkaup. Gallar. Skaðabætur ............ Elísa Bertelsen f. h. ólögráða sonar síns. Guðmund- ar Eggerts Björnssonar, gegn Háifdáni O. Guð- mundssyni og til réttargæslu Má Péturssyni, skipta- ráðanda í Hafnarfirði, og Hálfdán O. Guðmundsson gegn Elísu Bertelsen f. h. ólögráða sonar hennar, Guðmundar Eggerts Björnssonar, og til réttargæslu Má Péturssyni, skiptaráðanda í Hafnarfirði, og Guð- rúnu Guðmundsdóttur. Búskipti. Eignarréttur ...... Ákæruvaldið gegn Svani Elí Elíassyni. Kærumál. Gæsluvarðhald ..................00.000 00. Inga J. Sturludóttir gegn Jóni Sigvaldasyni. Innsetn- ingargerð staðfest ..............0..0.00.. Hákon Árnason hæstaréttarlögmaður f. h. Nichimen Co. Ltd. gegn Jóhanni Antoníussyni og Sverri Júlíus- syni persónulega og f. h. Hilmis s/f. Lausafjárkaup. Vextir. Sératkvæði ..............0.0.000..00. Aldis Jónsdóttir gegn Páli Ólafssyni. Fasteignakaup. Gallar, Fyrning ............000.. 0002 Hilmar Pétursson gegn Katrínu Þorvaldsdóttur og dómsmálaráðherra f. h. dómsmálaráðuneytis. Börn. Umgengnisréttur Sératkvæði ..................... .„ Sigurður Jónsson gegn Jóni V. Guðjónssyni. Skulda- mál. Húsaleiga. Skaðabætur ...................2.. - Björgúlfur Björnsson gegn Baldri Halldórssyni. to * > 1070 1073 1077 1121 1133 1138 1142 1151 155. 156. 157. 158. 159. Málaskrá Samningar. Skuldabréf. Vextir. Kröfu vísað frá hér- aðsdómi. Sératkvæði .........0.0.00.... 0... 0... . Guðmundur Sigurðsson gegn Thor R. Thors. Ábúð. Sératkvæði ............20200 00. s nr . Meitillinn h/f gegn Fiskveiðasjóði Íslands. Skulda- bréf. Verðtrygging. Lögskýring ................... . Bragi h/f gegn Benedikt Erni Benediktssyni, Hrefnu Benediktsson, Einari Benediktssyni, Kristínu Svölu Benediktsson Daly, Oddi Benediktssyni, Ragnheiði Benediktsson og Valgerði Þóru Benediktsson og Jón- asi Hallgrímssyni prófessor. Kærumál. Vitni. Lækn- AP 2000 . Ákæruvaldið gegn Bárði Jónasi Jakobssyni. Líkams- meiðingar. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum ... . Björn Ólafsson gegn Páli Skúla Halldórssyni. Samn- ingar. Tómlæti. Sératkvæði í héraði .............. . Híbýli h/f gegn Jóni Ásmundssyni. Fasteignavið- skipti. Verðtrygging. Vextir. Sératkvæði .......... . Fasteignasalan Hátúni 4 A gegn Magnúsi Zakarías- syni. Fasteignaviðskipti. Sölubóknun ............. . Nesco h/f gegn Neytendasamtökunum. Útivistar- dómur. Ómaksbætur ........0...000. 00. 00 . Hallgrímur Valur Hafliðason gegn Guðmundi Lárus- syni og Sigríði Skarphéðinsdóttur. Útivistardómur „ Lúðvík Gizurarson hrl. gegn Veiðifélagi Rangæinga. Útivistarðómur. Ómaksbætur „.....0..0... . Ákæruvaldið gegn Rafni Kjartanssyni. Bifreiðar. Brot gegn umferðarlögum og áfengislögum. Sér- atkvæði ..............22..00 000 Ákæruvaldið. gegn Karli Laxdal Marinóssyni. Toll- lagabrot ..........20000 0000 K gegn Ólafi Þ. Þorsteinssyni og bæjarsjóði Siglu- fjarðar og gagnsök. Ábyrgð lækna. Skaðabótamál .. Gunnar Gíslason gegn Þin s/f og gagnsök. Fast- eignaviðskipii. Vanefnd. Vextir, Sératkvæði ....... Gjaldheimtan í Reykjavík gegn Birgi Ásgeirssyni f. h, Trygginga og Fasteigna s/f og gagnsök. Skatta- mál. Lögtak ..........2.0.000. 00... Fjármálaráðherra og ríkissaksóknari í. h. ríkissjóðs og Jóhannes Árnason, sýslumaður í Barðastrandar- sýslu, gegn Viðari Stefánssyni og Sigurði Georgssyni héraðsdómslögmanni. Gæsluvarðhald. Skaðabætur. Áfrýjun. Frávísun, Lögmannslaun ............2.... . Alexander Sigurðsson og Sigurður Guðbrandsson gegn Landsbanka Íslands. Víxilmál ............... . Ákæruvaldið gegn Sigurjóni Guðmundssyni. Ómerk- XV Dómur Bis. 21 w st is ER A = 5 1 ið 1181 1199 1213 1241 1251 1259 1268 1269 1269 1270 1279 1285 1294 , 1303 1313 1331 162. 163. 164. 165. 166. 167. Málaskrá ing. Heimvísun ..........0.000.000... 000... . Ákæruvaldið gegn Sigurbirni Bjarnasyni. Þjófnaður Ingibjörg Eggertsdóttir gegn Eggert Ó. Sigurðssyni, Sigurði Eggertssyni og Böðvari Bragasyni, skipta- ráðanda í Rangárvallasýslu. Kærumál. Skiptamál .. Sigurgeir Sigurjónsson gegn Ásgeiri Bjarnasyni, Guðnýju Bjarnadóttur, Jóhannesi Bjarnasyni og Jóni V. Bjarnasyni. Kærumál. Málflutningslaun. Úr- skurður stjórnar Lögmannafélags Íslands um frá- vísun staðfestur ...............00.000.00. 00... Kristín Halldórsdóttir og Hilmir h/f gegn Þresti Magnússyni. Höfundaréttur, Málshöfðunarfrestur. Skaðabætur .............220000..0. sva. ss... Ómar Egilsson gegn Katrínu Indiönu Valentínus- dóttur. Hjón. Lögskilnaðarleyfi. Búskipti við skilnað Brynhildur K. Kristjánsdóttir gegn Birni H, Björns- syni. Hjón. Búskipti við skilnað .................. Bls. 1%, 1336 194, 1342 174, 1346 174, 1355 194, 1358 214, 1369 214, 1384 TI. NAFNASKRÁ. A. Einkamál. Bls. Aðalheiður Tómasðóttir ..........0.e0eeensesessss ss 588 Aldís Jónsdóttir .......0.0.0.000.00000.. se ee 1151 Alfreð Jónsson ........c.ceeessssssnssas 953 Alexander Sigurðsson .......0.c00000e.nsesssass rn... 1110 Anný Friðriksdóttir ...........000000.00.0 ee sissnssn 829 Anton Erlendsson ....c...0ee0ecseessssss nr... 164 Aslaug Daviðdsen ..........0000000.% san. „3 Ábyrgð h/f ............ sóða 918 Árni Jónsson ......000.0.0. eens 355 Ársæll Björgvinsson ..........000000. een ne enst 178 Ásgeir Bjarnason ............0..0. 00 nnn rn 1355 Ásgeir Húnbogason ..........0.000.000 ene enn 1085 Ásmundur S. Jóhannsson ........2020..n ner 623 Ásta Baldvinsdóttir .............222200 0000. 0n nn 295 Ásta Þorbjarnarðóttir ............00.00.00000 0. eeen 531 Baldur Halldórsson ...........0.0..s enn 1181 Bandalag starfsmanna ríkis og bæja ......00..0000 000. 000... 640 Benedikt Blöndal ..........0.0.0..e..0 ee nes 527 Benedikt E. Guðbjartsson .........00.0000 00 enn 17 Benedikt Örn Benediktsson .........c.ee.eeer 00... 511, 1224 Bergþóra Þorsteinsdóttir .............020000 000. ner nn enn. 387 Bifreiðar og landbúnaðarvélar h/f ..........000000 000... 0000. 1114 Bifreiðastöð Stykkishólms .........0.0000 00.00.0000... 437, 935, 936 Birgir Ágústsson .........0...00..0.. nn 236 Birgir Ásgeirsson f. h. Trygginga og fasteigna s/f .......... 1303 Birgir Þorvaldsson ..........2.0000..e.ðn sanns 894 Birkir Skúlason ............00. sense 962 Birna Þórðardóttir .................200.. 0. esne 122 Bílaleigan Miðborg ..........2.0.200000 0. eens 84 Bílhlutir h/f ............00000..0nn ner 1114 Bjarney Friðriksdóttir .............0..000000 0000 can 829 Bjarni Friðriksson ..........0.00000 0. enn 829 Bjarni Helgason ...........00...000 sens 647, S11 Bjarni Ólafsson ...........00.. ee sess 1077 Björgunar-.og sjúkrasjóður Breiðafjarðar .................... 531 Björgúlfur Björnsson .........002000000 0000 ss 1181 Björn Baldursson f. h. Neytendaþjónustunnar ................ 1 Björn H. Björnsson ..........00000 0 eee sense 1334 Björn Hermannsson tollstjóri í Reykjavík ........2...0.0...... 439 XVIII Nafnaskrá Björn Kristjónsson ............0200.00000 000 nus Björn Ólafsson ..........00.000. sn 0ð ses Björn Stefánsson .............200..00. ss .sssss ss Björn Stefánsson ........0.0.0ee.ss sess 647, Björn Stefánsson f. h. ófjárráða sonar hans, Þóris Björnssonar Bogi Nilsson sýslumaður vegna sýslunefndar Suður-Múla- SÝSIU ......0000200s esv 669, Borgarstjórinn í Reykjavík f. h. borgarsjóðs .....20 00 000... 0 Bragi h/f ............. see 511, Brendon Carr Whitehead ................22000000. sense í Brunabótafélag Íslands .............. 437, 438, 933, 935, 986, Brynhildur K. Kristjánsdóttir ............... se Brynjólfur Kjartansson ............00... 000... ei Brynjólfur Markússon ..............0.00. ss sses ss Búnaðarbanki Íslands, Mosfellssveit ..........000000000.000... Búnaðarsamband Eyjafjarðar ......... ene Bæjarsjóður Akureyrar .............0.00.. 0... ee ss Bæjarsjóður Keflavíkur .............. 437, 438, 933, 935, 936, Bæjarsjóður Neskaupstaðar .............002.00.0 0... 0... 0... . Bæjarsjóður Siglufjarðar ............00.00.000 svensk Böðvar Bragason skiptaráðandi í Rangárvallasýslu .......... Báran h/f ...........2200000 00. snens sn Dagblaðið Tíminn ................000.. sess sessns Dánarbú Björns Pálssonar .........0...00..es senn Dómsmálaráðherra f. h. dómsmálaráðuneytis ................ Edvard Kristjánsson ...........220...00 0 ens Eggert Ó. Sigurðsson ...........000.00.0... Eignamiðlunin ...............2000...0 ss sn Einar Benediktsson ............0..05 0... ns rs 511, Einar Th. Hallgrímsson .............00..00 s.s. sn Einar Ingimundarson bæjarfógeti í Hafnarfirði .............. Einar Ingimundarson uppboðshaldari í Kjósarsýslu vegna Benedikts Blöndal, Gjaldheimtunnar í Reykjavík, Jórunn- ar Melax, Tryggva Einarssonar og þrotabús Einars Jóns- SONAF ....00..00000r ess Einar Jónsson, þrotabú ............0..000. eeen Einar Kristjónsson .............02..20000 00. Einar Ólafsson ...............200..0e. ne nenna Elísa Bertelsen f. h. ólögráða sonar síns Guðmundar Eggerts Björnssonar ..........0.2020000 00. svnr ss Energoprojekt ...........0%..000s ss Eysteinn Georgsson .........20000. s.s Farmanna- og fiskimannasamband Íslands vegna Skipstjóra- s1l 978 675 634 1224 350 937 1384 211 277 271 72 72 937 521 1285 1346 430 s4 937 1157 231 1346 158 1224 304 438 527 403 527 829 924 330 1121 355 1073 Nafnaskrá XIX Bls. félags Íslands, Stýrimannafélags Íslands, Vélstjórafélags Íslands, Félags íslenskra loftskeytamanna og félags bryta ......0.000ssee ess 863, 873 Fasteignasalan Hátúni 4 A .........000000 0000. eennv 0... 1259 Fálkinn h/f ........2.2000sestsssesr 933 Ferðaskrifstofan Saga ........000000eeeesssssssas san 236 Fiskveiðasjóður Íslands .............000000 000. ee teens. 1213 Fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs (ríkisins) 21, 84, 104, 122, 141, 544, 640, 667, 978, 1070, 1313 Fradis Ltd, .........2.0000000. sets 360 Friðjón Hjörleifsson ..........0200000 00 sess sn 937 Friðrik Adolfsson .........000000.e.s sn 438, 439 Friðrik Guðmundsson .........0.000.eesn sense 637 Fróðá h/f ......0....00.s0.0n sens 829, 1077 Geirland, eigandi ............000.22000. 00 een snar 846 Gils Friðriksson ........00.000. see sssð ss 829 Gísli Einar Gunnarsson .......00000000 000 178 Gísli Jónsson ........0.0000. senn 937 Gjafar h/f ...........0000.000 000 439 Gjaldheimtan í Reykjavík ...........00.00... 1, 219, 403, 527, 1303 Grace Haugen ...........2000000ee ns 371 Grand Metropolitan Hotels Ltd. ...........0.0200 000 .....0.... 236 Grétar Haraldsson ..........0000.00.0 en sn. 310 Gróa M, Sigvaldadóttir ...........000.0000. 00 nn 531 Guðbjörg Tómasdóttir ............00.00e..eeess sn 588 Guðjónína Jóhannesdóttir f. h. dánarbús Margrétar Jóhannes- dóttur ..........000000s sess 371 Guðlaug Þorgilsdóttir ...............0.200 000. nn nenna 829 Guðlaugur Hermannsson .......0.00000. 0... e nn. 438, 439 Guðmundur Ásgeirsson ...........000..0. eens 521 Guðmundur Björnsson hreppstjóri, formaður kjörstjórnar við kosningar til hreppsnefndar Geithellnahrepps vegna kjör- stjórnarinnar .......200cc00.nsessssn en... oee.. 669, 675 Guðmundur Friðriksson ..........00000 0000 nan 829 Guðmundur Kristjónsson .........000.00 000. eða 829 Guðmundur Lárusson ........2..0000nsee nn 1269 Guðmundur Norðdahl ...........2000000 00 nn nn 580 Guðmundur Sigurðsson ........0..0000 000. er nn 167 Guðmundur Sigurðsson ..........2000% 0000 nn nn 1199 Guðný Ásmundadóttir ................00.00.0 0... nn. 320 Guðný Bjarnadóttir ............0.0220000 2000 en nn 1355 Guðrún Guðmundsdóttir .............0.000 00... 0. nn... 1121 Guðrún Hjálmarsdóttir ..............0.20000 00 enn 310 Guðrún Sigurðardóttir ............00.0000000 0... en en. 1004 Guðrún G. Tómasdóttir ..............200000 000. nn 588 Gunnar Gíslason .........0...0. 0... ss 1294 XX Nafnaskrá Bls. Gunnar Guðlaugsson ..........0.00.0.. 0. nn „ 669, 675 Gunnar Gunnarsson .........2..20..00 ss. sn 17 Gylfi Felixson ............0000000 0... 320 Gylfi Guðmundsson ............00...es sens 350 Halldór Hjálmarsson ...............0000 0... sn 310 Halldór Sigurðsson .............2.0000 0. 0... 437, 935, 936 Halldóra L., Helgadóttir ...................0000 0... 00... 439 Halldóra Sigurjónsdóttir ...........!12.....000.0.0 sen... 387 Hallgrímur Valur Hafliðason ..............0..000.. 0... 00... 1269 Haraldur Haraldsson ...............220000 eee sver 310 Harry Warhaug ................02.000.0s ess ns ss att Hákon Árnason hæstaréttarlögmaður f. h. Nichimen Co. Ltd. 1142 Hálfdán O. Guðmundsson ..........0.0.0.seesesnss ss 1121 Heilbrigðis- og tryggingamálaráðherra f. h. heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytisins ............0000000. 00.00.0000. 935 Helga Eldon ...........00000000ee esne 115 Helgi Bergs bæjarstjóri f. h, Akureyrarbæjar ................ 934 Helgi Guðmundsson ............ sess 167 Herdís Tómasdóttir ...............000...eeesesssen rr 588 Hermann Guðbjörnsson ............ oss 953 Hildigunnur Gunnarsðóttir .............e.eeeeeeeesesn se. 634 Hilmar Bendtsen .............0..000.sensn sess 236 Hilmar Ólafsson .......c..eeeeeeeessn ess o.. 233 Hilmar Ingimundarson hæstaréttarlögmaður ..... 1, 438, 936, 937 Hilmar Pétursson .........0.0000000sen sessa 1157 Hilmir h/f ..........0.0.0..0... ...... sess 1358 Hilmir s/f ........00..220000000 esne 1142 Hilmir Vilhjálmsson .........22.00000000s0n esne 32 Híibýli h/f .........2...200000sseesssesssssss 1251 Hlín Eldon ........0e.eesseessssssss TI5 Hólmfríður Steinþórsdóttir ...........00.000000 000... 000... 32 Hrafn Friðriksson .........ee.eeeeseessse rs 829 Hrafn G. Johnsen .........0000.eeseesesrsesnn 320 Hrefna Benediktsson ............0.0..0eeee ss 511, 1224 Hreggviður Guðbjörnsson ..........000000.0 0. 00... 953 Hreggviður Jónsson .........0.0.0.seeeenvess se 647, 811 Hreppsnefnd Biskupstungnahrepps f. h. hreppsins ............ 1070 Hreppsnefnd Eyrarsveitar f. h. hreppsins .........00.00000.. 305 Hulda Sigurðardóttir .............2.02000..ee.vense sen 330 Hvalur h/f ............0200000.eeessssssss 808 Hveragerðishreppur .........0..0020000 eee seen 562 Hörður Hjálmarsson .........0..2020000 nenna 310 Hörður Jónsson .......0.00.00.esessvessss rr 623 Indriði G, Þorsteinsson ............2000000..ee eens 588 Inga J. Sturludóttir ........02.0.000ceeveeeneensnr 1138 Ingibjörg Eggertsdóttir ............200.00000 0000... en... 1346 Nafnaskrá XXI Bls. Ingibjörg Hjálmarsdóttir ...........00000000 00 nnannsnnn0 00... 310 Innri-Bugur, eigendur .........0.0000 00. seneeeee err... 829 Járnsmiðjan Varmi h/f .........020000soeesennennn 934 Jóhann Antoníusson ........00000ss ss ess 1142 Jóhann Ásmundsson .......0.00000.0 nv ene n 305 Jóhann Jónsson .......0008000s sens ernennser ner 21 Jóhann Kristjánsson ........000000000sseðesss nn 226 Jóhann Salberg Guðmundsson sýslumaður .......0..00000.... 953 Jóhann Þorgilsson ......00000000eeeer ess 829 Jóhanna Stefánsdóttir .............0000.00... se 924 Jóhanna Tómasdóttir ..........0000000e.esasnrsnns nn 588 Jóhannes Bjarnason ......00000000s0nsn sas 1355 Jóhannes Árnason sýslumaður ........00000. 0000 n0 nn... 1313 Jón Ásmundsson ........0..e.er err 1251 Jón V. Bjarnason ......00000000nnnsssn 1355 Jón Eggertsson f. h. Netanausts ..........00000...0.0...0..... 360 Jón Eldon .........000.sessss rr 715 Jón Eysteinsson bæjarfógeti, innheimtumaður ríkissjóðs Í Keflavík ..........00000 000 430 Jón Guðbjörnsson ......0000000000 nn 953 Jón V. Guðjónsson ......0...000necsnesers 1174 Jón Pálsson eigandi Prestbakka .........0000000 0000... 0... 846 Jón Ragnarsson .......00.00seesssssn ss 628 Jón Sigvaldason .........eee.0.e.ennsnsssn 1138 Jón Sigurðsson ..........00000 0000 nn 1004 Jón G. Zoðga héraðsdómslögmaður ......... 437, 935, 936 Jónas Hallgrímsson prófessor ......20000000 0. ens 1224 Jónatan Þórmundsson ......00.0ee0c. vn even... 647, SI Jórunn Melax ......0..00esssssss ss 527 Jósafat Arngrímsson .... 412, 414, 416, 437, 438, 933, 935, 936, 937 Jörgen Hansen ........000200000 000 634 Karl Helgason .........000.0000 sn 304 Karl Sigurgeirsson .........000.000s 00 sessa snn vanr 669, 675 Katrín Guðmundsdóttir ..........0000000 000. 0... 0... 1004 Katrín Indiana Valentínusdóttir ..........000000000. 00.00.0000. 1369 Katrín Þorvaldsdóttir ....... se 1157 Kaupfélag Suðurnesja .........0000000 000 sneri 933 Keflvíkingur h/f ..........00000 0000 nn nr 1057 K 1... 1285 KFUM í Reykjavík ........2.000000000 eens 531 Kirkjumálaráðherra f. h. ríkisins .........0000 00.00.0000... 1070 Krabbameinsfélag Reykjavíkur ..........0000000 0... 00... 531 Kristinn Guðmundsson .......00.000000. 0000... 0... „....669, 675 Kristín Halldórsdóttir ..........00.20000000 sess 1358 Kristín Hjálmarsdóttir ............. na ag 8 á sin á 08 0 310 Kristín Svala Benediktsson ........0.00000.en 0... 511, 1224 XXII Nafnaskrá Bls. Kristján Finnsson .............0......... 0. vs 271 Kristján Friðriksson ............0....00....enev 829 IKrossvík h/f ......0.0... 0. 224, 226, 228, 231, 233 Landbúnaðarráðherra Í. h. ríkisins ...........s........... 21, 1070 Landsbanki Íslands .......2.....0%0 000. úr 1110, 1331 Landsmót hestamanna 1978 ..........0..00000.% 0. enn 628 Leifur Jóhannesson ...............%.00 00 sn 924 Lilja Jónsdóttir ...............0....0.2.00 00 715 Loftleiðir h/f .....................0.000 00 1064 Lúðvík Gizurarson hæstaréttarlögmaður ...............0..... 1269 Magngeir V. Jónsson .............%..0.nessees sr 596 Magnús Ásgeirsson ..........00..000 enn 304 Magnús H. Magnússon félagsmálaráðherra vegna félagsmála- ráðuneytisins ................00...00 00. 669, 675 Magnús Kristinsson ..............0.2.000. 0... 1004 Magnús Zakaríasson ..............200.0.. eee ess 1259 Margrét Hjálmarsdóttir ................00%. 02... 310 Margrét Pálsdóttir ..................020..0 020... 422 Margrét Vala Grétarsdóttir ................00000...... en 1073 Marie Pedersen ......................e.eeeesesss 37" Marta Jónsdóttir ...............00...0enven nr 962 Már Pétursson skiptaráðandi í Hafnarfirði .................. 1121 Meitillinn h/f ................0.00. 00 1213 Nesco h/f ................0000nen ess 1268 Nesplast h/f ................0.0eese sn 635 N.V. Appingedammer Brosmotorenfabriek .....!.............. 1057 Neytendasamtökin .........0....0000....0 nv sv 1268 Oddur Benediktsson ..............0....00. 0... 511, 1224 Ofnasmiðja Suðurlands h/f ...........00.00..000..n.. nn 894 Ove Salomonsen ............0.....evsss ses 32 Ólafur Finsen ............0..00..0.0. 0... 236 Ólafur Guðmundsson ...........0.0000..00s vn 924 Ólafur Haraldsson ........ senn 310 Ólafur Ingólfsson ....2........0.0.000000 senn 647, SI1l Ólafur Ragnar Sigurðsson .............0000. 0000. 304 Ólafur St. Sigurðsson skiptaráðandi í Kópavogi vegna dánar- bús Jóns Eldons ............0.0....eessnn ns TS Ólafur Þ. Þorsteinsson ............0200000.0 00. 1285 Ólöf Sigvaldadóttir ...............0020.00. 000. 0 ne n 531 Ómar Egilsson ................0.0.0...0 nn 1369 Ómar Ægir Kristjánsson ............2.000000....0 918 Óskar Þorgilsson ............000.0.0.00.0 000. 829 Páll Guðbjörnsson ...... sense 953 Páll Ólafsson ............00000eeeeeeer er 1151 Páll S. Pálsson hæstaréttarlögmaður ...........00.0....0.0.0.. 667 Páll Skúli Halldórsson ..............eee.esseers 1241 Nafnáskrá KKIEI Bls. Peter Misson ........0..0.2%ðss ess 808 Pétur Gissurarson ....0.ð00.ssesnsssn sr 224 Pétur Pétursson h/f ......0.0 s.s asss ann 437, 935, 936 Prestbakkakot, eigandi .......00.0..0..asnessssnr rs 846 Prestbakki, eigandi .........2..000%00annen ddr 846 Rafmagnsveitur ríkisins .........002000.... enn. 219 Rafveita Siglufjarðar .............0000 0. sanns 853 Ragnar Arnalds ...........%0000eessnrr g11 Ragnar Ingimarsson ....1....06.issessssissn 647, SI1 Ragnar Jónsson .....1..0.00005ss senn ðdinssa sr 21 Ragnar Jónsson hæstaréttarlögmaður ...........0.00..00..... 933 Ragnar Á. Magnússon .......0000000% esne 295 Ragnar Þórðarson f. h. Metravöruðeildarinnar ............... 763 tagnheiður Benediktsson ........02000 000. sn nn 511, 1224 Ragnheiður Guðráðsdóttir ...............020000.... 0... 0. nn. 422 Ríkissaksóknari f. h. ríkissjóðs ............. 84, 104, 122, 141, 1313 Ríkisútvarpið .........000..0000. ens 588 Runólfur Sölvason vegna Saltvers .......000.0000. 0... 0. 0... 596 Runólfur Sölvason ......00seceeneðes 1085 Samvinnubanki Íslands h/f ...... 412, 414, 416, 437, 918, 935, 936 Seltjarnarneskaupstaður ..........20020000 0 0n sense 268 Sérhúsgögn Inga og Péturs .........0000.000 00 nn senn 637 Shell Chemicals UK. Ltd. ...........0..2000. 000 nn nn 635 Sigfús J. Johnsen ..........20000. 000. nn nn 158, 164, 211 Sigríður Skarphéðinsdóttir ..............02.00 000... .. 00... 1269 Skógarstrandarhreppur .......00000000 0. vesen 924 Skúli J. Pálmason hæstaréttarlögmaður ...........0.00.000.... 667 Skúli Pálsson hæstaréttarlögmaður f. h. dánarbús Ole Omund- SEN .......000. ss 37" Sóknarnefnd Bræðratungukirkju f. h. Bræðratungukirkju .... 1070 Sigríður Jónsdóttir ............00...0.eeesenes sas 588 Sigurður Arnar Aðalsteinsson ...........000000 0... en... 0... 228 Sigurður Eggertsson ..........0000000 00 ene 1346 Sigurður Georgsson héraðsdómslögmaður ...........0.0000... 1313 Sigurður Guðbrandsson .........00.000000. 000... 0... 1110, 1331 Sigurður Guðmundsson .........0000.0.0.. se 178 Sigurður Helgason vegna Einars Elðons ........0.000.00...- 175 Sigurður M. Helgason skiptaráðanði .........2.0.000000.00..... 310 Sigurður M., Helgason, skiptaráðandi f. h. þrotabús Hlöðvers Arnar Vilhjálmssonar ......0000ee.eeese ss 527 Sigurður Jóelsson ..........202.0000eeenen nn 937 Sigurður Jónsson .......20000esessesessensn 1174 Sigurður Kristjónsson .........0.0000000. 0 senn 829 Sigurður A. Magnússon ........0000000.00 vs ess 647 Sigurður Ó. K. Þorbjarnarson .........0..00.0. 0... nn. 531 Sigurður H. Vigfússon, eigandi Geirlands .................... 846 XKIV Nafnaskrá Sigurður Vilhjálmsson ........0...000eesessessss Sigurgeir Jónsson skiptaráðandi .............000.00.... 00... Sigurgeir Sigurjónsson ......s0.00ecseessesð ss 768, Sigurgeir Steingrímsson ........0.00000ess.essse se Sigurjón Þorbjarnarson ........000.eeeeseessssss ss Sigurmon Hartmannsson .......00000seessssssss ss Sjóvátryggingafélag Íslands h/f ...........0..000%. 0... 0... Stefán Bjarnason ........... sense Stefán Sigurðsson .........0c00e..csesessss sr 0... Stefán Skarphéðinsson ..........00000.00.ss 0... e.s... 647, Steinar Vilhjálmsson .........00000seeesssðsss Steindór Árnason ............eeseeseesrssssess Steingrímur Vilhjálmsson ...........00.06se ðe sess Steinþór Ingvarsson .........000esssseessssss ss Svava Þórðardóttir ...............0.00....eesse ns Svavar Þorbergsson ..........000ssesssss ss 669, Sveinbjörn Jónsson hæstaréttarlögmaður .................... Sveinn Eldon ...........000000 00. sneið Sveinn Allan Morthens ............0.0.00. sn eens Sveinn H. Valdimarsson hæstaréttarlögmaður ...... 438, 936, Sverre Jensen ............02200.0000 0. ene ss Thor R. Thors ........20000000e0.seess sr Tollstjórinn í Reykjavík ..............0020.0s en ee nn Tónlistafélag Garðahrepps ...........0..0000. 0. 0... Tryggvi Einarsson .........0000000000 ene Unnar Stefánsson ..........00.00000 rs. es 647, Unnsteinn Beck skiptaráðandi f. h. þrotabús Núma h/f ...... Úlfar Kristjónsson ..........00000..0 0. nn Valdimar J. Magnússon .........0.0.0....v en. 647, Valgerður Þóra Benediktsson ..........0.0.0. 0... 511, Véltækni h/f ..............2000000 000. Veiðifélag Rangæinga ..............200..0 0... s.s Verslunarbanki Íslands .......... 437, 438, 933, 935, 936, 937, Viðar Stefánsson ..........2000000.. en Víðir Finnbogason h/f .........200.000000. 000... 437, 935, Vigfús Jóhannesson .........00.....neeesss sr Vilhjálmur Árnason ..........0.02020 0000 e ner Vinnumálasamband samvinnufélaganna vegna skipadeildar SÍS Vinnuveitendasamband Íslands vegna h/f Eimskipafélags Ís- lands, Hafskips h/f, Jökla h/f og Nesskips h/f .......... Ytri-Bugur, eigendur ...........2.00000000. ene Þingvallanefnd f. h. Alþingis ............02.200000 00... 0... Þinur s/f ..........2020020000sensesr sr Þorbergur Jónsson, eigandi Prestbakkakots...........0000. 0. Þorbjörg Sigvaldadóttir .............0000.0..0.. 0... Nafnaskrá XKV Bls. Þorgils Þorgilsson ..........00e0eesssesssrsss ss 829 Þorsteinn Sæmundsson ........00.000.00... soon... 647, 811 Þorsteinn Thorarensen borgarfógeti .............0.00000000. 00. 803 Þorvaldur Búason ..........0.00e.eeeessssssð 647, . S11 Þórarinn Andrewsson ..........00eeeeneesssssssð sg 167 Þórisós h/f ............220000.000 0... 0... so. 562 Þór Vilhjálmsson ............000000000 ess 647, 811 Þröstur Magnússon ........22200000000 00. v enn 1358 Þuríður Friðjónsdóttir ..................00000 0000... 0... 0... 141 B. Opinber mál. Ásgeir Ebenezer Þórðarson ..............00000000. 0... 906 Ásgeir Ingólfsson .........2000000000 eens 698 Bárður Jónas Jakobsson ........ee.eeeseesessssss 1231 Bjarni Leifur Pétursson ..........00000.. 0... sn 1063 Björn Ingólfsson ............0eeeseeseesssss ss 1104 Bryndís Valbjörnsdóttir ................2000..00. 0. nn 287 Einar Hjörtur Gústafsson ...........2..00000.0 0... 0... 681 Eyjólfur Örn Jóhannsson .........00.0000000.0 0... 891, 1019 Friðrik Tómas Alexandersson ............0.....e. enn 453 Geir Guðmundsson ............20.00.. 0... 255 Gísli Grétar Sigurjónsson .........000000.00 0... 259 Guðbergur Jónas Márusson ..........000..00.0v0 ss 2 Guðbergur Ólafsson ...........0.0.0.00.0 00. 518 Guðbrandur Friðrik Steinþórsson ..........00..00000000.. 1019 Guðleifur Sveinn Kristjánsson ...........00000000 0000... 1028 Guðmundur Einar Harðarson ..........00.00.0.0..0.... 882 Guðmundur Ómar Friðleifsson .............000.00.0. 0... 646 Halldór Örn Magnússon ..........00..000.000.0 nn 248 Hilmar Haraldsson .................0.0.e... ee 62 Hrafnkell Óskarsson ............2000200.0 0... 263 Jóhann Sigfús Sigdórsson ............000000.00 00 897 Jóhannes Ólafsson ........2..0..0000000 ene 888 Jón Ellert Stefánsson .............essessss sr 597 Karl Laxdal Marinósson ...........e.eesseesnsssr 1279 Karl Pétur Sigurðsson ............00.e...es sess 1095 Kári Sigurðsson ..............0.000.. sn see 390 Kristján Árnason ............20.00.000 00 s.n 12 Lóa Fanney Valdimarsdóttir .............0..000 000... 418 Magnús Sverrisson .........2.....eeeevs sn 555 Matthías Haukur Guðmundsson ...........00.00.0. senn 757 Ólöf Þórey Haraldsdóttir .................0.0..0.. 0... 973 Óskar Guðmundsson ............0.000.v.n nr 78 Rafn Kjartansson ..............ze.nsssesssð 1270 Sigmundur Þór Sigmundarson ........0.....0.eesssn nn 279 Sigurbjörn Bjarnason ..........202..0..ess ess sess 1342 KXVI Nafnaskrá Bls. Sigurjón Guðmundsson .......00.000.0s00r ss 1336 Sveinn Elí Elíasson .....2...00200ceeeeessessse 1133 Vigfús Ingólfsson Þorvaldur Bergmann Björnsson .......000500000eses ss. 251 HI. SKRÁ um lög og reglugerðir, samþykktir o. fl., sem vitnað er til í L. bindi hæstaréttardóma. 1281, Jónsbók. Landsleigubálkur 56 — 843. 1878, nr. 3, 12. apríl. Lög um skipti á dánarbúum og félagsbúum o. fl. 4. gr. — 1347. 10. gr. — 1353. 15. gr. — 1347. 16. gr. — 1347, 1352. 1882,nr. 5, 17. mars. Landamerkjalög. 1. gr. — 859, 861. 3. gr. — 859, 860. 1884, nr. 1, 12. janúar. Lög um bygging, ábúð og úttekt jarða. — 1203, 1211. 2. gr. — 1200. 3. gr. — 1202. 10. gr. — 1201, 1203, 1210, 1211. 20. gr. — 1210. 1885, nr. 29, 16. desember. Lög um lögtak og fjárnám án undanfarins dóms eða sáttar. — 1312. 1. gr. — 1310. 4. gr. — 1312. 11. gr. — 431. 15. gr. — 215, 942, 1887, nr. 19, 4. nóvember. Lög um aðför. 3. gr. — 942. 7. gr. — 19, 963. 9. gr. — 19. 28. gr. — 1057. 37. gr. — 388. 51. gr. — 19. 1895, nr. 19, 2. október. Lög um stefnur til æðri dóms í skiptamálum. — 378. 1908,nr. 42, 18. nóvember. Lög um verslanaskrár, firmu og prókúru- umboð. 9. gr. — 247. 1905,nr, 9, 17. júlí, Alþjóðasamningur um einkamálaréttarákvæði. — 353, 354. KXVII Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 1905,nr. 14, 20. okeóber. Lög um fyrningu skulda og annarra kröfu- réttinda. 1. gr. — 1209, 1212. 3. gr. — 384, 1156, 1292. 4. gr. — 302, 1153. 1905,nr. 52, 10. nóvember: Lög wm stofnun Fiskveiðisjóðs Íslands. — 1218. 1917,nr. 61, 14. nóvember. Lög um framkvæmd eignarnáms. — 23, 28. 1919,nr. hl, 28. nóvember. Lög um landamerki o. fl. III. kafli — 1079, 1084. 1921,nr. 57, 27. júní. Lög um afstöðu foreldra til óskilgetinna barna. — 1158. 1921,nr. 74, 27. júní. Lög um tekjuskatt og eignarskatt. — 435. 10. gr. — 405. 1921,nr. "7, 27. júní. Lög um hlutafélög. 2. gr. — 247. 1922,nn. 39, 19. júní. Lög um lausafjárkaup. — 346. 5. gr. — 1212, 1368. 283. gr. — 191. 30. gr. — 1151. 31. gr. — 1143, 1151, 32. gr. — 1151. 42. gr. — 963. 47. gr. — 346. 52. gr. — 1118. 54. gr. — 1118, 1120. 1923,nr, 15, 20. júní. Vatnalög. 3. gr. — 833. 8. gr. — 857. 1923,nr. 20, 20. júní. Lög um réttindi og skyldur hjóna. — 313, 315, 318, 385. V. kafli — 315. IX. kafli — 318. 18. gr. — 1386, 1389. 23. gr. — 319. 30. gr. — 318. 38. gr. — 318. 62. gr. — 1354 1925,nr, 54, 27. júní. Lög um mannanöfn. 5. gr. — 767. 1928, nr. 59, ?. maí. Lög um friðun Þingvalla. — 22, 23, 30, 31. : 1. gr. — 24, 28. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. KKIX 2. gr. — 22, 24, 29, 30, 90, 109, 128, 146. 3. gr. — 21, 23, 25, 27, 28, 31. 4. gr. — 25, 28, 90, 109, 128, 146. 5. gr. — 22, 25, 28, 30, 90, 109, 128, 146. 6. gr. — 25. 1930, nr. ?, 11. mars. Lög um Útvegsbanka Íslands h/f og um Íslands- banka. — 1218. 1932, nn. 61, 28. júní. Lög um laæ- og silungsveiði. 4. gr. — 1078, 1083. 1938,nr. 84, 19, júní. Lög um varnir gegn óréttmætum verslunar- háttum. 9. gr. — 247. 1933, nr. 87, 19. júní. Ábúðarlög. 13. gr. — 1203. 54. gr. — 1203. 1933,nr. 93, 19. júní. Vísillög. 1. gr. — 628, 632, 636. 2. gr. — 636. 19. gr. — 631, 632, 633, 1111, 1112. 75. gr. — 637. 1933, nr. 94, 19. júní. Tékkalög. 4. gr. — 766. 29. gr. — '766. 73. gr. — "761, "765, "766. 1935,nr. 6, 9. janúar. Lög um tekjuskatt og eignarskatt. — 435. 1936,nr. 7, 1. febrúar. Lög um samningsgerð, umboð og ógilda lög- gerninga, 1. gr. — 374. 9. gr. — 375. 30. gr. — 1334. 32. 1936, nr. gr. — 374, 375, 376, 515, 516, 1228, 1230, 1371, 1382. 85, 28. júní, Lög um meðferð einkamála í héraði. X. kafli — 1180. XI. kafli — 861. XVII. kafli — 631, 632, 949, 1334, 1335. 3. 36. 38. 50. 53. öd. 67. 69. 72. gr. — 165, 166, 333, 522. gr. — 428. gr. — 278. gr. — 191. gr. — 937, 1138. gr. — 831. gr. — 29, 1146. gr. —- 544, 1111, 1146, 1332. gr. — 29. 73. 7. 78. Sl. 82. 88. 92. 104. 105. 106. 113. 114. 115. 116. 118. 120. 121. 124. 126. 131. 133. 140. 154. 173. 177. 178. 180. 183. 191. 192. 193. 194. 195. 196. 205. 208. 220. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. gr. — 636. gr. — 1057, 1061, 1062. gr. — 29, 30, 166. gr. — 30. gr. — 636. gr. — 544. gr. — 638. gr. — 1356, 1357, 1358. gr. — 1332. gr. — 303, 429, 522. gr. — 61, 192, 804. gr. — 87, 106, 125, 143, 426, 429. gr. — 426, 429. gr. — 426, 429. gr. — 225, 228, 230, 232, 235, 530, 637, 639, 1335. gr. — 238, 268, 275, 652. gr. — 374. gr. — 429. gr. — 1231. gr. — 429. gr. — 429. gr. — 526. gr. — 516, 1229. gr. — 861. gr. — 1180. gr. — 193, 376, 386,829. gr. — 896. gr. — 353, 354. gr. — 1336. gr. — 351. gr. — 39. gr. — 522. gr. — 550. gr. — 550. gr. — 351, 1242. gr. — 632, 1111, 1113, 1332, 1335. gr. — 1070, 1071, 1072. 1936, nr. 105, 12. október. Reglugerð wm innflutning, sölu og meðferð á skotvopnum, alls konar sprengjum og efni í þau. 3. gr. — 979. 1936,nr. 133, 28. desember. Reglugerð um tekjuskatt og eignarskatt. 15. gr. — 405. 1938,nr. 16, 13. janúar. Lög um að heimila í viðeigandi tilfellum aðgerðir á fólki, er koma í veg fyrir að bað auki kyn sitt. — 1288, 1289, 1292. 3. gr. — 1293. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. KXXKI ö. gr. — 1290, 1291, 1293. 9. gr. — 1293. 1938,nr. 47, 1. júní. Lög um fasteignasölu. 6. gr. — 158, 162, 163, 1267. 1988, nr. 80, 13. janúar. Lög um stéttarfélög og vinnudeilur. — 867, 868, 870. kafli — 868, STT, 878. II. 14. 15. 16. 17. 44. 67. 1939, nr. X gr. gr. gr. gr. gr gr. — 867, 877. — 867, 811, 877. — 868, 871, 878. — 811. — 864, 871, 874, 881. — 640, 863, 873. 134, 10. júlí, Lögreglusamþykkt fyrir Árnessýslu. 1. kafli — 88, 99, 107, 117, 119, 126, 135, 144, 153. V. kafli — 88, 99, 107, 117, 126, 135, 144, 153. 1940,nr. 19, 12. febrúar. Almenn hegningarlög. VIII. XIl. III. XIV. XVII. XX 111. XXV. XKVI. 2. 9. 20. 21. 22. 25. 29. 50. 53. öd. öT. 60. 69. 1. 74. 15. 76. 7. 78. 81. 82. gr gr gr gr. gr. — 286, 507, 916, 1030. gr. — 453, 454, 455, 506, 507. gr. — 453. 454, 455. kafli -- 210. kafli — 101. kafli — 101, 137, 155. kafli — 1334. kafli — 891. kafli —- 421, 1138. kafli — 589, 592, 595. kafli — 891, 1334. „— 279, 286, 555, 766, 1105, 1270, 1279, 1284. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. . — 696, 700, 701, 754. . — 194, 455, 507, 682, 696, 701, 1030. — 886. — 1031, 1049, 1102. — 1102. — 14. — 512, 592, 593. — 593, 648, 659, 660, 666, 1359. — 286. — 286, 1097. — 286. — 16, 288, 289, 762, 763. — 13, 17, 30, 916. — 684, 697. — 80, 286, 507, 561, 902, 1056, 1278. — 696, TO1, 754. — 11, 16, 17, 286, 295, 455, 507, 754, 762, 898, 916, 1030. 106. 122. 138. 155. 173. 194. 211. 215. 217. 218. 219. 220. 234. 235. 236. 239. 241. 247. 248. 259. 261. 264. 1941,nr. 112, gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. gr. .„ — 194, . — 649, . — 650, . — 655, . — 1006. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. — 103, — 103, — 598, — 882, — 683, — 453, — 453, — 194, — 649, 458, 506, 507. 139. 600, 622. — 12, 13, 15, 16, 898, 903, 904. 883, 886, S8T. — 1029, 1031, 1049, 1053. 696, '702, 752. — 63, T1, 194, 196. 455, 457, 458, 506, 507. 457, 506, 507. 196, 210, 1233, 1240. 196, 210, 907, 908, 915, 916. 650, 655, 664, 665, 816, 817, 1005, 1015. 655, 664, 816, 817, 1005, 1015. 664, 816, 817, 1005, 1015. 650, 655, 660, 661, 662, 665, 666, 816, 8926, 828, 1005, 1006, 1014, 1015. — 598, — "61, — 14, 702, 703, 752, 753, 1343, 1345. 600, 621. 162, T64, 765, 766. — 16, 1032, 1054. — "61, . — 552, 764, 765, "766. 650, 655, 666, 816, 828, 1005, 1015, 1018, 1291, 1292, 1293. 9. október. Lög um lax- og silungsveiði. — 1083. 1942,nr. 14, 15. maí. Lög um læknaráð. 2. gr. — 304, 1289. 4. gr. — 305. 6. gr. — 305. 1942,nr. 61, 4. júní. Lög um málflytjendur. 8. gr. — 1355, 1356, 1357, 1358. 1942, nr. 192, 24. nóvember. Reglugerð um starfsháttu læknaráðs. 5. gr. — 304. 1948,nr. 116, 30. desember. Lög um ættaróðal og erfðaábúð. — 952, 26. 33. 34. 47. 1944,n7. 36. 40. 49. 60. gr. gr. gr. gr. 33, gr. gr. gr. gr. 961. — 958, 959. — 958, 959, 961. — 23, 28. — 23, 28. 17. júní. Stjórnarskrá lýðveldisins Íslands. — 101, 102, 103, 117, 120, 121, 138, 155, 156, 157. — 432. — 656, 822. — 30, 674, 679, 680, 1164, 1168, 1380. Skrá um lög;:reglugerðir, samþykktir o. fl. KKXTII 65. gr. — 391, 421, 891, 893, 1028, 1138. 67. gr. — 276, 406, 407, 410, 960, 1083. "72. gr. — 593; 595, 656, 822. 74. gr. — 102, 103, 120, 121, 138, 139, 156, 157. TT. gr. —- 410, 432. 1945,nr. 27, 12. febrúar. Lög um eyðingu á rottum. 1947, nr. 87, 5. júní. Lög um afstöðu foreldra til óskilgetinna barna. — 1159. 1. gr. — 1159. 3. gr. — 1160. 6. gr. — 1172. 194?,nr..95, 5. júní. Lög. um lögræði. 22. gr. — 1158, 1159, 1161, 1162. 23. gr. — 1158. 37. gr. — 37, 40, 43, 60. 39. gr. — 942. 1948,nr. 44, 1. apríl. Lög um vísindalega verndun fiskimiða land- grunnsins. — 1097, 1098, 1103, 1105, 1106, 1109. 3. gr. — 1107, 1109. 6. gr. — 1107. 1949, nr. 18, 22. mars. Lög um kyrrsetningu og lögbann 5. gr. — 896. „tær. — 1057. 21. gr. — 1061, 1062. 22. gr. — 1059. 26. gr. — 673, 674, 679, 680. 1949,nr. 42, 23. maí. Erfðalög. — 541. 1949,nr. 57, 25. maí. Lög um nauðungarupnboð. 1. gr. — 215, 942, 6. gr. — 624. 35. gr. — 529. 1950,nr. 16, 22. febrúar. Lög um breyting á lögum mr. 116, 30. des. 1943, um ættaróðal og erfðaábúð. — 959, 961. 3. gr. — 951. 1950,nr. 46, 22. maí. Lög um breyting á lögum nr. 85/1 1986 um með- ferð einkamála í héraði. 2. gr. — 522. 1951,nr. 8, 5. febrúar. Ábúðarlög. — 23, 30. 1952,nr. 23, 1. febrúar. Lög um öryggisráðstafanir á vinnustöðum. 26. gr. — 1093, 1094. 1953,nr. 11, 20. janúar. Reglur um eftirlit með skipum og öryggi c XXKIV Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. Þeirra. — 1192. 1953,nr. 121, 4. júní. Lögreglusamþykkt fyrir Keflavíkurkaupstað. 111. gr. — 520. 1953,nr. 144. 11. júní. Brunamálasamþbþykkt fyrir Reykjarík. XIX. kafli — 996. 148. 150. gr. — 996. 149. gr. — 979. 1954,nr. 20, 8. mars. Lög um vátryggingasamninga 24. gr. — 441. 25. gr. — 922. 75. gr. — 448, 449, 451. 1954,nr. 38, 14. apríl. Lög um réttindi og skyldur starfsmanna rík- isins. 1. gr. —- 586, 643. 4. gr. — 551. 14. gr. — 551, 582, 584, 585. 29. gr. — 644. 1955,nr. 22, 3. maí. Lög um breytingar á almennum hegningarlögum nr. 19, 12. febrúar 1940. 4. gr. — 288, 289, 762, 763. 7. gr. — 13. 916. 1955, nr. 40, 16. maí. Lög wm Fiskveiðasjóð Íslands. — 1218, 1955, nr. 147, 30. desember. Reglugerð um tekjuskatt og eignarskatt. 19. gr. — 405. 1956, nr. 20, 1. mars. Lög um breyting á almennum hegningarlögum nr. 19, 12. febrúar 1940. 1. gr. — 1032, 1054. 1956, nr. 67, 10. apríl. Lög um prentrétt. 15. gr. — 649, 663, 1105, 1016. 22. gr. — 650, 655, 666. 1967,nr. 25, 24. apríl. Lög um vísitölu byggingarkostnaðar. — 1221. 1957,nr. 53, 5. júní, Lög um las- og silungsveiði. — 1082, 1083. 2. gr. -—— 926. 1959,nr. 52, 1h. ágúst. Lög um kosningar til Alþingis. XI. kafli — 673, 679. T5. gr. — 672, 673, 678. 129. gr. — 672, 678. 136. gr. — 673, 679. 1960,nr. 85, 30. maí. Lög um lögheimili. 1. gr. — 1162. 1960,nr. 46, 10. júní. Lög um Verslunarbanka, Íslands h/f. — 1065. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. KKKV 1960,nr, 58, 28. júní. Lög um bann við okri, dráttarvegti o. fl. 2. gr. — 217. 5. gr. — 1185, 1187, 1199. 1960,nr. 211, 16. desember. Skipulagsskrá fyrir barnaheimili Templ- ara, Skálatúni. — 1005. 1961,nr. 10, 29. mars. Lög um Seðlabanka Íslands. 13. gr. — 217, 1143, 1185, 1187. 1961,nr. 20, 18. mars. Reglugerð um þinglýsingargjöld af veðbréfum með veði í rekstrarvörum sjávarútvegs og landbúnaðar. 7. gr. — 1065, 1068. 1961,nr. 36, 29 mars. Ábúðarlög. — 1211. 13. gr. — 1203. 1961,nr. 58, 29. mars. Sveitastjórnarlög. 18. gr. — 673, 679. 1961,nr. 59, 23. maí. Heilbrigðissamþykkt fyrir Seltjarnarneshrepp. 29. gr. — 273, 276. 1968,nr. }, 1. mars. Lög mn Iðnaðarmálastofnun Íslands. 1. gr. — 175. 1962, nr. 5, ?. mars, Lög um sveitarstjórnarkosningar. 1. gr. — 672, 673, 678, 679. 4. gr. — 673, 679. 1962,nr. 7, 14. mars. Lög um framsal sakamanna til Danmerkur, Finnlands, Noregs og Svíþjóðar. — 886. 2. gr. — 883, 886, 387, 838. 5. gr. — 883. 10. gr. — 884. 11. gr. — 884. 13. gr. — 883, 888. 1962,nr. 8, 14. mars. Erfðalög. — 385. 3. gr. — 541, 542. 8. gr. — 1354, 18. gr. — 1390. 35. gr. — 532, 533, 534, 540. 36. gr. — 534, 541. 39. gr. — 534, 45. gr. -—— 533. 52. gr. — 534, 535. 54. gr. — 316. 57. gr. — 533. 58. gr. — 533. 60. gr. — 533. 1962, nr. 55, 28. apríl, Lög um kjarasamninga opinberra starfsmanna. KKKVI Skrá um'Tög, reglugerðir, samþykktir o.: fl. —.551;' 648. 24. gr. — 550. 1962,nr, 63, 21. apríl. Lög um breyting á lögum nr. 116 frá 30. desem- ber. 1943 um ættaróðal og erfðaábúð. — 952. 10. gr. — 952. 15. gr. — 952." 1962,nr. 69, 28. apríl. Lög 1 um tekjustofna sveitarfélaga. — ST. Er 12. gr. — 574, 578. 1962,nr. 81, 21 „júní. Reglugerð um aðstöðugjald. 3. gr. — 75. 4. gr. — 578. 5. gr. — 75, TT. T. gr. — 579. 8. gr. — 565, 566, 579. 1962, nr. 108, 21. desember. Lög um ættaróðal, ættarjurðir, erfðaábúð og sölu þjóð- og kirkjugarða. — 951, 952, 953, 958, 959, 961. VII. kafli — 961. VIII. kafli — 30. XI. kafli — 30. 19. gr. — 960. 26. gr. — 959, 961. 21. gr. — 960. 29. gr. — 960. 33. gr. — 957, 958, 959. 34. gr. — 22, 23, 26, 28, 31. 47. gr. — 22, 23, 25, 28, 30, 31. 49. gr. — 23, 28. 1963, nr. 28, 29. apríl. Lög um fasteignamat og: Jasteignaskráningu. — 222. 1963,nr, 29, 29. apríl. Lög um lífeyrissjóð starfsmanna ríkisins. 16. gr. — 423. 1963,nr. 245, 81. desember. Reglugerð um tekjuskatt og eignarskatt. 20. gr. — 405. 1964,nr. 10, 13. maí. Lög um breyting á. lögum nr. 10 frá 29. mars um Seðlabanka Íslands. 4. gr. — 758. 1964,nr. 51, 10. júní. Lög um tekjustofna sveitarfélaga. — 223, 577. III. kafli — 566. 3. gr. — 221. 6. gr. — 221, 12. gr. — 565, 566, 573. 1964,nr. 182, 6. júní. Auglýsing um gjaldskrá vegna innheimtu Seðla- Skrá um:lög; reglugerðir, samþykktir o. fl. KKKVIL banka Íslands á innstæðulausum tékkum. — 158. 1965,nr. 27, 21. apríl. Lög um breyting á lögum nr..88, 14. apríl 1954, um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins, sbr. lög mr. 14, -20.. mars 1957. : 4. gr. — 551. 1965,nr. ?1, 22. maí. Lög um breyting á lögum nr: 58 frá 28. júní 1960 um bann við okri, dráttarvegti o. fi. : 1. gr. — 1185, 1187. ; 1965,nr. 90, 7. október. Lög um: tekjuskatt og eignarskatt. 7. gr. — 405. I 1966, nr. 5, 6. april. Lög um breytingu á lögum nr. 5/1962 um sveitar- stjórnarkosningar. 1. gr. 673. ' 1966, nr,:19, 6. apríl. Lög um eignarrétt og afnotarétt fasteigna. 1. gr. —:36, 39. 1966, nr. 53, 13. maí. Lög um vernd barna og ungmenna. 41, gr. — 1093. 1966, nr. 71, 6. maí. Lög um verðtryggingu fjárskuldbindinga. — 173, 175, 176,.327, 1254, 1256, 1257, 1300, 1301. : 1. gr. — 168, 174, 769, 772; 113, 1251, 1254, 1258, 1296, 1300. 2. gr. — 168. 3. gr. — 1257. 6. gr. — 1220, 1223. 1966, nr,.75, 13. maí. Lög wm Fiskveiðasjóð Íslands. — 1219. 2. gr. — 1220, 1221. 5. gr. — 1214, 1217, 1220. 8. gr. — 1220. 13. gr. — 1218. 15. gr. — 1218, 1221, 1223. 16. gr. — 1219.,. 23. gr. — 1217, 1218. 24. gr. — 1220. 1967,nr. 25, 22. apríl. Lög um Landhelgisgæslu Íslands. 17. gr. — 1107, 1100. 1967,nr. 58, 29, apríl. Orkulög. 11. gr. — 221, 223. 1967, nr. 81, 29. desember::Lög um breytingu á sveitarstjórnarlögum nr. 58/1961. 1. gr. — 673, 679. 1968, nr, 40,:23. "apríl. Umferðarlög; 4. ð. 18. 25. gr. gr. gr. gr. — 1030. — 1030. — 1030. — 80, 81, 83, 281, 286, 556, 560, 897,. 901, 908, 909, 915, XKKVIII Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 45. 47. 48. 49. 50. 68. 70. Tá. 80. gl. 1968, nr. 28. 12. 1968, nr. 26 2. 35. 37 38 975, 977, 1032, 1054, 1273. gr. -- 3, 4, 62, 63, 519, 908, 915, 1020, 1023, 1232, 1233, 1337. gr. — 281, 287, 897, 901. gr. — 556. . gr. — 2, 3, 4, 63, 519, 908, 915, 1020, 1023, 1232, 1233, 1337. „ gr. — 908, 915. gr. — 63, 918. gr. — 2, 3, 4, 63. gr. — 1020, 1023, 1030, 1337. gr. — 63, 519, 908, 915, 918, 922, 923, 1233, 1337. gr. — 519, 520, 908, 915, 1030, 1232, 1233, 1239. gr. — 922. gr. — 922. gr. — 922. gr. — 2, 3, 63, 71, 80, 81, 83, 279, 281, 286, 519, 556, 561, 897, 901, 902, 903, 916, 975, 977, 1020, 1023, 1032, 1054, 1233, 1240, 1273, 1278. gr. —- 63, 80, 83, 281, 286, 556, 901, 908, 977, 1032, 1055, 1233, 1273. 49, 1. maí. Lög um áskorunarmál, viðauki við lög nr. 85, júní 1986 um meðferð einkamála í héraði. gr. — 278. 51, 2. maí, Lög um bókhald. 2. gr. — 1304, 1312. 1969, nr. 9. 10. 17. 19. 1969, nr. 24. 1969, nn. 60. 61. 71. 72. TÖ. 1969, nr. 10. 1969, nr. 16. 24. ál. 45. 12, 17. mars. Lög um hollustuhætti og heilbrigðiseftirlit. gr. — 272, 276. gr. — 272, 276. gr. — 272, 276. gr. — 273, 276. 55, 22. maí. Lög um brunavarnir og brunamál. gr. — 979, 996. 59, 28. maí. Lög um tollheimtu og tolleftirlit. gr. — 1279, 1281, 1284. gr. — 1279, 1281, 1284. gr. — 1279, 1281, 1284. gr. — 1281. gr. — 1279. 80, 23. júní. Læknalög. gr. — 513, 516, 518, 1226, 1229, 1231. 82, 2. júlí. Áfengislög. gr. —- 556, 560. gr. — 81, 83, 281, 286, 556, 560, 898, 901, 908, 909, 915, 975, 977, 1032, 1054, 1055, 1273. gr. — 556, 561. gr. — 81, 83, 279, 281, 556, 561, 898, 901, 908, 975, 1032, 1054, 1270, 1273. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. KKKIX 1970,nr. 76, 25. júmí. Lög um lax- og silungsveiði. 2. gr. — 926. 4. gr. — 1078, 1082, 1083. 44. gr. — 921. 1970, nr. 94, 19. nóvember. Lög um ráðstafanir tíl stöðugs verðlags og atvinnuðöryggis. 6. gr. — 327. 1970,nr. 101, 28. desember. Lög wm lfeyrissjóð bænda. 21. gr. — 1162. 1991,nr. 19, 5. apríl. Útvarpslög. 3. gr. — 822. 1971,nm. 30, 14. apríl. Lög wm breyting á lögum nr. 90, 7. október 1965 um tekjuskatt og eignarskatt og lögum nr. 48, 12. maí 1970 um breyting á þeim lögum. 4. gr. — 405, 407. 12. gr. — 431. 1971,nr. 31, 16. apríl. Lög um Iðnþróunarstofnun Íslands. — 175. 1971,nr, 4, 16. apríl. Lög um náttúruvernd. 19. gr. — 88, 99, 107, 117, 126, 135, 144, 153. 1971,nr. 67, 20. apríl. Lög um almannatryggingar. 51. gr. — 1162. 1971,nr. 68, 15. júní. Lög wm tekjuskatt og eignarskatt. — 431. 6. gr. — 77 7. gr. — 404, 407, 409, 410. 10. gr. — 404, 407. 11. gr. — 431, 434, 436. 15. gr. — 431, 432, 436. 37. gr. — 1307, 1312. 42. gr. — 1304. 47. gr. — 1304, 1308. 55. gr. — 432. 1971,nr. 77, 21. júlí, Bráðabirgðalög wm breyting á lögum nr. 94, 19. nóvember 1970, um ráðstafanir til stöðugs verðlags og atvinnuöryggis. — 321. 1971,nr. 88, 21. maí. Skipulagsskrá fyrir Björgunar- og sjúkrasjóð Breiðafjarðar. — 533. 1971,nr. 228, 30. desember. Reglugerð um flokkun bygginga og ann- arra mannvirkja til fyrninga og um flokkum íbúðarhúsnæðis til fyrninga og viðhaldskostnaðar. 2. gr. — 433, 435. 1978,nr. 7, 23. mars. Lög um breyting á lögum nr. 68, 15. júní 1971 um tekjuskatt og eignarskatt. Skrá um'lög,:reglugerðir, samþykktir o.fl: — 431, 432. 3. gr. — 407, T. gr. — 431, 433, 436. 16. gr. — 1304. 1972,nr. 8, 22. mars. Lög um tekjustofna sveitarfélaga. — 221, 223, 577. V. kafli — 566. 3. gr. — 220, 223. 4. gr. — 220. 5. gr. — 223. 36. gr. — 73, 75, TI. 40. gr. — 75, 77, 78, 563, 566, 573, 574, 576, 578. 43. gr. 5 1972,nr. 45, 8. febrúar. Heilbrigðisreglugerð." 26. gr. — 272, 276. 27. gr — 272. 28. gr. = 272. 40. gr. — 272, 276. 42. gr. — 276. 45. gr. — 272, 276. 76. gr. — 276. 78. gr. — 272. 79. gr... 278, 276. 80. gr. — 272. 82. gr. — 272. 161. gr. — 272, 276. 164. gr. — 276. 210. gr. — 276. 213. gr. — 273, 276. 1978,nr. 52, 26. mdí. Lög um breyting á sveitastjórnarlögum nr. 58, 29. mars 1961. — 573. 1978, nr. 56, 29. maí. Lög um lögreglumenn. 6. gr. — 102, 120, 138. 1972, nr. 60, 26. maí. Lög um stoftun og slit hjúskapar, 27. 33. 34. 47. 48. „od; 57. 1978, nr. — 1170, 1173. gr. — 1385, 1388, 1389. gr. — 1370, 1371, 1372, 1380. gr. — 1370, 1371. gr. — 1159, 1161, 1162, 1163, 1167, 1168, 1170, 1172. gr. — 1159, 1162, 1168. gr. — 1385, 1386, 1388, 1389. 78, 29. maí. Höfundalög. —-1363, 1367. VII. kafli — 1364. 63. 1978, nr. Skrá um, lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. KLI a 220. 1972, nn. gr. — 1364. gr. — 1364, 1365, 1367, 1369. gr..=- 1360, 1364, „1367, 1369. . gr. — 515, 1228. .„ gr. — 517, 1230. . gr. — 1359, 1360, 1364, 1366, 1368. 6. gr..— 1359, 1360,..1364, 1366, 1368. - .. . gr. — 1368. . gr. — 1359. gr. — 1367... 89, 7. apríl. Aug glúsing um "breytingu á fasteignamati. 855, 29. desember. Reglugerð um. flokkun bygginga og ann- arra mannvirkja til fyrninga og um flokkun íbúðarhúsnæðis til fyrninga og viðhaldskostnaðar. — 431. 2. gr. — 432, 434, 436. * 1973, nr. 4, 7. febrúar. Lög wm neyðarráðstafanir. vegna „jarðelda á Heimaey. 8. gr. — 565. 1973, nr. 8. Tilkynning werðlagsstjóra. — 325. 1973, nr. 11, 6. apríl. Lög um 1 framkvæmd eignarnáms. — 23, 28. 1973, nr. hh. Tilkynning verðlagsstjóra. — 325. 1973, nr. 46, 25. apríl. Lög um kjarasamninga opinberra starfsmanna. — 550, 643, 644. 25. 1973, nr. gr. — 550. 60, 30. apríl. Lög um breyting. á lögum nr. 68/1971 um tekjuskatt og eignarskatt og lögum nr. ?/1972 um breytingu á þeim lögum. 7 gr. — 1307. 1973,nr. 75, 21. júní, Lög um Hæstarétt Íslands. 13. gr. — 668. . 16. gr. — 84, 104, 122, 19. gr. — 669. 20. gr. — 158, 431, 831, 1213, 1315. 21. gr.—- 164, 268, 277, 350, 422, 511, 521, 635, 669, 675, 810, 894, 1057, 1070, 1346, 1355. 27. gr. — 277. 3. gr. — 224, 227, 229, 231, 231. 36. gr. — 236, 237, 296, 939, 963, 1303,:1314, 1315. 39. 44. 45. gr. — 236. gr. — 225, 227, 229, 232, 234; gr. — 528, TT1, 1078, 1111, 1152. KLII Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 53. gr. — 1165. 58. gr. — 937, 1138. 1978,nr. 102, 2?:'desember. Lög um veiðar með botnvörpu, flotvörpu og dragnót í fiskveiðilandhelginni. 6. gr. — 1105. 9. gr. — 1105. 1978, nr. 104, 24. desember, Lög um breyting á lögum nr. 8/197%8 um tekjustofna sveitarfélaga. 3. gr. — 220. 1978, nr. 368, 28. desember. Auglýsing um breytingu á fasteignamati. — 220. 197h,nr. 6, 22. mars. Lög um kaup og kjör yfirmanna á botnvörpu- skipum sem eru stærri en 500 rúmlestir brúttó. 1. gr. — 1283. 2. gr. — 1283. 3. gr. — 1283. 1974,nr. 38, 8. maí. Lög wm breyting á lögum nr. 22, 23. apríl 1968 um gjaldmiðil Íslands. 8. gr. — 510. 1974,nr. 45, 18. maí. Lög um breyting á lögum nr. hh, 5. apríl 1948 um vísindalega, verndun fiskimiða landgrunnsins. — 1097, 1098, 1103, 1105, 1107, 1109. 2. gr. — 1105, 1107. 1974,nr. 64, 21. maí. Lög um breyting á almennum hegningarlögum nr. 19, 12. febrúar 1940. — 882. 1. gr. — 883, 887. 1974, nr. 65, 21. maí. Lög um ávana- og fíkniefni. — 893, 1028 2. gr. — 7, 10, 290, 294, 887. 3. gr. — 7, 11. 5. gr. — "7, 10, 11, 290, 294, 883. 6. gr. — 7, 10, 11, 290, 294. 197h,nr. ?%, 21. ágúst. Lög um meðferð opinberra mála. XVIII. kafli — 101, 119, 137, 155, 1314, 1326. 34. gr. — 86, 101, 106, 119, 124, 142, 155. 38. gr. — 103, 121, 139. 61. gr. — 101, 103, 119, 137, 139, 155. 67. gr. — 391, 421, 890, 893, 1028, 1064, 1137, 1328. Ti. gr. — 99, 117, 135, 153. 78. gr. — 280. 89. gr. — 683. 108. gr. — 900, 1283. 115. gr. — 519. 118. gr. — "766, 898, 1029, 1049, 1108, 1105. 121. gr. — 519. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XLIII 141. gr. — 11, 71, 286, 295, 510, 697, 756, 902, 917, 1240, 1278, 1284. 144. gr. — 248, 249, 250, 251, 252, 253, 254, 255, 256, 257, 258,- 259, 261, 262, 263, 264, 265, 266, 267, 907, 912. 145. gr. — 257, 261, 262, 265, 266, 756. 150. gr. — 86, 100, 101, 102, 103, 105, 118, 119, 120, 121, 123, 135, 137, 138, 140, 154, 155, 156, 1315, 1326, 1330. 151. gr. — 86, 88, 100, 103, 106, 108, 118, 121, 124, 126, 135, 140, 144, 154, 1315, 1326. 154, gr. — 85, 86, 88, 99, 100, 103, 104, 105, 106, 108, 117, 118, 121, 122, 123, 124, 125, 126, 134, 135, 140, 141, 142, 143, 153, 154, 157, 1314, 1316, 1330. 155. gr. — 103, 121, 140. 157. gr. — 98, 100, 116, 118, 134, 135, 152, 154. 164. gr. — 121. 165. gr. — 1336. 172. gr. —- 249, 252, 255, 259, 264, 390, 419, 888, 891, 1023, 1063, 1133. 176. gr. — 287. 178. gr. — $17. 1974, 12. júlí, Auglýsing vm innlánsvexti. II. kafli — 1187. 1974, nr. 97, 81. desember. Lög um eftirlit með ráðningu starfsmanna og húsnæðismálum ríkisstofnana. — 641. 1974, nr. 257, 26. ágúst. Reglugerð um flokkun bygginga og annarra mannvirkja til fyrninga og um flokkun íbúðarhúsnæðis til fyrninga. — 431, 435. 1974,nr. 389, 18. nóvember. Reglugerð wm að fjárhæð sérhverrar kröfu eða reiknings skuli greind og greidd með heilli krónu. — 510. 1974, nr. 386, 23. desember. Auglýsing um breytingu á fasteignamati. — 220. 1974, nr. 890, 19. desember. Reglugerð um sölu og meðferð á ávana- og fíkniefnum. — 391. 2. og 10. gr. — 7, 10, 290, 294. 1975,nr. 22, 23 maí. Lög um fjárhagslegan stuðning við tónlistar- skóla. — 584, 585. 2. gr. — 581, 583. 1975,nr. 66, 14. júlí. Vegalög. 37. gr. — 309. 19. gr. — 307, 309. 1975,nr. 102, 24. mars. Reglugerð fyrir Fiskveiðasjóð Íslands um XLIV Skrá um lög; reglugerðir, samþykktir o,.. fl: „ lánaflokka. : — 1218. so Tr 1223. 1975,nr. 299, 15. júlí. Reglugerð" um fiskveiðilandhelgi Íslands. 1. gr. — 1097, 1098, 1103, 1105.: . 3..gr. —- 1106, 1109. 6. gr. — 1105, 1109.. 1975,nr., 8362, 1, ágúst. Reglugerð um tellfrjálsan farangur ferða- manna og farmanna við komu frá útlöndum. — 1283. : . sn . 1.-gr. — 1279, 1281, 1283, 1284, 6. gr. — 1279,.1281;, 1283, 1284.: ; er 1976,nr, 5, 18. febrúar. Lög um útflutningsgjald af: sjávarafurðum. 4. gr. — 445. 1976,nr. 17, 19. janúar. Reglugerð um breyting á: reglugerð í na. 299, 15. júlí 1975 um fiskveiðilandhelgi Íslands. * - “#1. gr, —s:1106, 1105,-1109. 3. gr. — 1106. 6. gr. — 1106. ; at 1976, nr. 29, 26. maí. Lög um kjarasamninga Bandalags starfsmanna ríkis og bæja. : — 643, 644. 1. gr. — 641,.643.... 4. gr. — 644. 5. gr. — 644. „94. gr. — 643, 644, 645. 0 . Lo 1976, nr..35, 26. maí. Lög um breyting á.lögum nr. 46,-24, moí 1978 um kjarasamninga opinberra, starfsmanna. — 642. . = 1976,nr.:4h, 25..maí. Lög um Fiskveiðasjóð Íslands. a 16. gr. — 1219. 1976,nr. 54, 25. maí. Lög um breyting á 23. apríl 1968. . — 63, 83, 286, 519, 556, 808, 901, 902, 906, 908, 975,:1020, 1033, „= 1054, 1233, 1240, 1273, 1337. 1. gr. — 916. 1976,nr. 64, 81. maí. Ábúðarlög. 16. gr. — 1200, 1202. a =, 46..gr.,— 1211, a . umferðarlögum nr. 40 frá 1976, mr. 65, 31. maí. Jarðalög. — 952. 1976,nr. ?1, 81. maí. Lög um breyting á lögum: nr. 59, 28. maí 1969 um tollheimtu og tolleftirlit, sbr. lög.nr. 2, 11. febrúar 1970, og lög nr. 66, 30. apríl 1973 um breyting á beim lögumn.:; 2. gr. — 1279. 1976,nr.:81, 31. maí. Lög um veiðar á fiskveiðilandhelgi Íslands. Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. XLV — 1096, 1107, 1109. 2. gr. — 1097, 1098. 7. gr. — 1105. 11. gr. — 1103. 12. gr. — 1105. 17. gr. — 1097, 1098. 18. gr. — 1103. 21. gr. ' 1976, 23. apríl. Auglýsing Seðlabanka Íslands um vegti við innláns- stofnanir. — 1187, 1199. 1976, 21. september. Auglýsing Seðlabanka Íslands um vesti við inn- lánsstofnanir. — 1199. 1976, nr. 101, 28. desember. Lög um breyting á almennum hegningar- lögum nr. 19/1940. 5. gr. — 286. T. gr. — 286, 1097. 1976, nr, 120, 31. desember. Lög um tollskrá o. fl. — 1283. 1976, nr. 415, ?. desember. Reglugerð um friðunarsvæði við Ísland. 1. gr. — 1097, 1098, 1103, 1105, 1107, 1109. 1977, nr, 35, 12. maí. Lög um viðauka við lög nr. 98/1933 um , víæla. 1. gr. — "61, 762, 765, 766. 1977, nr. 184, 2. mars. Reglugerð um netaveiðisvæði á Selvogsbanka. ' — 1107, 1109. 1. gr. — 1105. 1977,nr. 263, 7. júlí, Reglugerð um breyting á reglugerð nr. #15, "7. desember 1976 um friðunarsvæði við Ísland. — 1098, 1103. - 1977, 16. mars. Auglýsing Seðlabanka Íslands um vesti við innláns- stofnanir. — 1143. 1977, 18. júlí. Auglýsing Seðlabanka stands um vexti við innláns- stofnanir. . — 1143. : 197, 18. nóvember. Auglýsing á Seðlabanka a Íslands: um vesti við inn- lánsstofnanir.: : - — 1143. 1978,nr. 9, 5. maí. Lög um geymslufé. 2. gr. — 212. 1978,nr. 39, 10. maí. Þinglýsingalög. — 1075, 3. gr. — 1073, 1074. 7. gr. — 1076, 1077. 22. gr. — 1076. XLVI Skrá um lög, reglugerðir, samþykktir o. fl. 24. gr. -- 1076. 25. gr. — 1076. 29. gr. — 1076. 1978,nr. 52, 11. maí. Lög um breyting á áfengislögum nr. 82, 2. júlí 1969. — 555, 1270. 1978,nr. 0, 14. júlí, Lög um áskorunarmál, viðauki við lög nr. 85, 23. maí 1936 um meðferð einkamála í héraði, 1. gr. — 636. 2. gr. — 637. 12. gr. — 637. 14. gr. — 635. 1978, nr. 40, 18. maí. Lög um tekjuskatt og eignarskatt. 63. gr. — 1162. 1978,nr. 151, 12. apríl. Reglugerð um tollfrjálsan farangur ferða- manna og farmanna við komu frá útlöndum. — 1279, 1283. 1978, 29. maí. Auglýsing Seðlabanka Íslands um veæti við innláns- stofnanir. — 1143. 1979,nr. 41, 1. júní. Lög um landhelgi, efnahagslögsögu og land- grunn. — 809. 1979,nr. 44, 1. júní. Lög um húsaleigusamninga. 3. gr. — 1162. 1979, nr. 56, 30. maí. Lög um dómvegti, viðauki við lög nr. 85, 23. júní 1936 um meðferð einkamála í héraði. 1. gr. —- 1186, 1187, 1253, 1298. 1979,nr. 70, 19. júní. Bráðabirgðalög um stöðvun verkfalls á farskip- um og verkbannsaðgerða Vinnuveitendasambands Íslands. — 864, 870, 872, 879, 880. gr. — 863, 865, 873, 875. gr. — 865, 869, 873, 875, 879. gr. —- 863, 866, 869, 873, 876, 879. gr. — 863, 866, 868, 873, 876, 878. gr. — 864, 866, 868, 874, 876, 878. 1. -gr. — 866, 876. 1979,nr. 388, 5. október. Reglugerð um tollfrjálsan farangur ferða- manna. og farmanna við komu frá útlöndum o. fl. — 1279. 1979, 29. maí. Auglýsing Seðlabanka Íslands um vexti við innláns- stofnanir. — 1143. 1979, 30, ágúst. Auglýsing Seðlabanka Íslands um vexti við innláns- stofnamir. — 1143. Shot IV. EFNISSKRÁ TIL YFIRLITS. Aðfarargerðir. Sjá aðför, fjárnám, innsetningargerðir, kyrrsetn- ing, lögbann, lögtak, útburður. Aöðflutningsgjöld. Sjá tolllög. Aðför. Aðgerðarleysi. Sjá tómlæti, Aðild, 21, 32, 84, 104, 122, 141, 305, 377, 430, 527, 562, 588, 669, 675, 775, 829, 918, 938, 951, 978, 1085, 1121, 1138, 1285, 1313, 1358 Aðildareiður. Aðstoð við nauðstadda. Sjá bjargvana ástand. Aðstoð við skip. Aðstöðugjald. Sjá skattar ..............2.020.. 0000... 72, 562 Aflýsing. Afréttir. Afsagnargerðir ...............20.02000 0 628 Afsal ........022002 0000 178 Afturvirkni laga. Almannahætta. Atvinnulöggjöf. Atvinnuréttindi. Sjá ökuleyfi. Ábúð .............000. rr 1199 Ábyrgð ........0..000 000 628 Ábyrgð á seldum hlut. Ábyrgð framleiðanda. Ábyrgð húseiganda. Áfengislög .................. 78, 279, 555, 897, 906, 973, 1028, 1270 Áfrýjun. 1. Áfrýjunarleyfi: a. Áfrýjunarfrestur liðinn 21, 72, 158, 224, 226, 231, 233, 236, 295, 330, 392, 412, 414, 416, 430, 439, 531, 562, 580, 168, TT5, 829, 847, 924, 962, 1004, 1294, 1384 b. Málsefni nær ekki áfrýjunarupphæð ...... 84, 104, 122, 141 c. Áfrýjunarfrestur liðinn. Leyfis ekki aflað ............ 829 d. Áfrýjunarleyfi ógilt. 2. Máli gagnáfrýjað 84, 104, 122, 236, 330, 377, 403, 412, 414, 416, 430, 527, 628,. 647, TT5, 829, 962, 978, 1121, 1285, 1294 Mál gagnkært. 3. Máli áfrýjað skv. 36. gr. 1. mgr. laga T5/1973 236, 295, 938, 962, 978, 1077, 1085,. 1213, 1251, 1303, 1313 4. Ýmis atriði ..............0..... 224, 236, 377, 430, 962, 1313 Ákæra. KLVIII Efnisskrá til yfirlits Ákærði, staða og réttindi. Sjá ómerkingu. Ákæruvald .......... 5, 84, 104, 122, 141, 453 Álitsgerðir. Sjá mat og skoðun. Árekstur bifreiða. Sjá bifreiðir. Árekstur skipa. Áskorunarmál. Sjá kærumál .... 635 og stefnubirtingu ...... 637 Ávana- og fíkniefnabrot ...........0..... „5, 287, 390, 882, 891, 1023 Barnaverndarmál. Barnsfaðernismál. Beitarréttur ............000000. 0. ss 392 Bifreiðir: . „A, Einkamál .........00000000ne.ssses rs 918 B. Opinber mál 2, 62, 78, 279, 555, 897, 906, 973, 1019, 1028, 1231, 1270 Birting laga og stjórnvaldaerinda. - Bjargvana ástand .............0..... ss sess 193 Björgun. Blóðrannsóknir .......... 78, 279, 555, 646, 897, 906, 973, 1028, 1270 Brenna, sjá íkveikju. Brot í opinberu starfi. Búskipti. Sjá erfðamál, hjónaskilnað, kaupmála, kærumál, Skipti ........00000000......... 310, 531, 1121, 1346, 1369, 1384 Börn .......000000e. ss 978, 1085, 1157, 1369, 1384 Dagsektir ..........2000000.. sess ss 32 Dánarbú. Sjá skipti. Dánarbætur. Sjá skaðabætur. Dánargerningar ..........000000.000.. onnur. BÍ0 Dánargjafir ..........22..0000000 sessa 310 Dómar .......000000eeesessn ss a „829 Dómarar, Sjá dómstólar,..réttarfarsannmarkar og aðfinnslur, sératkvæði. Vísað er til V. registurs hér á eftir, ' DómVeffja 2. .öll. a sr a. TI81 Dráttarvélar. Sjá bifreið. : ; í Eiður.- . ; Eignardómsmál. sjá kærumál, frávísun Bo 1070 Eignarnám. . Eignarréttarfyrirvari. Eignarréttur. Sjá búskipti ..c......00% sök “ 1121 Eignarupptáka .......2.0.00. Re .. 681, 1095 Endurgreiðsla ...........20000.00 e.s 00 te 1064 Endurupptaka máls. ; : a - Erfðaafsal ............. Ba lk. 531 Erfðaandlag ............ ss So << 3 Erfðaábúð. 2 Efnisskrá til yfirlits XLIX Erfðafesta. Erfðakvöð ...............0.20...200 0000 531 Erfðaleiga ..................2.00.00eees ee 21 Erfðamál ..................2000000 000 310, 531 Erfðarðð ......................000. 0. 531 Erfðaskrár. Sjá erfðamál, Erlend lög. Erlendir dómar. Fangelsi. Sjá refsingar. Farbann. Sjá kærumál .................00000000 000. 808 Farmgjald. Farmsamningar. Farmskirteini. Fasteignasala .................0000 0000. 0 sv 158, 1259 Fasteignaskattar ..................0.0..00.000 00 219 Fasteignir ...............0.0...... 32, 178, 330, 962, 1151, 1251, 1294 Ferðabann. Sjá farbann. Félagsdómur. Sjá kærumál .............000000000... 640, 863, 873 Félög. Sjá hlutafélög ...............0.00000 000. 236 Firma .........0.2..0.200.0nee ss 628 Fiskveiðabrot .................00 0000 1095, 1104 Fíkniefni. Sjá ávana- og fíkniefni. Fjárdráttur .......................20 0000 597 Fjármál hjóna ............20.00.0 0... seen 1384 Fjárnám ................0.0000 00... 17, 295, 412, 623, 628, 768 Fjársekt ....................200 000 sess 1095, 1104 Fjársvik .................02000 000 ee. 57 Fjölbýlishús. Flutningssamningar. Foreldravald. Forkaupsréttur. Fógetagerðir. Sjá aðför, fjárnám, innsetningargerðir, kyrrsetn- ingu, lögbann, lögtak og útburð. Framhaldsgögn ..................20000 0000 829 Framhaldsrannsókn ..................0.0000n ser 646 Framkrafa .................0.2..00.nness se 918 Framsal kröfu. Sjá fjárnám ...........20.0000000 0000 918 Framsal sakamanna ..............2000000.0 eens 882 Frávísun: A. Einkamál. 1. Frá héraðsdómi. Sjá kærumál .. 164, 268, 277, 521, 863, 873, 1057, 1070, 1355 Aðrir dómar .......0.00000. 0 330, 544, 637, 1110, 1181 2. Frá Hæstarétti ...... 224, 226, 228, 231, 233, 377, 430, 1313 d L Efnisskrá til yfirlits Sjá einnig kærumál ...........0..0000.0..... 669, 675, B. Opinber mál ...........0000.0.0sn ene Sjá einnig ómerkingu ..........0.000..00 0... 00 enn. Frelsissvipting. Sjá gæsluvarðhald. Frestur ..........0000000 0. see 667, 669, Fundasköp. Fyrning kröfuréttinda .............2.00200 0000... 00... 1114, Fyrning sakar ........020200200000nee enn Fölsun ..........2200.0.seeesesser Gagnaöflun. Sjá úrskurði. Gagnsakir. Sjá áfrýjun. Geðheilbrigði. Sjá sakhætfi. Gengi .......20002. 0000 Gerðardómur. Geymslugreiðsla ......2......00..0.0. 0... 178, 211, 628, Gjafsókn. Gjafvörn .......... 72, 84, 104, 122, 141, 1077, 1285, Gjaldþrot. Greiðslufall. Sjá skuldabréf ..............000000 000... nr. Gæsluvarðhald 193, 390, 418, 698, 388, 891, 1023, 1028, 1063, 1133, Hafning máls ...........000.00 0... ene 596, Handtaka ...........200000 0... ens 84, 104, 122, Hefð. Hegningarauki. Sjá refsiákvörðun ...,.............. 279, 906, Heimvísun. Sjá og ómerkingu. A. Einkamál. B. Opinber mál ............20000 00 0nð nr Hjónaband. Sjá erfðamál ...... 531 og kaupmála .......... Hjón. Hjónaskilnaður. Sjá og skipti .................... 1369, Hjónavígsla. Hlutafélög ............2.020.00r senn Hlutdeild. Húftrygging. Húsaleiga .............0000000. 0000 320, Hylming. Hæfi ..............00. 0000. ss Iðnaður. Iðnnám. Innheimtulaun. Innsetningargerðir .............00.2000 0... nenna 305, 387, Íkveikja. Ítrekun. Sjá refsiákvörðun og ökuleyfi 78, 279, 555, 897, 1028, Jarðir ........00000 000... sossa 1336 518 1331 1151 453 1064 768 1294 1313 211 1313 937 141 1028 1336 310 1384 236 1174 310 1358 1138 1270 Efnisskrá til yfirlits LI Kaup og sala. 1. Fasteignir ...................... 32, 178, 330, 962, 1151, 1294 2. Lausafé ............000000s ses 360, 1114 Kaupgjald. Sjá vinnusamninga. Kaupmáli. Sjá og hjón ............00000 0000 0e nn 310 Kaupréttur ............0.002000 00 nn 21 Kjarasamningar. Kjörbörn, Kjörskrá. Kosningaréttur. Kröfugerð ...........0000.0. 00... 0... 21, 224, 544, 951, 1110, 1285 Kyrrsetning ............0.0000.0... 248, 251, 255, 259, 263, 906, 1057 Kærumál: A. Einkamál. 1. Áskorunarmál ............0.000. 0 e0n nn 277, 635 2. Farbann ............00%0 en sssð sen 808 3. Félagsdómur ...........0.0000 0000... 640, 863, 873 4. Frávísun frá héraðsdómi .............. 164, 521, 1057, 1355 5. Frávísun frá Hæstarétti .................... 669, 675, 808 6. Frávísunarðómur felldur úr gildi ...... 268, 863, 873, 1070 T. Kyrrsetning .............0000..0. sn es ser 1057 8. Lögbann ............2.00.00 000. ve en 669, 675 9. Málflutningslaun ..........2002000 000. nn 1355 10. Málskostnaður ..........2..2.0200.000 00. 894 11. Ómerking ..........000...0 0. vn 350 12. Skipti. Skiptamál ...............0000000 00... n 1346 13. Vanhæfi dómara ..........000000. 000. 0nne nr 422 14. Varnarþing ...........00.00000 2. sinn 1057 15. Vitni ...........0....2..00 sen 511, 1073 16. Þinglýsing .................02. 000. .n ns 1073 B. Opinber mál: 1. Framsal sakamanna ..........0.000.0 0. nr ner 882 2. Gæsluvarðhald. Sjá hér að framan. 3. Kyrrsetning ..................0.0... 248, 251, 255, 259, 263 Landamerkjabréf „............0.0000.0.. ss ene 829, 846 Landamerkjamál ..............0200.0. 0... 392, 829, 46 Landhelgisbrot. Sjá fiskveiðibrot. Landskipti .................0000 0... ess 1077 Landvist, Launaskattur. Lausafjárkaup. Sjá kaup og sala. Lifsgjöf. Sjá dánargjöf. Líikamsárás ..............2.022000. 000 453, 906, 1231 Lóðaréttindi ...................02.000.0.0. sver 178 Læknar. Sjá mat og skoðun ..........0....00...... 511, 1224, 1285 LII Efnisskrá tíl yfirlits Læknaráð ...........0..0.eessssssssss sr 304 Lög. Lögskýring. Lagaheimildir 62, 219, 403, 681, 882, 906, 1095, 1157, 1213, 1279 Lögbann .......0..0000000 0000 n nn 588, 669, 675, 808 Löghald. Sjá kyrrsetningu. ' Lögheimili. Lögjöfnun ...........20000.0000n sens 962, 1157 Lögmannafélag Íslands, stjórn, sjá kærumál ............... . 1355 Lögmenn ...........000.00 enn 1313 Lögráðendur ............000000..enser ss 32 Lögreglumenn. Sjá handtöku. Lögræði .........0.2.00000n.e en 32, 918, 1085, 1121 Lögsaga. Lögskilnaður. Sjá hjón ..........020000. 000. s.n. 1369, 1384 Lögskráning sjómanna. Lögtak .......2.00000000 ene 72, 403, 430, 1303 Lögveð. Manndráp .....1....0000e0e0 vessa 681, 698 Manndráp af gáleysi .......0.0.00000. nv ass 62, 193 Mat og skoðun: 1. Atvinnutjón ......2000.0.0seeneess nn 978, 1085 2. Áverkar og heilsutjón 62, 193, 304, 511, 906, 978, 1028, 1085, 1221, 1231, 1285 . Blóðrannsókn ...... 62, 78, 279, 555, 646, 906, 973, 1028, 1270 . Geðheilbrigði ...........0020000000 0... nn. 681, 698 5. Ýmsar sérfræðilegar kannanir 597, 775, 829, 846, 897, 1095, 1104, 1232 6. Ýmsar skoðunar- og matsgerðir 32, 304, 330, 962, 1114, 1181, 1199, 1285, 1294 # co Málflutningslaun ..........0.00.00.0essaven rn 1355 Málflutningur .........00200.0. 0... es nn 412, 414, 416, 637 Málsástæður ..........0..200.0. 00... 17, 527, 768, 1077, 1151 Málskostnaðartrygging. Málskostnaður ..........2.00.002. 439, 596, 894, 937, 951, 1313, 1336 Málssóknarfrestur ..........0.00.00.00 0... 647, 1358 Meéðsök. - ; Merkjadómur. Meiðyrði. Sjá ærumeiðingar. Miskabætur ..........2.00. eee. .esð ss 647, 811, 1004 Misneyting. Nafnréttur. Nauðgun ........0.0..000.0e0nnenðs nr 1028 Niðurfelling máls. Sjá hafning og útivist. Nytjastuldur........2..220002.000 esne - 1028 Opinberir starfsmenn .......000.0000 0. stöð öð as dass 597 Efnisskrá til yfirlits Ómaksbætur .........00... 1, 84, 437, 438, 634, 933, 934, 1268, Ómerking máls .....0.00000.0000....... 330, 518, 544, 637, 1331, Ómerking ummæla .......00000000.- rr 647, 811, Óréttmætir verslunarhættir. Óvígð sambúð .......0.0000000n nn 1157, Prentmál, ábyrgð ........000000eeeeneeeren rn 647, Rangar sakargiftir. Refsiákvörðun ........000.000000 0. sn 279, 906, Refsilækkunarástæður ........0000000 00... 681, Refsingar: 1. Einstakar refsingar og önnur viðurlög: a. Sekt án vararefsingar ..........0000. een een... b. Sekt dæmd og vararefsing 2, 62, 1019, 1095, 1104, 1231, 1270, c. Varðhaldsrefsing dæmd .........0.00.0.0..0. 0... 783, 279, d. Fangelsi og sekt dæmd. e. Fangelsi dæmt 12, 193, 287, 453, 597, 681, 698, 757, 897, 906, f. Skilorðsrefsing dæmd ..........0.00. 000... 0... 287, g. Svipting ökuleyfis dæmd 62, 78, 279, 555, 897, 906, 1028, - 1231, h. Upptaka eigna dæmd ......02.0000000..000. 681, 1095, i. Ómerking ummæla .......000000.0 0... 0... 647, 811, 2. Ýmislegt. Refsivist. Sjá framsal sakamanna ........000000. 00 000. 000... Retorsio (orðhefnd) .......00000000 0. nn Réttarfarsannmarkar og aðfinnslur: A. Einkamál ..........000 000. en senn 1151, B. Opinber Mál .......0.000000 000... 193, 279, 518, 555, Réttargæsla .........200.000.0. 0... 0... 32, 178, 951, 1213, Réttarneitun. ' Ríkisborgararéttur. Sakarkostnaður .........0200000. 0... 0... 5, 518, 882, 973, Sakhæfi ...........200000. e.s 681, 698, Saknæmi ........0000000 000. 12, 62, 193, 453, 681, 698, Samaðild. Samdómarar .........0.0s rs 330, 588, 775, Sameign ........0000.000 ens 924, Sameining mála .........0000000. 00 sneri "2. 669, Samningar 32, 167, 178, 320, 330, 360, 439, 924, 938, 962, 1114, 1142, 1181, 1199, 1241, Sáttir: A. Einkamál ........2.2000..0 ner B. Opinber mál. Sératkvæði. Sjá dómarar. LIN 1269 1336 1004 1384 1004 1028 698 1095 1279 öðð 1028 T5T 1270 1279 1004 832 1004 1331 681 1313 1336 1028 1095 1085 1121 897 1259 LIV Efnisskrá til yfirlits Siglingadómur. Sjóveð. Skaðabætur: A. Innan samninga ........ 330, 962, 1114, 1142, 1151, 1174, 1181 B. Utan samninga: 1. Árekstur skipa. 2. Bifreiðir .................0.0.....020 00. 918 3. Vinnuslys ..........00.000. 0080 enn 1085 4. Skaðabætur vegna ýmissa atvika 84, 104, 122, 141, 453, 597, 978, 1028, 1285, 1313, 1358 Skattar ..............0.0000000 000. 72, 219, 403, 430, 562, 1303 Skattsvik. Skemmtanaskattur. Skilnaður hjóna ................ se 1369 Skilorðsdómar ................0000.0 0. 12, 287, 757, 906 Skiptamál ................ 310, 373, 531, 775, 1121, 1346, 1369, 1384 Skírlífisbrot. Skjalafals ................0.2.2000000 0000 12, 8g7 Skuldabréf .............0..00..00.0 err 211, 1213 Skuldajöfnuður ....................20000. ns 1199 Skuldamál ...........0.0000 00... 236, 295, 320, 1174, 1181, 1199 Skylduarfur ..............00.%.0 0052. 531 Sprengiefni ................0..0.000.. sn 978 Staðlar. Stefnur ...............2000000 sens 637 Stjórnarskrá .............0.2..00.0000 000. 403, 430 Stjórnsýsla. Söluskattur. Söluþóknun ...........2200%0. esne 158, 1259 Sönnunargögn ...........00.0.0. 0... nn. 5, 897, 973, 1270, 1342 Tekjuskattur. Sjá skattar .................0...0.00.0 00. 430 Tékkamisferli ...................0002.0 0000. 757 Tékkar ................0200000ss 1064 Tilraun .........00.20. 2000 0n ss 1028, 1095 Togveiðar. Sjá fiskveiðar. Tolllög .............2.2000 000. sn 1279 Tómlæti ................00..0.000. e.s 320, 360, 951, 1241 Traustnám. Tryggingabréf ............0...00..... 000 938 Umboð. Umferðarlög. Sjá bifreiðir. Umferðarréttur .............00..000.0. nn 305, 392, 1138 Umgengnisréttur ............2..202000000 sn 1157 Uppboð ..............200000. sess 211, 527, 623 Uppsögn ...............000.00 0. essa 380 Efnisskrá til yfirlits LV Upptaka eigna ..........0200000 00 eeen 681, 1095, 1279 Úrskurðir ............00.0e.e ens 304, 646 Útburður. Útivist: 1. Fyrir Hæstarétti .. 1, 84, 236, 437, 439, 634, 933, 937, 1268, 1269 2. Í héraði ................ 224, 226, 228, 231, 233, 527, 637, 1335 Útsvör. Sjá skattar. Útvarpsefni ..........20000 0000 nn nenna 588 Vanheimild. Vanreifun .........0.0..e sess 1181 Varnarsamningur við Bandaríki Norður-Ameríku. Varnarþing ..........0..000eeesesesrre str 387 Vátryggingar ...........0000..ar eeen 439 Veðréttindi ..................eeese ss 938 Veðskuldabréf. Sjá skuldabréf. Vegir ..........20000 000 sn nssn rss 305 Veiðiréttindi ..............000.0.cene venner 924, 1077 Venjuréttur ..........20000000n nn 1142, 1181 Verðlagsmál. Verðtrygging ........0..0000 00... 167, 320, 768, 1213, 1251, 1294 Verjandi. Verksamningur .........000.000 00. se nnns sess 167 Vextir ......000 000... 158, 295, 768, 1142, 1251, 1285, 1294 Vinnusamningur ......20000c0eenseees ser 355, 580 Vinnuslys. Sjá skaðabætur. Vitni. Sjá kærumál ..........0000. 0 .nen eðr 511, 1224 Víxlar .......0.0000 00... 628, 635, 768, 1110, 1331 Vörumerki. Þinglýsing ..........20000 0000 esensrsnnn nr 1073 Þingvottar. Þjáningar. Sjá skaðabætur, Þjófnaður .........0000.0000nssessr nn 698, 1342 Þrotabú. Ærumeiðingar .........000000 esne ns 647, 811, 1004 Ættarjarðir .........2.200000 00 nn 951 Ökuhraði ..........ceeeceees seen 2, 906 Ökuleyfissvipting ........ 62, 78, 279, 555, 897, 906, 1028, 1231, 1270 Örorka ..........eeeeeeesser rr 978, 1085 Öryggisgæsla. V. EFNISSKRÁ. Aðfarargerðir. Sjá aðför, fjárnám, innsetningargerðir, kyrr- setning, lögbann, lögtak, útburður. Aðflutningsgjöld. Sjá tollar. Aðför. Aðgerðarleysi. Sjá tómlæti. Aðild. Í máli út af kauprétti á jörð í Þingvallasveit var fjármálaráð- herra og landbúnaðarráðherra stefnt f. h. ríkissjóðs og Þingvallanefnd f. h. Alþingis ................0000.000.... 21 Yfirfjárráðanda í Reykjavík og dómsmálaráðherra stefnt til réttargæslu í máli ...........1......0...0..0. 0000 32 Málsaðili varð fjárráða eftir uppsögu héraðsdóms og tók sjálf- ur við forræði máls í Hæstarétti ................ 32, 918, 1085 Lögráðamaður sækir mál vegna ólögráða barns síns 32, 918, 1085, 1121 Í málum út af bótum fyrir ólöglega handtöku var fjármálaráð- herra og ríkissaksóknara stefnt f. h. ríkissjóðs 84, 104, 122, 141 Sjá innsetningargerðir „...............0..00.000..00 0 305 Skiptaráðanda var ekki stefnt fyrir Hæstarétt vegna bús, sem skipt var opinberum skiptum. Máli vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti, sbr. lög 19/1895 ................0000.000 0 377 Bæjarfógeta stefnt fyrir Hæstarétt sem innheimtumanni ríkis- SJÓÐS ..0....0.0.0. 0... 430 Eftir uppsögu héraðsdóms var bú stefnda, dómþola, tekið til gjaldþrotaskipta. Skiptaráðandi fyrir hönd búsins tók við aðild málsins fyrir Hæstarétti. Stefndi í Hæstarétti, stefn- andi í héraði, var uppboðshaldari fyrir hönd nokkurra veð- hafa ...........0... 527 Hinn 12. júní 1970 var tilkynnt til firmaskrár stofnun Þ sí., verktakafyrirtækis. Hinn 3. febrúar 1973 var tilkynnt til hlutafélagaskrár stofnun hlutafélagsins Þ. Í tilkynningu sagði, að hlutafélagið tæki við öllum rekstri Þ sf. H-hrepp- ur lagði aðstöðugjald á Þ sf. vegna tiltekinna verkfram- kvæmda árin 1970, 1971 og 1972. Málshöfðun þar að lútandi beindi H-hreppur að Þ hf. Sagt, að Þ hf. hafi viðurkennt, að málssókninni væri réttilega að sér beint sem réttartaka Efnisskrá Þ sf. Sjá skattar ..............000000000.0 0. S fyrrum sambúðarkona T og börn T fengu lagt lögbann við áframhaldandi lestri skáldsögu eftir rithöfundinn I í út- varpi. Töldu S og börnin, að I hefði notað T sem fyrirmynd að aðalpersónu sögunnar og væri sú umfjöllun meiðandi og móðgandi fyrir þau og minningu T, er lést árið 1954. Að því vikið í dómi Hæstaréttar í staðfestingarmáli lögbannsins, að aðild S og barnanna væri eigi véfengd, þótt máls- sóknin af þeirra hálfu væri alfarið reist á því, að með upplestri bókarinnar í útvarpi, væri brotið gegn þeirri persónuvernd, sem T njóti látinn. Sjá lögbann .......... Sýslumanni stefnt f. h. sýslunefndar .................. 699, Skiptaráðanda stefnt fyrir Hæstarétt f. h. dánarbús .... 775, Eigandi jarðarinnar I andaðist eftir að héraðsdómur gekk. Samkv. skiptagerð urðu tilteknir erfingjar hans eigendur |; og tóku þeir við aðild málsins, sbr. 2. mgr. 54. gr. laga 85/1936 ....00..0....000 na r Landskipti fóru fram milli jarðanna I og Y, en þó þannig að F-rif, ef og að því leyti sem það telst tilheyra jörðum þess- um, sé óskipt sameign þeirra. Eigendur I og Y áttu því óskipta sakaraðild í málinu að því er varðar rif þetta .... Skiptaráðanda stefnt fyrir Hæstarétt vegna þrotabús ........ Sýslumanni stefnt til réttargæslu í máli, þar sem deilt var um bað, hvort tiltekin jörð væri ættarjörð ................... Fjármálaráðherra stefnt f. h. ríkissjóðs í bótamáli, þar sem deilt var um ábyrgð Flugmálastjórnar á afleiðingum slyss Hreppsnefnd stefnt f. h. hreppsins og sóknarnefnd f. h. kirkju JS var með úrskurði fógetaréttar heimilaður aðgangur að hana- bjálkalofti um eignarhluta BS, en loft þetta var í sameign þeirra JS og BS. BS áfrýjaði úrskurði fógetaréttar og eftir áfrýjun seldi hann eignarhluta sinn IJS. Með yfirlýsingu tók IJS við sóknaraðild málsins fyrir Hæstarétti samkv. 58. gr. laga nr, 75/1973, sbr. 1. mgr. 53. gr. laga nr. 85/1936. Sjá innsetningargerðir .....................00. 0 Í máli út af úrlausn dómsmálaráðuneytis um umgengnisrétt var dómsmálaráðherra stefnt vegna ráðuneytis auk móður barnsins ................000 00 Í skaðabótamáli, er höfðað var á hendur lækni til heimtu skaðabóta vegna mistaka í starfi, var. bæjarsjóði sem eig- anda sjúkrahúss þess, er viðkomandi aðgerð var fram- kvæmd, stefnt ásamt lækninum ...........00..000000... Sjá áfrýjun ............2...220.000 000 V höfðaði mál til heimtu bóta fyrir gæsluvarðhald að ósekju. Í héraði stefndi hann ríkissaksóknara til réttargæslu. Sagt í dómi Hæstaréttar, að V hefði eigi gætt þess, er hann 588 675 1346 829 829 938 951 978 1070 1138 1157 1285 1313 LVIII Efnisskrá Bls. höfðaði málið í héraði, að stefna ríkissaksóknara til þess að þola dóm. Af hálfu ríkissaksóknara hefði þó verið sótt þing í héraði og í greinargerð varnaraðilja í héraði hefði ríkissaksóknari krafist sýknu af kröfum þeim, sem gerðar hefðu verið á hendur ríkissjóði. Því hefði verið lýst yfir við flutning málsins í Hæstarétti, að ríkissaksóknari hefði farið með fyrirsvar í málinu fyrir héraðsdómi. Þar sem málið hefði verið flutt á þessum grundvelli, hafi héraðsdómari mátt leggja dóm á það með þeim hætti, sem hann gerði, þrátt fyrir hina gölluðu málsmeðferð .........00000.00... 1313 Þ, teiknari, tók að sér að teikna myndir í Íslandssögu eftir ÞB, er R gaf út. Framseldi Þ allan höfundarétt að myndunum til R. Tvær myndanna voru í heimildarleysi birtar í tíma- ritinu V. Í máli, er Þ höfðaði á hendur V og K, ritstjóra V, til heimtu skaðabóta og til refsingar á hendur V og K, sagði, að eins og samskiptum Þ og R hefði verið háttað, yrði að líta svo á, að Þ væri réttur aðili að kröfum þeim, sem hann hefði haft uppi í málinu á hendur V og K. Sjá höfundaréttur, málshöfðunarfrestir ................2.0... 1358 Aðildareiður. Aðstoð við skip. Aðstöðugjald. Sjá skattar. Þ, verktakafyrirtæki, er átti heimilisfang í L-hreppi í Rangár- vallarsýslu, talið hafa haft með höndum atvinnurekstur í H-hreppi í Árnessýslu þess eðlis, að um hafi verið að ræða heimilisfasta atvinnustofnun í skilningi laga nr. 51/1964. Álagning aðstöðugjalds á Þ í H-hreppi því talin heimil. Sjá skattar ..........020..eenr rr 562 Aflýsing. Afréttir. Afsagnargerðir. Fyrir Hæstarétti hafði J, víxilskuldari, uppi þá málsástæðu, að hann bæri eingöngu ábyrgð á greiðslu víxilsins sem útgef- andi hans og ábekingur. Afsögn víxilsins væri hins vegar slíkum annmörkum háð, að hún væri ógild. Væri víxilréttur á hendur sér því niður fallinn. Samþykkjandi víxilsins var hótelið HV og hafði J ritað nafn sitt undir nafn hótelsins. HV var eigi skrásett firma. Sagt að með nafnritun sinni undir orðið „Samþykkur“ á framhlið víxilsins hafi J per- Efnisskrá LIX Bls. sónulega orðið samþykkjandi hans og skuldbundið sig til þess að greiða hann í eindaga. Skipti þá ekki máli, þótt einhverjir annmarkar væru á afsagnargerðinni. Sjá víxil- Mál .......0000220000 rr 628 Afsal. Seljanda fasteignar dæmt skylt að gefa út afsal til kaupanda. Riftun, er seljandinn hafði lýst yfir, var ekki talin heimil að lögum, þar sem seljandinn gat af sinni hálfu ekki full- nægt samningi sínum við kaupanda, er riftun var lýst yfir. Sjá fasteignir .....................00%. 000. 178 Afturvirkni laga. Allsherjarregla. Sjá handtöku. Almannahætta. Atvinnulöggjöf. Atvinnuréttindi. Sjá Ökuleyfi. Ábúð. GS fékk jörðina H til ábúðar í fardögum 1932. Í desember þ. á. undirrituðu þeir GS og TJ, jarðareigandi, svokallaða „aðal- skilmála“, en byggingarbréf var aldrei gert. Jörðin var í upphafi leigð til 4 ára samkvæmt aðalskilmála þessum og skyldi eftirgjaldið vera 12 veturgamlar gimbrar að hausti hverju í hraustu standi. Að loknu 4 ára leigutímabilinu framlengdist ábúðartíminn sjálfkrafa án frekari samninga. Landskuld þá, er um var samið, galt GS allt til ársins 1945— 1946. Árið 1946 sendi þáverandi jarðareigandi, RT, GS uppkast að nýju byggingarbréfi, en bréf þetta undirrit- aði GS aldrei. Í uppkasti þessu sagði, að um eftirgjaldið skyldi samið sérstaklega. TRT eignaðist jörðina árið 1953. GS hafði jörðina til slægna og beitar til hausts 1973, en eftir að úttekt fór fram 1. nóvember það ár, tók TRT við jörðinni og mannvirkjum, en nýir menn tóku við ábúðinni. GS krafði TRT um greiðslu verðmætis mannvirkja þeirra, sem hann hafði gert á jörðinni samkvæmt úttektar- og matsgjörðum. Sýknukröfu sína byggði TRT í fyrsta lagi á því, að svo hefði verið um samið með jarðareigendum og GS, að endurbætur á jörðinni og mannvirkjum skyldu ganga á móti landskuldinni, þannig að hvorugur ætti kröf- ur á hinn. Þá taldi TRT og, að þar sem GS skuldaði land- LX Efnisskrá skuld frá árinu 1946 gætu þær greiðslur komið til skulda- jafnaðar á móti kröfum GS. Gegn andmælum GS þótti TRT eigi hafa fært sönnur að þeirri staðhæfingu sinni, að endurbætur GS skyldu koma í stað landskuldar eða reikn- ast upp í hana. Sagt, að TRT hefði tekið við án fyrirvara öllum mannvirkjum á jörðinni, er úttekt og mat hafði farið fram og leiguliðar hans nýtt þau um sinn. Með hliðsjón af meginreglum ábúðarlaga yrði að leggja til grundvallar, að TRT bæri að greiða GS endurgjald fyrir verðmætisaukning- una. Um skuldajafnaðarkröfu TRT sagði, að GS teldi, að eftir 1946 hefði sér ekki borið að greiða neina landskuld. TRT hefði eignast jörðina 1953, en ekki hirt um að gera byggingarbréf né heldur að krefja GS um landskuld. Þegar þessa væri gætt og svo niðurlagsákvæðis 3. gr. laga nr. 1/1884, yrði að leggja til grundvallar staðhæfingu GS um þetta atriði. Skuldajafnaðarkrafan kæmi því ekki til greina, þegar af þessari ástæðu. Tveir hæstaréttardómarar töldu þá staðhæfingu GS, að honum hafi ekki borið að greiða landskuld eftir 1946 engum gögnum studda og engar líkur hafa með sér. TRT var ekki talinn hafa fært nægar sönnur að þeirri staðhæfingu sinni, að framkvæmdir GS skyldu ganga upp í jarðarafgjaldið. Sýknukrafa TRT því ekki tekin til greina á þeim grundvelli. Þá var ekki talið vera skilyrði til að skuldajafna kröfum TRT um ógreidda landskuld, sem greiða átti í fríðum peningi við fjárkröfur GS. Hinsvegar sagt, að TRT væri eigi skylt að greiða GS umkrafið kaupverð húsa á jörðinni, nema GS stæði skil á ógoldnu jarðarafgjaldi. GS hefði eigi lýst sig reiðubúinn til þess. Því talið, að staðfesta bæri ákvæði héraðsdóms um sýknu TRT ......20002020000nenssen nr Ábyrgð. J samþykkti víxil fyrir hönd hótelsins HV. Upplýst var, að hótelið HV var eigi skrásett firma. Sagt, að með nafnritun sinni undir orðið „samþykkur“ á framhlið víxilsins hafi J orðið persónulega samþykkjandi hans og skuldbundið sig til þess að greiða hann í eindaga. Sjá víxlar ............ Ábyrgð. á seldum hlut. Ábyrgð framleiðanda. Áfengislög. Héraðsdómur refsaði Á vegna ölvunaraksturs samkv. 2., sbr. 3., mgr. 25:'gr. umferðarlaga, „en. brot ákærða varðar ekki við Bls. Efnisskrá LXI Bls. 1. mgr. 24. gr. áfengislaga.“ Í hrá. var Á einnig refsað samkv. áfengislögum. Í sama hérd. var Á refsað m. a samkv. 2., sbr. 4. mgr. 25. gr. umfl., en þar var honum einnig refsað samkv. 1. mgr. 24. gr. áfl. .........00000.... 906 Menn dæmdir fyrir ölvunarakstur, og m. a. beitt 24. gr. 1. mgr., sbr. 45. gr. áfengislaga ...... 78, 279, 555, 897, 906, 1028, 1270 Sýkna af ákæru fyrir brot á áfengis- og umferðarlögum ...... 973 Áfrýjun. 1. Áfrýjunarleyfi: a. Áfrýjunarfrestur liðinn. Áfrýjunarleyfi 21, 72, 158, 224, 226, 228, 231, 233, 236, 295, 330, 392, 412, 414, 416, 430, 439, 531, 562, 580, 768, 775, 829, 847, 924, 962, 1004, 1294, 1384 b. Málsefni nær ekki áfrýjunarfjárhæð .... 84, 104, 122, 141 c. Áfrýjunarfrestur liðinn. Áfrýjunarleyfis ekki aflað .... 829 d. Áfrýjunarleyfi ógilt 2. Máli gagnáfrýjað 84, 104, 122, 236, 330, 377, 403, 412, 414, 416, 430, 527, 628, 647, TT5, 829, 962, 978, 1121, 1285, 1294 3. Máli áfrýjað með heimild í 36. gr. laga nr. 75/1973 236, 295, 938, 962, 978, 1077, 1085, 1213, 1251, 1303, 1313 4. Ýmis atriði: Í áfrýjunarstefnu sagði, að áfrýjandi myndi fyrir Hæstarétti „krefjast þess, að hinum áfrýjaða dómi verði með eða án heimvísunar og með eða án nýrra gagna, varna, máls- ástæðna og krafna hrundið og breytt á þá leið, að allar kröfur hans fyrir Hæstarétti verði teknar til greina og hon- um dæmdur hæfilegur málskostnaður fyrir Hæstarétti eftir mati réttarins.“ Með hinum tilvitnuðu orðum þótti eigi nægilega greint, í hvaða skyni áfrýjað væri og hverjar væru dómkröfur áfrýjanda. Áfrýjunarstefna því ekki talin fullnægja fyrirmælum 3. tl. 2. mgr. 34. gr. laga nr. 75/1973. Frávísun frá Hæstarétti. Sams konar sakarefni á bls. 226, 228, 231, 233 ....2.0002.000000ee ner 224 Máli var upphaflega skotið til Hæstaréttar að fengnu áfrýjun- arleyfi. Með dómi Hæstaréttar 28. janúar 1977 var málinu vísað frá Hæstarétti, þar sem áfrýjunarstefna hafði ekki verið löglega birt. Áfrýjuðu aðaláfrýjendur þá málinu að nýju með stefnu hinn 15. febrúar 1977 með skírskotun til heimildar í 36. gr. laga nr. 75/1973. Stefndi, gagnáfrýjandi, krafðist frávísunar málsins frá Hæstarétti. Hélt hann því fram, að ekki hefði verið heimilt að áfrýja málinu að nýju eftir reglum 36. gr. laga nr. 75/1973, þar sem hin sérstaka áfrýjunarheimild þeirrar greinar táki ekki til þess tilviks, er máli er vísað frá Hæstarétti vegna framangreindra ástæðna. Frávísunarkröfu hrundið .................0..... 276 LXITI Efnisskrá Er mál var munnlega flutt fyrir Hæstarétti, kom enginn fyrir dóm. af hálfu eins aðaláfrýjandans. Málssóknin var því fallin niður að því er þennan aðaláfrýjanda varðaði, sbr. 39. gr. laga nr. 75/1973 ..........20.0000 00... Skiptamáli var áfrýjað, en eigi var þess gætt að stefna skipta- ráðanda fyrir Hæstarétt. Aðalsök var sjálfkrafa vísað frá Hæstarétti, Máli þessu var gagnáfrýjað. Eigi var fengið samþykki skiptaráðanda til áfrýjunarinnar. Var gagnsök því vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti ...................... Gagnáfrýjun máls talin óheimil sbr. 1. mgr. 11. gr. laga nr. 29/1885 og 1. og 3. mgr. 20. gr. laga nr. 75/1973 og gagn- sök því vísað frá Hæstarétti. Sjá frávísun ................ Dómhafi í héraði beiddist fjárnáms í eigu dómfellda til fulln- ustu héraðsdómi. Fjárnámið fór fram 24. október 1977 þó að gerðarþoli, aðaláfrýjandi, hefði þá skotið málinu til Hæstaréttar. Sagt að fjárnám þetta hafi ekki mátt gera sbr. 7. gr. laga nr. 19/1887, en því hafi eigi verið áfrýjað. Fjárnámið hafi farið fram án þess að fyrirvari um áfrýjun hafi verið gerður af hálfu gagnáfrýjanda. Talið að eins og á stæði útilokaði fjárnámsgerðin, að gagnáfrýjandi gæti fengið sér með hæstaréttardómi tildæmda hærri fjárhæð en héraðsdómur dæmdi. Hann hafi hins vegar mátt gagn- áfrýja til staðfestingar héraðsdómi ...................... V voru í héraði dæmdar bætur vegna „gæsluvarðhalds að ósekju. Fjármálaráðherra skaut héraðsdómi til Hæsta- réttar með stefnu 17. október 1977. Ekki stóðu aðrir að málskotinu og ekki var öðrum stefnt en V. Útivistardómur var kveðinn upp 2. nóvember 1977. Málinu var á ný áfrýjað 17. nóvember 1977. Að áfrýjun stóðu fjármálaráðherra, J, sýslumaður, og Þ, ríkissaksóknari. Stefnt var V og S, hér- aðsdómslögmanni, er verið hafði talsmaður V í héraði. Að því er S varðaði var íþess krafist fyrir Hæstarétti, að talsmannslaun S yrðu lækkuð frá því, sem ákveðið var í héraðsdómi. Sagt, að þegar áfrýjað var 17. nóvember 1977 hafi að vísu verið liðinn sá þriggja mánaða frestur, sem um gæti í 20. gr. 1. mgr. laga nr. 75/1973, en skýra bæri 36. gr. laganna svo, að heimilt hafi verið að stefna S fyrir Hæstarétt með þessari stefnu ...........0200.0000 000... J, sýslumaður, er var réttargæslustefndi í héraði, stóð að áfrýj- un máls til Hæstaréttar Engum kröfum var að J beint og ekki gerðar kröfur af hans hálfu. Sagt, að J hefði ekki gerst aðili málsins í héraði. Hann færi ekki með fyrirsvar af hálfu ríkisvaldsins í málinu og honum hefði af öðrum ástæðum ekki verið rétt að áfrýja héraðsdómi. Áfrýjun af hans hendi því vísað frá Hæstarétti .................... Bls. 236 3tt 430 962 1313 Efnisskrá LXTII Ákæra. Ákærði, staða hans og réttindi. Sjá ómerking .........5...00..0.. nn Ákæruvald. X var sýknaður í héraðsdómi af ákæruatriðum 1 og 2, en sak- felldur fyrir ákæruatriði 3 og 4. Fyrir Hæstarétti krafðist ríkissaksóknari staðfestingar á héraðsdómi. Komu því brot þau, er greindi í 1. og 2. lið ákæru ekki til álita .......... Héraðsdómari taldi sök samkv. tilteknum ákærulið fyrnda. Ríkissaksóknari krafðist staðfestingar héraðsdóms að því er refsihlið máls varðaði. Þetta brot kom því ekki til álita í Hæstarétti .................20000000 0000 Nokkur ungmenni voru handtekin á Þingvöllum 28. júlí 1974. Þau höfðuðu mál gegn fjármálaráðherra og ríkissaksókn- ara f. h. ríkissjóðs til bóta vegna ólögmætrar handtöku, sbr. 151. gr. laga nr. 74/1974, Sakadómsrannsókn hófst ekki fyrr en í júlí 1976 og var ekki haldið áfram eftir 12. ágúst 1976. Ekki kom fram af hálfu ríkissaksóknara við flutning málsins fyrir Hæstarétti, hvort hann myndi krefjast þess að rannsókn yrði haldið áfram eða ákæra gefin út á hend- ur málshefjendum. Þóttu þeir því eiga rétt á að fá dóm um þá bótakröfu, en þeir höfðu uppi í málinu .. 84, 104, 122, Álitsgerðir, Sjá mat og skoðun. Árekstur skipa. Áskorunarmál. Sjá kærumál ...............0.00s.essassrs sr Sjá stefnubirting ...................00.0.0 00 rss Ávana- og fíkniefnabrot. X var saksóttur fyrir að hafa keypt amfetamín og kannabis- efni af D. Ákæruatriðin byggðust aðeins á framburði D, er kvaðst hafa selt X efni þessi í tiltekin skipti. Gegn neit- un X þótti þetta ósannað. X var einnig saksóttur í héraði fyrir að hafa selt A kannabisefni og veitt B og C þau. Hann var sýknaður af þeim ákæruþáttum í héraði. Fyrir Hæsta- rétti var krafist staðfestingar á héraðsdómi, er refsaði X fyrir skiptin við D. Vegna þessarar kröfugerðar ákæruvalds komu ekki til álita brot þau, er vörðuðu sölu til A og veit- ingu efna til B og C. Sýkna. Kostnaður í héraði og fyrir 453 141 637 LXIV Efnisskrá Hæstarétti lagður á ríkissjóð .........0.0000000....0..0.0.. Stúlkan B játaði að hafa keypt 20. gr. af hassi af piltinum R, sem hún var í nánum kynnum við. Þá gekkst hún við því að hafa að beiðni R flutt hingað til lands frá útlöndum hass og geymt það á heimili sínu, og taldi hún það hafa verið um 1500 gr. Að ósk B sá M um sölu á efni þessu og fékk hún í hendur fyrir sölu þess 4000 bandaríkjadali. Enn þótti sannað, að B hefði flutt til landsins 350 gr. af hassi og fengið J 170 gr. af því til sölu. Atferlið varðaði við 2., sbr. 5. og 6. gr. laga 65/1974 og 2. sbr. 10. gr. rgj. 290/1974. B hafði ekki áður sætt kæru né refsingu. Hún var 18 ára, er hún framdi brot sín. Hérd. dæmdi B 6 mánaða fangelsi. Hæstiréttur dæmdi einnig þá refsingu, en skilorðsbatt hana til 3 ára. Var litið til aldurs B, náinna tengsla hennar við R, „svo og þess, er fram er komið um hagi hennar“, og var hér m. a. átt við að hún stundaði skólanám og fékk góða vitnisburði. Einn dómari vildi staðfesta refsingu .... Sakadómur hneppti K í gæsluvarðhald vegna rannsóknar út af grun um brot á lögum um ávana- og fíkniefni, sbr. 67. gr. 1. tl. laga 74/1974, enda gat sök, ef sönnuð þótti, varðað fangelsisrefsingu. Gæsluvarðhaldstími var allt að 20 dagar. Úrskurður var staðfestur í Hæstarétti .................... Fallist var á kröfu sænskra yfirvalda um, að G yrði framseldur þeim vegna brota á lögum um ávana- og fíkniefni, er framin voru í Svíþjóð. Sératkvæði .................0...... Maður var úrskurðaður í gæsluvarðhald allt að 30 d. vegna rannsóknar um gfun um að hafa framið brot gegn lögum um ávana- og fíkniefni. Staðfest í Hæstarétti .......... Hérd. framlengdi gæsluvarðhald sama manns allt að 15 dögum með úrskurði. Sá úrskurður var staðfestur í Hæstarétti .. Barnaverndarmál. Barnsfaðernismál. Beitarréttur. Áreiningur reis með eigendum jarðanna L og M í Skagafjarðar- sýslu um beitarrétt L-bónda í tilteknu landsvæði, R, innan lanðamerkja M. Jörðin L var nýbýli, stofnað 1949 af fornu lögbýli, Li, og landspildu úr landi jarðarinnar B. Af skjöl- um málsins mátti ráða og var raunar viðurkennt af hálfu eiganda M, að L, þar áður Li, hafði um langan aldur fylgt beitarréttur í landi M í svokölluðu R og var svo að sjá, að beitarréttur þessi hefði jafnan verið nýttur. Þótti mega leiða það af gögnum málsins, að beitarréttur þessi hefði verið að 1/3 á móti jörðinni M. Var “þetta og viðurkennt af 287 390 882 891 1023 Efnisskrá LXV Bls. eiganda M. Því dæmt, að L-bóndi ætti beitarrétt að 1/3 í R á móti M bónda. Hins vegar greindi þá L og M bændur á um það, hvernig draga bæri mörk R. Sjá um það ágrein- ingsefni landamerkjamál. Sjá ennfremur umferðarréttur .. 392 Bifreiðir. A. Einkamál. Ó ók bifreið sinni að nóttu til undir áhrifum áfengis og á mikl- um hraða austur S-braut. Lenti Ó í árekstri við leigubifreið, sem á móti kom. Þá lenti og bifreiðin X í árekstri í umrætt sinn þannig að hún rakst aftan á leigubifreiðina. Eigandi X eigi talinn hafa að fullu gætt reglna um ökuhraða. Eins og á stóð sérstaklega þótti þó ekki efni til þess að skipta tjóni, sem varð á X bifreiðinni, þegar þess var gætt, að Ó hafði átt yfirgnæfandi sök á spjöllum bifreiðarinnar með stórlega vítaverðum akstri sínum í umrætt sinn. Sjá skaða- bætur, framkrafa ............0200000.0 seen 918 B. Opinber mál. G ók fram úr þremur bifreiðum á leið sinni vestur Suðurlands- braut við og á gatnamótum þeirrar götu og Skeiðarvogs. Varð árekstur milli bifreiðar hans og bifreiðar, er reyndi að beygja suður Skeiðarvog. G var refsað samkv. 1. mgr. 37. gr. og 3. mgr. 47. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga 40/1968, sbr. lög 54/1976. Hérd. sýknaði af ákæru fyrir brot á 37. gr., en hvorugur dómstóllinn refsaði samkv. 26. gr. umfl., er ákæra laut að. Refs.: 20.000 kr. sekt, vararefs.: 3 d. vh. 2 H var refsað vegna banaslyss samkv. 215. gr. alm. hgl. og samkv. 37., 45., og 49. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga, sbr. lög 54/1976. Sjá manndráp af gáleysi .................... 62 Lögreglumenn komu að bifreið í júlí 1977. Sat Ó einn í bifreið- inni í farþegasæti. Var hann sýnilega undir áfengisáhrif- um. Kvaðst hann ekki hafa ekið bifreiðinni, og hefði öku- maður brugðið sér frá. Eigi kvaðst hann bera kennsl á hann né vita um ferðir hans. Bifreiðin var „sjóðheit“ að sögn lögreglumanna. Lögreglumenn færðu Ó til yfirheyrslu og síðan var honum tekið blóð. Í leit í bifreiðinni fundust kveikjuláslyklar undir mottu á gólfi hennar. Ó viðurkenndi að hafa ekið bifreiðinni frá húsi við Asparfell að slysadeild Borgarspítalans, en þar hefði vinkona hans leitað læknis. Alkóhólmagn í blóðsýni mældist 1.864,. Ó hélt því fram, að hann hefði neytt allmikils áfengis í bifreiðinni eftir að akstri lauk, en hann kvaðst hafa beðið í henni um 2 klst. Kvaðst hann hafa tvívegis sett vél bifreiðar í gang og látið LXVI Efnisskrá hana ganga, meðan hann beið þarna, en frá þessu hvarf hann þó við framhaldsrannsókn. Lyklana kvaðst hann í framhaldsprófum hafa sett undir mottu í bifreiðinni, þar eð hann hefði ætlað að skila bílaleigufyrirtæki bílnum og gera aðvart um lyklana. Lögreglumennirnir komu ekki fyrir dóm, fyrr en við framhaldspróf. Sakargögn þóttu bera svo mjög böndin að Ó um, að hann hefði ekið bifreiðinni undir áfengisáhrifum að sakfella bæri hann. Ekki varð niðurstaða blóðrannsóknar þó lögð til grundvallar dómi í málinu, enda óvíst, hvort eða hve mikils áfengismagns Ó kynni að hafa neytt eftir að akstri hans lauk við Borgarspítalann, og þar til hann var handtekinn. Lýsti ríkissaksóknari því yfir Í flutningi máls fyrir Hæstarétti, að áfengismagn það, er reyndist í blóði Ó, hefði ekki úrslitaáhrif í máli þessu. Féll hann frá ákæru fyrir brot gegn 4. mgr. 25. gr. umfl. 40/1968 og taldi brot varða við 2. mgr. 25. gr. sbr. 3. mgr. Þótti bera að færa brot til síðast greinds refsimælis sbr. 80. gr. lag- anna og lög 54/1976, 1. gr., svo og 1. mgr. 24. gr. sbr. 45. gr. áfengislaga 82/1969. Ó hafði undirgengist refsingu og sviptingu Ökuleyfis með dómsátt 1974 vegna ölvunarakst- urs. Brot var því ítrekað. Refs.: 15 d. vh. Ökuleyfissvipt.: ævilöng frá 5. ágúst 1977, sbr. 3. mgr. 81. gr. umfl. og "1. gr. alm. hgl., en þann dag var honum birtur héraðsdómur í máli þessu .........0..200 000... Þrír menn veittu athygli bifreið, er ekið var um troðninga í grennd við sumarbústað. Töldu þeir aksturslag ökumanns, S, vera með þeim hætti, að hann hlyti að vera ölvaður. Einn þeirra fór á lögreglustöð og tilkynnti lögreglumönn- um þetta. Komu þeir eftir 10--15 mínútur á vettvang að sögn vitna. Tvö vitnanna fylgdust enn með akstri S, er hætti akstri nokkru áður en lögreglumenn bar að. Er S varð þeirra var, hraðaði hann sér frá bifreiðinni og fór inn í skúr nokkurn þar nærri. Handtóku lögreglumenn S þar, en S var sýnilega ölvaður að sögn þeirra. Hann neitaði að hafa ekið bifreiðinni, en gekkst við því að sögn þeirra að hafa gangsett hana, og hefði hann eftir það tekið að neyta Áfongis. Eigi sáu vitnin, að maðurinn hefði áfengisflösku meðferðis. Vitnin unnu eið að framburðum sínum. Alkóhól- magn í blóðsýni úr S reyndist 2,21%,. Sök þótti sönnuð, og varðaði atferli S við 2., sbr. 4.. mgr. 25. gr. og 27. gr. sbr. 80. gr. umferðarlaga, sbr. 1. gr. laga 54/1976, sbr. 2. gr. alm. hgl., og 1. mgr. 24. gr., sbr. 45. gr. áfengislaga. S sætti dómi 18. jan. 1974 fyrir ölvunarakstur, en framangreint brot var framið 26. maí s. á. Refsing: 15. d. vh., ökuleyfis- svipt. ævilöng frá birtingu héraðsdóms .................. Bia. Efnisskrá LXVII Bls. Lögreglumenn handtóku M á Hellu. Var hann þá sýnilega ölv- aður og var grunaður um að hafa ekið bifreið svo á sig kominn. M gekkst við bifreiðaakstri, en hélt því fram, að hann hefði ekki hafið áfengisneyslu fyrr en eftir að akstri lauk. Þrjár stúlkur voru farþegar hjá M í bifreiðinni frá Reykjavík að Sigöldu og síðan til Hellu. Báru þær allar, að M hefði neytt áfengis í bifreiðinni og sumpart utan hennar, Þegar numið var staðar. Þær báru og, að M hefði veitt tveimur þeirra áfengi, og hefði síðar falið þeim stjórn bifreiðar nokkrar vegalengdir hvorri um sig. Í blóði, er M var tekið, reyndist 1,71%, alkóhólmagn. Sannað þótti, að M hefði ekið bifreið undir áhrifum áfengis, en með hliðsjón af framburði M um neyslu áfengis eftir að akstri lauk, þótti ekki fyllilega sannað, að alkóhólmagn í blóði hans hafi verið svo mikið sem í 4. mgr. 25. gr. umfl. greinir. Var M refsað samkv. 1. og 2. mgr. sbr 3. mgr. 25. gr. um- ferðarlaga og 1. mgr. 24. gr. áfengislaga. Með því að af- henda stúlkunum tveimur, sem ekki höfðu ökuleyfi og neytt höfðu áfengis, stjórn bifreiðar, vann hann sér til refsingar samkv. 6. mgr. 25. gr. og 1. mgr. 35. gr. umfi. og 3. mgr. 16. gr. áfl. Í hrá. segir, að ákvæðum laga nr. 52/1978 verði ekki beitt, sbr. 2. gr. alm. hgl. M hafði 17 mánuðum áður en hann framdi brot sitt sætt dómi fyrir samskonar brot. Refs. nú 15 d. vh. og ökuleyfissvipt. ævilöng frá birt- ingu hérd. ..................0..snre sr 555 J ók bifreið frá veitingahúsinu Klúbbnum áleiðis heim til sín og var þá sviptur ökuleyfi. Lögreglan stöðvaði hann á Borgartúni og færði til yfirheyrslu og töku blóðsýnis. J gekkst við því að finna til áfengisáhrifa. Blóðsýni reyndist hafa 2,04%, alkóhólmagn að geyma. Með játningu J og öðrum sakargögnum þótti sök sönnuð, og varðaði atferli hans við 2. mgr., sbr. 4. mgr. 25. gr. og 1. mgr. 27. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga 40/1968, sbr. lög 54/1976 og 1. mer. 24., sbr. 45. gr. áfengislaga 82/1969. J sætti dómi 21. des. 1977 fyrir ölvunarakstur, og var þá m. a. sviptur ökuleyfi í 1 ár frá 20. okt. 1977, en brot það, sem hér var dæmt um, framdi hann 22. janúar 1978. Það var því ítrekað, sbr. 71. gr. alm. hgl. Fyrir þetta brot var dæmt ásamt skjalafalsi. Refs.: 6 mán. fang., tveir dómarar sýknuðu af ákæru um skjalafals og dæmdu J til að sæta 200.000 kr. sekt, vara- refs. 25 d. vh. ............0.000 0000 897 Á ók bifreið snemma morguns Í maí 1977 og stöðvuðu tveir lög- reglumenn hann. Töldu þeir hann ölvaðan og færðu hann til yfirheyrslu og blóðtöku. Í varðstjóraskýrslu var lýst Ýmsum. einkennum, er Á bar á sér um áfengisneyslu. LXVIII Efnisskrá Bls. Alkóhólmagn í blóði hans reyndist 0.83%,. Fram kom, að Á hafði ekið stuttan spöl, er hann var stöðvaður. Refsað var samkv. 2., sbr. 3. mgr. 25. gr, umferðarlaga, sbr. 80. gr. um- ferðarlaga 40/1968, sbr. lög 54/1976 og 1. mgr. 24. gr. sbr. 45. gr. áfengislaga 82/1969, en hérd. sýknaði hann af ákæru fyrir brot á síðargreinda ákvæðinu. Í júlí 1977 veittu lög- reglumenn í S-kaupstað Á athygli þar sem hann ók hratt og ógætilega um götur kaupstaðarins. Veittu þeir honum eftirför, en höfðu ekki við honum lengi vel. Er hann hægði á ferðinni vegna þess að lögreglubifreið komst fram fyrir hann, náði einn lögreglumannanna taki á hurð á bifreiðinni farþegamegin Á hélt þó áfram akstri á ofsahraða og dróst lögreglumaðurinn með bifreiðinni um 400 metra, uns hann gat látið sig falla á bakið. Lögreglumennirnir gáfu skýrslu um akstur Á, geysilegan hraða hans og ógætilegt aksturslag. Töldu þeir hann hafa verið áberandi ölvaðan. Blóðsýni sýndi 1,89%, alkóhólmagn. Á gekkst við að hafa neytt áfengis áður en hann hóf akstur. Háttsemi Á varðaði við 4. mgr. 220. gr., sjá Líkamsárás, og 2. mgr. sbr. 4. mgr. 25. gr., 1. mgr. 26. gr. 1. mgr. 37. gr., 3. mgr. 38. gr., og 1. og 2. mgr. og a, c og Á liði 3. mgr. 49. gr. og 1. mgr. 50. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga, sbr. lög 54/1976 og 1. mgr. 24., sbr. 45. gr. áfengislaga 82/1969. Með dómi saka- dóms Reykjavíkur 19. des. 1977 sætti Á 4 mán. fang. skil- orðsbundið fyrir brot gegn lögum 65/1974. Brot Á voru framin fyrir uppsögu dóms 22/12 1977 og bar því að ákveða refsingu með vísan til TT. og 78. gr. og jafnframt að dæma Á refsingu samfellt fyrir brot þau, sem í þeim dómi greinir, og þau, er nú var dæmt um. Refs.: 6 mán. fang. óskilorðsbundið. Á hafði sætt Ökuleyfissviptingu með dómi 1970. Til þess dóms var ekki vísað, sbr. 3. mgr. T1. gr. alm. hgl., heldur til hins, að hér var um tvö brot vegna ölvunar- aksturs að ræða og annað mjög háskalegt. Var hann svipt- ur ökuleyfi ævilangt frá þeim tíma að telja, er hann sætti ökuleyfissviptingu til bráðabirgða .........00.000000.00... 906 Lögreglumenn, sem voru á eftirlitsferð, stöðvuðu Ó, er hún ók bifreið milli kl. 1 og 2 að næturlagi. Var ástæðan sú, að hún gaf stefnuljós, er hún kom að gatnamótum, en ók síðan áfram beina stefnu. Samkv. framburði lögreglumanna „lagði lítilsháttar áfengislykt af henni“. Sama kom fram í varðstjóraskýrslu, Ó var tekið blóð. Reyndist í því 1.94%. Ó kvaðst hafa drukkið rauðvín með mat þá fyrr um kvöldið, sem svaraði einu vatnsglasi. Staðfestu tvö vitni sem voru Í kvöldverðarboði með henni allt þetta kvöld, að Ó hefði eigi neytt meira áfengis en hún hélt fram. Í varð- Efnisskrá LXIX Bls. stjóraskýrslu var m. a. sagt, að Ó hefði verið voteygð. Samkv. vottorði augnlæknis hafði Ó verið undir læknis- hendi vegna slímhimnubólgu og hvarmabólgu. Kvaðst Ó ávallt vera voteygð. Í hrd. segir, að þegar litið sé til vitna- skýrslna og framburðar ákærðu sé „með ólíkindum“, hve mikið alkóhólmagn sé í blóði hennar, enda mjög ósennilegt, að hún hafi ekki borið þess svo augljós merki, að þessa hefði verið getið berum orðum bæði í lögregluskýrslu og varðstjóraskýrslu. Varð ekki annað ráðið af þessu en, að einhver mistök hafi orðið með blóðsýni það, sem tekið var úr ákærðu. Þótti varhugavert að byggja áfellisdóm á niður- stöðu þessarar alkóhólákvörðunar. Sýkna .........00..... 973 G ók bifreið vestur Breiðagerði inn á Grensásveg við biðskyldu- merki, og varð árekstur milli bifreiðar hans og annarrar bifreiðar, sem ekið var norður Grensásveg. Í hrd. segir, að eigi leysi það ákærða undan sök, þótt vera kunni, að öku- maður bifreiðar þeirrar, er ók Grensásveg, hafi eigi sýnt fyllstu gát í akstri sínum. Refsað samkv. 1. mgr. 26. gr., 1. mgr. 37. gr., 3. mgr. 48. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga 40/1968, sbr. lög 54/1976. Refs.: 15.000 kr. sekt, vararefs. 3 Á. Vh. .......200000 nes 1019 Lögreglumenn komu að bifreið, og sáu þeir henni ekið lítið eitt. Sat G við stýri. Hann var greinilega undir áfengisáhrifum og færðu þeir hann til skýrslutöku og blóðtöku. Gekkst G við því að hafa tekið bifreið þessa traustataki, en lyklar hefðu verið í henni og hún ólæst, Alkóhólmagn í blóðsýni var 1,72%,. Refsað samkv. 2. mgr. 259. gr. alm. hgl., 2., sbr. 4. mgr. 25. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga, sbr. lög 54/1976 og 1. mgr. 24., sbr. 45. gr. áfengislaga. G var í sama dómi dæmdur fyrir tvö nauðgunarbrot. Refs.: 2 ára og 6 mán. fang. Ökuleyfissvipting dæmd 1 ár frá þeim tíma að telja, er hann var sviptur ökuleyfi til bráðabirgða, en fyrri dómur um samskonar brot hafði ekki ítrekunaráhrif, þar sem G var ekki fullra 18 ára, er hann framdi það brot, 'sbr. 71. gr. 1. mgr. alm. hgl. ............002.00 00. 1028 Drengurinn H varð fyrir bifreið B, er henni var ekið nærri gatnamótum í Hafnarfirði. Talið var, að B hafi eigi sýnt næga árvekni og aðgæslu og ekið of hratt miðað við aðstæður á slysstað. Refsað samkv. 1. mgr. 37. gr, a og l liðum 3. mgr., sbr. 1. mgr. 49. gr., sbr. 80. gr. umferðarlaga sbr. lög nr. 54/1976. Tekið fram, að 1. mgr. 26. gr. umferðar- laga eigi hér ekki við og tæmi 1. mgr. 37. gr. sök. Refs.: 30 þús. kr. sekt, 4 d. vh. til vara. Ökuleyfissvipt.: 2 mánuðir 1231 Tveir lögreglumenn voru við eftirlitsstarf, er þeim barst til- kynning um, að verið væri að aka bifreið frá Teigaseli og LXX Efnisskrá Bls. ökumaður væri undir áfengisáhrifum. 13 mín. síðar veittu lögreglumennirnir athygli bifreið, sem var ekið austur Bústaðaveg. Stöðvuðu þeir hana. Ökumaður var Þ, en R farþegi. Var R greinilega undir áfengisáhrifum að sögn lögreglumanna, en Þ ekki. Kvað Þ R hafa ekið bifreiðinni frá Teigaseli að Fossvogsbletti 3, þar sem hann hefði komið í bifreiðina og tekið við akstri hennar, með því að hann hafi séð, að R væri undir áfengisáhrifum. Samkv. skýrslu varðstjóra var R greinilega undir áfengisáhrifum, er komið var með hann á lögreglustöðina. Í blóðsýni reyndist 2,41%, alkóhólmagn. R kvaðst hafa haft flösku af kláravíni með sér í bifreiðinni, fært sig í farþegasæti meðan hann beið Þ við Fossvogsblett og tekið að neyta áfengisins meðan hann beið Þ, sem kom eftir stutta stund að sögn R. Þ varð ekki var við, að R neytti áfengis í bifreiðinni eða hefði flösku með sér. Þ kvað það hafa tekið önstutta stund fyrir sig að ferðbúast og koma út í bifreið R. Þ kvað R hafa setið að drykkju heima hjá sér kvöldið næst á undan. Vitnið J kom að húsi því, Teigaseli 5, þar sem R býr. Sá það R koma gangandi frá húsinu og var það öruggt um, að hann hefði verið undir áhrifum, þar sem hann var reikull í spori, en ekki kom J svo nærri R, að hann hefði tök á að finna áfengislykt af honum. Er J sá R aka á burt í bifreið, símaði hann þegar til lögreglu og gerði viðvart. Lögreglu- menn gáfu skýrslu í dómi, en einn þeirra var þó látinn. Staðfestu þeir, að R hafi verið greinilega ölvaður í umrætt skipti. Ekki fannst áfengislykt úr flösku þeirri, er R taldi sig hafa drukkið áfengi úr í bifreiðinni. Hérd. og meirihluti dómara í Hæstarétti sakfelldu R fyrir ölvunarakstur. Frá Teigaseli 5 að Fossvogsbletti 3 reyndust vera röskir 5 km. og tók röskar 7 mín. að aka þá vegalengd, ef aldrei var farið upp fyrir lögleyfðan hámarkshraða. Í hérd. segir sér- staklega, að vegna hins mikla áfengismagns í blóði R þyki óhugsandi, að „það hafi hann getað fengið í blóðið af því að drekka það áfengismagn, sem hann hefur sagt, að hann hafi drukkið eftir akstur á örfáum mínútum“. Refsað var samkv. 2. mgr., sbr. 4. mgr. 25. gr., sbr. 80. gr. umferðar- laga og sbr. lög 54/1976 og 1. mgr. 24. gr., sbr. 45. gr. áfengislaga, en tekið var fram, að viðurlögum samkv. 5. gr. laga 52/1978 yrði ekki beitt, sbr. 2. gr. alm. hgl. Hér var um ítrekað brot að ræða, sbr. 71. gr. alm. hgl. Refs.: 120.000 kr., vararefs. 15 d. vh. Ökuleyfi svipt ævilangt, sbr. 81. gr. umfl. frá birtingu héraðsdómsins. Einn hæstaréttardómari taldi sök ekki sannaða, með því m. a. að ekki lægi fyrir sér- fræðilegt álit um það, hvort fullyrðing R um áfengisneyslu Efnisskrá LXXKI eftir að akstri lauk fengi staðist, miðað við það alkóhól- magn, sem reyndist í blóði hans. Átti R að njóta góðs af því, að ákæruvald hefði ekki aflað slíks álits ............ Birting laga og stjórnvaldaerinda. Bjargarvana ástand. Manni refsað samkv. 1. mgr. 220. gr. alm. hgl. fyrir að ýta drukknum manni út úr húsi um hánótt að haustlagi, yfirhafnarlausum og berfættum með flakandi föt frá sér og skilja hann þar eftir meðvitundarlausan og bjargarvana. Maðurinn andaðist. Refsað einnig samkv. 215. gr, sömu laga ......0..002000 0000 Björgun. Blóðrannsóknir. Ó kvaðst hafa neytt áfengis eftir að akstri bifreiðar lauk. Alkóhólmagn í blóði hans reyndist 1,86%,. Lýsti ríkissak- sóknari yfir því í málflutningi, að alkóhólákvörðun hefði ekki úrslitaáhrif í málinu, Brot var fært til 2., sbr. 3. mgr. 25. gr. umferðarlaga o. fl. ................... 0000... Með úrskurði mælti Hæstiréttur fyrir um frekari könnun á blóðsýni manns, er ákærður var fyrir ölvunarakstur, og um lýsingu á rannsóknaraðferðum o. fl. Sjá framhaldsrannsókn M kvaðst hafa neytt áfengis eftir að akstri lauk. Blóðsýni leiddi í ljós 1,71%, alkóhólmagn. Ekki þótti sannað, að svo mikið alkóhólmagn hefði verið í blóði hans, þegar hann ók bifreiðinni „að akstur varði við 4. mgr. 25. gr. umfi. Refsað m. a. skv. 1. og 2 mgr. sbr. 3. mgr. 25. gr. umfi. .......... Alkóhólmagn í blóði ökumanns. Brot í opinberu starfi. Bls. 1270 193 646 öðð LXXKII Efnisskrá Búskipti. Við búskipti eftir M varð ágreiningur milli skylduerfingja hennar um eignarrétt að íbúð þeirri, er M hafði búið í og þinglýst var á hennar nafni. Sannað var, að M hafði keypt íbúð þessa með því að leggja fram peninga, er feng- ust fyrir sölu annarrar fasteignar og með afhendingu skuldabréfs, en um 36% af kaupverði íbúðarinnar var þá ógreitt. Voru það áhvílandi lán, er kaupandi tók yfir. H, sonur M, hélt því fram, að hann hefði greitt mestmegnis afborganir af lánum og staðið straum af fasteignasköttum. H taldi á skattframtali sínu hin yfirteknu lán til skuldar hjá sér, Kvað hann ætlunina hafa verið að börn M yrðu sameigendur að íbúðinni eftir því sem þau legðu fram fé vegna áhvílandi lána o. fl. Skiptaráðandi taldi H vera eig- anda íbúðarinnar að 1/4. Í dómi HR segir, að M hafi verið þinglýstur eigandi íbúðarinnar. H hafi ekki sannað að hann hafi orðið sameigandi íbúðarinnar í upphafi eða síðar hafi samist svo um, að hann yrði sameigandi móður sinnar að eigninni gegn því að hann greiddi áhvílandi veðskuldir .. Sjá kaupmála ........2...000 000 Sjá erfðamál ...............0. 0000 Sjá hjónaskilnað ................. 00... 0. 1369 Sjá kærumál, skipti ..........2.000000 20. nn Börn. Þ, 9 ára, kveikti í tundurkveikju og slasaðist, er sprenging varð. Í bótamáli föður Þ á hendur V og F sagði, að ekki verði talið, að 9 ára gamlir drengir „geri sér almennt þá grein fyrir hættunni af slíkjum kveikjum, að Þ verði í þessu máli gert að bera tjón sitt að hluta“ ...........0.00 00.00.0000. Á, 13 ára drengur, sem starfaði í frystihúsi R, vann að hreinsun hakkavélar að fyrirmælum verkstjóra. Vélin var í gangi, er Á steig á fiskiúrgang, rann til og lenti með hönd í vélinni og skaðaðist. Fébótaábyrgð var lögð óskoruð á R, enda ekki sýnt, að Á hefði átt sök á slysinu .................. Um umgengnisrétt föður óskilgetins barns við barnið eftir að foreldrar þess, er bjuggu í óvígðri sambúð, er barnið fæðdd- ist, slitu samvistir. Sjá umgengnisrétt ...........0..0... Í lögskilnaðarleyfi var svo mælt, að kona hlyti forræði tveggja barna hjóna, sem bæði voru ung ..........0000.00.0..... Skv. lögskilnaðarleyfi skyldu nafngreind hjón hafa forsjá barns hiónanna, sem ungt var, en barninu hafði verið ráðstafað í fóstur til hjóna þessara með ákvörðun barnaverndar- nefndar, og hafði sú skipan staðið í 1 ár „er leyfið var gefið ÚLE 0000. Bls. 1121 310 öðl 1384 1346 978 1085 1157 1369 Efnisskrá LXXKIII Dagsektir. Kaupendur fasteignar höfðuðu mál á hendur seljendum og gerðu þá dómkröfu, að seljendum yrði dæmt skylt að gefa út afsal til þeirra að viðlögðum dagsektum. Seljendum var dæmt skylt að gefa út afsal til kaupenda, en eins og málinu var hagað og með tilliti til sýknukröfu stefndu, þótti ekki ástæða til þess að taka til greina kröfu kaupenda um dag- sektir, sbr. 2, mgr. 193. gr. laga nr. 85/1936. Sjá fasteigna- kap 0000 ssssse sr Dánarbú. Sjá búskipti. Dánarbætur. Dánargerningur. Því var haldið fram í skiptamáli, að kaupmáli, er hjón, 79 og 70 ára gerðu, og formlega var frá gengið, fæli í sér erfða- ráðstöfun, er fengi ekki staðist, með því að arfleiðsluforms hefði ekki verið gætt og gengið væri á hlut skylduerfingja með honum, sbr. 54. gr. el, Þessu var hrundið, sjá kaupmála Dánargjafir. Í skiptamáli var því haldið fram, að kaupmáli, sem M og K gerðu, þegar þau voru 70 og 79 ára, væri „dulbúin erfða- skrá eða dánargjöf“. Því var hrundið, sjá kaupmála ...... Dómar. Hérd. gekk um tiltekinn þátt sakarefnis, sem síðar var lagt fyrir dómstóla í heild sinni. Vitnað var til þessa dóms í dómi Hæstaréttar við sönnunarmat .........0...0...00...2%. Dómarar. 1. Dómarar í Hæstarétti: Mál dæmt af þremur hæstaréttardómurum 2, 17, 78, 158, 164, 248, 251, 255, 259, 263, 268, 277, 279, 350, 390, 412, 414, 416, 418, 422, 511, 518, 521, 640, 667, 669, 675, 838, 891, 894, 937, 938, 962, 1019, 1023, 1057, 1063, 1070, 1073, 1110, 1114, 1133, 1138, 1151, 1174, 1221, 1241, 1270, 1346, Varadómari dæmir í máli fyrir Hæstarétti 72, 84, 104, 122, 141, 588, 863, 873, 924, Varadómarar dæma í máli fyrir Hæstarétti .......... 647, 2. Samdómendur í héraði: Aukadómþing .........00000000 renn Bæjarþing ..........0..00000. 00 nn nn. 330, 588, 1085, Félagsdómur ..........02000 00. sens 863, Bls. 32 310 310 829 1355 951 sll 1070 1181 873 LXXIV Efnisskrá Bls. Landamerkjaðómur ............000.000000... 392, 829, 846, 1077 Sakadómur ............20.00000. s.n 681, 698, 1095, 1104 Sjó- og verslunardómur 224, 226, 228, 231, 233, 236, 360, 439, 1057, 1114, 1142, 1241 Skiptaréttur ...........2.00000. 0000 sn sn 715 Stjórn Lögmannafélags Íslands ............0..2.0...000..... 1355 Sjá hér réttarfarsaðfinnslur. 3. Sératkvæði: Í Hæstarétti 32, 84, 104, 122, 141, 211, 287, 305, 387, 403, 562, 768, 775, 808, 882, 924, 978, 1142, 1157, 1181, 1199, 1251, 1270, 1294 Í héraði .........0.00. 0000 640, 681, 775, 863, 873, 1241 4. Dómara ekki getið í héraðsdómi 17, 72, 224, 226, 228, 231, 233, 287, 305, 330, 387, 403, 518, 597, 757, 962, 1095, 1104, 1181, 1251, 1294 5. Vanhæfi dómara: H var hæstbjóðandi í landspildu, er seld var nauðungarsölu, en stóð eigi í skilum með greiðslu uppboðsandvirðis. Héraðs- dómarinn S dæmdi í máli, er uppboðshaldari fyrir hönd veðhafa höfðaði gegn H. Eigi talið, að S hafi borið að víkja sæti í málinu, þó svo að hann hafi sjálfur verið uppboðs- haldari á söluþingum, er landspilda sú, er slegin var hæst- bjóðanda, var seld. Ómerkingarkröfu hafnað, Sjá uppboð, málsástæður ................20202000.. ene 527 Dómari neitaði að bera upp tilteknar spurningar fyrir aðilja einkamáls, er lögmaður gagnaðilja krafðist, að fyrir hann yrðu lagðar. Dómari reyndi með spurningum til lögmanns- ins að fá grundvöll til að meta, hvort spurningar þessar yrðu lagðar fyrir aðilja, sbr. 115. gr. laga 85/1936, sbr. 133. gr. Lögmaðurinn krafðist þess að dómari viki sæti. Hann hratt þeirri kröfu og var úrlausn hans staðfest í Hæstarétti 422 6. Ýmis atriði. Sjá einnig réttarfarsannmarkar, réttarfarsvítur: Kröfur í aðalsök í máli einu höfðu eigi verið lagðar til sátta fyrir sáttamenn. Héraðsdómur því ómerktur að þvi er bær kröfur varðaði og þeim þætti málsins vísað frá héraðsdómi 330 Mál eitt var þingfest á bæjarþingi hinn 21. september 1972. Skjöl er vörðuðu málatilbúnað stefnanda, önnur en stefna, voru þó ekki lögð fram í dómi fyrr en í. febrúar 1973. Eftir að greinargerð kom fram af hálfu stefnda í héraði hinn 1. mars 1973, var ekkert aðhafst í málinu, svo séð yrði, fyrr en það var tekið fyrir á bæjarþinginu hinn 25. nóvember 1976. Dráttur þessi á meðferð málsins talinn óhæfilegur .. 1151 Að því fundið, að dómsformaður í máli er rekið var fyrir sjó- og verslunardómi, háði einn dómþing í málinu, er vitni og aðiljar gáfu skýrslur fyrir dómi. Sagt, að ekki yrði séð, að nein þau atvik, sem um gæti í 205. gr. laga nr. 85/1936 hafi Efnisskrá LEKV réttlætt, að meðdómsmenn voru þá eigi kvaddir .......... Stefndu í héraði í víxilmáli kröfðust frests til þess að afla gagna og leiða vitni. Stefnandi synjaði um frest. Kröfðust stefndu þá úrskurðar um þetta atriði og fór fram munnleg- ur málflutningur. Var málið þá jafnframt flutt um efnis- hlið. Sagt, að héraðsdómara hefði verið rétt að kveða upp sérstakan úrskurð um frest. Það hefði hann ekki gert og væri það aðfinnsluvert ...........0.0000. 000... nn nn Héraðsdómari aflaði að eigin frumkvæði nokkurra gagna eftir að munnlegum málflutningi lauk án þess að veita lögmönn- um færi á að tjá sig um þau. Byggði hann á þessum gögn- um í dómi sínum. Var þetta aðfinnsluvert, en eigi þótti alveg næg ástæða til að ómerkja héraðsdóm og málsmeð- ferð af þessum sökum .............0.%. 0000 nn Dómkröfur. Kröfur fyrir Hæstarétti í landamerkjamáli þóttu að sumu leyti ganga lengra en kröfur í héraði ............0.0.00000.... A seldi P fasteign, sem reyndist haldin leyndum galla, er kom í ljós u.þ.b. ári eftir kaupin. Í bótamáli P gegn A reisti A sýknukröfu sína í héraði á því að hafi hún nokkurn tímann verið skaðabótaskyld, þá væri sú krafa fyrnd, sbr. 1. tl. 3. gr. laga nr. 14/1905. A var dæmd bótaskyld í héraði. Við áfrýjun héraðsdóms reisti A sýknukröfu sína aðallega á því, að hin selda fasteign hefði ekki verið haldin neinum göllum. Um málsástæðu þessa sagði, að ekki yrði séð, að A hefði skýrlega andmælt kröfum P á þessum grundvelli í héraði og yrði málsástæðunni því ekki gaumur gefinn fyrir Hæstarétti, sbr. 45. gr. laga nr. 75/1973. Um ómerkingar- og frávísunarkröfu A sagði, að kröfu þessari hefði fyrst verið hreyft við munnlegan flutning málsins fyrir Hæsta- rétti, og yrði því að telja hana of seint fram borna. Sjá málsástæður ................0200.00 0000. Dómkvaðning. Dómstólar. 1. Héraðsdómstólar: Aukadómþing .........2...000000.... 21, 527, 667, 924, 951, Bæjarþing 32, 84, 104, 122, 141, 158, 164, 167, 178, 219, 268, 277, 295, 320, 330, 355, 422, 511, 521, 544, 562, 580, 588, 628, 635, 637, 647, 768, 811, 918, 938, 962, 978, 1004, 1064, 1085, 1110, 1151, 1157, 1174, 1181, 1199, 1213, 1224, 1251, 1259, 1285, 1294, 1313, 1331. 1358, Félagsdómur ............220.0. 0... sn 640, 863, 1331 1369 823 1070 1369 873 LXXVI Efnisskrá Bls. Fógetaréttur 17, 72, 295, 305, 387, 403, 412, 414, 416, 430, 623, 628, 669, 675, 768, 808, 894, 1138, 1303 Landamerkjadómur ..........0.00000...0.... 392, 829, 846, 1077 Sakadómur 2, 12, 62, 78, 193, 248, 251, 255, 259, 263, 279, 418, 453, 518, 555, 597, 646, 681, 698, 757, 882, 838, 897, 906, 973, 1019, 1028, 1063, 1095, 1104, 1133, 1231, 1270, 1279, 1336, 1342 Sakadómur í ávana- og fíkniefnamálum .. 5, 287, 390, 891, 1023 Sjó- og verslunardómur 224, 226, 228, 231, 233, 236, 350, 360, 1057, 1114, 1142, 1241 Skiptaréttur ............0... 310, 377, 531, 775, 1121, 1346, 1384 Stjórn Lögmannafélags Íslands .............000000... 00... 1355 Uppboðsréttur ..........2....00000.. seen 211, 623 Þinglýsingarðómur ............2.00...0 00. ...00. sr 1073 Dómvenja. Við ákvörðun vaxtafótar í máli, er höfðað var til heimtu van- goldinna eftirstöðva smíðaverðs fiskiskips, var vísað til þeirrar löngu dómvenju, að vextir af vanskilaskuldum eins og þeirri, er um væri fjallað í málinu, reiknist hinir sömu og innlánsvextir innlánsstofnana af almennum sparisjóðs- reikningum .........600000sessssssrsr rr 1181 Dráttarvélar. Eiður. Eignardómsmál. Sjá kærumál, frávísunarðómur ..............2.0.00 00. 00... 1070 Eignarnám. Eignarréttur. Sjá búskipti .............2..22..0. ser 1121 Eignarréttarfyrirvan. Eignarupptaka. E réð unnustu sinni bana með riffilskotum. Riffillinn var dæmdur upptækur og eign ríkissjóðs, sbr. 1. mgr. 69. gr. alm. hgl. ..........00.0020 0. sess 681 Andvirði afla og veiðarfæra voru dæmd upptæk til handa Landhelgissjóði vegna fiskveiðibrots .............. rr 1095 Endurgreiðsla. L h/f hafði ávísanareikning í V-banka. Tékkaeyðublöðum og Efnisskrá LXXVI Bls. tékkavél var stolið frá L h/f og á eitt tékkaeyðublaðið falsaður tékki að fjárhæð kr. 200.000. Undirskriftir á tékk- anum voru nöfn tveggja prókúruhafa L h/f. Daginn eftir að tékkinn var keyptur í Ú-banka fór hann í hendur starfs- manna V og var hann þar skuldfærður á viðskiptamanna- reikningi L h/f. Ekki var upplýst, hver tékkanum hafði stolið og falsað hann. L h/f taldi að óheimilt hefði verið að skuldfæra tékkafjárhæðina á reikningi sínum. Í endur- kröfumáli L h/f á hendur V sagði, að eins og atvikum máls væri háttað, yrði að líta svo á, hvað sem öðru liði, að V hefði því aðeins mátt synja L h/f um endurgreiðslu tékkafjárhæðarinnar, að V hefði eigi getað krafið Ú-banka um endurgreiðslu tékkans og hann hefði því orðið fyrir tjóni af innlausn hans. Þar sem V hafði ekki sýnt fram á, að svo hefði verið, bar að dæma V til þess að endurgreiða L h/f tékkafjárhæðina. Sjá tékkar .........000000.00..... 1064 Endurupptaka máls. Erfðaafsal. Skv. erfðaskrá S skyldi bóndi hennar Þ taka við eignum henn- ar að henni látinni. Eftir lát Þ var mælt fyrir um það, hvert eigur þessar skyldu renna. Sagt, að S geti ekki ráð- stafað meiru en þriðjungi af eignum sínum, sbr. 35. gr. el., enda verði ekki talið, að Þ hafi afsalað sér rétti til skyldu- AFfS 222... sess 531 Erfðaandlag. S andaðist 1970 og Þ bóndi hennar 1975. Skv. erfðaskrá S tók Þ við öllum eignum hennar, en mælt var fyrir um, hvert eigur þessar rynnu eftir daga Þ. Að svo miklu leyti sem þetta ákvæði fékk staðist var talið, að Þ ætti að njóta alls arðs af eignum S og ættu bréferfingjar hennar ekki tilkall til hlutdeildar í honum, og sama var um eignaaukningu hjá Þ á þessu tímabili .........0000000000nsenernr 531 Erfðaábúð. Erfðafesta. Erfðakvöð. S kvað svo á í erfðaskrá, að bóndi hennar Þ skyldi taka eigur eftir hana, en að honum látnum skyldu eigurnar renna til tiltekinna bréferfingja. S lést á undan Þ. Talið var, að hún gæti ekki ráðstafað meiru en þriðjungi eigna sinna LXKVIII Efnisskrá Bi. með erfðaskrá, sbr. 35. gr. el. Ákvörðun um það, hvert þessi þriðjungur rynni eftir daga Þ bar hins vegar að virða, og var talið, að hér væri um kvöð að ræða, er búi Þ bæri að hlíta, sbr. 52. gr. €l. ........0.... 0 531 Erfðaleiga. R og J fengu með byggingarbréfi ævilanga ábúð á kirkjujörð einni í Þingvallasveit. Dæmt, að með ákvæðum 2. og 5. gr. laga nr. 59/1928 væri kirkjujörð þessari búin sérstaða meðal kirkjujarða, þar sem hún væri falin yfirstjórn Þingvallanefndar og ýmsar hömlur lagðar á nýtingu henn- ar. Þessi lögmælta sérstaða þótti standa því í vegi, að þeir R og J ættu kauprétt að jörðinni eða rétt til þess að fá hana sér byggða á erfðaleigu. Sjá einnig kaupréttur .......... 21 Erfðamál. Sjá kaupmála .............0...000000 0. 310 S og Þ gengu í hjúskap 1934. Þ átti þá þrjú börn, en þau S eignuðust ekki börn saman. S gerði erfðaskrá 1954. Segir bar, að eftir lát hennar skuli Þ taka allar eigur hennar, en að honum önduðum skyldi helmingur eigna, sem Þ félli, renna til jafnra skipta milli þriggja nafngreindra systur- dætra S, en hinn helmingur skyldi falla til tiltekins björg- unarskútusjóðs B. S andaðist 1970, og lauk einkaskiptum í búi hennar 1971. Tók Þ þá við öllum eignum hennar. Var í skiptagerningi vísað til erfðaskrár S. Þ gerði erfðaskrá 1971. Skyldi þriðjungur eigna hans að honum látnum renna til félaganna Kf og Kr til jafnra skipta. Hvorug erfðaskráin var véfengd skv. 45. gr. erfðalaga 8/1962. Systurdætur S töldu, að virða bæri í hvívetna erfðaskrá S, er Þ hafi skuld- bundið sig til að hlíta með viðtöku eigna hennar, sbr. og vísun til erfðaskrár í skiptagerningi, sem fyrr greinir. Börn Þ og félögin tvö töldu, að fyrirmælin um erfðaröð S fengju ekki staðist, en til vara var því haldið fram, að erfðaskrá S sé eigi gild, nema að því er varðar þriðjung af eignum hennar, sbr. 35. gr. erfðalaga. Í dómi Hæstaréttar segir, að um arf eftir S fari að lögum 8/1962, sbr. 57., 58. og 1. mgr. 60. gr. Eigi eru skorður reistar í ísl. rétti við því, að mælt sé fyrir um erfðaröð í erfðaskrá, svo sem gert var í erfðaskrá S. Þ var skylduerfingi S að tveimur þriðju hlut- um eigna S, sbr. 36. gr. 1. mgr. erfðalaga. Eigi stóð Þ að erfðaskránni og eigi varð talið, að hann hafi afsalað sér skylduarfi sínum. Gegn andmælum stefndu fengu fyrirmæli Í erfðaskrá S eigi staðist nema um þriðjung eigna hennar. Fallist var hins vegar á varakröfu áfrýjenda um, að ráð- stöfun á þessum hluta af eignum S væri gild. Þ tók að Efnisskrá LXXIX Bls. vísu við þessum hluta eigna S, er hún andaðist, í skjóli erfðaskrár hennar, en honum bar að virða ákvæði í erfða- skránni, sem S var rétt að setja, sbr. 52. gr. erfðalaga. Bar búi Þ því að standa áfrýjendum, systurdætrum S og forráðamönnum B, skil á þriðjungi eigna S að Þ látnum. Við úrlausn um það, hver hafi verið eignarhluti S, er áfrýjendur eiga erfðahlutdeild í, þótti verða að leggja til grundvallar skiptagerðina frá 1971. Þótti Þ eiga rétt á að njóta arðs af þeim eignum, en áfrýjendur áttu ekki tilkall til hlutdeildar í þeim eignaauka, sem að öðru leyti hefir orðið á búi Þ frá 1971, uns uppskriftargerð fór fram í búinu 1975 að Þ látnum. Er þetta svo nánar fært út í dóminum, en þessi þriðjungur skiptist jafnt milli systradætranna þriggja og björgunarskútusjóðsins. Málskostnaður í Hæsta- rétti var lagður á skylduerfingja Þ og bréferfingja hans .. 531 Sjá og búskipti, hjón, kaupmálar ........000.00. 0... 310 Erfðaröð. S kvað svo á í erfðaskrá sinni, að bóndi hennar, Þ, skyldi taka við eigum hennar eftir hana látna, en að Þ önduðum skyldu tilteknir aðrir aðiljar erfa eignir þessar. Erfingjar Þ báru brigður á, að heimilt væri samkv. ísl. réttarreglum að kveða á um slíka erfðaröð. Í dómi HR segir, að skorður þær, sem reistar séu við ráðstöfun eigna mortis causa, sbr. 36. og 39. gr. el. taki ekki til þessa tilviks, en reglur um gagnkvæmar erfðaskrár bendi hins vegar til þess, að slíkt sé heimilt, sbr. og þá vísbendingu sem felst í 52. gr. el. Var því þessari málsástæðu hrundið .................. 531 Erfðaskrár. Sjá erfðamál. Erlendir dómar. Erlend lög. Sagt í máli einu, að málið væri höfðað til efnda á samningi, sem aðiljar hefðu gert hér á landi. Hafi þar átt í hlut fyrisvarsmaður stefnda og umboðsmaður stefnanda á Ís- landi. Þegar þessa væri gætt, þætti málið eiga að fara að íslenskum lögum ...............00 0000 ses 1142 Fangelsi, Sjá refsingar. Farbann. Sjá kærumál ..........222.00 00... 808 LXKX Efnisskrá Bls. Farmgjald. Farmsamningar. Farmskírteini. Fasteignasala. S, eigandi fasteignar, fól fasteignasölum að annast sölu á fast- eign sinni, þ. á. m. E s/f og A, hæstaréttarlögmanni. Var eignin auglýst í dagblöðum af hálfu beggja þessara aðila. E s/f auglýsti eignina til sölu í dagblaði einu 18. febrúar 1976. Þann dag fékk V upplýsingar um eignina á skrifstofu E s/f og fór þessu næst til þess að skoða eignina, þar sem hann hitti fyrir eiginkonu S. V kannaðist við að hafa einn- ig haft samband við A um svipað leyti, en þó eftir að hann skoðaði eignina samkvæmt tilvísun frá E s/f. V mun hafa orðið afhuga kaupum um sinn, en hálfum mánuði síðar hafði V samband við A og óskaði þess að fá að skoða aftur hús S. Varð það úr og skoðaði V húsið fyrir milligöngu A, en honum hafði V áður falið að selja tvær fasteignir sínar. Í framhaldi af þessu var síðar gerður kaupsamningur milli S og V, og annaðist A alla skjalagerð. Í máli, er E s/f höfðaði á hendur S til heimtu söluþóknunar, þótti E s/f eiga rétt til nokkurrar þóknunar fyrir að hafa komið á sambandi milli þess manns, er eignina keypti og S...... 158 M hafði íbúð sína til sölu hjá nokkrum fasteignasölum, m. a. F og H. Í október 1976 seldi M íbúðina K fyrir tilstilli fast- eignasalans F. H krafði M um söluþóknun, þar sem hann taldi sig hafa komið á sambandi því milli seljandans og kaupandans, er til sölu hefði leitt. M sýknaður af kröfum H. Upplýst var, að í septemberbyrjun 1976, skömmu eftir að M setti íbúðina í sölu, höfðu þeir M og K hist af tilviljun á skrifstofu H. Hafði þá orðið að samkomulagi með þeim, að K kæmi og skoðaði íbúðina þá um kvöldið, en ekkert varð úr því, hvorki þá né síðar. Um miðjan október 1976, er K hafði selt sína íbúð, hafði hann fengið upplýsingar um íbúð M hjá F og farið þá að skoða íbúðina að hans ábend- ingu. Komust síðan á kaup milli þeirra M og K, eins og fyrr segir, og fyrir tilstilli F. Í máli H á hendur M var talið, ósannað, að atvik, sem leiddu til sölu íbúðar M til K, hafi mátt rekja til samtals þeirra á skrifstofu H. Eigi væri upplýst, að af hálfu H hafi tilraun verið gerð til þess að hafa samband við M og K, eftir að samtal þetta fór fram, og koma á samningum þeirra á milli, Sýkna .............. 1259 Efnisskrá LEXXXKI Bls. Fasteignaskattar. R átti fasteign í R-kaupstað. Bæjarstjórn kaupstaðarins lagði fasteignagjöld á eignina um allmörg ár. R greiddi fast- eignagjöldin mótmælalaust. Er fasteignaskattur hafði verið lagður á fyrir árið 1973 ritaði lögmaður R gjaldheimtu kaupstaðarins bréf, þar sem álagningunni var mótmælt á þeim grundvelli, að samkvæmt 77. gr. orkulaga nr. 58/ 1967 væri R undanþegin opinberum gjöldum til ríkis-, sveita- og bæjarfélaga. Gjaldheimtan í R-kaupstað höfðaði mál á hendur R til viðurkenningar á réttmæti fasteignaskatts- álagningarinnar svo og til þess að fá aðfararhæfan dóm fyrir álögðum og ógreiddum skattfjárhæðum. Sagt, að R væri meðal þeirra stofnana, er upp væru taldar í "7. gr. orkulaga nr. 58/1967. Stofnanir þessar væru undanþegnar tekjuskatti, útsvari, aðstöðugjaldi, stimpilgjaldi og öðrum sköttum til ríkis, sveitar- og bæjarfélaga. Telja yrði fast- eignaskatt meðal þeirra skatta, sem átt væri við með öðrum sköttum í ákvæðinu, Hér væri um svo ótvírætt laga- ákvæði að ræða, að nauðsyn hefði borið til að taka það sérstaklega fram í tekjustofnalögum nr. 8/1972, ef fella ætti niður þær skattaundanþágur, er þær stofnanir nytu, sem nefndar væru í lagaákvæðinu. R var því ekki talið skylt að greiða hinn álagða fasteignaskatt og þótti ekki skipta máli í því sambandi, þótt R hafi ekki um eitthvert skeið neytt þeirra skattfríðinda ............00.0000.0... 219 Fasteignir. Fasteign var seld á árinu 1972 með fyrirvara um samþykki dómsmálaráðuneytisins til sölu á eignarhluta ófjárráða seljenda. Tilgreind bréf dómsmálaráðuneytisins frá 1973 eigi talin fela í sér endanlega synjun á beiðni um sölu á áðurgreindum eignarhluta. Ráðuneytið talið hafa samþykkt söluna á árinu 1974. Seljendum talið skylt að standa við kaupsamninginn með þeim breytingum, sem á honum höfðu verið gerðar og seljendur dæmdir til þess.að gefa út afsal til kaupenda. Sjá kaup og sala, samningar .............. 32 Á var á árinu 1970 veitt heimild til þess að reisa hús í raðhúsa- samstæðu við götu í H-kaupstað. 6. september 1972 seldi Á leigulóðarréttindi sín yfir lóðinni ásamt sökklum undir rað- hús til G fyrir 400 þúsund krónur. Kaupverðið skyldi G greiða að hálfu út í hönd og að hálfu með því að sam- þykkja víxil í gjalddaga 5. desember 1972. Átti G að fá afsal fyrir eigninni, þegar víxillinn yrði greiddur. 23. nóv- ember 1972 seldi G fasteignina til S, en lofaði jafnframt að byggja á henni hús fyrir S. G greiddi víxilinn ekki á gjald- LXXXKII Efnisskrá daga og þann 5. apríl 1973 rifti Á kaupunum. G andmælti riftuninni og bauðst til þess að greiða víxilfjárhæðina að viðbættum kr. 50.000.- 19. september 1973 undirritaði bæjar- stjórinn í H-kaupstað lóðarleigusamning fyrir téða lóð og var Á veittur réttur til lóðarinnar. Undirritaði Á samning- inn í október það ár. Í samningi þessum var lóðin leigð á erfðafestu og leiguliða heimilt að selja og veðsetja rétt sinn til lóðarinnar, en bæjarstjórn áskilinn forkaupsréttur. Í máli, sem G höfðaði á hendur Á, gerði hann þá kröfu, að Á yrði dæmt skylt að gefa út afsal til sín fyrir lóðinni að viðlögðum dagsektum gegn greiðslu ógreiddra eftirstöðva kaupverðsins. Talið að skýra bæri samning þeirra Á og G svo, að G ætti rétt á afsali úr hendi Á fyrir hinum fram- seldu lóðarréttindum, þegar G hefði greitt víxil þann, er um getur. Jafnframt var talið, að Á hafi ætlast til þess að hann héldi rétti sínum til þess að rifta samningnum, ef vanskil yrðu af hálfu G, þó svo að Á fengi G umráð lóðar- innar, áður en kaupverðið væri að fullu goldið. Það talið leiða af byggingarskilmálum H-kaupstaðar, að Á hefði ekki getað veitt G skriflegt skilríki fyrir framsali lóðarréttind- anna fyrr en Á sjálfur hefði undirritað lóðarleigusamning. Á hefði hins vegar ekki undirritað lóðarleigusamninginn fyrr en í október 1973 og væri ekki komið fram, að það væri af atvikum, sem Á hefði ekki ráðið við. Þar sem Á hefði ekki getað af sinni hálfu fullnægt samningi sínum við G, er hann lýsti yfir riftun, var riftun ekki talin heimil að lögum. Samkvæmt þessu var krafa G um að Á gæfi út afsal tekin til greina ...........02000000 0 en. rss H, seljandi fasteignar, höfðaði mál á hendur E, kaupanda, til greiðslu vangoldinna eftirstöðva kaupverðsins. E hafði uppi gagnsök í málinu til heimtu skaðabóta vegna galla, er hann taldi vera á gleri fasteignarinnar. Sagt í úrlausn um gagnsök, að E hafi verið kunnugt um, að tvöfalt gluggagler hússins hafi verið samsett með kíttilistum og 10 ára gam- alt. Hann hafi viðurkennt, að áður en kaupsamningur var gerður, hafi hann við skoðun veitt athygli móðu á milli glerja svo og að hann hafi haft af þessu fregnir frá öðrum. Eigi þótti sönnuð sú staðhæfing E, að H hafi gefið hon- um rangar upplýsingar um ástand glersins. Samkvæmt þessu, og þar sem E samdi um kaupin án nokkurs fyrir- vara um rétt sinn til bóta af þessu tilefni, var H sýknaður af kröfu E. Sjá einnig skaðabætur innan samninga ...... Kaupandi fasteignar hafði skoðað hana rækilega áður en kaup fóru fram. Benti seljandi kaupanda á ýmsa galla, er á eign- inni voru. Í kaupsamningi sagði, að kaupanda væri ljóst, að Bls. Efnisskrá LXXXIII Bis. viðgerða og endurbóta væri þörf. Seljandinn sýknaður af kröfum kaupandans um skaðabætur vegna galla að undan- skildum kröfulið vegna galla á múrhúðun bílskúrsveggjar. Sagði, að eins og frágangi veggjarins hefði verið háttað, hefði kaupandinn mátt ætla, að múrhúðun hans hefði verið með eðlilegum hætti. Svo hefði þó ekki verið og kaupand- anum því dæmdar bætur samkvæmt lögjöfnun frá 2. mer. 42. gr. laga nr. 39/1922. Sjá skaðabætur innan samninga .. 962 P keypti fasteign af A með afsali dagsettu 8. júní 1963. Gallar komu fram í steypu og múrhúðun á árinu 1964 og fór mats- gerð fram 1969. Í bótamáli P á hendur A reisti A sýknu- kröfu sína á því í héraði, að hafi hún einhvern tímann verið skaðabótaskyld, þá væri sú krafa fyrnd. Sagt, að krafa P væri risin af leyndum galla á húseign þeirri, er hann hefði keypt af A, og ekki hefði komið í ljós fyrr en eftir að kaupin gerðust. Eigi lægi fyrir hvenær stefnandi hefði fyrst borið fram kvartanir út af galla þessum við A, en þó kæmi það fram í málinu, að það hefði verið gert eigi síðar en 15. ágúst 1969. P hefði keypt íbúðina um það bil á miðju ári 1963, en stefna hefði verið birt 27. júlí 1972. Krafan var ekki fyrnd, þar sem um slíkar kröfur gilti 10 ára fyrningarfrestur. A dæmt að greiða P bætur, Sjá einnig málsástæður .................0.020.00. 0. en nn ss 1151 J keypti íbúð í smíðum af H. Verðtryggingarákvæði var í kaup- samningi aðilja og sagði í því, að kaupverð væri miðað við verðlag og byggingarvísitölu 1. mars 1974 og skyldi kaup- andi greiða hækkanir, er yrðu á byggingarkostnaði frá þeim degi til greiðsluðags. Ágreiningur reis með J og H um lagagildi verðtryggingarákvæðis þessa, er J taldi brjóta í bága við ákvæði laga nr. 71/1966 um verðtryggingu fjár- skuldbindinga. Eigi varð á það sjónarmið J fallist og hann dæmdur til þess að greiða H vangoldið vísitöluálag. Sér- atkvæði. Sjá verðtrygging, vextir ........................ 1251 Kaupandi fasteignar hélt því fram, að verðtryggingarákvæði í kaupsamningi um fasteign, sem hann keypti, færi í bága við ákvæði laga nr. 7T1/1966, og neitaði að greiða seljandan- um hækkanir í samræmi við verðtryggingarákvæðið. Verð- tryggingarákvæði þetta eigi talið brjóta í bága við ákvæði áðurgreindra laga. Riftunarkrafa seljandans ekki tekin til greina, en kaupandinn dæmdur til þess að greiða seljandan- um hina umkröfðu hækkun. Sératkvæði um vexti. Sjá einn- ig verðtrygging, kaup og sala ..............0.0..... 0000... 1294 Félagsdómur. Sjá kærumál ............0..000. 000 640, 863, 873 LXXXIV Efnisskrá Sjá hlutafélög ..............0020000 0000 Firma. J var persónulega útgefandi og ábekingur á víxli. Samþykkj- andi víxilsins var hótelið HV, en við nafn hótelsins hafði J ritað nafn sitt. Upplýst var að hótelið HV var eigi skrá- sett firma. Með nafnritun sinni undir orðið „Samþykkur“ á framhlið víxilsins varð J persónulega samþykkjandi hans og skuldbatt sig til þess að greiða hann í eindaga. Sjá VÍxlar ......0000020000ne0ernr Fiskveiðabrot. Flugvél Landhelgisgæslunnar flaug yfir togarann E. Allir gæslumennirnir kváðust hafa séð, að E var þá með botn- vörpu Í sjó, en hlerar hefðu verið í gálga. Ekki var það véfengt, að E hefði verið á friðuðu svæði út af Kögri. Er skipsmenn á Þór komu um borð í E um 2 klst. síðar töldu þeir, að ummerki á veiðarfærum hefðu sýnt, að þau hefðu verið í sjó eigi fyrir löngu (þau voru fægð). Skipstjóri á E, K, kvaðst hafa verið sofandi, er botnvarpan var sett í sjó, og var þeim framburði eigi hrundið. Botnvarpa E var hífð inn að fyrirmælum gæslumanna á flugvél. Eigi var öruggt, að gæslumenn hefðu séð fisk í botnvörpunni. Eng- inn fiskur var á þilfari né í fiskmóttöku, er skipsmenn á Þór komu um borð í E. Í hérdð. þótti eigi sannað, að K hefði gerst sekur um botnvörpuveiðar í landhelgi, en hann var sektaður fyrir að hafa veiðarfæri ekki í búlka innan- borðs. Í hrd. segir, að atferli þeirra, sem fóru með stjórn E, feli í sér veiðiaðgerð í skilningi laga 81/1976. Eigi stoðaði K að bera fyrir sig að hann hafi verið sofandi, þar sem hann ber eindregna fjársektarábyrgð á því, er skip hans stundar ólöglegar veiðar innan fiskveiðimarkanna, sbr. dóma í hrá. XLI, 212, XLII, 980 og 1281. Lög 81/1976 eru reist á þessari lagastefnu. Refsað var samkv. 2. mgr. 2. gr. laga 81/1976, sbr. 2. mgr. 2. tl. 1. gr. rgj. 415/1976 sbr. 1. gr. rgj. 299/1975 og 1. gr. rgj. 263/1977, sbr. lög 44/1948 og lög 45/1974, svo og skv. 2. tl. 1. mgr., sbr. 2. mgr. 17. gr. sbr. 21. gr. laga 81/1976. Skipið E var 375 rúmlestir og 51.12 m. að lengd. Refs.: 4.200.000 kr. sekt til Landhelgissjóðs. Þar sem eigi var sýnt fram á, að K ætti saknæman hlut að fisk- veiðibroti þessu varð honum eigi dæmd vararefs., sbr. 7. gr. laga 101/1976, er breytir 53. gr. laga 19/1940. Samkv. 2. mgr. 17. gr. laga 81/1976 var andvirði afla og veiðarfæra 623 236 Efnisskrá LXEXXV E dæmt upptækt til handa Landhelgissjóði Varðskip kom að v/b F, skipstjóri B, er hann var að þorsk- netaveiðum á friðuðu svæði á Selvogsbanka. Mælingar varðskipsmanna, er sýndu glögglega, að B var á bannsvæði, voru ekki véfengdar né að hann hafi þá verið að veiðum. Var ákæra sönnuð. Brot B varðaði við 1. tl. 2. mgr. 1. gr. rgj. 17/1976 um breyt. á rgj. 299/1975, sbr. lög 44/1948, sbr. lög 45/1974 um breyt. á þeim lögum, sbr. nú 1. tl. 2. mgr. 1. gr. rgj. 415/1976 og 1. gr. rgj. 134/1977, sbr. lög 102/1973, 6. og 9. gr., sbr. 7. og 12. gr. laga 81/1976, allt sbr. við 2. gr. alm. hgl. Mistök í vísun til tiltekinnar reglugerðar þótti ekki verða því til fyrirstöðu að henni yrði beitt, enda kom fullkomin vörn fram í því efni fyrir Hæstarétti. F var 105 brúttó smál. Refs.: 500.000 kr. sekt til Landhelgissjóðs, 40 d. vh. til vara. Ekki kom fram krafa um eignarupptöku ...... 1104 Fíkmefni. Sjá ávana- og fíkniefni. Fjárdráttur. J var forstöðumaður póst- og símstöðvar í kauptúni. Kom fram sjóðshalli hjá stöðinni, er nam 2,1 millj. kr. röskri. Fór fram rækileg endurskoðun á öllum reikningsgögnum stöðv- arinnar. J viðurkenndi sjóðshallann út af fyrir sig, en ekki lá fyrir ótvíræð játning hans um fjárdrátt. J játaði að hafa rangfært mánaðarlegar skilagreinir sínar og þannig leynt sjóðshallanum. J var uppvís að því að hafa blandað saman persónulegum fjárreiðum sínum og fé stöðvarinnar með notkun tiltekins hlaupareiknings, enda þótt honum. hafi borið að halda peningum stöðvarinnar aðgreindum frá eigin fé. Þótti nægilega sannað, að hann hefði gerst sekur um fjárdrátt, er varðaði við 1. mgr. 247. gr., sbr. 138. gr. alm. hgl. Refs.: 6 mán. fang. J samþykkti bótakröfu Póst- og símamálastofnunar, sem nam framangreindri fjárhæð, að tveimur liðum frádregnum, þ. á. m. óuppgert orlof J ...... 597 Fjármál hjóna. Um fjárskiptasamning milli hjóna vegna skilnaðar, Sjá Hjón .. 1369 Kona krafðist þess, að beitt væri ákvæði 57. gr. laga 60/1972 um frávik frá helmingaskiptareglu 18. gr. 2. mgr. laga 20/1923 við fjárskipti vegna lögskilnaðar við bónda hennar. Eigi var á þetta fallist. Sjá Hjón .............0200000. 0... 1384 Fjárnám. Hinn 18. október 1976 var að beiðni B gert fjárnám í lausafé, er G átti og áður hafði verið kyrrsett til tryggingar tiltekn- um skuldum, er B átti á hendur G. B fór þess síðan á leit, LEXXXKVI Efnisskrá Bls. að hinir fjárnumdu munir yrðu teknir úr vörslum G og var það mál tekið fyrir í fógetarétti 13. janúar 1978. G sótti þá þing ásamt nafngreindum hæstaréttarlögmanni, er lýsti því yfir, að fjárnámið 18. október 1976 hefði í raun verið árang- urslaust, þar sem hinir fjárnumdu munir, er ekki höfðu ver- ið virtir, væru allir veðsettir. Fógeti ákvað þá að kröfu B að fella niður fjárnámið frá 18. október 1976 og freista þess að gera fjárnám með árangri. Ritaði B þá nýja fjárnáms- beiðni og var málið tekið fyrir að nýju. Benti G þá á til- tekna fasteign sína til fjárnáms og lýsti fógeti yfir fjár- námi í henni. Fjárnámsgerð þessari áfrýjaði G síðan og krafðist þess, að hún yrði felld úr gildi. Taldi hann, að fjár- nám hefði verið gert samkvæmt bæjarþingsdómi og fógeta- úrskurði, sem ekki hefði verið lögmætur aðfarargrundvöll- ur. Dómurinn hafi verið birtur 11. maí 1976, en úrskurður- inn hafi aldrei verið birtur. Þegar hið áfrýjaða fjárnám hefði hafist 13. janúar 1978, hafi verið liðið meira en eitt ár frá því, að aðför gat farið fram samkvæmt bæjarþings- dómnum. Hafi hann því eigi fullnægt skilyrðum 9. gr. laga nr. 18/1887, en um nýtt fjárnám hafi verið að ræða. Talið, að fjárnám það, er gert var 13. janúar 1978 til tryggingar áðurgreindum bæjarþingsdómi, hefði verið framhald fjár- námsins frá 18. október 1976, en hið síðara fjárnám hefði farið fram vegna upplýsinga G sjálfs um það, að hið fyrra fjárnám tryggði ekki kröfur B, sbr. 1. mgr.51. gr. laga nr. 19/1887. Var hin áfrýjaða fjárnámsgerð því staðfest. Sjá málsástæður .................000.0% 02. 0e sn 17 Á krafðist ómerkingar héraðsdóms og heimvísunar, Jafnframt krafðist Á þess, að fjárnámsgerð, er gerð hafði verið til tryggingar dómsskuldinni, yrði felld úr gildi. Héraðsdómur staðfestur með skírskotun til forsendna og fjárnámsgerðin staðfest. Sjá skuldamál ....,............0..0...000. 0. 295 J, gerðarþoli, áfrýjaði fjárnámsgerð og krafðist þess, að hún yrði felld úr gildi. Byggði hann kröfu sína á því, að í fjár- námsbeiðni S, gerðarbeiðanda, sem S hefði sent fógeta í N-kaupstað, hefði verið beiðst fjárnáms í eignum annars manns. Maður þessi var ásamt J skuldari samkvæmt dómi þeim, sem var aðfarargrundvöllur. Talið, að þetta leiddi eigi til þess, að fella bæri fjárnámið úr gildi, þar sem J hefði sjálfur verið mættur í fógetarétti K-kaupstaðar, þegar fjár- námið var gert og samþykkt, að gerðin færi fram. J hefði verið leiðbeint af dómara og síðan hefði hann bent á til fjárnáms tiltekna eign sína í K-kaupstað. Þá hélt J því fram, að með fjárnáminu hefði S fengið aðfararveð fyrir dómkröfu sinni til viðbótar samningsveðrétti þeim, er hann Efnisskrá LKXKVII Bls. hafði fyrir skuldinni samkvæmt tilteknu tryggingarbréfi. Fjárnáminu hafi síðan verið þinglýst, án þess, að fram kæmi að þar væri um sömu kröfu að ræða. Hafi þetta valdið sér tjóni. Sagt, að mál þetta varðaði aðeins hið áfrýjaða fjárnám, en ekki þinglýsingu þess. Engir þeir gallar væru á fjárnáminu er varðað gætu ógildi þess. Fjárnámsgerðin því staðfest. Sams konar sakarefni á bls. 414, 416 ........000000.n.nnns enn 412 1. nóvember 1976 voru þeir J og S dæmdir til þess að greiða Ú víxilskuld óskipt. Ú ritaði yfirlýsingu þess efnis á endurrit dómsins 15. júní 1978, að dómkrafan væri þann dag að fullu greidd af J og framseldist Á, héraðsdómslögmanni. 22. júní 1978 birtu stefnuvottar S, samþykkjandanum, dóm- inn, og 16. ágúst var að beiðni Á gert fjárnám í bifreið í eigu S og hún seld á nauðungaruppboði 9. september s. á S var erlendis, er uppboðið fór fram. S áfrýjaði fjárnáminu og uppboðinu og krafðist þess, að þau yrðu felld úr gildi. Reisti hann kröfu sína m. a. á því, að þegar fjárnámið hafi farið fram, hafi J, samskuldari sinn, verið búinn að greiða dómskuldina, svo sem sýnt væri á kvittun þeirri, er Ú hefði ritað á dómsendurritið, Aðfarargrundvöllur hafi því verið fallinn niður, þegar fjárnámið fór fram. Því var hins vegar haldið fram af hálfu Á, að J hefði í greint sinn segnt erindi Á, sem framsalshafa dómkröfunnar, er hann greiddi dómskuldina. Því hafi sér sem framsals- hafa verið heimilt að leita fullnustu hjá S með fjárnámi og eftirfarandi uppboði. Sagt, að samkvæmt yfirlýsingu Ú hafi Á fengið framselda kröfu þá, er Ú hafi átt óskipt á hendur þeim J og S. J hafi þá þegar verið búinn að greiða dómskuldina. Af því leiddi, ef rétt væri, að krafa Ú á hendur báðum dómþolum væri þar með niður fallin. Á hefði eigi, hvorki með vætti þeirra, er hlut hefðu átt að máli, né með öðrum gögnum, stutt þá staðhæfingu sína, að J hefði gegnt erindi Á, er J greiddi dómkröfurnar. Sam- kvæmt því og þegar litið væri til orðalags yfirlýsingarinn- ar, yrði að telja staðhæfingu þessa af hálfu Á ósannaða. Yrði samkvæmt því ekki talið, að framangreindur dómur hafi verið lögmætur aðfarargrundvöllur, Fjárnámið og upp- boðið því fellt úr gildi ..............0.0000. 000 ner. 623 J, víxilskuldari og dómfelldi í héraði, krafðist sýknu að svo stöddu og niðurfellingar fjárnámsgerðar. Ekki var á því byggt af hálfu J, að neinir þeir ágallar væru á hinni áfrýj- uðu fjárnámsgerð, að ómerkingu ættu að valda. J dæmdur til greiðslu víxilskuldarinnar og fjárnámsgerðin staðfest .. 628 Fjárnámsgerð staðfest ......0...00000000000. nes 768 LEXXVIII Efnisskrá Fjársekt. Lög 81/1976 talin reist á þeirri lagastefnu, að skipstjóri beri eindregna fjársektarábyrgð á því, að skip hans stundar ólöglegar fiskveiðar innan fiskimarka., Stoðaði skipstjóra því ekki að bera fyrir sig, að hann hafi verið sofandi, er fiskveiðiaðgerðir fóru fram, sbr. hrá. XLI, 212, XLIT, 980 og 1281. Hins vegar var vararefsing ekki dæmd vegna fjár- sektar, þegar svo stóð á, sbr. 7. gr. laga 101/1976, er breytir 53. gr. alm. hgl. ............0200..0 see ns sr Fésekt vegna brota á lögum 81/1976 o. fl, látin renna í Land- helgissjóð Íslands ...............0...000 0000... 1095, Vararefsing fjársektar. Sjá refsingar. Fjársvik. H gaf út tvo tékka og fékk konu sinni, er keypti vörur fyrir annan þeirra, en framvísaði hinum í banka og fékk greidda tékkafjárhæðina. Lagt var til grundvallar, að H hafi afhent konunni tékka þessa gagngert til þess að þeim yrði ráðstaf- að með þeim hætti, er raun bar vitni um. Þeir reyndust innstæðulausir. H var refsað samkv. 248. gr. alm. hgl. og dæmd refsing auk þess samkv. 1. gr. laga 35/1977, en eigi samkv. 261. gr. alm. hgl., fyrir útgáfu tékka, sem notaðir voru til greiðslu eldri skulda. Refs.: 2 mán. fang. skilorðs- bundin til 3 ára. Sjá og lögskýringu .................... Fjölbýlishús. Flutningssamningar. Foreldravald. Forkaupsréttur. Bls. 1095 1104 Fógetagerðir. Sjá aðför, fjárnám, innsetningargerðir, kyrrsetningu, lögbann, lögtak, útburð. Framhaldsgögn. Þeirra var aflað í landamerkjamáli á grundvelli úrskurðar Hæstaréttar frá 1977, þ. á. m. var uppdráttur af hinu um- deilda landsvæði og 'sérfræðilegar kannanir á farvegi F-ár og líklegar breytingar á F-rifi og loks heildarmerkjaskrár fyrir Fr og hjáleigum. Uppdráttur landmælingamanns var lagður fram í málinu, er sýndi breytingar á rifinu, miðað við samanburð á uppdrætti 1910 og ljósmynd frá 1978 .... 829 Efnisskrá LXXKIX Framhaldsrannsókn. Hæstiréttur kvað upp úrskurð um framhaldsrannsókn í máli út af ölvunarakstri. Óskað var lýsingar á þeim aðferðum, sem nú eru notaðar við ákvörðun á vínandamagni í blóð- sýni og samanburðar á þeim og fyrri aðferðum, á frá- drætti í %, vinandamagns vegna mælingaskekkju og um það hve miklu vinandamagni megi telja, að ákærði hafi brennt í 100 mínútur, sem liðu frá handtöku uns honum var tekið blóð. Sérfræðileg könnun skyldi og gerð á gögnum um blóðsýni, er tekið var úr ákærða, og úrvinnslu og mati í því sambandi .........0.02000000 00 senn Framkrafa. Bifreiðin X var tryggð húftryggingu hjá vátryggingarfélaginu Sjá S. X varð fyrir skemmdum, er Ó bar sök á. S bætti X tjón það, er hann hafði orðið fyrir, en endurkrafði síðan Ó og vátryggingarfélag það, er tryggt hafði bifreið Ó, um fjár- hæðir þær, er S hafði greitt eiganda X. Eigandi X þótti eigi að fullu hafa gætt reglna umferðarlaga um ökuhraða, en krafa S tekin til greina að fullu eigi að síður, þar sem Ó var talin eiga, eins og sérstaklega stóð á, yfirgnæfandi sök á spjöllum X bifreiðarinnar með vítaverðum akstri sínum. Sjá skaðabætur ............0020..0 0000 00.0n. Framsal kröfu. fjárnám .........0..202.00.0ees ss Framsal sakamanna. Af hálfu stjórnvalda var þess krafist, að G ísl. ríkisborgari, yrði framseldur til Svíþjóðar vegna gruns um brot, er hann hafði framið í Gautaborg. Brot þau, sem honum var gefið að sök voru rannsökuð hér á landi. Voru í framhalds- beiðni 9 brotatilvik (fíkniefnabrot), er krafa um framsal var reist á. Talið var, að með lögum 7/1962 um framsal sakamanna til hinna Norðurlandanna hefði verið vikið til hliðar 1. tl, 1. mgr. 9. gr. alm. hgl. að því er varðar framsal ísl. ríkisborgara til Norðurlandanna. Samkv. 1. mgr. 2. gr. laga 7/1962 er það meðal skilyrða fyrir framsali, að þyngri refs. en 4 ára fangelsi liggi við brotinu eða samsvarandi broti eftir ísl. lögum. Hámarksrefsing skv, 4. mgr. 2. gr. laga 65/1974 var varðhald eða fangelsi allt að 2 árum en samkv. 173. gr. a alm. hgl. gat refsing orðið allt að 10 ára fangelsi. Úrlausn máls valt á því, hvort líklegt þætti, að brot G vörðuðu við fyrrgreinda resiheimild eða við hina síðari. Skiptust hæstaréttardómarar í tvo hópa, þrír dæmdu Bls. 646 918 623 xXC Efnisskrá að orðið skyldi við framsalskröfu, enda bæri að virða at- hafnir G sem áframhaldandi brotastarfsemi, er svarar til verknaðarlýsingar 173. gr. a alm. hgl. Tveir dómarar töldu brot G ekki varða örugglega við 173. gr. a alm. hgl. og væri skilyrðum 1. mgr. 2. gr. laga 7/1962 því eigi fullnægt. Bæði meirihluti og minnihluti dómara gerðu ráð fyrir, að máls- varnarlaun verjanda G fyrir Hæstarétti yrðu dæmd úr ríkis- sjóði, minnihlutinn einnig að því er tekur til héraðsdóms... Frávísun. A. Einkamál. 1. Frá héraðsdómi. Sjá einnig kærumál .... 164, 268, 277, 521, 863, 873, 1057, 1070, H, seljandi fasteignar, höfðaði mál á hendur E, kaupanda, til greiðslu vangoldinna eftirstöðva kaupverðsins. Kröfur H í aðalsök höfðu ekki verið lagðar til sátta fyrir sáttamenn og ekki höfðu aðilar samið um, að þær skyldu vera undan- skildar sáttameðferð þeirra. Héraðsdómur var ómerktur að því er varðar aðalsök og málinu vísað frá héraðsdómi, sbr. 1. mgr. 5. gr. laga nr. 85/1936 .......20000000 0000... S, stefnandi krafði stefnda um greiðslu launamismunar milli tveggja launaflokka, eins og sá mismunur væri á hverjum tíma. Sagt, að kröfur S væru ódómhæfar að þessu leyti „sbr. 88. gr. laga nr. 85/1936, og ekki væru efni til að veita sérstaklega dómsviðurkenningu fyrir réttmæti þeirra samkvæmt 69. gr. sömu laga. Héraðsdómurinn því ómerkt- ur og málinu vísað frá héraðsdómi. Sjá ómerkingu ...... Áfrýjaður dómur og meðferð máls í héraði ómerkt og málinu vísað frá héraðsdómi, þar sem stefndi í héraði þótti hafa sýnt fram á, að vottorð stefnuvotta vegna birtingar héraðs- dómsstefnu hefði eigi verið rétt að efni til, sbr. 2. mgr. 92. gr. laga nr. 85/1936. Sjá stefnubirtingu .................. Útgefandi og ábekingur vixils gerðu við áfrýjun víxilmáls kröfu um frávísun málsins frá héraðsdómi og byggðu þeir kröfu sína á ákvæði 1. mgr. 69. gr. laga nr. 85/1936. Sagt, að engin haldbær rök hefðu verið færð fyrir kröfu þessari og var henni því eigi sinnt ...............2.200000. 0000... Höfuðstóll kröfu einnar var fólginn í ógreiðdri uppgjörsskuld og vöxtum, Vaxtaliður þessi tekinn til greina í héraðs- dómi. Í Hæstarétti sagði, að engin sérstök grein væri gerð fyrir kröfulið þessum. Þegar litið væri til þess; hversu óskýr málsreifun um þennan íkröfulið væri, en loku þó eigi fyrir það skotið, að vaxtakrafan ætti a.m.k. að einhverju leyti rétt á sér, þótti verða að vísa kröfulið þessum frá héraðs- Áómi .........020000 000 0n0 ns Bls. 882 1355 330 544 637 1110 Efnisskrá xXCI Bls. 2. Frá Hæstarétti. Sjá einnig kærumál .............00.% 0000 669, 675, 808 P höfðaði mál á hendur K til greiðslu launa vegna fyrirvara- lausrar uppsagnar. K sótti eigi þing í héraði og var hann skv. 118. gr. laga nr. 85/1936 dæmdur til þess að greiða P stefnukröfurnar. K áfrýjaði dóminum og lýsti dómkröfum sínum svo í áfrýjunarstefnu, að hann myndi fyrir Hæsta- rétti „krefjast þess, að hinum áfrýjaða dómi verði með eða án heimvísunar og með eða án nýrra gagna, varna, máls- ástæðna og krafna hrundið og breytt á þá leið, að allar kröfur hans fyrir Hæstarétti verði teknar til greina og honum dæmdur hæfilegur málskostnaður fyrir Hæstarétti eftir mati réttarins.“ Talið, að með hinum tilvitnuðu orðum, væri ekki nægilega greint, í hvaða skyni áfrýjað væri og hverjar væru dómkröfur áfrýjanda. Áfrýjunarstefna full- nægði því ekki fyrirmælum 3. tl. 2. mgr. 34. gr. laga nr. 15/1973. Greinargerð áfrýjanda var eigi svo úr garði gerð, sem áskilið væri í 44. gr. nefndra laga. Bar af þessum sök- um að vísa málinu sjálfkrafa frá Hæstarétti. Sams konar sakarefni á bls. 226, 228, 231, 233 ........00.00 0000... 224 Sjá skiptamál .............020..... eens 371 Úrskurður héraðsdómara í lögtaksmáli var kveðinn upp 14. júlí 1976. Áfrýjunarstefna var birt 30. desember 1976. Voru þá liðnar meira en átta vikur frá uppkvaðningu lögtaks- úrskurðar og meira en fjórar vikur frá birtingu áfrýjunar- stefnu, þegar gagnáfrýjandi áfrýjaði málinu 28. janúar 1977. Gagnáfrýjun málsins því talin óheimil sbr. 1. mgr. 11. gr. laga nr. 29/1885 og 1. og 3. mgr. 20, gr. laga nr. 75/ 1973 og var gagnsök vísað frá Hæstarétti ................ 430 V sætti gæsluvarðhaldi grunaður um hluttöku í þjófnaði. Í hér- aði stefndi V „fjármálaráðherra f. h, ríkissjóðs og sýslu- manni B-sýslu og saksóknara ríkisins til réttargæslu“ til greiðslu bóta fyrir gæsluvarðhald að ósekju. V voru dæmdar bætur í héraði. Fjármálaráðherra, J sýslumaður, og Þ, ríkissaksóknari áfrýjuðu málinu. Engar kröfur voru gerðar af hálfu sýslumanns og gegn honum var engum kröfum beint. Sagt, að J hefði ekki gerst aðili málsins í héraði og að hann færi ekki að lögum með fyrirsvar af hálfu ríkis- valdsins í málinu. Samkvæmt þessu og þar sem honum hefði ekki verið rétt af öðrum ástæðum að áfrýja héraðs- dómi, var áfrýjun af hans hendi vísað frá Hæstarétti .... 1313 B. Opinber mál. Sjá ómerking ................0...0 0. senn 518 Liðnir voru röskir 5 mánuðir frá því að munnlegur málflutn- XCTI Efnisskrá Bls. ingur fór fram í máli, þegar dómur gekk. Var þetta brot á 165. gr. laga 74/1974, sbr, 191. gr. laga 85/1936. Var hér- aðsdómur ómerktur og málinu vísað heim í hérað til nýs málflutnings og dómsuppsögu ........000.0000 00... 1336 Frelsissvipting. Sjá gæsluvarðhald. Frestur. Mál sameinuð í Hæstarétti skv. 19. gr. 1. mgr. laga 75/1973 og frestur veittur .........00..000000. 00 n nr 667 Krafa um sameiningu mála tekin til greina. Samkvæmt því þótti einnig rétt að taka kröfu um frestveitingu til greina. Sjá sameining mála ...........0020000 0000 es nn 669 Munnlegur málflutningur fór fram um framkomna kröfu stefnda í héraði um frest. Var málið þá jafnframt flutt um efnishlið þess. Að málsmeðferð þessari fundið. Sagt, að með því að taka til úrlausnar í einu lagi frestkröfuna og efnishlið málsins, hefði falist synjun á að veita frest, þó svo að þess væri ekki berum orðum getið í héraðsdómi 1331 Fundasköp. Fyrning kröfuréttinda. Krafa um skaðabætur vegna galla í lausafé talin fyrnd samkv. 54. gr. laga nr. 39/1922. Sjá kaup og sala, lausafé ........ 1114 A seldi P fasteign á árinu 1963. Fasteign þessi reyndist haldin leyndum galla í steypu og múrhúðun, en galli þessi kom ekki í ljós fyrr en á árinu 1964. Mat á göllum þessum fór fram á árinu 1969. A hélt því fram, að ef hún hefði ein- hvern tímann verið skaðabótaskyld af þessu tilefni, þá væri krafa á hendur henni fyrnd. Sagt, að fasteignin hefði verið haldin leyndum galla, er ekki hefði komið í ljós fyrr en eftir kaupin. Eigi lægi ljóst fyrir, hvenær P hefði fyrst kvartað við A út af göllum þessum, en þó kæmi það fram í málinu „að það hefði hann gert eigi síðar en 15. ágúst 1969, P hefði keypt íbúðina um það bil á miðju ári 1963, en stefna hefði verið birt 27. júlí 1972. Krafan var ekki fyrnd, þar sem um slíkar kröfur gilti 10 ára fyrningar- frestur sbr. 2. tl. 4. gr. laga 14/1905. Sjá fasteignir, skaða- bætur ........0.00000 0000 nn 1151 Fyrning sakar. F framdi líkamsárásir í febrúar, apríl og júní 1970. Varðaði hin fyrstgreinda við 218. gr. almennra hegningarlaga, en hinar tvær við 217. gr. sömu laga. Ætla varð, að refsing fyrir hvert brot um sig hefði ekki farið fram úr árs varðh. Efnisskrá XCIII Bls. Dómsrannsókn út af brotunum hófst í febrúar 1974. Sök var þá fyrnd, sbr. 1. tl. 81. og 82. gr. alm. hgl. og var F sýknaður. Í einu tilviki taldi hérd. sök fyrnda vegna brots gegn 217. gr. alm. hgl. Ríkissaksóknari krafðist staðfest- ingar á héraðsdómi að því er refs. varðaði, og kom þetta brot því eigi til álita í Hæstarétti ........................ 453 Fölsun. Sjá tékkar, endurgreiðsla .................2.00. 000... 1064 Gagnaöflun, Sjá Úrskurðir. Gagnsakir. Sjá áfrýjun. Geðheilbrigði. Sjá sakhæfi. Gengi. Víxilfjárhæðir, er R, íslenskur ríkisborgari búsettur hér á landi skuldaði, voru tilgreindar í sterlingspundum. Víxlarn- ir voru samþykktir til greiðslu hér á landi og var útgefandi þeirra S, lögmaður. R dæmdur til greiðslu víxilfjárhæðar- innar í enskum pundum miðað við sölugengi sterlings- punds á þeim dögum, er hann tók á sig greiðsluskuldbind- ingar samkvæmt þeim. Sjá verðtrygging, vextir .......... 768 Gerðardómur. Geymslugreiðsla. Á seldi G á árinu 1972 lóðarréttindi að lóð einni í H-kaupstað ásamt framkvæmdum á lóðinni. Kaupverð skyldi greiða að hálfu út í hönd við samningsgerð og að hálfu með því að samþykkja víxil að fjárhæð kr. 200.000, með gjalddaga 5. desember 1972. Átti þá að gefa út afsal. G greiddi víxil- inn ekki á umsömdum gjalddaga og 5. apríl 1973 rifti Á kaupunum. 20. mars 1975 lagði G kr. 301.000 inn á geymslu- reikning í Landsbankanum til greiðslu áðurnefnds víxils ásamt vöxtum og áætluðum málskostnaði. G þótti ekki í málinu hafa gefið næga skýringu á sundurliðun þeirrar fjárhæðar þrátt fyrir áskoranir Á og kröfugerð hans ekki á því reist, að með geymslugreiðslu þessari hafi G fullnægt samningsskyldu sinni. Varð því ekki til geymslugreiðslunn- ar litið við úrlausn málsins að öðru leyti en því, að telja varð, eins og geymslugreiðslunni væri háttað, að með henni hefði G fallist á að greiða vexti af víxlinum frá gjalddaga. G því dæmdur til greiðslu víxilfjárhæðarinnar ásamt vöxt- um frá gjalddaga. Sjá fasteignir, afsal, kaup og sala .... 178 XCIV Efnisskrá S var skuldari tveggja handhafaskuldabréfa, með gjalddaga 1. júní 1977. Greiðslustaður var enginn tilgreindur í bréfun- um. 10. júní 1977 barst S tilkynning um, að bréfin væru til innheimtu í Búnaðarbanka Íslands. Er S kom í bankann 15. júní til þess að greiða gjaldfallnar fjárhæðir, voru bréf- in ekki lengur til staðar í bankanum.:S fór þá að morgni næsta dags í Landsbankann og lagði gjaldfallnar fjárhæðir inn á geymslureikning. Lýsing S á kröfu þeirri, er hann greiddi með geymslugreiðslunni, þótti að ýmsu leyti ó- nákvæm. Með því að engin gögn voru komin fram um það, að B, handhafa bréfanna, hefði ekki verið unnt að fá féð greitt til sín, þrátt fyrir ágalla þessa og þar sem B hefði ennfremur engin andmæli haft uppi fyrir uppboðsréttinum um, að geymslugreiðslan hefði verið ófullnægjandi af þess- um sökum, þótti krafa hans um uppboð ekki verða tekin til greina. Talið, að sú ástæðulausa töf, er varð á því af hálfu S að tilkynna B um geymslugreiðsluna, yrði ekki metin S til greiðsludráttar, þó svo að hún kynni að baka honum skaðabótaskyldu gagnvart B á tjóni, sem af því kynni að hafa hlotist, sbr. nú 3. mgr. 2. gr. laga nr. 9/1978 um geymslufé. Því var úrskurður uppboðsréttar felldur úr gildi og synjað um framgang hins umbeðna uppboðs. Sér- atkvæði. Sjá skuldabréf, greiðslufall, uppboð ............ J lagði fjárhæð, sem svaraði til höfuðstóls víxils, er hann var skuldari að, inn á geymslureikning í Landsbankanum. Var bankanum heimilt að afhenda handhafa víxilsins geymslu- féð, ef hann sannaði „með órækum gögnum, hver meðal- fjöldi gesta var á landsmóti hestamanna á Þingvöllum“ tiltekna daga í júlí 1978, „enda gerist þá tryggingarvíxill- inn upp Í samræmi við samning“ J við forsvarsmenn móts- ins og að fengnu samþykki J. Talið að skilyrði þessi væru slík, að borgunin á geymslureikninginn yrði ekki talin full- nægjandi greiðsla á framangreindum víxli. Sjá víxlar .... Seljandi fasteignar eigi talinn þurfa að una geymslugreiðslu, sem kaupandi innti af hendi, þar sem seljandinn gat ekki leyst hana til sín nema með því að ganga að skilyrðum, sem hann var ekki skyldur að hlíta ...................... Gjafsókn. Gjafvörn. Í lögtaksmáli, er varðaði gjaldskyldu búnaðarsambands, BE, á aðstöðugjöldum vegna skurðgröfureksturs, var BE veitt gjafsókn fyrir Hæstarétti .................0..0200..000 00... Gjafsóknarkostnaður í héraði og fyrir Hæstarétti skyldi greið- ast úr ríkissjóði vegna bótamáls út af handtöku, sbr. 154. gr. laga nr. 74/1974 ...........00.00.0 0000 00. 84, 104, Framangreind málalok urðu einnig í máli, þar sem fjármála- Bls. 211 628 1294 72 122 Efnisskrá ráðherra og ríkissaksóknari f. h. ríkissjóðs voru sýknaðir af fébótakröfu ..................000.. sess nn Maður, er höfðaði mál til viðurkenningar á veiðirétti, fær gjaf- sókn í héraði og fyrir Hæstarétti ........................ Konu, sem krafðist skaðabóta vegna ófrjósemisaðgerðar, er á henni hafði verið framkvæmd án hennar vitundar, veitt gjafsókn í héraði og fyrir Hæstarétti .................... V dæmdar bætur fyrir gæsluvarðhald að ósekju, Dæmt, að gjaf- sóknarkostnaður V í héraði skyldi greiddur úr ríkissjóði sbr. 3. tl. 154. gr. laga nr. 74/1974 og einnig gjafvarnar- kostnaður V fyrir Hæstarétti, Talsmannslaun í héraði lækk- uð í dómi Hæstaréttar ...................0.0.. 00... Gjaldþrot. Grafarhelgi. Greiðslufall. Sjá skuldabréf ................2..2.2.... eens Gæsluvarðhald. Gæsluvarðhald skyldi koma til frádráttar dæmdri refsingu, sbr. 76. gr. almennra hegningarlaga ............000..00 00... K var dæmt að sæta gæsluvarðhaldi allt að 20 dögum vegna rannsóknar út af meintum brotum hans á lögum um ávana- og fíkniefni, sbr. 1. tl. 67. gr. laga 7T4/1974 ................ L var sambúðarkona S, er Þ játaði að hafa svipt lífi. Þ bjó á sömu hæð í húsi og þau L og S. Var konan M gestkom- andi hjá Þ, er þetta gerðist. M og L voru færðar í fanga- geymslu lögreglu eftir að rannsókn máls hófst. Skýrði L rangt frá um hvenær hún fékk vitneskju um, að S hefði verið ráðinn bani. Í rannsókn máls kom í ljós, að rætt hafði verið um það milli Þ, L og M að koma líkinu undan. Rannsókn þessa atriðis var ekki lokið, og voru framburðir ekki á einn veg um nokkur atriði, er verulega þýðingu kunnu að hafa. Úrskurðaði sakadómur L til að sæta gæslu- varðhaldi í allt að einn mánuð, sbr. 1. og 4. tl. 67. gr. laga 74/1974. Hæstiréttur stytti bann tíma um sem næst helm- ÍNg ....2.0000.000 rns Á sætti langvinnri gæsluvarðhaldsvist vegna brots hans á 211. gr. alm. hgl. allt frá 29. ágúst 1976. Hann hafði einnig sætt gæsluvarðhaldi 29. nóv. til 6. des. 1975 út af grun um þjófnaðarbrot. Upplýstist það brot ekki þá. Er Á hafði setið um 40 daga í gæsluvarðhaldi haustið 1976, gekkst hann við því að hafa framið þjófnaðarbrotið, er fyrr getur. XCV Bls. 141 1077 1285 1313 211 193 390 418 XCVI Efnisskrá Í dómi, sem fjallaði bæði um brot gegn 211. gr. og 244. gr. alm. hgl. segir Hæstiréttur, að eigi séu efni til að gæslu- varðhaldsvistin 29. nóv: til 6. des. 1975 komi refsivist Á til frádráttar ........0.0ecsn nr J var úrskurðuð gæsluvarðhaldsvist 8. sept. 1979 allt til 5. des. þ. á. vegna rannsóknar á grun um þjófnaðarbrot. Í hrö. var fallist á, að rannsóknarnauðsynjar bjóði, að J sæti gæsluvarðhaldi allt til 7. nóvember þ. á. Í úrskurði saka- dóms var vísað til 1. og 5. tl. 67. gr. laga 74/1974 ........ E var úrskurðuð gæsluvarðhaldsvist allt að 30 dögum vegna rannsóknar á brotum gegn lögum um ávana- og fíkniefni með vísan til 67. gr. 1. tl. laga 74/1974. Staðfest .......... E var borinn sökum um brot á lögum um ávana- og fíkniefni. Hann var úrskurðaður til að sæta gæsluvarðhaldi 6. sept. 1979, sbr. næstu reifun á undan. Gæsluvarðhald hans var framlengt með úrskurði 5. október s. á. sbr. 1. tl. 67. gr. laga 74/1974 allt að 15 dögum. Staðfest í Hæstarétti ...... Gæsluvarðhald, er G sætti vegna gruns um nauðgunarbrot, kom refsingu til frádráttar, sbr. 76. gr. alm. hgl. Hann sætti einnig 7 daga gæsluvarðhaldi vegna brots, sem hérd. sýknaði hann af og kom ekki til greina Í Hæstarétti vegna kröfugerðar ríkissaksóknara. Sá gæsluvarðhaldstími kom ekki til álita í Hæstarétti, eins og mál var lagt fyrir ...... B var grunaður um rán. Hann kannaðist að vísu við árás á mann, en taldi sig hafa tekið miklu lægri fjárhæð frá hon- um en kærandi staðhæfði. Með vísan til 1. tl. 67. gr. laga 74/1974 var hann úrskurðaður í allt að 9 d. gæsluvarðhald. Staðfest ..........20.00 nr B fannst látinn í fjörukambi gegnt Faxaskjóli í Reykjavík. S hafði skýrt manni svo frá, að hann hefði orðið B að bana, en S var þá drukkinn að sögn mannsins. Eftir að lögreglu- menn handtóku S vegna gruns um tékkabrot, skýrði hann öðrum þeirra frá því, að hann hefði orðið B að bana. Síðar hvarf hann þó frá þeim framburði. Þá var þriðji maður X yfirheyrður um samtal, sem þeir S áttu út af þessu, en þeim bar ekki saman. Þar sem hér var um alvar- legt sakarefni að ræða, úrskurðaði hérd. S með vísan til 1. tl. 67. gr. laga 74/1974 til að sæta gæsluvarðhaldi í allt að 6 daga. Staðfest ...........0.000.00000nnnnrnn nr V var grunaður um hluttöku í þjófnaði og sat í gæsluvarðhaldi í 18 daga. V hélt stöðugt fram sakleysi sínu og ekkert upplýstist um, hver innbrotið hefði framið. 2. tl. 150. gr. laga nr. T4/1974 eigi talinn standa því í vegi, að V yrðu dæmdar bætur samkvæmt 152. gr., sbr. 150. gr. laganna vegna gæsluvarðhaldsins. Sjá skaðabætur ...........0.0000. 0... Bls. 698 891 1023 1028 1063 1133 Efnisskrá XCVII Bls. Hafning máls. Áfrýjandi máls óskaði þess, að mál yrði hafið. Samþykkti stefndi það, en krafðist málskostnaðar. Málið hafið og stefnda dæmdur málskostnaður ........0.000.00000 0... .0.00. 596 Lögmenn aðilja óskuðu þess fyrir Hæstarétti að mál yrði fellt niður. Áfrýjandi dæmdur til þess að greiða málskostn- Að .....0rresens sr 937 Handtaka. Á þjóðhátíð á Þingvöllum 28. júlí 1974 handtóku lögreglumenn nokkra unga menn, sem komið höfðu fyrir á efri brún Almannagjár borðum, er á var letrað: „Ísland úr Nato“, „Herinn burt“. Gerðist þetta meðan fundur Alþingis stóð yfir, um kl. 11.15. Á svipuðum tíma handtók lögreglan nokkur ungmenni, sem dreifðu áróðursbréfum og merkjum meðal hátíðargesta. Lögðu þeir og hald á bréf og merki. Færðu lögreglumenn ungmennin til Reykjavíkur á lögreglu- stöðina til skýrslutöku. Í hópi þeirra var E. Var komið með hann á lögreglustöðina kl. 12.30. Var honum haldið í klefa á lögreglustöðinni frá kl. 12.55 til 14.40, en eftir það var skýrsla tekin af honum kl. 15.10 og honum sleppt að því loknu. Í bótamáli, er E höfðaði gegn fjármálaráðherra og ríkissaksóknara f. h. ríkissjóðs, sbr. 3. tl. 154. gr. laga 74/ 1974 „segir í atkvæði meirihluta Hæstaréttar, að borðar þeir, sem E og félagar hans komu fyrir á barmi Almanna- gjár, hafi verið til þess fallnir að vekja ólgu og óróa meðal þess mikla fjölda manna, er var á Þingvöllum þennan dag, og leiða til röskunar á allsherjarreglu. Fallist var á, að lög- reglumönnum hafi verið rétt að hlutast til um, að borðar þessir væru teknir niður, sbr. 34. gr. laga 74/1974, og að beita lögregluaðgerðum þeim, sem til var gripið. Þá var þeim einnig rétt að færa E til frumskýrslutöku. Sú óbrotna skýrslutaka, sem hér var þörf á, réttlætti þó ekki að færa E til Reykjavíkur og halda honum þar föngnum á lögreglu- stöð þann tíma, sem hér greinir að ofan. Átti E því rétt á nokkrum fébótum samkv. 151. gr., sbr. 154. gr. laga 74/1974, og voru þær ákveðnar 24.000 kr., eins og í hérd. Einn dómari taldi atferli E og félaga hans ekki hafa réttlætt handtöku á honum. Taldi hann E eiga rétt á 50.000 kr. fébótum samkv. framangreindum lagaheimildum ........ 84. S var í hópi ungmenna, sem handteknir voru framangreindan dag á Þingvöllum, er þau dreifðu áróðursbréfum um her- stöðvarmálið og merkjum til hátíðargesta. Var S færður til stjórnstöðvar lögreglu skömmu eftir kl. 11.15. Var S síðan fluttur í bifreið til Reykjavíkur og haldið á lögreglu- XCVIII Efnisskrá Bls. stöðinni í læstu herbergi, Skýrsla var tekin af honum um kl. 16.30 og honum síðan sleppt. S höfðaði mál gegn fjár- málaráðherra og ríkissaksóknara Í. h. ríkissjóðs. Í dómi Hæstaréttar segir, að dreifing miða þessara hafi verið fall- in til að vekja óróa og ólgu meðal þess mikla mannfjölda, sem var á Þingvöllum, er þetta gerðist. Var lögreglumönn- um rétt að taka miðana af S, sbr. 34. gr. laga 74/1974 og færa hann til frumskýrslutöku. Sú óbrotna skýrslutaka réttlætti ekki að hann var fluttur til Reykjavíkurog haldið þar föngnum á lögreglustöð ofangreindan tíma. Þótti hann eiga rétt á 24.000 kr, fébótum samkv. 151. gr., sbr. 154. gr. laga 74/1974. Einn dómari taldi handtöku ekki hafa verið heimila og dæmdi fébætur 50.000 krónur .................. 104 B tók þátt í því ásamt félögum sínum að koma upp borða með áletruninni „Ísland úr Nato“ á barmi Flosagjár framan- greindan dag. Komu lögreglumenn á vettvang um kl. 16.00 og færðu B til-stjórnstöðvar lögreglu á Þingvöllum og síðar í bifreið á lögreglustöðina í Reykjavík. Eftir skýrslutöku þar um kl. 18.30 var B sleppt. Í dómi Hæstaréttar í máli B gegn fjármálaráðherra og ríkissaksóknara f. h. ríkissjóðs var borði þessi talinn fallinn til að vekja óróa og ólgu meðal mannfjöldans á Þingvöllum, en mál dæmt með sama hætti og greinir í fyrri tveimur reifununum. Fébætur dæmdar 24.000 kr., en einn dómari. dæmdi 50.000 kr. ...... 122 Þ tók þátt í að dreifa áróðursmiðum og selja merki á Þingvöll- um, sbr. framangreindar reifanir. Hún var færð til stjórn- stöðvar lögreglu á Þingvöllum en sleppt eftir:skamma hríð. Í dómi gegn fjármálaráðherra og ríkissaksóknara f. h. ríkissjóðs þótti hún ekki eiga rétt á fébótum vegna lögreglu- aðgerða gegn henni. Einn dómari taldi handtökuna eigi hafa átt rétt á sér og dæmdi henni 25.000 kr. bætur .......... 141 Fébótamál þau, er að framan greinir, höfðuðu menn þeir, sem sætt höfðu lögregluaðgerðum 28. júlí 1974, með heimild í 3. t1. 154. gr. laga 74/1974, Á þeim tíma var eigi ljóst, hvort rannsókn væri hætt án ákæru á hendur þeim. Sakadóms- rannsókn hófst ekki gegn þeim fyrr en í júlí 1976 og var ekki haldið áfram eftir 12. ágúst s. á. Ekki kom fram af hálfu ríkissaksóknara við flutning málsins, hvort hann mundi krefjast þess, að rannsókn yrði haldið áfram eða ákæra gefin út á hendur málshefjendum þessum. Þóttu þeir því eiga rétt á að fá dóm um'þá bótakröfu, sem þeir höfðu uppi í málinu ...........0%%.0 0. 84, 104, 122, 141 Efnisskrá KCIX Bls. Hegningarauki. Sjá refsiákvörðun. Sjá lýsingu einstakra brota .........0...0..0.5.00 00... 279, 906, 1028 Heimvísun. Sjá einnig frávísun, ómerking. Opinbert mál var dæmt eftir að rösklega 5 mánuðir voru liðnir frá munnlegum flutningi þess og dómtöku. Héraðsdómur var ómerktur og máli vísað heim í hérað til málflutnings að nýju og dómsuppsögu, enda voru þessir dómskapahættir í andstöðu við 165. gr. laga 74/1974, sbr. 191. gr. laga 85/1936 1336 Hjón. Hjónaskilnaður. K og Ó giftust 1969. Eignuðust þau tvö börn. Að undangenginni sáttatilraun fyrir presti komu hjónin fyrir valdsmann í maí 1974, óskuðu leyfis til skilnaðar að borði og sæng og lögðu fram skriflegan samning um skilnaðarkjör, dagsett- an 17. maí þ. á. Var þeim veitt umbeðið leyfi sama dag, og fékk K, konan, forræði barnanna, og skyldi Ó greiða meðlag með þeim og tiltekinn framfærslueyri með K með- an skilnaður að borði og sæng stæði. Var þar einnig kveðið á um fjárskipti. Í maí 1975 kom K fyrir valdsmann og krafðist lögskilnaðar. Skömmu áður hafði Ó ritað valds- manninum og skýrt frá því, að þau K hefðu tekið upp sambúð. eftir að leyfi var veitt til skilnaðar að borði og sæng. Krafðist Ó þess, að þeim yrði að nýju veitt leyfi til slíks skilnaðar. Eftir ítrekaðar sáttaumleitanir valdsmanns var málið sent til Dómsmálaráðuneytis, er gaf út lögskiln- aðarleyfi 16. sept. 1975, Ekki er þar vikið að ágreiningi um sambúðina og ekki að eignaskiptum, Nokkrum dögum síðar ritaði lögmaður Ó ráðuneytinu: og krafðist þess, að lögskilnaðarleyfið væri fellt úr gildi. Hafnaði ráðuneytið því, enda væri ráðherra ekki heimilt að ógilda úrskurð ráðuneytisins um veitingu leyfis, sem út hefði verið gefið og birt aðiljum. Höfðaði Ó að svo förnu mál fyrir bæjar- þingi H-fjarðar og krafðist þess, að viðurkennt yrði með dómi, að leyfi til skilnaðar að:"borði og sæng 17. maí 1974 væri niður fallið og að leyfi til lögskilnaðar 16. sept. 1975 verði dæmt ógilt. Til vara var krafist riftunar eðá ógi!d- ingar á samkomulagi aðiljanna um eignaskipti frá maí 1974. Var kröfum Ó hrundið í héraði. Í hrá. segir, að gögn þau, sem lágu fyrir Dómsmálaráðuneyti, er lögskilnaður var veittur, hafi verið ónóg til úrlausnar um það, hvort samvistir hefðu tekist með aðiljum í merkingu 33. gr. laga 60/1972. Talið var, að dómskýrslur K, þar sem hún lýsti því, að Ó hafi á skilnaðartímabilinu gist oft hjá henni og Cc Efnisskrá Bls. þau sængað saman og í eitt skipti haft samfarir, og önnur gögn verði að virða svo, að þar hafi verið um samvistir að ræða skv. greindu lagaákvæði. Dómsmálaráðuneytinu hafi því ekki verið rétt að gefa út lögskilnaðarleyfi í sept. 1975. Leitt var í ljós, að samband þeirra K og Ó hafði með öllu rofnað í febr. eða mars 1975, en skömmu síðar tók K upp óvígða sambúð með manni, er hún giftist í ágúst 1977. Enn fremur var frá því skýrt í málflutningi fyrir HR, að Ó hefði stofnað til sambúðar. Raunverulegir hagsmunir Ó voru því fyrst og fremst bundnir við að fá úrlausn um gildi samningsins um fjárskipti frá maí 1974. Lögskilnaðarleyfið var gefið út af þar til bæru stjórnvaldi. Aðiljar höfðu skýrt sjónarmið sín fyrir ráðuneytinu, áður en það gaf út leyfið. Þegar þess var gætt, og þeir hagsmunir virtir, sem í húfi eru, þóttu lagarök ekki standa til þess að ógilda lög- skilnaðarleyfið. Hins vegar var talið, að með því að aðiljar hefðu búið saman eftir að leyfi var veitt til skilnaðar að borði og sæng, verði ekki hjá því komist að telja samning- inn um fjárskipti brostinn vegna þessarar sambúðar, sbr. 33. gr. laga 60/1972. Var þessi þáttur í samningnum eigi skuldbindandi fyrir aðilja. Málskostnaður féll niður ...... 1369 Br og B stofnuðu til óvigðrar sambúðar fyrri hluta árs 1972. Þeim fæddist barn í mars 1974. Þau giftust í ágúst s. á. og slitu samvistir í ágúst 1976. Þau fengu leyfi til skilnaðar að borði og sæng í apríl 1977 og lögskilnað í maí 1979. Ágreiningur varð um fjárskipti vegna skilnaðar. Fóstur- móðir konunnar Br gaf henni íbúð í S, þinglýsta á hennar nafni, en eigi var því haldið fram, að hún hafi verið sér- eign Br. Sú íbúð var seld 1975 og keypt íbúðin í V, og var hún þinglýst á nafni B. Auk íbúðar þessarar voru nokkrar aðrar eignir í búinu, m. a. skuldabréf, tryggt í íbúð þeirri, er seld var, bifreið og innbú o. fl, en nokkrar skuldir stöfuðu af íbúðarkaupunum. Br hélt því fram, að B hefði verið eignalaus og lítið lagt til heimilisins, hjóna- bandið hafi staðið stutt og auk þess sé mikill aðstöðu- munur þeirra, hún sé menntunarlítil, en B iðnmeistari í góðri stöðu. Ætti því að víkja frá helmingaskiptum sbr. 57. gr. laga 60/1972. B andmælti þessu og kvaðst talsvert hafa lagt til heimilisins, og m. a. hafa keypt bifreið og nokkuð af innbúi. Í hrá. segir, að leggja verði til grund- vallar, að B hafi lagt aflafé sitt af mörkum til sameigin- legs heimilis þeirra, þ. á. m. til framfærslu barns þeirra og barns er Br átti áður en þau stofnuðu til sambúðar. Br vann ekki utan heimilis nema lítillega eitt árið, B útvegaði 500.000 kr, lán til kaupa á íbúðinni í V. Af gögnum máls varð ráðið, að fjárhagsleg samstaða hafi tekist með þeim Efnisskrá Cl BIs. meðan á hjúskap stóð, er að vísu var skammvinnur. Þótti Br ekki hafa sýnt fram á, að skilyrðum 57. gr. laga 60/1972 til fráviks frá helmingaskiptareglu 18. gr. 2. mgr. laga 20/1923 væri fullnægt ...........000000 0000 er ern. 1384 Sjá og erfðamál ..........00000 0. 0sssnnre ser 531 Sjá og búskipti og kaupmála. Hlutafélög. Þeir Ó, H, B og F voru aðal- og varastjórnarmenn í Ferða-Sögu h/f. Fyrirtæki þetta var tekið til gjaldþrotaskipta á árinu 1969. Ferðaskrifstofurekstur hlutafélagsins gekk undir ýmsum nöfnum svo sem „Ferðaskrifstofan Saga“, „Saga- Tour“, „Saga-Travel“, „Saga-Travel Service“, eða „Saga- Travel Bureau“. GMH, hótelsamstæða í London, höfðaði mál á árinu 1968 á hendur Ó, H, B og F og „Ferðaskrifstof- unni Sögu“ in soliðum til greiðslu skuldar, er stefnandinn hélt fram, að væri til komin vegna úttektar ýmissa aðila á hótelþjónustu hjá sér á vegum „Ferðaskrifstofunnar Sögu“. GMH taldi, að „Ferðaskrifstofan Saga“ væri félag með ótakmarkaðri ábyrgð myndað af öllum sömu mönnum og voru hluthafar í hinu skráða hlutafélagi Ferða-Sögu h/f. Það var viðurkennt í málinu, að ferðaskrifstofurekstur Ferða-Sögu h/f gekk að einhverju leyti undir nafninu „Ferðaskrifstofan Saga“ svo og þeim ensku heitum, sem áður voru greind. Þetta leiddi þó engan veginn til þess, að með þeim hætti hafi verið stofnað til sameignarfélags hluthafanna, sem verið hafi annar lögaðili en Ferða- Saga h/f. Kröfugerð GMH var ekki tæk á þessum grund- velli. Þá hélt GMH því fram öðrum þræði, að Ferða-Saga h/f hafi rekið „Ferðaskrifstofuna Sögu“. Ekki hafi verið tekið fram í viðskiptum aðilja, að um væri að ræða félag með takmarkaði ábyrgð. Því bæru stefndu sem stjórnar- menn Ferða-Sögu h/f fulla og óskipta ábyrgð á fjárkröfum þeim, sem GMH sótti þá til greiðslu á í málinu, Í málinu höfðu verið lagðir fram reikningar sem fylgiskjöl með viðskiptamannareikningi GMH. Voru reikningar þessir rit- aðir á hendur „Saga-Tour Ltd.“ Þótti það benda til þess, að gert hafi verið ráð fyrir því, að skuldarinn væri hluta- félag. Samkvæmt þessu þótti ekki sýnt fram á, að GMH hafi grandalaus talið sig eiga viðskipti við annan aðilja en hlutafélag það, sem í raun hafi haft á hendi ferðaskrif- stofurekstur þann, er fjárkröfur GMH voru sprottnar af. Voru þeir Ó, H og B, en málinu hafði eingöngu verið áfrýj- að að því er þá varðaði, því sýknaðir af kröfum GMH. Sjá skuldamál, áfrýjun ..........00000 0... a nð ens 236 ClI Efnisskrá Hlutdeild. Húftrygging. Húsaleiga. Verðtryggingarákvæði var í húsaleigusamningi, er gerður var 1965 og gilda skyldi í 10 ár. Eftir áramót 1968 féll leigutaki frá kröfum um vísitöluhækkun án þess þó að rætt væri um, hvernig húsaleigu skyldi farið það, sem eftir væri leigu- tímans. Leigutakar héldu því fram í máli, sem leigusali höfðaði á hendur þeim til heimtu vísitöluálagsins, að ákvæði leigusamningsins um verðbætur bryti gegn ákvæðum 1. gr. laga nr. 71/1966 og hefði auk þess fallið niður fyrir viljayfirlýsingu og athafnir leigusala. Sagt, að þegar af þeirri ástæðu, að samningurinn hefði verið gerður fyrir gildistöku laga nr. 71/1966, bryti hann ekki gegn ákvæðum þeirra laga. Þótt leigusali krefði leigutaka ekki um vísi- töluálag eftir 1968, gaf það leigutökum ekki tilefni til þess að líta svo á, að með því hafi leigusalinn afsalað sér rétti til þess að krefjast hækkunar í samræmi við ákvæði samningsins. Krafa leigutaka tekin til greina að fullu. Sjá verðtrygging, skuldamál ...............0.0..0..000... 0. S tók á árinu 1969 húsnæði á leigu af J. S sagði leigumálanum upp þann 3. desember 1973 miðað við 14. maí 1974. S greiddi fulla húsaleigu til nóvemberloka 1973, en hætti þá greiðslum. Í máli J á hendur S var S dæmdur til þess að greiða honum eftirstöðvar vangoldinnar húsaleigu, enda: var hvorki ágreiningur með málsaðiljum um afnotatíma né upphæð leigunnar. Í máli þessu hafði S uppi gagnkröfu á hendur J vegna vanefnda á húsaleigusamningnum. S hafði málað húsnæðið að utan og taldi sig eiga rétt til endurgjalds fyrir það. Þá krafði S um bætur vegna afnota- missis af bílskúr, en hann kvað hita hafa bilað í bilskúrnum og skúrinn því ekki hafa komið að tilætluðum notum yfir vetrarmánuðina. Þá gerði S og kröfu um bætur vegna ófullnægjandi ástands íbúðarhúsnæðisins, en hann kvað óþef mikinn jafnan hafa verið í íbúðinni og rottugang um- talsverðan allt frá árinu 1970. Um kröfu S um endurgjald vegna málningarvinnunnar sagði, að upplýst væri, að það hefði verið sammæli aðilja leigumálans, að S legði til vinnu við málninguna, en J legði til efnið. Krafa S af þessum sökum því ekki tekin til greina. Varðandi kröfur um bæt- ur vegna afnotamissis bílskúrsins sagði, að S hefði engin fullnægjandi gögn lagt fram varðandi kröfuliði þessa og yrðu þær því ekki teknir til greina. Um kröfu S um bætur Bls. 320 Efnisskrá Cl Bls. vegna ófullnægjandi ástands íbúðarhúsnæðisins sagði, að með vottorðum borgarlæknis og meindýraeyðis þætti nægj- anlega fram komið, að við lok leigutímans hafi ástand íbúðarhúsnæðisins verið orðið ófullnægjandi og dregist hafi úr hömlu að hefja viðgerð. Því þætti mega veita afslátt af leigukröfu J. Við ákvörðun afsláttarins sagði, að taka bæri tillit til þess m. aað S hefði ekki flutt úr leigu- húsnæðinu þrátt fyrir ágalla þessa fyrr en við fullnaðarlok leigumálans. Þá var ennfremur tekin til greina krafa S um afhendingu tryggingarvíxils, er hann hafði samþykkt til tryggingar ófyrirsjáanlegum kostnaði vegna leigusamnings- ins, en víxil þennan hafði J haft til geymslu ............ 1174 Hylming. Hæfi. Hjónin H og M, 79 og 70 ára, gerðu kaupmála. Í skiptamáli héldu stjúpbörn M, er lengur lifði, því fam að H hafi ekki verið hæfur til kaupmálagerðar, með því að hann hefur áður fengið slag. Eigi var sýnt fram á, að H væri van- hæfur til að standa að gerningi þessum. Sjá og kaupmála .. 310 Höfundaréttur. Þ, teiknari, tók að sér á árinu 1967 með samningi við R að teikna myndir í Íslandssögu eftir ÞB, er R hugðist gefa út. Í samningi Þ og R sagði, að Þ seldi R allan höfundarétt sinn að teikningunum. Á árinu 1975 birtust tvær mynda þessara í vikuritinu V, er K ritstýrði. Eigi hafði V aflað heimildar til birtingarinnar, hvorki hjá Þ né R. Þ taldi birtingu þessa óheimila án sinnar vitundar og leyfis og höfðaði mál á hendur V og K til heimtu skaðabóta og miskabóta úr þeirra hendi. Gerði Þ jafnframt þá kröfu, að V og K yrði dæmd refsing samkvæmt höfundarlögum vegna þessa. Í bréfi R til lögmanns Þ sagði, að í sam- bandi við málaferli Þ og V samþykkti R fyrir sitt leyti, að í því tilviki ætti Þ einn rétt til endurgjalds vegna þeirra teikninga, er þar um ræði, eins og atvikum sé háttað og að Þ eigi einn aðild að málshöfðuninni.Sagt, að eins og samskiptum Þ og R væri farið, yrði að líta svo á, að Þ væri réttur aðili að framangreindum kröfum. Tvær mynda hans hefðu verið birtar heimildarlaust í V og ætti Þ skaða- bótakröfu vegna þessa á hendur V og K eftir 1. mgr. 56. gr. laga nr. T3/1972. Að því er miskabótakröfu Þ varðaði sagði, að myndirnar hefðu verið birtar heimildarlaust með gamanmálum, sem væru annars eðlis en það rit, sem þær CIV Efnisskrá Bls. voru upphaflega birtar í Þætti rétt að dæma Þ miska- bætur eftir 2. mgr. 56. gr. laga nr. 73/1972, sbr. 2. mgr. 4. gr. sömu laga, enda þætti ljóst af gögnum málsins, að háttsemi V og K væri refsiverð. Sjá einnig málshöfðunar- fresti ...........20200000.00.snn sr 1358 Iðnaður. Iðönnám. Innheimtulaun. Innsetningargerðir. Efni úr námu, sem var í einkaeign, var notað til mannvirkja- gerðar og húsbygginga í E-sveit. Vegurinn að námunni lá yfir land jarðarinnar K, sem einnig var í einkaeign. Vegur þessi var áður í þjóðvegatölu. J, eigandi K, lokaði veginum með læstu hliði og bannaði mönnum alla umferð um veg- inn. Hreppsnefnd E-sveitar óskaði þá aðstoðar fógeta „til þess að hindra og upphefja ólögmæta lokun“ vegarins og jafnframt að hreppsnefndin yrði sett inn í afnot vegarins f. h. íbúa E-sveitar. Í bréfi vegamálastjóra til J frá 1963 sagði, að vegarkafli sá, sem um ræddi í máli þessu, hefði verið í tölu þjóðvega uns nýr vegur var lagður áratug áður. Líti Vegagerðin svo á, að vegarkafli þessi hafi þá fallið úr tölu þjóðvega, svo sem venja sé, þegar nýr vegur sé lagður samhliða gömlum vegi. Hafi vegagerðin því fyrir sitt leyti ekkert við það að athuga, að J sem landeigandi loki veg- inum. Með skírskotun til þessarar yfirlýsingar þótti verða við það að miða að vegur sá, sem J hefði lokað, teldist ekki til þjóðvega, eftir að vegarstæði E-sveitar var flutt. Engin skýr gögn hefðu komið fram um það, að vegurinn hefði eftir breytinguna haldist sem umferðarleið, er íbúar sveitarinnar almennt ættu umferðarrétt um. Var kröfu hreppsnefndar E-sveitar því hrundið. Sagt, að með þessu sé engin afstaða tekin til þess, hvort eigandi námunnar eða einstaklingar gætu krafist þess, að hlið J yrði opnað. Einn hæstaréttardómari sagði, að J hefði ekki haft leyfi sveitarfélagsins til þess að loka hliði á veginum. 79. gr. vegalaga nr. 66/1975 gilti um vegarkafla þennan og væri sveitarfélaginu þar ætlaður afskiptaréttur af því, hvort loka mætti vegi. Sveitarfélagið væri því réttur aðili inn- setningarmálsins, og þar sem leyfis sveitarfélagsins hefði ekki verið aflað, bæri að taka til greina kröfu þess um að opna veginn með beinni fógetaðgerð .................... 305 Efnisskrá CV Bls. Á árinu 1977 keypti H hund af E. Um áramótin þurfti H að fara erlendis og kom hún þá hundinum fyrir hjá EÞ, bróður sínum. EÞ ráðstafaði hundinum síðan til B, er bjó í K-kaup- stað. Er H kom að utan, krafði hún B um afhendingu á hundinum, en þeirri beiðni synjaði B. H beiddist þess þá af bæjarfógeta í K-kaupstað að hundurinn yrði tekinn úr vörslum B með fógetavaldi. Í fógetarétti var þeirri beiðni synjað, þar sem H hefði ekki ótvírætt sannað eignarrétt sinn að hundinum. Í atkvæði meiri hluta Hæstaréttar var talið, að B hefði ekki sýnt fram á, að hún ætti tilkall til umráða yfir hundinum, er hrundið gæti kröfu H til þess að fá hann afhentan sér. Fyrir Hæstarétti skýrði lögmaður H svo frá, að hundurinn væri nú á ókunnum stað í M-hreppi. Sagt, að B væri búsett í K-kaupstað og því væri rétt að hefja fógetagerðina þar í bæ. Eins og málið horfði við Hæstarétti, yrði á því að byggja, að hundurinn væri í M- hreppi. Af þeim sökum gæti fógeti í K-kaupstað ekki tekið hundinn og afhent hann H. Úrskurður fógetaréttar stað- festur að niðurstöðu til. Einn hæstaréttardómari taldi, að H hefði getað skorað á B fyrir fógetarétti að skýra nánar frá verustað hundsins, sbr. 37. gr. laga 19/1887 fyrir lög- jöfnun. Gat H síðan krafist þess, að hlutaðeigandi fógeti héldi innsetningargerð áfram. Gerðin varð ekki réttilega framkvæmd af fógetanum í K-kaupstað og varð niðurstað- an því hin sama sem í dómi Hæstaréttar ................ 387 BS, eigandi rishæðar hússins nr. 20 við L-veg í Reykjavík, setti skilrúm umhverfis stigaop rishæðarinnar. Hanabjálkaloft var fyrir ofan rishæðina og taldi eigandi Il, hæðar hússins, JS, að með skilrúmi þessu væri sér varnaði að komast um rishæðina til hanabjálkaloftsins, þar sem þurrkherbergi var, en BS hafði ekki fengið JS lyklavöld að hurð á skil- rúmi þessu. JS krafðist þess, að skilrúm þetta yrði numið brott með fógetagerð. Sagt, að framkomin heimildarskjöl um eignarhluti í húsinu mæltu fyrir um sameign að hana- bjálkalofti hússins. Yrði því ekki umflúið að líta svo á, að eigendur, þar á meðal JS, ættu heimting á að komast að þessari eign sinni óhindraðir af öðrum, hvað sem liði eignarrétti að stigapalli rishæðar. Þar sem BS hefði á einsdæmi sitt sett þann umbúnað, að ekki yrði að hana- bjálkaloftinu komist nema með hans samþykki, og hefði ekki boðið öðrum íbúðareigendum lyklavöld með sér, þætti JS ekki þurfa að sætta sig við þessa tilhögun og því var fallist á þá kröfu hans, að aðgangur að hanabjálkaloftinu yrði opnaður með fógetagerð ...........00000. 00.00.0000. 1138 Íkveikja. cvI Efnisskrá Ítak. Ítrekun. Ó gekkst undir refsingu og ökuleyfissviptingu með dómsátt 30. júlí 1974 vegna ölvunaraksturs. Öðru sinni gerðist hann sekur um ölvunarakstur 16. jan, 1977. Hann var sviptur ökuleyfi ævilangt frá þeim degi að telja, er honum var birtur héraðsdómurinn í máli út af síðara botinu. Refs.: 15 d. Vh. .....00.000s ser S sætti dómi fyrir ölvunarakstur í janúar 1974. Í maí s. á. gerðist hann sekur um samskonar brot. Refsing ákveðin 15 d. vh. og ökuleyfissvipting ævilöng frá birtingu héraðs- ÁÓMS ......00000 sn M var dæmd 15 d. vh. og sviptur ökuleyfi ævilangt frá birtingu hérd. vegna ölvunaraksturs, en brot ítrekað, sbr. 71. gr. alm.hgl. ..........00000 0000 Í sératkvæði er ákveðið, að J sæti 200.000 kr. sekt vegna ítrek- aðs ölvunaraksturs, 25 d. vh. til vara ......0.00..0..0.0..... G var sakfelldur fyrir ölvunarakstur. Hann hafði áður sætt dómi fyrir samskonar atferli. Hann var eigi fullra 18 ára, er hann gerðist sekur um síðargreinda atferlið, og hafði dómurinn því eigi ítrekunaráhrif, sbr. 71. gr. 1. mgr. alm. hgl. ........0000000 000 R var sakfelldur fyrir ölvunarakstur, og var þar um ítrekað brot að ræða, sbr. 71. gr. alm. hgl. Honum var dæmd fjár- sekt 120.000 kr., 15 d. vh. til vara. Sviptur ævilangt öku- réttindum ..........0002000 000 nn Jarðir. Lögmælt sérstaða kirkjujarðar í Þingvallasveit, sbr. lög 59/ 1928, talin standa því í vegi, að ábúendur jarðarinnar ættu kauprétt að jörðinni eða rétt til þess að fá hana sér byggða á erfðaleigu. Sjá kaupréttur, erfðaleiga .................. Kaup og sala. 1. Fasteignir. Með kaupsamningi 26. september 1972 keyptu þau H og O íbúð af S og þremur ófjárráða sonum hennar X, Y og Z. Í kaupsamningi var tekið fram, að kaupin væru gerð að því tilskildu, að samþykki dómsmálaráðuneytisins fengist til sölunnar vegna hinna ólögráðu aðila. Kaupverðið var kr. 2.200.000 og áttu kr, 200.000 að greiðast við gerð kaup- samnings. S sótti með bréfi 28. júlí 1972 um leyfi til sölu á eignarhluta hinna ófjárráða sona sinna. Í bréfi dóms- málaráðuneytisins 23. maí 1973 sagði, að frekari upplýs- Bls. 18 279 Jöð 897 1028 1270 21 Efnisskrá ingar og gögn hefðu ekki fengist þrátt fyrir óskir ráðu- neytisins. Geti ráðuneytið því ekki fallist á, að veitt. verði leyfi til sölunnar, „eins og málið liggur .nú fyrir“. Að fengnu þessu svari ráðuneytisins ritaði S 29. maí s. á. þeim H og O riftunarbréf, þar sem tilkynnt var, að framan- greindum kaupsamningi væri rift á grundvelli fyrirvarans. Þau H og O andmæltu riftunarkröfunni í bréfi 19, júní 1973. Sendu þau síðan dómsmálaráðuneytinu tvö bréf 21. júní 1973 og 23. apríl 1974, þar sem greiðslukjör voru út- skýrð frekar og þess óskað, að ráðuneytið samþykki söluna vegna hinna ófjárráða seljenda. Með bréfi 26. apríl 1974 tilkynnir dómsmálaráðuneytið borgarfógetaembættinu í CVII Bls. Reykjavík, að ráðuneytið geti, að fengnum framangreind-. um skýringum í bréfum þeirra H og O fallist á, að heim- ild verði veitt til sölu nefndrar íbúðar. Seljendur neituðu að una þessum málalokum og gáfu ekki út afsal. Þau H og O höfðuðu þá mál á hendur S, X og Z og kröfðust þess, að seljendur yrðu dæmdir til þess að gefa út afsal til handa kaupendum að viðlögðum dagsektum gegn greiðslu eftir- stöðva kaupverðs og áhvílandi veðskulda. Í gagnsök kröfð- ust seljendur viðurkenningar á réttmæti riftunar kaup- samningsins, sem gerð hefði verið í bréfi 29. maí 1973. Upplýst var í málinu, að frá því í september 1972 og þar til í apríl 1973 höfðu þau H og O greitt S kr. 600.000 í samræmi við ákvæði kaupsamningsins og hafði S veitt greiðslum þessum viðtöku án athugasemda. Eftir að S neit- aði að taka við greiðslum frá H ogr O greiddu þau til lög- manns síns, sem lagði hluta greiðslnanna á geymslu- reikning í Landsbanka Íslands á nafn S og sona hennar. Þá greiddu þau H og O fasteignaskatta af íbúðinni öll árin nema 1978, er S greiddi þá. Talið, að skilja bæri gerð kaupsamningsins svo, að S hefði með honum tekið að sér að afla leyfis til sölu eignarhluta ófjárráða sona sinna, ef þess væri kostur. Orðalag fyrirvarans sýndi, að samn- ingsaðiljar hefðu gert ráð fyrir því, að öflun leyfisins gæti tekið nokkurn tíma og frestun yrði á útgáfu afsals af þeim sökum, en gert hafði verið ráð fyrir því, að afsal yrði gefið út um áramótin 1972/1973. Við það þótti verða að miða, að bréf dómsmálaráðuneytisins frá 23. maí 1973 og 3. ágúst 1973 hefðu ekki haft að geyma endanlega synjun á beiðni S um sölu eignarhlutar sona hennar, heldur hefði verið um að ræða frestun á endanlegri afgreiðslu málsins uns frekari upplýsingar bærust frá aðiljum. Að þeim fengnum og þar sem fyrir lá, að í boði voru betri kjör en í kaupsamningi greindi, hefði ráðuneytið samþykkt söluna 26. apríl 1974. Þótti mega fallast-á það með þeim CVIII Efnisskrá Bls. H og O, að þar með hafi verið fullnægt áðurgreindum fyrirvara kaupsamningsins um samþykki ráðuneytisins og hefði S, X, Y og Z verið skylt að standa við kaupsamninginn svo breyttan, enda þau H og O sýnt fram á, að þau skorti hvorki vilja né getu til þess að efna kaupsamninginn af sinni hálfu. Voru seljendur því dæmdir til þess að gefa út afsal gegn greiðslu, eins og krafist hafði verið, en ekki þótti eins og málinu var háttað ástæða til þess að taka til greina kröfu H og O um dagsektir. Einn hæstaréttardómari taldi, að bréf dómsmálaráðuneytisins 23. maí 1973 bæri að skilja svo, að ráðuneytið hefði ákveðið að hafna bæri beiðni S um heimild til sölunnar. Urðu synir S ekki bundnir við samþykki ráðuneytisins 26. apríl 1974, enda samþykkti S ekki þá breytingu, sem varð á kaupsamningnum, er greinir í upplýsingum til ráðuneytisins. Tómlæti S gat ekki bundið syni hennar, sbr. 37. gr. laga 95/1947 ............ 32 Seljanda fasteignar ekki talið heimilt að rifta kaupsamningi, þar sem seljandinn gat ekki af sinni hálfu fullnægt samn- ingi sínum við kaupandann, þegar riftun var lýst yfir. Selj- anda því dæmt skylt að gefa út afsal fyrir fasteigninni gegn greiðslu eftirstöðva kaupverðs. Sjá fasteignir ...... 178 Kaupandi fasteignar taldi gler í íbúð vera gallað og krafði selj- anda um bætur. Að mati dómkvaddra matsmanna reyndist móða Í milli glerja, en ólíklegt, að öll móðan hefði myndast eftir að kaup áttu sér stað. Seljandinn sýknaður af bóta- kröfu kaupandans. Sagt, að kaupanda hefði verið kunnugt um, að tvöfalt gluggagler í íbúð hefði verið samsett með kíttilistum og orðið 10 ára gamalt. Þá hefði kaupandinn viðurkennt, áður en kaup fóru fram, að hann hafi veitt athygli móðu milli glerja, svo og að hann hefði haft af þessu spurnir frá öðrum. Sú staðhæfing kaupandans, að seljandinn hefði veitt sér rangar upplýsingar, eigi talin sönnuð. Sjá skaðabætur, fasteignir .........0.00.00000... 330 Kaupandi fasteignar hafði skoðað hana rækilega áður en kaup fóru fram. Benti seljandi kaupanda þá á ýmsa galla, er á eigninni voru, Í kaupsamningi sagði, að kaupanda væri ljóst, að viðgerða og endurbóta væri þörf. Seljandinn sýkn- aður af kröfum kaupandans um skaðabætur vegna galla að undanskildum kröfulið vegna galla í múrhúðun bílskúrs- veggjar, Sagði, að eins og frágangi veggjarins hefði verið háttað, hefði kaupandinn mátt ætla, að múrhúðun hans hefði verið með eðlilegum hætti. Svo hefði þó ekki verið og kaupandanum því dæmdar bætur samkvæmt lögjöfnun frá 2. mgr. 42. gr. laga nr. 39/1922. Sjá skaðabætur innan SAMNINGA .......0.000000 nn 962 Leyndir gallar á fasteign komu í ljós u.þ.b. ári eftir að kaup Efnisskrá CIX Bls. áttu sér stað. Seljandinn dæmdur skaðabótaskyldur gagn- vart kaupanda, enda eigi á þá málsástæðu seljandans fallist, að krafa kaupandans á hendur honum væri fyrnd. Sjá fasteignir, fyrning ............00000000n eens 1151 Verðtryggingarákvæði var í kaupsamningi um íbúð, sem G keypti af Þ með kaupsamningi í janúar 1975. Sagði þar að tilgreint kaupverð væri miðað við byggingarvísitölu 1. mars 1974, en kaupandi skyldi greiða hækkanir byggingarkostn- aðar frá þeim degi og þar til byggingu lyki. Skyldi hækk- unin greiðast í einu lagi við afhendingu. Þegar kaupsamn- ingurinn var gerður, var ekki búið að reikna út hækkun byggingarkostnaðar vegna vísitöluhækkunar, en að sam- komulagi varð, að hækkun greiddist, þegar útreikningar lægju fyrir. Íbúðin var afhent við undirskrift samnings. Í júní 1975 krafði Þ G um vísitöluhækkunina, en G neitaði greiðslu og taldi verðtryggingarákvæðið brjóta í bága við ákvæði laga nr. T1/1966. Þ krafði aftur G um vísitölu- hækkunina 11. ágúst 1976 og þann 23. ágúst s. á. ritaði Þ bréf til G, þar sem hann tilkynnti riftun á kaupsamningn- um vegna verulegra vanefnda af hálfu G, en G neitaði að fallast á riftunarkröfuna. Í máli Þ á hendur G var verð- tryggingarákvæði kaupsamningsins metið gilt. Riftunar- krafa Þ var hins vegar ekki tekin til greina, Sagt, að óumdeilt væri, að húsið hefði verið afhent við undirskrift samnings. Ástæðulaust hefði verið að tilgreina ekki kaup- verð hússins í samningnum með ákveðinni fjárhæð, þar sem auðvelt hefði verið að reikna hana út. Þ hafi mátt vera það ljóst, að G myndi halda áfram byggingu hússins, en þó hafi það ekki verið fyrr en í júní 1975, sem Þ krafði G fyrst um vísitöluhækkunina. Riftunarkröfu sína hafi Þ ekki haft uppi fyrr en 23. ágúst 1976 og hvorki hafi hann þá boðið fram endurgreiðslu kaupverðs né bætur vegna verðmætisaukningar. Ljóst væri, að það hefði veru- lega hagsmunaröskun í för með sér fyrir G, ef riftunar- krafan yrði tekin til greina. Er allt þetta væri virt, væri ekki efni til þess að taka kröfuna til greina. G var dæmdur til þess að greiða Þ vísitöluhækkunina. Sératkvæði um vexti. Sjá einnig verðtrygging ...........0.0000.0.0..0.0... 1294 2. Lausafé. B keypti þann 3. maí 1973 og fékk afhentar 200 rúður í Volks- wagen bifreiðar hjá BL. Var hér um að ræða 100 rúður nr. 9207 og 100 rúður nr. 520. Rúður þessar voru í 4 kössum og voru 50 rúður í hverjum kassa. Við móttöku opnaði B tvo kassana. Ekkert reyndist athugavert við þær rúður. B seldi rúður úr þessum tveimur kössum á næstu tveimur €CK Efnisskrá mánuðum og að þeim seldum voru hinir tveir kassanir opn- aðir. Ekkert reyndist athugavert við rúður í þriðja kassan- um, en helmingur rúðanna í síðasta kassanum reyndist gallaður. Að mati dómkvaddra matsmanna stafaði galli þessi af mistökum í upphaflegri samsetningu á rúðunum og töldu þeir rúðurnar ónothæfar í bifreiðar. Rúður þessar voru eins og venja er til í lokuðum trékössum og var hver þeirra um sig vafin í brúnan umbúðapappir, Til þess að sjá galla hverrar einstakrar rúðu hefði þurft að vefja utan af þeim umbúðapappíirnum. Í bótamáli B á hendur BL sagði, að gegn neitun BL væri eigi sannað, að B hefði kvartað undan göllunum fyrr en eftir 12. júní 1974. Var liðið meira en 1 ár frá því að B fékk rúðurnar afhentar og uns kvörtun kom fram. Vegna þessa og þar sem eigi var sannað að BL hefði tekist á hendur sérstaka ábyrgð á rúðunum, voru kröfur B á hendur BL fyrndar samkvæmt 54. gr. laga nr. 39/1922. Ósannað var, að BL hefði haft svik í frammi í lögskiptum þeirra, BL því dæmd sýkna af kröfumB .........0%%. 0000 Kaupgjald. Sjá vinnusamningar. Kaupmálar. Sjá og hjón. H missti konu sína 1924 og áttu þau saman börn, Hann kvænt- ist M 1925 og eignuðust þau börn. Áður en þau giftust, gerðu þau H og M kaupmála. Skv. honum skyldu innan- stokksmunir, er M lagði til heimilisins og þau eignuðust síðar, verða séreign hennar, og sama gegndi um verslun, er hún hugðist stofna. M keypti á árinu 1928 fasteignina K ásamt þriðja manni, en hún keypti síðar hlut meðeig- anda síns. Hús var byggt á lóðinni, og var því þinglýst á nafn M. Var þar rekið trésmíðafyrirtæki, fyrirtæki fjöl- skyldunnar. Árið 1966, er H var 79 ára og M 70 ára, gerðu Þau annan kaupmála. Er þar staðfest, að eignin K sé sér- eign M og hið sama gildi um andvirði hennar, ef hún vérður seld. Arður af eigninni skyldi verða séreign.M, en meðan bæði lifðu skyldi hann ganga til sameiginlegs heimilishalds þeirra. Ef M andaðist á undan H, skyldi allur arður, er verða skyldi séreign M, ganga til H. H andaðist 1972, M 1976. Í skiptamáli voru brigður bornar á gildi kaupmálans af hendi stjúpbarna M vegna þess að hann væri „dulbúin erfðaskrá“, sbr. 54. gr. el., og gengi að efni til í berhögg við skylduarf rengjenda, sbr. 35. gr. el. Þá var vefengt, að H hefði verið hæfur til að gera kaupmála. Börn H og M bentu m. a. á, að með kaupmálagerðinni 1966 Bls. 1114 Efnisskrá CXI Bls. hafi í raun verið bætt úr „fyrri drætti og vanrækslu“ á að koma málum þessum í rétt horf. Hafi öllum erfingjum verið kunnugt um kaupmálann, enda var hann skráður í kaupmálabók. Því var hrundið að hér væri um erfða- gerning að ræða heldur væri gerningurinn kaupmáli í nánast hefðbundnu formi. H lifði 6 ár eftir kaupmála- gerðina og var ekki sýnt fram á, að hann hafi verið van- hæfur til þess að standa að honum ...............0...... 310 Kaupréttur. Með byggingarbréfi frá 1964 var þeim R og J byggð kirkju- jörð ein í Þingvallahreppi ævilangt frá fardögum að telja. 1972 sendu þeir R og J bréf til landbúnaðarráðherra, þar sem þeir kröfðust að fá ábúðarjörð sína keypta. Kröfu þessari synjaði landbúnaðarráðuneytið á árinu 1973, Þeir R og J endurtóku kröfu sína nokkrum sinnum eftir þetta, en henni var ávallt synjað. Höfðuðu þeir þá mál á hendur fjármálaráðherra og landbúnaðarráðherra og Þingvalla- nefnd f. h. Alþingis og kröfðust þess aðallega að fá viður- kenndan kauprétt að jörðinni, en til vara, að þeim yrði veitt erfðaábúð á henni. Sagt, að með lögum nr. 59/1928 hefði verið kveðið á um friðun Þingvalla. Með ákvæðum 2. og 5. gr. laga 59/1928 væri framangreindri kirkinjörð búin sérstaða meðal kirkjujarða, þar sem hún væri falin yfirstjórn Þingvallanefndar og ýmsar hömlur lagðar á nýt- ingu hennar. Væri þetta vegna tengsla jarðarinnar við hið friðlýsta svæði og í þágu stefnumiða þeirra, allsherjarrétt- arlegs eðlis, er lög nr. 59/1928 marki. Þótti þessi lögmæta sérstaða jarðarinnar standa því í vegi, að þeir R og J ættu kauprétt að jörðinni eða rétt til að fá hana sér byggða á erfðaleigu, sbr. fyrirvara 2. mgr. 34. gr. og 2. mgr. 47. gr. laga nr. 102/1962. Sjá einnig erfðaleigu .................. 21 Kjörbörn. Kjörskrá. Kosningarréttur. Kröfugerð. R og J, sem fengið höfðu ævilanga ábúð á kirkjujörð einni í Þingvallasveit, kröfðust viðurkenningar á kauprétti að jörð- inni, en til vara, að þeim yrði veitt erfðaábúð að henni. Þrautavarakrafa þeirra var sú, að verði aðalkrafa eða varákrafa ekki teknar til 'greina! „verði. það staðfest með CXII Efnisskrá dómi, að útkljá eigi þennan réttarágreining sem eignar- nám skv. ákv. 3. gr. laga nr. 59/1928“. Þrautavarakrafa þessi ekki talin eiga við lagarök að styðjast og því var hún ekki tekin til greina. Sjá einnig kauprétt og erfðaleigu .. Sjá áfrýjun .........220000 2000 ss rs Krafa stefnanda í máli einu talin óðómhæf sbr. 88. gr. laga nr. 85/1936, þar sem fjárhæð sú, er stefnandi krafði stefnda um, var eigi tilgreind. Sjá ómerking, frávísun .... Jörðin R var í sameign nokkurra ættmenna. Tveir þeirra, þau AJ og L, seldu árið 1965 rafveitu einni, RS, sinn hlut í jörð- inni. Hinir sameigendurnir, þeir J, H, He og P, höfðuðu á árinu 1974 mál á hendur þeim AJ og L og kröfðust viður- kenningar á því, að jörðin væri ættarjörð samkvæmt 3. gr. laga nr. 16/1950 eða til vara samkvæmt lögum nr. 102/1962 og nyti réttinda samkvæmt því. Skýrðu þeir til- gang málshöfðunarinnar svo, að með henni vildu þeir koma í veg fyrir að jörðin yrði seld öðrum nema þeir hefðu áður hafnað forkaupsrétti sínum, en ekki þann að ónýta þær sölur, er þegar hefðu farið fram. Sagt, að stefnendur ættu rétt á því, að fá úr því skorið, hvort R hafi orðið ættarjörð og væri það enn þrátt fyrir sölur þær, sem fram hefðu farið á hlutum hennar. Yrði að telja, að kröfugerð stefnenda miðaði að því að skera úr því óvissuatriði. Kröfugerðin væri að vísu nokkuð almenns eðlis, en eftir atvikum yrði að telja hana nægilega skýra og hagsmuni sem við hana væru tengðir nægilega brýna. Sjá ættar- jarðir ..........00000000nnnnn Áfrýjendur víxilmáls, víxilskuldarar, gerðu aðalkröfu um frávísun málsins frá héraðsdómi, en til vara gerðu þeir sýknukröfu. Sagt, að í héraði hafi áfrýjendur ekki haft uppi kröfu um algera sýknu. Væri ekki fullnægt skilyrðum 45. gr. laga nr. 75/1973 til þess að krafa þessi kæmi til álita fyrir Hæstarétti .............0.0.00000 00... en... Skilyrði ekki talin vera fyrir hendi til þess að leyfa áfrýjanda máls að hækka vaxtakröfu vegna vaxtabreytinga, sem tekið höfðu gildi fyrir áfrýjun málsins, þar sem krafa hafði ekki verið gerð um það í áfrýjunarstefnu .......... Kyrrsetmng. Krafa um kyrrsetningu á eignum manna, sem játað hafa brot, til tryggingar á greiðslu skaðabóta og sakarkostnaðar. Sjá kærumál .........00000000......... 248, 251, 255, 259, Kyrrsetning var lögð á bifreið Á vegna væntanlegrar skaða- bótakröfu lögreglumanns, sem hlaut lemstur, er hann reyndi að stöðva bifreið Á, svo og til tryggingar greiðslu Bls. 21 221 544 951 1110 1285 263 Efnisskrá CKXTII Bls. málskostnaðar. Hérd. felldi þessa kyrrsetningu niður, með því að lögreglumaðurinn hafði ekki enn sett fram bóta- kröfu sína „og ekki er vani að kyrrsetja eigur sakbornings til tryggingar greiðslu málskostnaðar“. Í hrá. segir, að fella beri niður kyrrsetningu, sbr. 144. gr. laga 74/1974 .. 906 Banki opnaði óafturkallanlega bankaábyrgð að beiðni og fyrir reikning fyrirtækisins B vegna viðskipta við A. Átti hún að greiðast gegn framvísun farmskirteinis um bátsvél, er A smíðaði fyrir B. Ábyrgðin var ekki verðmæti, er K, sem taldi til krafna á hendur A, gæti látið kyrrsetja til tryggingar kröfum þessum, en K hafði ekki farmskírteinið í höndum, sbr. 7. gr. laga 18/1949 og 28. gr. laga 19/1887 .. 1057 Kærumál. A. Einkamál. 1. Áskorunarmál. Mál var höfðað með áskorunarstefnu, sem dómari gaf út. Er mál var þingfest, lagði stefnandi fram áskorunarstefnu, sem Þirt hafði verið stefnda. Krafðist hann áritunar dóm- ara á stefnuna um aðfararhæfi fyrir stefnukröfu. Stefndi sótti ekki þing. Málið var tekið til áritunar. Röskri viku síðar vísaði héraðsdómari málinu frá sér með því að útgáfudegi stefnunnar hefði verið breytt úr 8. í 15. jan. og þingfestingardegi úr 23. í 30. jan. Þar sem hvorki varð séð af stefnunni né öðrum gögnum málsins, hver gert hafi þessar breytingar né hvenær þær vou gerðar, var það rétt ákvörðun hjá dómara að vísa málinu frá dómi samkv. 12. gr. laga 49/1968. Kæruheimild: b liður 1. tl. 1. mgr. 21. gr. laga 75/1973. Héraðsdómari sendi athugasemdir sínar, sbr. 27. gr. sömu laga .......0000000 000 enter 277 Mál til heimtu fjárhæða skv. 2 víxlum var höfðað sem áskorun- armál. Greiðslustaður var tilgreindur Reykjavík, og var það út af fyrir sig nægileg tilgreining, sbr. 5. tl. 1. gr. laga 93/1933. Lýsing skjala, sem voru grundvöllur málsins, var að ýmsu leyti röng og ónákvæm í áskorunarstefnu. T. d. var sagt þar, að báðir víxlarnir væru útgefnir af nafngreind- um manni, en á annan þeirra var alls ekki ritað nafn út- gefanda, og fulinægði hann ekki formskilyrðum 8. tl. 1. gr. laga 93/1933. Í stefnu segir, að víxlarnir séu eigin víxlar, en þeir voru víxlar á hendur öðrum manni, sbr. 1. gr. víxillaga. Í stefnunni var hvorki getið útgáfustaðar né út- gáfudags skjalanna, nafns greiðanda né afsagnardags, svo sem rétt var, einkum vegna þess að hér var áskorun- armáli til að dreifa, sbr. 4. tl. 2. gr. laga 97/1978. Var rétt að vísa málinu sjálfkrafa frá héraðsdómi, sbr. 12. gr. laga 97/1978 og 2. mgr. 118. gr. eml. .......00.0... 0000. 635 h CKXIV Efnisskrá 2. Farbann. H krafðist 18. júní 1979 lögbanns á aðgerðum skipsins W, er horfðu að því að tálma hvalveiði. Fógeti ákvað, að skipinu W skyldi óheimilt að láta úr höfn, fyrr en úrskurður um lögbannsbeiðni hefði gengið. 19. júní 1979 óskaði lögmaður skipstjórnarmanna á W eftir fresti til samningar greinar- gerðar og krafðist jafnframt að farbanni yrði aflétt. Fékk hann frest í þessu skyni, en boðað var að síðar yrði tekin afstaða til kröfu um afléttingu farbanns. Vegna yfirlýs- ingar lögmannsins í fógetaréttinum um, að hann hefði ekki umboð til að taka við yfirlýsingu fógeta um lögbann, stafnubirtingu eða þess háttar, bókaði fógeti, að ákvörð- un um farbann skyldi standa óhögguð. Kærði lögmaðurinn ákvörðun fógeta um farbann og krafðist þess m. a., að því yrði slegið föstu, þótt farbanni yrði aflétt, þegar dómur HR gengi, að farbannið hefði ekki átt stoð í lögum. Með úrskurði fógeta 26. júní 1979 var fallist á að lögbannið færi fram og var farbanni þar með lokið. Í dómi HR segir, að lögmanni skipstjórnarmanna á W hafi verið rétt, ef hann vildi ekki hlíta farbanninu, að krefjast þess skýrlega, að fógeti kvæði upp úrskurð um þá kröfu, að því yrði aflétt. Síðan hafi mátt kæra þann úrskurð skv. 3. tl. 1. mgr. 21. gr. laga T5/1973. Þetta gerði hann ekki og skorti þá heimild til kæru málsins, Einn dómari taldi, að sóknar- aðiljar hefðu ekki neinna þeirra réttarhagsmuna að gæta, sem úr verði skorið með dómi Hæstaréttar nú. Bar því að vísa málinu frá HR ...............2.0200 0000 0. nr 808 3. Félagsdómur. Í máli milli BSRB og fjármálaráðherra f. h. ríkissjóðs var um bað deilt, hvort hinn fyrrnefndi eða einstök félög innan hans hefðu heimild til að gera kjarasamninga f. h. vissra hópa starfsmanna, sem nafngreindir voru. Í lögum 29/1976, 34. gr. er mælt fyrir um það, í hvaða tilvikum Félagsdómur hafi dómsvald út af ágreiningi á lögum þessum. Þótti ekki verða ráðið af orðum ákvæðisins eða forsögu, að þeim hafi verið ætlað að taka til annarra ágreiningsmála en þar greinir. Var talið, að ágreiningsefni það, sem hér var til úrlausnar, félli utan dómsvalds Félagsdóms, Einn dómari í Félagsdómi var annarrar skoðunar. Kært var skv. 1. gr. 67. gr. laga 80/1938, dómur meirihlutans var staðfestur .. 640 Í 1. gr. bráðabirgðalaga 70/1979 er mælt fyrir um skipun kjaraðdóms, sem ákveði kaup, kjör og launakerfi áhafna á ísl. farskipum. Verkföll og verkbönn voru lýst óheimil frá tilteknum degi að telja. Ýmis sjómannafélög ákváðu yfir- vinnubann hjá félagsmönnum sínum (yfirmönnum yfir- Efnisskrá leitt), Krafðist Vinnuveitendasambandið þess, að það yrði dæmt ólöglegt verkfall, en eigi var krafist refsingar, og samrýmdist sú kröfugerð dómvenjum í Félagsdómi. Í hrá. segir, að 6. gr. laga 7T0/1979 verði eigi örugglega skýrð svo, að hún skjóti loku fyrir að slík krafa verði höfð uppi fyrir Félagsdómi í samræmi við meginreglu 44. gr. laga 80/1938. Frávísunardómur Félagsdóms var felldur úr gildi, en þar voru skiptar skoðanir um úrlausn málsins. Kært skv. 67. gr. laga 80/1938 ...........02.0.00 00... 863, á. Frávísun frá héraðsdómi, Mál var höfðað út af ætluðum vanefndum á kaupsamningi um fasteign og til heimtu skaðabóta eða afsláttar af kaupverði. Ekki var heimilt að nota fasteignarvarnarþing sbr. 78. gr. eml. eins og á stóð, og var skyit að leggja mál fyrir sátta- nefnd. Þar sem það var eigi gert, var máli vísað frá dómi. Staðfest í HR ...............0.......00. 0. Áskorunarmáli vísað frá dómi sjá 1. að framan. Frávísun frá Félagsdómi sjá 3. að framan. Málflutningslaun, sjá það atriðisorð ................0.0....... K höfðaði mál hér á landi gegn hollensku fyrirtæki A til heimtu fjár úr hendi A vegna kaupa hans á bátsvél. Vegna viðskipta A við h.f. B opnaði bankinn Ú óafturkallanlega bankaábyrgð að beiðni og fyrir reikning h.f. B og átti að greiðast skv. framvísun farmskirteinis um bátsvél, sem A smíðaði fyrir B. Að kröfu K hafði verið gerð kyrrsetning í þessu verðmæti í bankanum Ú, og var m. a. krafist stað- festingar á þeirri gerð í málinu, Í hrá. segir, að banka- ábyrgð hafi ekki verið verðmæti, sem kyrrsett verði hér á landi til tryggingar kröfum K, sem ekki hafði farmskír- teinið í höndum, sbr. 7. gr. laga 18/1949 og 28. gr. laga 19/1887. Varnarfþingsregla TT. gr. eml átti ekki við í máli þessu, Var frávisunarðómur staðfestur .................. Sjá og ómerking ..............2...0. 00 ens 5. Frávísun frá Hæstarétti. Fjórir menn kröfðust þess, að lagt yrði lögbann við uppkosn- ingu Í sveitarfélagi, en félagsmálaráðuneytið hafði úrskurð- að kosninguna ógilda. Fógeti synjaði kröfu þessari. Úr- skurður fógeta var kærður til HR, er vísaði málinu frá dóminu með því að kæruheimild skorti, sbr. a lið 3. tl. 1. mgr. 21. gr. laga T5/1973 ..............000 000... 669, Sjá farbann 2. að framan ................. 0000. 0 sen 6. Frávísunardómur felldur úr gildi. Í hænsnahúsi í S kaupstað var mikill rottugangur og var CXV Bls. 873 164 1355 1057 521 675 808 CXVI Efnisskrá Bls. rottunum eytt með eitri. Af heibrigðisástæðum töldu sveit- arstjórnarvöld í S nauðsyn til bera að leggja eld í húsið. Kröfðu þau eiganda þess, SÁ, um endurgreiðslu á kostnaði við eyðingu hússins. SÁ höfðaði gagnsök og krafðist fé- bóta úr hendi S vegna verðs hússins, missis lausafjár o.fl. Hérd. taldi gagnasöfnun áfátt um verðmæti þau, sem fjár- kröfur miðuðust við, og að nokkur óvissa ríkti um lóðar- réttindi SÁ. Gaf hann aðiljum kost á að afla gagna, sbr. 120. gr. eml, Þegar það tókst ekki sem skyldi að mati hans vísaði hann báðum sökum frá dómi. Í hrá. var þess- ari úrlausn hrundið. Þótt glögg gögn skorti um verðmæti hússins átti það ekki að standa því í vegi, að efnisdómi væri lokið á málið, en dómari metur, hvor aðilja beri halla af ófullkomnum upplýsingum um verðmætið, að svo miklu leyti sem verðmati þess skiptir máli um fjárkröfu S. Ekki þótti sýnt, að í máli þessu þyrfti að taka afstöðu til lóðarréttinda SÁ, að því er fjárkröfu hans varðaði. Leitt var í ljós, að vandkvæði voru á að afia gagna um ýmis atriði, er málið varðaði. Frávísunardómur felldur úr gildi og lagt fyrir héraðsdómara að taka málið til löglegrar meðferðar ..........2..00.0 nn 268 Siá og Félagsdóm 3 hér að framan ............0.00..000... 303, 873 S, sóknarnefnd Br-sóknar, fékk gefna út eignardómsstefnu vegna landsvæðis, er liggur ofan byggðar í Á-sýslu. Er mál var þingfest, tók m. a, hreppsnefnd B-hrepps í. h. hrepps- ins (B) til varnar og krafðist þess, að eignartilkall S yrði hrundið, nema því aðeins að jafnframt yrði staðfest með dóminum, að eignarrétturinn skerti ekki ítak og óbeinan eignarrétt, sem ábúendur B-hrepps hafi öðlast með hefð til beitar, umferðar og upprekstrar með búfé. Hérd. benti á, að efnislega fæli kröfugerð B í sér, að viðurkennt verði með dómi, að ábúendur í B-hreppi eigi upprekstrar- og umferðarrétt á landsvæðinu. Ekki væri þó fullnægt skil- yrðum 220. gr. eml. til að veita megi eignarðóm fyrir rétt- indum þessum, og kröfur um viðurkenningu voru ekki hafðar uppi með gagnstefnu. Var kröfum þessum vísað frá dómi. Í hrd. segir, að þótt B hafi hvorki höfðað eignar- dómsmál né höfðað gagnsök, þá eigi þetta ekki að skjóta loku fyrir, að héraðsdómur virði, eftir því sem á kann að reyna, hvort takmarkaður eignarréttur, sem B telur sig eiga til landsins, standi því í vegi, að dómkröfur S verði teknar til greina í því horfi, sem þær hafa verið lagðar fyrir dómstóla .........0..00.000 00 1070 7. Kyrrsetning. Sjá frávísun hér að framan (4) ........0.000. 0000. 1057 Efnisskrá CXVII Bls. 8. Lögbann. Synjað var um lögbannsaðgerð. Úrskurður fógeta var kærður, en máli vísað frá HR, þar sem kæruheimild skorti, sbr. a lið 3. tl. 1. mgr. 21. gr. laga 15/1973 .......000.0000... 669, 675 9. Málflutningslaun. J o. fl. kröfðust þess með bréfi 25. júní 1979 að stjórn Lög- mannafélags Íslands kvæði á um endurgjald fyrir flutning S, lögmanns, á landamerkjamáli fyrir aðiljana. Upp kom, að mál út af málflutningsþóknun þessari hafði verið þing- fest í bæjarþingi Reykjavíkur 7. júní 1979. Þar sem mál lá fyrir almennum dómstóli út af sakarefni þessu var stjórn Lögmannafélags Íslands ekki rétt að kveða upp úrskurð um það, sbr. 8. gr. laga 61/1942 og var málinu vísað frá samkv. 3. mgr. 104. gr. eml. Staðfest í HR. Kæruheimild var 4. mgr. 8. gr. laga 61/1942, sbr. 21. gr. laga 75/1973 .... 1355 10. Málskostnaður. B krafðist þess f. h. R, að lögbann yrði lagt við því, að ofna- smiðja O framleiddi tiltekna gerð af ofnum, þar sem þeir væru eftirlíkingar á ofnum, er fyrirtæki B hefði einkarétt á. Eftir að yfirmatsgerð var lögð fram í málinu, hvarf B frá kröfu sinni og óskaði, að málið yrði hafið. O krafðist málskostnaðar og úrskurðaði fógeti honum tiltekinn máls- kostnað. B kærði úrskurð fógeta, og var það heimilt sbr. 3. tl. 1. mgr. 21. gr. laga 75/1973. Var niðurstaða fógeta staðfest um fjárhæð málskostnaðar .............0.000..... 894 11. Ómerking. Er einkamál var þingfest í sjó- og verslunardómi, varð ágrein- ingur með aðiljum um skyldu erlends málsaðilja til að setja málskostnaðartryggingu sbr. 183. gr. eml. Er málið kom til úrlausnar um þétta efni, fjallaði dómsformaður ásamt einum samdómanda um málið, en hinn samdómandinn boðaði forföll. Var mál þá flutt. Úrskurð kváðu síðan upp dómsformaður og sá samdómandi sem hlýddi á málflutn- ing, og einnig hinn samdómandinn. Málsmeðferð þessi var andstæð 205. gr. og meginreglu 192. gr. eml. Var úrskurður ómerktur sjálfkrafa og máli vísað heim í hérað til lög- legrar meðferðar og uppsögu úrskurðar að nýju. Kært var skv. g lið 1. tl. 1. mgr. 21. gr. laga 75/1973 .............. 350 12. Skipti, skiptamál. I krafðist þess 1979 fyrir skiptarétti í R-sýslu, að opinber skipti færu fram á búi A, móður sinnar, er andaðist 1949. Var kröfunni beint gegn E,.föður hennar og S, bróður hennar. CXVIII Efnisskrá Bls. Hreppstjóri framkvæmdi uppskrift á búinu 1949, en ekki varð séð, að skiptum hafi nokkru sinni verið lokið né að E hafi fengið leyfi til setu í óskiptu búi. Uppskriftin fól aðeins Í sér fyrstu aðgerðir opinberra skipta, sbr. 15. og 16. gr. skiptalaga 3/1978. Var skylt skv. 4. gr. sömu laga að taka kröfu I til greina. Kröfunni var hinsvegar hrundið í úrskurði skiptaréttar, sem kærður var skv. 2. tl. 1. mgr. 21. gr. laga 75/1973 .............0.02.00 00. 1346 13. Vanhæfi dómara. Héraðsdómari stýrði þingi, er yfirheyrsla málsaðilja fór fram í einkamáli. M. a. lagði lögmaður stefnda fram spurn- ingar til stefnanda, 31 að tölu, en lögmaður hins síðar- nefnda andmælti, að þær yrðu lagðar fyrir umbjóðanda sinn, Dómari ákvað að leggja nokkrar þessar spurningar fyrir aðiljann, en aðrar ekki, með því að hann taldi þær þýðingarlausar. Áður hafði dómari með spurningum til lögmanns stefnda reynt að fá grundvöll til að meta þetta atriði. Lögmaður stefnda krafðist þess, að dómarinn viki sæti vegna þessara afskipta af málinu. Samkv. 115. gr. eml., sbr. 3. mgr. 133. gr. eml. má dómari ekki leggja fyrir vitni sýnilega þýðingarlausar spurningar. Hérd. hratt kröfu stefnda, og úrskurður hans var kærður skv. a lið 1. tl. 1. mgr. 21. gr. 1. 75/1973. Í hrá. segir, að engin haldbær rök séu komin fram fyrir því, að héraðsdómari víki sæti Í Málinu ..........2.2.0.0 0000 422 14. Varnarþing. K stefndi hollensku fyrirtæki A hér á landi vegna krafna út af viðskiptum um bátsvél. K lét m: a. gera kyrrsetningu í bankaábyrgð er bankinn Ú opnaði fyrir beiðni B, er átti í viðskiptum við A. Segir í hrá., að bankaábyrgð sé ekki verðmæti, sem kyrrsetning verði gerð í, en hana skyldi greiða gegn framvísun farmskírteinis um bátsvél, og hafði K ekki farmskírteinið í höndum. Varnarþingsregla 77. gr. eml. átti ekki við. Máli vísað frá héraðsdómi ............ 1057 15. Vitni. Í máli út af höfundaréttindum var því haldið fram m. a., að höfundur E hefði eigi verið hæfur til að standa að samn- ingi um réttindi þessi vegna heilsuhaga sinna. Stefnendur vildu kveðja Ó lækni fyrir dóm og krefjast þess, að hann sem forstöðumaður rannsóknarstofnunar legði fram skýrslu úm krufningu á líki E og jafnframt óska greinar- gerðar hans um skýrslu þessa. Erfingjar E, sbr. 3. tl. 25. gr. alm. hgl., lýstu sig samþykka því, að vottorð frá Ó um Efnisskrá CKIX Bls. heilsu E yrði lagt fram í dórni. Heimilt þótti að lögum, að Ó kæmi fyrir dóm til skýrslugjafar í máli þessu, en um skyldu hans til að svara einstökum spurningum um heilsu- hagi E bæri að taka afstöðu, þegar spurningar hafa komið fram, en Ó hafi ékki komið fyrir dóm, er úrskurður þessi gekk. Ekki var unnt að kveða á um heimild til að leggja fram vottorð um heilsuhagi E á þessu stigi, enda ekki komið fram, að Ó hafi samið vottorð um þetta efni ...... oll Í máli því, er að ofan greinir, var J læknir, forstöðumaður Rannsóknarstofnunar Háskólans krafinn vættis um það, hváða ályktanir yrðu dregnar af þeim gögnum, sem hann hefði aðgang að, um líkamlegt heilsufar E á dánardægri hans og enn fremur, hvert hafi verið banamein E og hvort hann hafi verið haldinn ellihrumleika og ef svo, þá á hve háu stigi. Krafist var úrskurðar um, hvort vitninu væri heimilt og skylt að svara spurningum þessum, en vitnið færðist undan að svara fyrsta hluta þeirra. Þar sem allir erfingjar E voru aðiljar málsins og báru fyrir sig þá máls- ástæðu, að E hefði vegna heilsuhaga verið ófær um að standa að samningi um höfundarréttindi sín, þótti fullnægt skilyrðum 10. gr. laga 80/1969 og 126. gr. eml. til þess að læknirinn svaraði spurningum þeim, er að framan greinir. Kæruheimild: c liður 1. tl. 1. mgr. 21. gr. laga 75/1973 .... 1224 16. Þinglýsing. Sjá það atriðisorð .........00000.0nse sens 1073 B. Opinber mál. 1. Framsal sakamanna. Sjá það atriðisorð ........02.00000.eeesen ern 882 2. Gæsluvarðhald. Sjá það atriðisorð hér að framan. 3. Kyrrsetning. Fimm menn gengust við því í rannsókn máls að hafa átt þátt í því, að varnarliðið greiddi fyrir hjólbarða, sem það fékk aldrei, m. a. með því að kvitta fyrir hjólbarða, sem ekki bárust varnarliðinu, og með því að rangfæra bókhald. Af hálfu varnarliðsins var þess krafist, að löghald yrði lagt á eignir framangreindra fimm manna til tryggingar allri þeirri upphæð, sem ætla mátti að haft hefði verið af því með þessari brotastarfsemi, svo og sakarkostnaði. Saka- dómur Reykiavíkur féllst á það í fimm úrskurðum, að eignir H, Þ, GG, GS og HÓ skyldi kyrrsetja til tryggingar CXK Efnisskrá Bls. framangreindri fjárhæð. Hver varnaraðili um sig kærði úr- skurðinn. Í dómum Hæstaréttar segir, að úrskurður sé kæranlegur með stoð í 1. tl. 172. gr. laga 74/1974. Skilja þótti eiga úrskurð svo, að með honum hafi rannsóknar- dómari markað sér þá stefnu, að hann muni leita eftir kyrrsetningu hjá viðkomandi fógeta til tryggingar væntan- legri skaðabótakröfu og sakarkostnaði. Eigi þóttu efni til að hrinda úrskurði svo skýrðum. Í dómsorði sagði, að heimilt væri að leita eftir því af hálfu sakadóms Reykja- víkur samkv. framansögðu, að kyrrsettar verði eignir varn- araðilja til tryggingar greiðslu skaðabóta svo og vegna greiðslu skaðabóta ...........0000..... 248, 251, 255, 259, 263 Landamerkjabréf. Slíkt bréf fyrir þjóðjörðinni Y var undirritað af ábúanda henn- ar svo og umboðsmanni þjóðjarðarinnar, Þeir voru ekki bærir til þess, svo að bindandi væri fyrir jarðeiganda, að afsala frá jörðinni neinum hluta hennar með undirskrift sinni undir bréfið. Hins vegar höfðu undirskriftir þeirra ríkt sönnunargildi um merkin. Undirskrift eiganda jarðar- innar Í var bindandi fyrir jörðina .............0.20...... 829 Landamerkjalýsing, er Ó umboðsmaður þjóðjarðarinnar G und- irritaði, var bindandi fyrir eigendur G, þótt hún hefði eigi, svo sýnilegt væri, verið borin undir eigendur jarða, er land áttu að G. Skýrð voru tengsl milli tveggja bréfa, sem undirrituð voru sama ár og lesin á sama þingi og samdæg- urs. Þótti ekki vera ósamræmi milli þeirra, svo skýrðra .. 846 Landamerkjamál. Ágreiningur reis með eigendum jarðanna L og M í S-sýslu um 'beitarrétt jarðarinnar L í tilteknu landsvæði, R, innan landamerkja M og umferðarrétt L-bónda að beitarlandi þessu. Jörðin L var nýbýli, stofnað 1949 af fornu lögbýli, Li, og landspildu úr landi jarðarinnar B. Í héraði krafðist L-bóndi viðurkenningar á sambeitarrétti á móti Mí R og umferðarleið eftir stystu gömlu rekstrarslóðum frá L að R. M-bóndi mótmælti sambeitarrétti L í R, en kvaðst viðurkenna að fyrir hendi væri beitarítak til handa L- bónda í R að 1/3. Héraðsdómur viðurkenndi sambeitarrétt að 1/3 til handa L-bónda í R. Fyrir Hæstarétti greindi aðilja málsins eingöngu á um það, hvar væru takmörk lands þess, sem R nefndist, að sunnan, vestan og norð- vestan, en L-bóndi hafði áfrýjað málinu og krafist viður- kenningar á sambeitarrétti að 1/3 í R á móti M-bónda. Land það, er L-bóndi krafðist sambeitar í og hann taldi að félli undir R, var 118 hektarar, en land það, sem talið var Efnisskrá CXXI Bls. háð sambeitarrétti í héraðsdómi var 69 hektarar. Í dómi Hæstaréttar var vitnað til lýsingar landamerkjadóms á svæðinu R og sagt, að .landamerkjadómur hefði afmarkað í samræmi við þessa lýsingu. Vætti þau og vottorð, er aflað hefði verið eftir uppsögu héraðsdóms, hnekktu ekki niður- stöðu héraðsdómsins og varð hann því lagður til grund- vallar í aðalatriðum. Hins vegar sagði, að á stuttum kafla vestan tiltekins örnefnis hefði héraðsdómur afmarkað mörk R utan fornra landamerkja M eftir þeim merkjum, sem eigendur jarðarinnar K og M hefðu komið sér saman um. Þetta fengi ekki staðist, þar sem Li hefði aldrei átt neinn sambeitarrétt í landi jarðarinnar K, enda hefði L-bóndi ekki gert kröfu til sambeitar nema að hinum fornu merkjum K. Því yrði að telja, að mörk R á þessum stað næðu aðeins að hinum gömlu landamerkjum K og M í samræmi við kröfu L-bónda. Sambeitarréttur því við- urkenndur að 1/3 fyrir L-bónda á móti jörðinni M í R og mörk R dregin eins og að framan greinir. Að því er varð- aði kröfu um viðurkenningu á umferðarrétti til rekstrar búfjár frá L að R, þá væri rekstrarleið sú er L-bóndi krefðist viðurkenningar á, nægilega mörkuð á uppdrætti, er lagður var fram í málinu og þar sem sú mörkun hefði ekki sætt andmælum sérstaklega, var sú krafa tekin til gPEiNA ..........00000 nn 392 Í landamerkjamáli milli jarðanna Fr, I og Y var því haldið fram, að gamall farvegur árinnar F í gegnum vaðalinn B réði merkjum, og eigi Fr land í miðjan þennan gamla far- veg, sbr. meginreglu í 1. tl. 3. gr. vatnalaga 15/1923. Fyrir hagkvæmnissakir taldi fyrirsvarsmaður Fr línuna dregna með sérstökum hætti, sem hann gerði nánar grein fyrir. Þessi krafa Fr þótti að sumu leyti ganga lengra en krafa hans í héraði. Ágreiningur var um tiltekið kennileiti á eða við F-rif. Við var að styðjast m, a. uppdrátt landmaælinga- manns, þar sem leitað var samanburðar á gögnum um svæði þetta frá 1910 og 1978, og var leyst úr ágreiningi að nokkru með vísan til þess, er þar kom fram. Þá var enn skorið úr því, hvernig lína ætti að liggja frá greindu kennileiti vestur með F-rifi, er fyrr greinir, Kom m. a. til skoðunar landamerkjabréf frá 1941, sem vár að vísu undir- ritað af ábúanda þjóðjarðarinnar Y og umboðsmanni henn- ar, en þeir voru ekki bærir, svo að bindandi væri fyrir jarðeiganda, að afsala frá jörðinni neinum hluta hennar með undirritun sinni. Ekki þóttu líkur að því leiðdar, að með þessu bréfi hafi í neinu verið raskað eldri merkjum. Þótti það hafa ríkt sönnunargildi í málinu, og hafði það m. a. stoð í tilteknu landamérkjabréfi frá 1889 og héraðs- CKXII Efnisskrá Bls. dómi, er gekk 1938. Ósannað þótti, að rifið hefði færst svo mjög inn í farveginn, að merkin lægu út af rifinu. Hvað sem öðru leið þótti ekki sannað, að rifið hefði nokkurs staðar færst inn í miðjan þann árfarveg, sem hér kom til greina. Var því tekin til greina krafa Fr um, að línan fylgdi innri brún F-rifsins að norðvesturhorni vaðals, en þaðan var hún ákveðin sem bein lína þar til mættust til- tekinn skurður úr vaðlinum og gamall farvegur óss, sem síðan ræður til sjávar ..............0.20.000.00 00. 829 Í landamerkjamáli milli P og Pk annars vegar og G hins- vegar var byggt af hálfu G á orðum landamerkjalýsingar frá 1890, þar sem G-á var talin ráða landamerkjum. Sann- að þótti, að áin hefði breytt farvegi sínum, og mátti ganga út frá, að áin hefði fallið miklu austar, er landamerkja- lýsing þessi var gerð. Sú skoðun, að landamerki ættu nú að fylgja ánni, átti sér ekki lagastoð, sbr. 3. mgr. 2. gr. laga 15/1923. Yfirlýsing Ó, umsjónarmanns G, frá 1890 skipti hér og máli, en hún var bindandi fyrir eigendur G samkv. 3. gr. landamerkjalaga 5/1882, þótt hún beri ekki með sér að hafa verið sýnd fyrirsvarsmönnum þeirra jarða, er land áttu að G. Fyrri landamerkjalýsing var ekki undirrit- uð af Ó né neinum öðrum, sem bærir væru til að binda eigendur jarðarinnar, sbr. 1. gr. landamerkjalaga 5/1882. Þótti landamerkjalýsing, er Ó undirritaði, nákvæmari en landamerkjalýsing um P og Pk, en ekki þótti nauðsynlegt að líta svo á, að í síðarnefndu bréfi sé miðað við megin- vatnsrennsli G-ár á þeim tíma, er lýsing var gerð, heldur geti verið miðað við þá aura, sem sýnilegt var þá, að áin hafði kvíslast um. Gegn ósamræmi þótti það mæla, að merkin eru gerð á svipuðum tíma og þinglýst sama dag á sama þingi. Voru landamerki dregin eftir aurum G-ár með hliðsjón af staðháttum og landamerkjalýsingu fyrir G, er Ó undirritaði ............0..0505 2002. 846 Landhelgisbrot. Sjá fiskveiðibrot. Landskipti. Jörðin H var í eigu tveggja manna, þeirra B og I. Landskipti fóru fram á jörðinni með samningi 1941. Jarðarhluti B komst síðar í hendur F hf., en jarðarhluti I í hendur BÓ. Ágreiningur reis með F hf. og I um veiðirétt, en af áður- greindum landskiptasamningi leiddi, að allt vatn jarðarinn- ar F, er áður féll um jörðina H, óskipta, fylgði jarðarhluta B. Krafðist BÓ viðurkenningar á því, að eignarhluta hans fylgdi veiðiréttur í sama hlutfalli, óstaðbundið, í tilteknum vaðli og ósi. Sagt, að þegar af þeirri ástæðu, að sameigend- Efnisskrá CXXKTII urnir hefðu samið gagngert um veiðiréttindin við land- skiptin yrði ekki talið, að 2. gr. laga nr. 38/1970, nú 2. mgr. 4. gr. laga nr. 76/1970 hafi haggað þeirri skipan veiðiréttinda, sem gilti milli eigenda jarðarhlutanna eftir landskiptin, F hf. því dæmd sýkna af kröfum BÓ. Sjá veiðiréttindi, málsástæður ................2000.000 000... 1077 Landvist. Launaskattur. Lausafjárkaup. Sjá kaup og sala. Lífsgjöf. Sjá dánargjafir. Líkamsárás. F var sannur að sök um eftirfarandi brot: 1. Hann réðst á L fyrir utan samkomuhús og sló hann. Hlaut L við þetta brot á efri kjálka og glóðarauga. Árás þessi var að ófyrirsynju og tók L ekki á móti. Í hérd. og dómi Hæstaréttar var brot þetta talið varða við 218. gr. alm. hgl. Refsikrafa var fyrnd vegna þessa brots, sbr. 1. tl. 81. gr. og 82. gr. alm. hgl. Sýkna. Sjá fyrning sakar. 2. F réðst á G við Umferðarmiðstöðina og sló hann þar nokkur hnefahögg. Missti G meðvitund og féll til jarðar. Fór hann úr kjálkalið af völdum höggsins og varð frá vinnu í eina viku. Stóðu þeir G og F í biðröð, er atvik þessi urðu. Greiddi F S nokkrum fyrst högg, en G gekk á milli og réðst F þá að honum. Atferli F varðaði við 1. mgr. 217. gr. alm. hgl. Refsikrafa vegna brotsins var fyrnd sbr. 1. tl. 81. og 82. gr. alm. hgl. Sýkna. Sjá fyrning sakar. 3. F sló G í maga, þar sem þeir voru gestir á veitingahúsi. Hérd. taldi atferli F varða við 1. mgr. 217. gr. alm. hgl., en hann sýknaði F þar sem sök væri fyrnd. Fyrir Hæsta- rétti krafðist ríkissaksóknari staðfestingar hérd., og kom þetta brot því eigi þar til álita. 4. F var staddur á veitingastað. Réðist hann þar að einum samkomugesta, V og sló hann þungt högg í kviðinn, svo að hann féll í gólfið og varð að flytja hann á slysavarð- stofu. J lögreglumaður var þarna að eftirlitsstörfum ó- einkennisbúinn. Er hann hugðist hafa afskipti af F, greiddi F honum tvö högg í andlitið. Hlaut J við þetta glóðarauga v. megin og tvær tennur losnuðu. Atferli F þótti varða við 1. mgr. 217. gr. alm. hgl. Ósannað þótti, að F hefði verið það ljóst, að J var lögreglumaður að skyldustörfum. Var hann sýknaður af ákæru fyrir brot á 106. gr. alm. hgl. F vann brot þetta í júní 1970. Dómsrannsókn hófst eigi fyrr CKKIV Efnisskrá Bls. n í febr. 1974. Var sök þá fyrnd að því er varðar 217. gr. 1. mgr., sbr. 1. tl. 81. og 82. gr. laganna. Sýkna. Sjá fyrn- ing sakar. 5. F og sambúðarkona hans óku í leigubifreið. Er þau stigu út úr bifreiðinni réðst F á leigubifreiðarstjórann Á og sló hann nokkur hnefahögg í andlit, uns A féll til jarðar. Á hlaut skurð við munnvik, sem náði að hluta gegnum kinn- ina og varð að sauma saman. Atferli F varðaði við 1. mgr. 217. gr. alm. hgl. 6. F og sambúðarkona hans pöntuðu leigubifreið og Voru þá bæði við skál. Bifreiðarstjórinn J kom inn í íbúð þeirra og var beðinn að hinkra við. Réðst F eftir skamma stund á J og greiddi honum hnefahögg í andlit, en J gat komist við illan leik út úr íbúðinni og kvatt lögreglumenn á vett- vang. B lögreglumaður gegndi kallinu og kom í íbúð þeirra F, er greiddi honum skyndilega þung hnefahögg í andlitið. Missti B meðvitund að mestu, en reyndi þó að komast út úr húsinu. Lét F spörk og högg ganga á B allt þar til liðs- auki lögreglumanna barst. Fékk J glóðarauga vegna áverka á h. kinn. Við frumlæknisskoðun reyndist B mjög bólginn í andliti yfir h. kinnbeini, innan á munnholi var 1 em. langur skurður, marblettir fyrir neðan annað hnéð. Engin brot. Bæði J og B voru frá vinnu nokkra daga. At- ferli F varðaði hann refsingu samkv. 1. mgr. 217. gr. alm. hgl. og einnig samkv. 106. gr. 1. mgr. gagnvart B. Þeim L, G, Á, J og B voru dæmdar fébætur úr hendi F í héraðs- dómi. Er hrá. gekk, hafði F greitt þeim L og G bætur, og varð því ekki dæmt um þær í Hæstarétti, en hérd. staðfest- ur að þessu leyti ella. Refs.: 12 mán. fang. (16 mán. fang. í hérd.) ........002.0.snnr rr 453 Fjórir lögreglumenn eltu Á, er ók ofsalega um götur S-kaup- staðar. Tókst þeim um síðir að komast fram. fyrir Á. Einn lögreglumannanna, Þ, náði taki á hurð bifreiðar farþega- megin, en Á ók áfram á verulegum hraða og dróst Þ með bifreiðinni uns hann gat látið sig falla á bakið á götuna eftir að hafa dregist með bifreiðinni 400 metra. Hlaut Þ nokkur meiðsli af þessum sökum, enda höfðu skór og sokkar dregist af báðum fótum. Í hrd. segir, að ekki verði fullyrt, að Á hafi orðið þess var, þegar í stað, að Þ náði taki á bifreiðinni, en hann viðurkenndi að hafa orðið þess áskynja litlu síðar. Allt að einu stöðvaði hann ekki bifreið- ina heldur ók henni áfram. Þótti Á hafa með akstri sínum gerst brotlegur við 4. mgr. 220. gr. alm. hgl................ 906 Iákamsmeiðing af gáleysi. Ó ók bifreið í maí 1975 um kl, 15 á Reykjavíkurvegi í Hafnar- Efnisskrá CXKV Bls. firði. Drengurinn H átti leið yfir nefnda götu og varð fyrir bifreiðinni og hlaut líkamsmeiðsli. Var H á reiðhjóli. B kvað drenginn hafa hjólað fyrirvaralaust út á götuna og lent á h. framhorni bifreiðar og kastast upp á vélarlok hennar og við þetta hafi framrúðan brotnað. Sveigði B þá til vinstri, og rakst v. afturbretti á umferðarmerki, áður en B gat stöðvað bifreiðina, en hún stöðvaðist handan gatnamóta, H hlaut m. a. brot á lærlegg og var á sjúkra- húsi í 1% mánuð. B kvaðst hafa séð til tveggja drengja stuttu áður en hann kom að gatnamótum Hjallabrautar, rétt við Reykjavíkurveginn. Kvaðst hann ekki hafa búist við, að þeir færu yfir veginn. Hafi hann því ekki dregið úr hraða bifreiðarinnar, en hann taldi sig hafa ekið á 55—— 65 km. hraða Í röð bifreiða. Sjónarvottar kváðu B hafa ekið fram úr annarri bifreið við gatnamótin og drengurinn þá orðið fyrir bifreiðinni. Drengurinn H kvað bifreið hafa stöðvað fyrir sér og hann þá ætlað að hjóla yfir veginn, en í þeim svifum hafi önnur bifreið ætlað að aka fram úr henni og lent á sér. Talið var, að B hefði eigi sýnt næga árvekni og aðgæslu og ekið of hratt miðað við aðstæður á slysstað, þar sem ekið var um gatnamót í þéttbýli. Refsað samkv. 219. gr. alm. hgl. og 1. mgr. 37. gr., a ogl liðum 3. mgr. sbr. 1. mgr. 49. gr. sbr. 80. gr. umferðarlaga, sbr. lög 54/1976. Tekið var fram, að 1. mgr. 26. gr. umferð- arlaga ætti hér eigi við og tæmdi 1. mgr. 37. gr. sök. Refs.: 30.000 Er. sekt, vararefs.: 4 d. vh. Ökuleyfissvipt. samkv. 81. gr. umfl. 2 mánuðir frá birtingu hérd. ................2... 1231 Lóðarréttindi. Lóðarréttindi ásamt framkvæmdum á lóðinni voru framseld. Kaupandi stóð eigi að fullu í skilum með greiðslu kaup- verðs. Seljandi lýsti yfir riftun. Talið, að þar sem seljandi hefði ekki getað af sinni hálfu fullnægt samningi sínum við kaupandann, er hann lýsti yfir riftun, hefði riftun eigi verið heimil að lögum. Seljandi dæmdur til þess að gefa út afsal gegn greiðslu eftirstöðva kaupverðs. Sjá fasteignir 178 Læknar. Sjá og mat og skoðun. Í nóvember 1961 gekkst konan K undir botnlangaskurð hjá Ó, sjúkrahúslækni í S-kaupstað. Í sama skipti var gerð ófrjó- semisaðgerð á K, en án hennar vitundar. K, fædd 1941, hafði alist upp hjá konunni B frá 12 ára aldri. Ófrjósemis- aðgerðin mun hafa verið framkvæmd að beiðni B, fóstru K, er taldi K andlega vanheila. Í bótamáli K á hendur Ó og bæjarsjóði S-kaupstaðar viðurkenndi Ó, að hann hefði CXKVI Efnisskrá Bls. eigi aflað leyfis landlæknis til aðgerðarinnar, enda kvaðst hann ekki hafa munað eftir lögum nr. 16/1938, er aðgerðin var framkvæmd. Ó hélt því fram, að aðgerðin hefði verið réttlætanleg vegna andlegrar vanheilsu K og því lögleg. Í bótamáli þessu óskaði Ó eftir því, að dómkvaddir yrðu matsmenn til þess að meta það, hvort K væri fáviti í skilningi laga nr. 16/1938, en K neitaði, að gangast undir slíka skoðun. Sagt, að í málinu hafi eigi verið í ljós leitt, hvort skilyrði þeirrar aðgerðar, sem framkvæmd var á K, hafi verið fyrir hendi, sbr. 2. mgr. 3. gr. og 2. tl. 5. gr. laga nr. 16/1938. Þætti engu breyta í því sambandi, þótt K hefði neitað að gangast undir þá rannsókn, sem um var beðið. Viðurkennt væri af hálfu Ó, að hann hefði eigi leitað leyfis landlæknis til aðgerðarinnar og því eigi farið að fyrirmælum 1. mgr. 3. gr. áðurnefndra laga. Með því hefði Ó bakað sér, sbr. 9. gr. laga nr. 16/1938, bótaábyrgð gagn- vart K, sbr. 1. mgr. 264. gr. laga nr. 19/1940. Bæjarsjóður S-kaupstaðar, er rak sjúkrahúsið, sem húsbóndi Ó dæmdur in solidum til þess að greiða K skaðabætur með Ó. Sjá skaðabætur ..........00.00000000 00 en rr 1285 Vitnaskylda lækna, sjá kærumál ............000000..0.0.... 511, 1224 Læknaráð. Er mál var rekið í héraði, hafði það þrisvar verið lagt fyrir Læknaráð. Eftir að málið var síðast lagt fyrir Læknaráð með úrskurði bæjarþings, hafði verið aflað nýrra gagna í málinu, þar á meðal um heilsuhagi áfrýjanda. Á bæjar- þingi hafði málið verið dæmt með sérfróðum meðdóms- mönnum, þar á meðal sérfræðingi í taugaskurðlækningum. Þótti rétt, áður en málið var dæmt í Hæstarétti, með vísan til 1. og 2. mgr. 2. gr., 1. mgr. 4. gr. og 4. mgr. 6. gr. laga nr. 14/1942 að æskja þess, að Læknaráð léti uppi rökstutt álit um tiltekin atriði á grundvelli læknisfræðilegra gagna málsins, þar á meðal hinna nýju gagna og héraðsdóms .... 304 Lög. Lögskýring. Lagaheimildir, Sjá og lögjöfnun. Ákvæði 1. mgr. 37. gr. umferðarlaga var talið tæma sök gagn- vart 1. mgr. 26. gr. og síðarnefnda ákvæðinu því eigi beitt 62 Fsteignagjöld talin falla undir orðalagið „aðrir skattar“ í 77. gr. orkulaga 58/1967. Sjá fasteignaskattar .............. 219 Mismunur altjónsbóta, er E hafði fengið greiddar vegna skemmda á bifreið sinni, og kaupverðs bifreiðarinnar var reiknaður E til hækkunar skatttekna. Vitnaði skattstjóri til ákvæða E liðs 10. mgr. 7. gr. laga nr, 68/1971. Í lögtaks- máli bar E brigður á stjórnskipulegt gildi skattlagningar þessarar. 1. ml. 10. mgr. E liðs sagði svo: „Bætur vegna Efnisskrá CXXVII Bls. altjóns og eignarnámsbætur teljast sem söluverð í þessu sambandi“. Í dómi Hæstaréttar sagði, að eigi væri ótvírætt, hvort skýra bæri orðin „í þessu sambandi“ fremur svo, að með þeim væri höfðað til ákvæða E liðs 7. gr. í heild eða þau vísi aðeins til næstu málsgreinar á undan, þ. e. 9. mgr. E liðs 7. gr. Sagt, að fyrri skýringarkosturinn leiddi til þess, að greiddar skaðabætur eða vátryggingarbætur vegna algers tjóns yrðu jafnan skattlagðar, eins og um væri að ræða söluandvirði eignar. Síðari skýringarkosturinn fól í sér, að til skattgreiðslu af bótum þessum kæmi því aðeins, að um væri að ræða sölu eignar í atvinnurekstri skattgreið- anda. Er ákvæði 10. mgr. E liðs 7. gr. laga nr. 68/1971 var lögtekið, breytti það samsvarandi ákvæði eldri laga til mikilla muna. Greinargerð með því lagafrumvarpi tók ekki af tvímæli um það, hversu víðtæka breytingu frá eldri reglum um skattlagningu vátryggingarfjár væri ætlað að gera né á hverjum lagasjónarmiðum breytingin væri reist. Hefði þó verið ærin ástæða til þess að víkja sérstaklega að þessum atriðum, ef ætlunin hefði verið að lögfesta svo víð- tæka heimild til skattlagningar vátryggingarbóta, sem leiða myndi af hinni rýmri skýringu ákvæðisins. Styddist þetta og við fyrri ákvæði laga og reglugerða á sama lagavett- vangi. Lægi þessu til grundvallar vafalaust m. a. það sjón- armið, sem skýrt kæmi fram í greinargerð með frumvarpi að lögum nr. 74/1921, að bótagreiðsla geri skattgreiðanda að engu betur settan fjárhagslega en hann áður var, þar sem hún sé háð því, að skattgreiðandi hafi beðið tjón. Full skattlagning bótagreiðslu fyrir algjört tjón, þegar svo stendur á sem í þessu tilviki, myndi leiða til mjög mikillar mismununar tjónþola eftir því, hvort unnt væri að bæta úr tjóni með viðgerð á eign eða skaðinn yrði aðeins bættur með kaupum nýrrar sambærilegrar eignar. Þótti eiga að skýra ákvæði 10. mgr. E liðs 7. gr. laga nr. 68/1971 svo, að það vísi aðeins til bótagreiðslna fyrir eignir þær, sem um gæti í 9. mgr. E liðs. Synjað um framgang umbeðins lög- taks. Tveir hæstaréttardómarar voru á annari skoðun. Sjá ennfremur skattamál, stjórnarskrá, lögtak .............. 403 Lögbannskrafa gegn flutningi úrvarpsefnis var reist á því, að skáldsaga sú, sem lesa átti, notaði að fyrirmynd sakarefni, sem dæmt hafði verið í Hæstarétti. Vekti sagan athygli á máli þessu og þeim manni, sem var þar sakborningur og nú var látinn. Börn mannsins og fyrrum sambúðarkona hans höfðu uppi kröfuna og reistu hana eingöngu á ólögfestum reglum ísl. réttar um lögvernd persónuleika manna, lifandi eða látinna. Eigi var krafan byggð á réttarreglum um friðhelgi einkalífs né reglum um æruvernd sbr. XXV. kafla CXXVIII Efnisskrá alm.hgl.........00202200.00.000 ee Sagt, að ákvæði 3. og 5. tl. 89. gr. laga 74/1974 beri einnig að beita um skýrslur fyrir lögreglu, sbr. 39. gr. sömu laga .. Samkv. 1. gr. laga 35/1977 skal refsað fyrir tékkamisferli eftir þeirri grein, nema þegar þyngri refsing liggur við sam- kvæmt almennum hegningarlögum. Skírskotun þessi tekur fyrst og fremst til þess er atferli varðar við 248. gr. þeirra laga. Álitamál var, hvernig meta ætti tengsl milli 1. gr. laga 35/1977 og 261. gr. alm. hgl., þ. e. hvort refsa ætti samkv. báðum þessum refsiheimildum, ef atferli varðaði efnislega við 261. gr. Í hrá. segir, að efnisinntak og þýðing laga 35/1977 yrði „næsta lítil“, ef báðum refsiheimildum yrði beitt. Talið var, að samkv. aðdraganda að setningu laga 35/1977 og samkv. undirstöðurökum þeirra laga yrði að líta svo á, að lög 35/1977 tæmdu sök, þegar svona stendur á, en ekki yrði jafnframt refsað samkv, 261. gr. alm. hgl. Þá var dæmt, að fullnægjandi væri, að refsikrafa samkv. lögum 35/1977 kæmi frá Seðlabankanum, þegar tékki hafði verið sendur þangað með áritun um greiðslufall, og hefði Seðlabankinn þá almennt umboð frá greiðslubönkum til að krefjast málshöfðunar ..........02000000 00. ene ns Sagt, að þótt ákvæði 1. tl. 1. mgr. 9. gr. alm hgl. hafi ekki verið breytt að formi til með lögum 7/1962 verði að líta svo á, að „hin yngri ákvæði víki til hliðar hinu eldra að því er varðar framsal íslenskra ríkisborgara til Norður- landanna“ ............2202000000nen ss Hérd. refsaði A vegna ölvunaraksturs samkv. 2., sbr. 4. mgr. 25. gr. umferðarlaga, „en brot ákærða varðar ekki við 1. mgr. 24. gr. áfengislaga“. Í hrá. var Á einnig refsað samkv. síðastnefndri grein .................000000 0000 enn Lög 81/1976 voru talin reist á þeirri lagastefnu, að skipstjóri bæri eindregna fjársektarábyrgð á því, er skip hans stund- aði ólöglegar veiðar innan fiskveiðimarka, sbr. hrá. XLI, 212, XLIT, 980 og 1281 ..........0020.00 0000 Í 6. gr. rgj. 362/1975 er mælt fyrir um skyldubundna eignaupp- töku. Bent á það í hrd., að þetta gangi í berhögg við 72. gr. laga 59/1969, er kveður svo á, að heimilt sé, en ekki skylt, að gera varning upptækan, sem fluttur er inn í landið án þess að hann hafi hlotið tollafgreiðslu .................. Meirihluti HR taldi eigi unnt að beita lögjöfnun frá 47. og 48. gr. laga 60/1972 um umgengnisrétt föður óskilgetins barns við barnið eftir að foreldrar þess slitu samvistir, en þau bjuggu í óvígðri sambúð, er barnið fæddist. Minnihluti dómara féllst á kröfu föður að stofni til með stoð í grunn- sjónarmiðum í ísl. barnarétti og lögjöfnun frá 47. gr. laga 60/1972. Sjá Umgengnisrétt ...............00.. 0000... Bls. 588 681 15" 1095 1273 1157 Efnisskrá CKKIEK Bls. Um það deilt í máli einu, hvort tilteknar lánveitingar úr Fisk- veiðasjóði, F; mynduðu sérstakan lánaflokk í skilningi 5. gr. laga nr, T5/1966. M hafði fengið lán úr F, er að hluta til var vísitölubundið. Taldi M síðar, að verðtrygging láns- ins hefði eigi verið heimil. Sagt, að á þeim' tíma, er hér skipti máli, hefðu verið í gildi lög nr. 75/1966. Samkvæmt 2. gr. þeirra laga væri það hlutverk F að efla framleiðslu og framleiðni í fiskveiðum, fiskiðnaði og skylðri starfsemi með því að veita stofnlán, m. a. gegn veði í fiskiskipum. Hin umdeildu lán hefðu verið stofnlán vegna byggingar fiskiskips á vegum M.-Eigi yrði talið, að lán þau, er F hefði endurlánað M af lánsfé frá Framkvæmdasjóði Íslands, hafi ásamt sambærilegum endurlánum F til annarra aðilja af sama lánsfé myndað sérstakan lánaflokk í skilningi 5. gr. laga nr, 75/1966. Lánveitingin talin heimil með þeim kjörum, er um hafði verið samið. Sjá einnig verðtrygging, skuldabréf ...........2000.ð eee eenn rr 1213 Lögbann. Í apríl 1975 hóf I lestur skáldsögu sinnar í útvarpi, en skáld- saga þessi hafði komið út: 1967. Fyrrum sambúðarkona og börn T, bónda í S-sýslu, töldu I hafa notað T, sem fyrir- mynd að höfuðpersónu bókarinnar. Greindi sagan að meg- instefnu til frá einyrkja, sem býr við kröpp kjör á kotbýli með konu og sex börnum. Eru þar rakin samskipti bóndans við sveitunga sína, áburð um hrossaþjófnað, rannsókn þess máls og dómur yfir einyrkjanum og að lokum aðskiln- aður hans og fjölskyldunnar. Áðurgreindur T, er lést árið 1954, hafði hlotið refsingu, m. a. fyrir að hafa slegið eign sinni á hross og sauðfé annarra, og afplánað betrunarhús- vist. Börn T og fyrrum sambúðarkona hans töldu lestur sögunnar Í útvarpi meiðandi og með öllu ótilhlýðilegan gagnvart sér og minningu T og fengu þau lagt lösbann við áframhaldandi lestri sögunnar, Var byggt á ólögfest- um reglum um lögvernd persónuleika manna, lifandi eða látinna. Sýnt þótti, að I hefði um söguefni að ýmsu leyti stuðst við atburði úr lífi T, einkum þá, er um fjallaði í tilsreindu hæstaréttarmáli. Bæri skáldsögunni á köflum miðög saman við atvikalýsingu þessa refsimáls, jafnvel í smáatriðum, svo að ekki gæti verið um tilviljun að ræða. Þá þóttu nafngiftir manna og staða miðs til þess fallnar að beina athygli lesandans að T. Á hitt bæri þó að líta, að T hefði andast 1954. Frásagnir bókarinnar væru sóttar í prentaðar heimildir og bókin, sem út hefði komið 1967 væri í margra höndum og almennt kunn og ekki komið annað fram.en. að hún væri til í almenningsbókasöfnum. Lög- ap CKXK Efnisskrá bannskrafan varðaði lestur bókarinnar eins og. hún lægi fyrir prentuð. Lýsing aðalpersónunnar var að ýmsu leyti til þess fallin að vekja samúð lesanda. Því var talið, að lestur bókarinnar færi eigi í bága við þær meginreglur um per- sónuvernd, sem börn T og sambúðarkona hefðu vitnað til. Ríkisútvarpið og I því sýknað af kröfu þeirra um stað- festingu lögbannsins. Sjá aðild .......................... Sjá einnig kærumál, farbann ...........000000.0000.. vn Sjá kærumál, lögbann ............2...0000.0 een 669, Löggæslumenn. Löghald. Sjá kyrrsetning. Lögheimili. Lögjöfnun. Kaupanda fasteignar dæmdar bætur vegna galla samkvæmt lögjöfnun frá 2. mgr. 42. gr. laga nr. 39/1922. Sjá skaða- bætur innan samninga ..............00000.00 000. n 0 nn. Sjá varðandi umgengnisrétt föður óskilgetins barns við barnið lög og lögskýringu .............0.00000. 0000 Lögmannafélag Íslands. Sjá kærumál, málflutningslaun ......d......0....0.0. Lögmenn. Sjá einnig málflutningslaun. Í máli til heimtu bóta vegna gæsluvarðhalds að ósekju var ríkissjóður dæmdur bótaskyldur og lögmanni bótakrefj- anda ákvörðuð talsmannslaun. Ríkissjóður áfrýjaði málinu, m. a. til lækkunar talsmannslaunanna. Í Hæstarétti voru talsmannslaun lækkuð frá því sem ákveðið hafði verið í héraði ..........0......00.. 0... Lögráðendur. Fasteign, sem. að hluta til var í eigu ófjárráða manna, var seld með þeim fyrirvara að samþykki dómsmálaráðuneytisins fengist til sölunnar vegna hinna ólögráðu aðila. Dómsmála- ráðuneytið taldi sig ekki geta fallist á að veita leyfi til sölunnar „eins og málið liggur nú fyrir“, en ráðuneytinu þótti á skorta um upplýsingar varðandi geiðslukjör. Síðar heimilaði ráðuneytið söluna, Mál reis út af sölu fasteignar- innar. Talið var í dómi meiri hluta Hæstaréttar, að bréf dómsmálaráðuneytisins hefði ekki haft að geyma endan- lega synjun á samþykki heldur frestun á afgreiðslu máls- ins. Það yrði tekið til nýrrar ákvörðunar, ef frekari skýr- Bls. 588 808 675 962 1157 1313 1313 Efnisskrá CKXXXI ingar og upplýsingar bærust frá aðilum. Einn hæstaréttar- dómari taldi afgreiðslu Dómsmálaráðuneytis í fyrra skiptið fela í sér höfnun á söluheimild og gæti breytt afstaða ráðuneytisins síðar ekki bundið hina ófjárráða aðilja .... Lögreglumenn. Sjá handtaka. Lögræði. Málsaðili varð fjárráða eftir uppsögu héraðsdóms og tók sjálf- ur við forræði máls í Hæstarétti ................ 32, 918, Lögráðamaður sækir mál vegna ólögráða barns 32, 918, 1085, Lögsaga. Lögskilnaður. Sjá hjón ...........0.000000 ss sess 1369, Lögskráning sjómanna. Lögtak. Búnaðarsambandið BE, er lögheimili átti í A-kaupstað, rak vinnuvélastarfsemi og starfrækti skurðgröfur og fór starf- semin að mestu fram utan A-kaupstaðar, m. a. í nærliggj- andi sýslum. Aðstöðugjald var lagt á starfsemi þessa. BE talið hafa með höndum atvinnurekstur samkv. 36. gr. laga nr. 8/1972 og samkvæmt því gjaldskylt og þótti verða að miða gjaldskylduna við lögheimili BE. Lögtaksbeiðni A- kaupstaðar tekin til greina. Sjá skattar ................ Staðfestur úrskurður fógetaréttar, þar sem synjað var um lög- tak til tryggingar greiðslu viðbótarskattálagningar, Talið, að lögskýring á 10. mgr. E liðs 7. gr. laga nr. 68/1971 leiddi til þeirrar niðurstöðu, að hin umdeilda skattálagning væri eigi heimil. Tveir dómarar töldu hana heimila. Sjá ennfrem- ur skattamál, lögskýring, stjórnarskrá .................. Í lögtaksmáli var deilt um lögmæti skattlagningar. Lögtak heimilað, þar sem reglugerðarákvæði, er skattlagningin byggðist á, var talið eiga sér stoð í tilteknu lagaákvæði, sem eigi var andstætt ákvæðum 40, gr. og TT. gr. stjórnar- skrár. Sjá skattamál, stjórnarskrá ............0.0000..00..- Á árinu 1974 hóf ríkisskattstjóri rannsókn á bókhaldi fasteigna- sölunnar TF, er rekin var í sameignarfélagsformi og var sjálfstæður skattaðili Hafði fyrirtækið verið skattlagt sem slíkt allt frá stofnun þess árið 1959. Rannsókn ríkisskatt- stjóra leiddi í ljós margvíslegar misfellur í bókhaldi fyrir- tækisins. Þá kom og í ljós í rannsókn þessari, að verulega vantaði á, að tekjur fyrirtækisins af fasteignasölu væru Bls. 32 1085 1121 1384 403 430 CXXKII Efnisskrá Bls. taldar fram til skatts. Með úrskurði ríkisskattstjóra 1975 voru fyrirtækinu áætlaðar hreinar tekjur rekstrarárin 1971 og 1972 og áður álagður tekjuskattur gjaldárin 1972 og 1973 hækkaður í samræmi við þá áætlun. Fyrirtækið kærði þenn- an úrskurð ríkisskattanefndar, sem staðfesti 1976 úrskurð ríkisskattstjóra, og var þá í tekjuáætlun reiknað með refsi- viðurlögum. Í lögtaksmáli gjaldheimtunnar í R á hendur TF var sú staðhæfing, að nafngreindur starfsmaður fyrir- tækisins hefði dregið sér fjármuni, talin ósönnuð. Sagt, að TF væri bókhaldsskylt samkv. ákvæðum 3. tl. A liðs og 8. tl. B liðs 2. gr. laga nr. 51/1968 og að bókhald TF hefði verið ófullkomið og eigi viðhlítandi grundvöllur undir skattframtölum þess. Því hafi ríkisskattstjóra verið heimilt að víkja skattframtölunum til hliðar og áætla tekjuskatt- stofna samkvæmt 4. mgr. 42. gr. laga nr. 68/1971, sbr. 4. mgr. 16. gr. laga nr. 7/1962. Sagt, að skattyfirvöld hafi að vísu áætlað tekjuskattstofna TF allháa, en þess bæri að gæta, að með væru talin viðurlög samkvæmt 47. gr. laga nr. 68/1971. Væru áætlanir þessar nægilega rökstuddar. Eigi væri að öðru leyti sýnt fram á, að efnislegir ágallar væru á áætlunum þessum. Með vísan til þess og þar sem áætlanirnar væru-eigi úr hófi fram, voru þær lagðar til grundvallar skattákvörðunum þeim, sem um var fjallað í málinu. Því staðfestur úrskurður fógetaréttar, er leyft hafði framgang lögtaksins .............0.000. 00... 1303 Lögveð. Manndráp. E og H stofnuðu til festa í mars 1973. Þau bjuggu saman fyrst - í Reykjavík, en frá vori 1976 í Svíþjóð. Í júlí 1977 komu þau hingað til lands í sumarleyfi, Fór E út til Svíþjóðar 25. júlí, en ætlunin var. að H, unnusta hans, kæmi þangað 7 ágúst. Eftir að E kom til Svíþjóðar fékk hann bréf frá H og réð af því, að H væri afhuga því að koma til hans. Tók hann sér fari með skipi og kom til Íslands 13. ágúst. Fyrsta daginn er E var í Reykjavík, reyndi hann að ná sambandi við H, en hún tók honum dauflega og vildi lítið við hann ræða. Að morgni næsta dags náði E í riffil, sem hann átti. geymdðan á heimili foreldra sinna. Hlóð. hann riffilinn og kom honum fyrir í aftursæti bifreiðar og lagði teppi ofan á hann. Svo hafði talast til með þeim H, að hann hitti hana kl. 16 þennan dag, er hún lyki störfum í verslun. Upp úr kl. 16 sótti E H og ók með hana upp að Elliðavatni. E kvaðst hafa reynt að tala um samband. þeirra, en hún hafi lítið viljað ræða um það. Eftir að þau hafi setið þarna um 7 mínútur kvaðst E hafa farið út úr bílnum, tekið riffilinn, Efnisskrá CXXKKIII Bls. miðað honum að H og hleypt:af og síðan skotið þremur skotum að henni. Mun hún hafa látist þegar í stað. E kvaðst hafa tekið rakvélarblað og skorið á púls v handar. Nokkru síðar beindi hann riffli að brjósti sér og hleypti af. Hafi hann ætlað að láta sér blæða út þarna, en ekið af stað, er hann varð barna var. Eftir stuttan akstur gafst E upp, enda kvalir þá verið orðnar óbærilegar. Komu menn að bifreiðinni nokkru seinna. Var E ekið á sjúkrahús. Þegar þann dag gekkst hann við því fyrir rannsóknar- lögreglu að hafa ráðið H bana og hafi verkið verið unnið af. ráðnum hug. Þá játningu endurtók hann fyrir dómi. Samkv. rannsókn var E talinn sakhæfur, en haldinn miklum per- sónuleika- og skapgerðargöllum. Leggja varð til grundvall- ar dómi, að E hafi fyrirfram tekið ákvörðun um að fyrir- fara sér eftir að hann hefði svipt H lífi. Gögn máls þóttu benda til þess, að erfiðleikar hefðu komið upp í sambúð þeirra H og að hún hafi ákveðið að slíta samvistir við hann. Hafi það fengið mjög á E, en það skýrist að nokkru af geð- högum hans. Í hérd. er fjallað um það, hvenær ásetningur hafi myndast hjá E um að ráða H af dögum, en í hrd. er ekki vikið að því. Þegar virt var brot ákærða, aðdragandi að því og málsatvik öll var refs. ákveðin 14 ára fang. í hrá. (16 ár í hérd., einn dómari þar dæmdi 12 ára fangelsi). Skot- vopn var gert upptækt, sbr. 1. mgr. 69. gr. alm. hgl. Hvorki í hérd. né hrd. er beitt ákvæðum 74. og 75. gr. alm. hl. ......000seerrsers err 681 Að kveldi dags 26. ágúst 1976 fannst korian L látin í húsi við M-braut (húsið nefnt M hér á eftir). Átti L að fylgjast með íbúðinni í fjarvist Ó og dóttur hennar, sem voru erlendis. Þótti þegar sýnt, að L hefði verið svipt lífi með því að greiða henni höfuðhögg með aflöngum hlut. 28. ágúst s. á. var Á tekinn til yfirheyrslu vegna þess að lög- reglu var kunnugt um náin kynni hans við dóttur frú Ó. Gerði hann grein fyrir ferðum sínum 26. ágúst, en neitaði að hafa komið í M eða vita um atvik að láti L. Ýmis vitni gáfu sig fram, er kváðust hafa séð Á, sem kunnur var úr fjölmiðlum, á gangi í grennd við M fyrir kl. 11 um morgun- inn og síðan um eða upp úr Kl. 12, svo og nokkru síðar við öskuhaugana. Töldu sum vitnin, að hann hefði haldið á ein- hverjum hlut, er líktist tösku, er hann var á gangi í grennd við M. Að morgni 1. sept. s. á. játaði Á fyrir lögreglu að hafa svipt L lífi og staðfesti það síðar í dómskýrslum. Á kveðst hafa látið smíða lykil að M eftir lykli, er hann fékk hjá dóttur húsráðanda, en með þeim tókust náin kynni um hrið. Þekkti Á vel til húsaskipunar í M og var kunnugt um, að þar voru m. a. geymd verðmæt frímerki. Hann CKKKIV Efnisskrá vissi, að mæðgurnar tvær, sem bjuggu í M, yrðu erlendis síðustu daga í ágúst 1976. Um kl. 11 26. ágúst eða litlu fyrir þann tíma fór hann inn í húsið M. Tók hann íþar til sín frímerkjaumslög og taldi að verðmæt frímerki væru í þeim, svo og skartgripi og setti þá muni niður í íþrótta- tösku sem hann hafði meðferðis. Í þeirri tösku voru bif- reiðaverkfæri, m. a. um 60 sm. langt járn, sem hann notaði til að taka hjólkoppa af bifreið sinni. Þá tók hann einnig 20.000 kr. í peningum og stakk á sig. Skyndilega varð hann þess var, að konan L var komin inn í húsið. Átti Á nokkur orðaskipti við L og bað hana að leyfa sér að láta hlutina, sem hann hefði tekið, á sinn stað, veita viðtöku lyklinum, er hann sýndi henni, og skýra ekki frá því, að hún hefði hitt sig þarna í húsinu. L hafnaði þessu með öllu. Gerði hún sig líklega til að fara út úr húsinu. Kvaðst Á þá hafa orðið ofsalega hræddur, tekið járnið úr tösku sinni og lamið hana „hvað eftir annað“ í höfuðið aftan frá. Féll L niður stiga, og er hún lá þar kveðst Á hafa greitt henni nokkur högg í höfuðið framan frá með járnstönginni. Taldi hann hana þá látna. Eftir það gekk Á til eldhúss og þvoði blóð af járninu og setti það í töskuna. Ók Á síðan út á ösku- hauga og henti töskunni þar. Eftir að Á játaði brot sitt fór hann með lögreglumönnum á stað þann, sem hann geymdi þá hluti, er hann tók í M, og svo í fatahreinsun, Þar sem hann hafði komið fötum sínum til hreinsunar. Fatnaður o. fl, er blóð var á, var sent til Kaupmanna- hafnar til blóðgreiningar. Gat blóð á sokkum og skyrtu Á verið úr L, en ekki úr Á. Blóð, er fannst í baðherbergi Á, gat vel verið úr honum. Hlutir þeir, er Á vísaði á og hann hafði tekið í M, voru 3 kvengullúr með armböndum, 6 armbönd, 5 hálsfestar, 3 hálsmen, 3 stakir eyrnalokkar, 1 brjóstnæla, einnig 62 umslög fyrir frímerki, en engin frímerki voru í umslögunum. Ekki var annars saknað úr húsinu M en þess, er fannst hjá Á. Er Á hafði setið í gæslu- varðhaldi um 40 daga játaði hann einnig að hafa stolið þremur peningakössum úr fyrirtækinu H 28. nóv. 1975. Hann sætti gæsluvarðhaldi 29. nóv. til 6. des. s. á. út af gruni um að hafa framið það brot án þess að það upplýstist þá. Atferli Á varðaði við 211. gr. og 244. gr. alm. hgl. Á sætti geðheilbrigðisrannsókn, og taldi geðlæknir hann sak- hæfan en haldinn persónuleika- og skapgerðartruflunum og með taugaveiklunareinkennum. Féllst Læknaráð á þá nið- urstöðu. Lögð var fyrir Hæstarétt álitsgerð prófessors í lyfjafræði um áhrif tiltekinna lyfja, er talið var, að Á hefði tekið. Taldi hann lyf þessi geta haft þær hjáverk- anir, að hann gæti hafa verið ruglaður og æstur, og gæti Bls. Efnisskrá CKKXV Bls, 75. gr. alm. hgl. „vel átt við sakborning“. Þessi umsögn var lögð undir Læknaráð, er féllst á þessa fræðilegu möguleika, en hins vegar var talið að ráða mætti það m. a. af álits- gerð geðlæknis, að Á hafi hvorki verið „ruglaður (confuse) né ósjálfráður gerða sinna, er hann framdi afbrotið“. Í hérd. segir, að ljóst sé, að Á hafi komið í húsið M til að slá eign sinni þar á verðmæti, en L hafi komið honum í opna skjöldu. Þótti sýnt, að ásetningur hans til að svipta L lífi hafi eigi myndast fyrr en hún neitaði endanlega að verða við beiðni hans og sýndi á sér fararsnið. Hlaut ákærða að vera ljóst, hverjar afleiðingar af atlögunni kynnu að verða. Bent var á, að ásetningur hans hefði verið svo ákveðinn, að hann hafi ekki látið af árásinni eftir að L féll niður stigann, heldur greitt henni nokkur högg eftir þetta. Í hrá, segir, að sannað þyki að Á hafi gerst sekur um brot þau, er í ákæru greinir, Bæði í hérð. og hrá. var Á talinn sakhæfur og segir í hrá. að með tilliti til úrskurða Læknaráðs þyki ekki unnt að ákveða refs. með hliðsjón af 75. gr. alm. hgl. og ekki eigi hér við nein ákvæði 74. gr. Var hérd. staðfestur, en þar var Á með vísan til TT. gr. alm. hgl. dæmd 16 ára fang. Í hrá. var gæsluvarðhaldsvist Á vegna gruns um þjófnaðarbrot á ár- inu 1975 eigi talin eiga að koma refsivist til frádráttar, sbr. 76. gr. alm hgl. ..........200000 0000. 698 Manndráp af gáleysi. H ók bifreið suður þjóðveginn í Helgafellssveit. J ók bifreiðinni P í gagnstæða átt. H kvaðst hafa ekið á 30—40 mílna hraða. Skömmu áður en hann kom að blindhæð á veginum sá hann til ferða P. H kvaðst, er hann kom upp á hæðina hafa séð, að P var ekið á vinstra vegarhelmingi. Kvaðst hann þá hafa hemlað og snúið stýrinu til vinstri. Skullu bifreiðarnar saman með þeim afleiðingum, að J og kona hans, sem var farþegi í bifreið hans, biðu bana. Farþegar í bifreið H töldu, að bifreiðinni hefði verið ekið með eðlileg- um hraða eða 45—60 km hraða. Einum farþeganum fannst P vera sveigt yfir á öfugan vegarhelming, en annar farþegi kvað H hafa hrópað upp: „Hvað ætlar maðurinn að gera. Passið þið ykkur“, Í sakarmati hérd., sem staðfest er í hrá., segir, að ósannað sé, að J hafi ekið á öfugum vegarhelm- ingi rétt fyrir slysið. H bar að halda bifreið sinni yst til hægri á veginum og út í lausamöl, sem auðvelt var að aka út í samkv. framburði vitna og því, er ráða mátti af ljós- myndum. Hjólför sýndu, að H var nálægt miðju vegarins, er hann kom á blindhæðina, en hann sveigði þá til vinstri. CKKXVI Efnisskrá . Bls. Voru það óeðlileg viðbrögð, þótt miðað sé við skýringu H á því, hvers vegna hann tók þetta til bragðs. Hemlaför þóttu einnig sýna, að H hefði. ekið óhóflega hratt, miðað: við það, að hann ók yfir blindhæð og vissi af bifreið í nánd: hennar: Atferli H varðaði við 215. gr. alm. hgl. og 1. mgr. 37. gr., 1. og 2. mgr. 45. gr., 1. mgr. 47 gr., og 1., 2., e- og h- liði 3. mgr. 49. gr.., sbr. 80. gr. umferðarlaga 40/1968, sbr. lög 54/1976. Í dómi Hæstaréttar segir, að atferli H. varði: ekki við 26. gr. 1. mgr. umfi. Refs.: 200.000 kr. sekt; vara- refs.: 40 d. vh. Ökuleyfissvipt.: 3. ár í hérd., 2 ár í dómi Hæstaréttar -.......22%... 0 a 2 V var gestkomandi í húsi hjá G fyrrv. sambúðaárkonu sinni. í kaupstað norðan lands. Þar voru einnig gestkomandi þau Ó og V, en tvö Börn V og G áttu heima í húsi þessu Setið var að drykkju í húsinu frá því laust eftir hádegi á fimmtudag og fram á föstudagsnótt. S kom þrásinnis í hús Þetta um kvöldið og nóttina og var allmikið drukkinn. Þar sem hann var með hávaða, var honum oftsinnis vísað á dyr; Þegar fólk var gengið til náða, komst S inn í húsið. Skipaði V honum út: Er S þráaðist við, ýtti V honum niður stiga. Hélt hann síðan á eftir honum og ýtti honum út úr húsinu. Var S þá yfirhafnarlaus, berfættur:og með föt flak-' andi frá sér, en kalsaveður var og myrkt af nóttu (12. október 1973). Um morguninn fannst S látinn fyrir utan húsið. Var banamein hans talið blæðingar inn á heila, sem orsakast hafði af áverka á höfði, auk þess sem það, að S lá meðvitundarlaus á víðavangi nokkurn tíma, kunni að vera meðverkandi orsök. Í dómi Hæstaréttar segir, að leggja verði til grundvallar frásögn V, þótt framburður hans vegna minnisleysis af völdum víndrykkju hafi ekki verið staðfestur. Ákærði bar, að honum væri óljóst, hvort S hafi dottið niður stigann eða hann hafi e. t. v. hrundið honum. Þótti hvorki verða fullyrt, hvernig þetta atvikaðist né heldur að S hafi hlotið þarna í stiganum áverka af völdum V. Þótti því eiga að sýkna V..af ákæru fyrir brot á 219. gr. hgl. V kvaðst ekki minnast þess, að S hafi mælt nokkuð eða hreyft sig, þar sem hann lá fyrir neðan stigann eftir byltuna. Setti hann S umsvifalaust út fyrir dyrnar og skildi hann þar eftir um hánótt í kalsaveðri svo á sig kominn sem fyrr segir. Gekk Vítil sængur og svaf til morguns. Í dómi Hæstaréttar segir, að V hafi ekki getað dulist, að S væri veruleg hætta búin með því að skilja þannig við hann meðvitundarlausan og bjargarvana. Þótti atferli V varða við 1. mgr. 220. gr. og 215. gr. alm. hgl. Við ákvörðun refs. V þótti eiga að líta til þess, að S ruddist þrásinnis.inn í hús það, er V var gestkomandi í, Efnisskrá CXXXVII Bls. nóttina, er“ atburðir þessir gerðust. Refs.: 9 mán. fang. (1 ár í hérð)) „.......00.0 0002 193 " Mat og skoðun. . Atvinnútjón:* Tryggingastærðfræðingur reiknar með líkindatölum“ tjón manna vegna örorku, sem rakin verður til slyss -... 978, 1085 . Áverkar og heilsutjón: Læknar kryfja lík og lýsa dánarorsök ................ 62, 193 Mál varðar m. a. krufningsskýrslu .................. 511, 1221 Læknar lýsa áverkum og heilsutjóni 906, 978, 1028, 1085, 1231 Óskað. álits Læknaráðs um það, hvort blæðing sé afleið- ing af höfuðhöggi ..............00. 000... nn 304 Læknaráð lætur uppi álit um, hvort læknisaðgerð (vönun) hafi verið tilhlýðileg lögum samkvæmt .................. 1285 . Blóðrannsókn: Alkóhólmagn í blóði kannað 62, 78, 279, 551, 646, 906, 973, 1028, 1270 „ Læknar lýsa geðhögum ákærðra manna og láta uppi skoðun um sakhæfi þeirra ............00.000000.000.. 681, 698 , Ýmsar sérfræðilegar kannanir í dómsmáli: Bókhaldsrannsókn framkvæmd í málum ............ 597, 775 Uppdráttur gerður í landamerkjamálum og sérfræðikann- anir Vegna þeirra ................00..0 0000... 829, 846 Rithandarsérfræðingur kannar rithandarsýni og lætur uppi Álit ........0....00.200 00 897 Staður fiskiskips markaður á sjóuppdrátt í máli út af fisk- veiðibroti ...........0..0..000 00... 1095, 1104 Skoðun framkvæmd á bifreið í tilefni af ökuslysi ........ 1232 , Ýmsar skoðunar- og matsgerðir eftir röð í dómasafni: Dómkvaddir menn láta uppi álit sitt á því, hver væri sanngjörn leiga fyrir íbúðarhúsnæði .................... 32 Með úrskurði Hæstaréttar var óskað álitsgerðar Lækna- ráðs um tiltekin atriði á grundvelli læknisfræðilegra gagna máls, er var fyrir Hæstarétti. Sjá Læknaráð ............ 304 Dómkvaddir menn lýsa göllum á gleri fasteignar og meta“ hvað kosta muni að bæta Úr .......i.02...0.001.0.00... 330 Dómkvaddir matsmenn lýsa göllum fasteignar og láta uppi álit sitt á viðgerðarkostnaði ............................ 962 Dómkvaddir matsmenn láta uppi álit sitt á orsökum galla í gleri og notagildi glersins .................0..000.0.0... 1114 Dómkvaddir matsmenn láta uppi álit sitt á göllum í ný- smíðuðu fiskiskipi og meta kostnað við lagfæringar .... 1181 Dómkvaddir tveir matsménn til þess að meta verðmæti rafstöðvar og raflínu, er ábúandi jarðar hafði reist á JÖFÐ .....0....0.2.2 00. 1199 CKKKVIII Efnisskrá Aðili er sætt hafði vönun neitaði að gangast undir skoðun dómkvaddra manna, ef til kæmi ...........00000. 0000... Dómkvaddir matsmenn láta uppi álit sitt á verðmæti húss, sem um var fjallað í máli, annars vegar miðað við al- mennt verðlag, þegar kaup áttu sér stað, og hins vegar miðað við byggingarvísitölu á sama tíma:..........0... Málflutningslaun. Sjá kærumál .............20.0.... eens Málflutningur. Aðili sem var ólöglærður, flytur mál sitt sjálfur í Hæsta- rétti ...............0.00 ner 412, 414, 416, Málsástæður, þ. á. m. 45. gr. hæstaréttarlaga. Sjá fjárnám ................0.20000 00. Mál var höfðað af uppboðshaldara gegn 'H, hæstbjóðanda í landspildu, er eigi stóð í skilum með greiðslu uppboðsand- virðis. H sótti sjálfur þing í héraði, er málið var þingfest. Naut hann leiðbeiningar af hálfu héraðsdómara. Í næsta þinghaldi sótti lögmaður þing af hálfu H og fékk frest til greinargerðar. Eftir það var ekki sótt þing af hálfu H og málið dómtekið án þess að fram kæmu varnir af hálfu H. Var H dæmdur samkv. ákvæðum 118. gr. laga nr. 85/ 1936. Krafa H um sýknu í Hæstarétti eigi tekin til greina. Sagt að engin skýring hefði komið fram á því, hvers vegna varnir komu ekki fram.af hans hálfu. H hefði því ekki fullnægt skilyrðum 45. gr. laga nr. 75/1973 og því þóttu málsástæður hans fyrir Hæstarétti eigi koma til álita. Sjá uppboðsmál ................200.. 0. ss R, íslenskur ríkisborgari og búsettur hér á landi, hafði sam- þykkt tvo víxla til greiðslu hérlendis. Víxilfjárhæðirnar voru tilgreindar í sterlingspundum. Útgefandi víxlanna var S, hæstaréttarlögmaður í Reykjavík, en upplýst var, að eig- andi þeirra var erlendis búsettur maður. Í víxilmáli S á hendur R sagði, að skuldbindingar R samkvæmt víxlunum væru við aðilja búsettan hér á landi. Ákvæði laga nr, T1/ 1966 hefðu gilt á þeim tíma, er hér skipti máli og ættu ákvæði 1. og 2. mgr. 1. gr. þeirra laga við um víxla þessa. Samkvæmt skýlausum ákvæðum 2. mgr. sbr. 1. mgr. 1. gr. væri ákvæðið um greiðslu víxlanna í sterlingspundum ógilt. Yrði R því aðeins gert að greiða víxlana með íslensk- um krónum miðað við sölugengi sterlingspunds á þeim dögum, er hann tók á sig greiðsluskuldbindingar samkvæmt þeim. R hefði ekki haft uppi í málinu vörn byggða á þess- um ástæðum, en með hliðsjón af 1. mgr. og 2. mgr. 1. gr. Bls. 1294 1358 637 It 527 Efnisskrá CKKKTK Bls. laga nr. 71/1966 yrði að taka atriði þetta sjálfkrafa til úr- lausnar. Sjá verðtrygging, gengi, vextir ................ 768 Í máli var deilt um skipan veiðiréttinda í vatni, er féll um jörð eina, er skipt hafði verið milli eigenda með landskipta- samningi. Stefnandi málsins byggði málsástæður sínar einvörðungu á því, að lög nr. 76/1940, 4. gr., veitti honum réttarstöðu, sem hann ekki hafi haft áður. Sagt, að sam- kvæmt þessu yrði ekki dæmt um aðrar málsástæður fyrir Hæstarétti, en þessa, enda væri skilyrðum 45. gr. laga nr. 15/1973 til þess eigi fullnægt ...............0.0.......00%. 1077 A seldi P fasteign, sem reyndist haldin leyndum galla, er kom í ljós u. þ. b. ári eftir kaupin. Var A dæmd bótaskylda af því tilefni í héraði. Áfrýjaði hún málinu til Hæstaréttar. Sýknu- kröfu sína fyrir Hæstarétti reisti hún á því, að hin selda íbúð hefði ekki verið haldin neinum göllum, sem varðað gætu skaðabótaskyldu fyrir sig gagnvart P. Um máls- ástæðu þessa sagði, að ekki verði séð, að A hafi skýrlega andmælt kröfum P á þessum grundvelli fyrir héraðsdómi. Yrði málsástæðu þessari því ekki gaumur gefinn fyrir Hæstarétti, sbr. 45. gr. laga nr. 75/1973. Aðalkrafa A fyrir Hæstarétti var um ómerkingu héraðsdómsins og frávísun málsins frá héraðsdómi vegna ósamræmis í málatilbúnaði P. Um þá kröfu sagði, að henni hefði fyrst verið hreyft við munnlegan flutning málsins fyrir Hæstarétti og mætti því á það fallast með P, að hún væri of seint fram komin. En hvað sem því liði, þættu þeir annmarkar á málatil- búnaði og málsmeðferð í héraði, sem á hefði verið bent, ekki slíkir, að leiða ætti til ómerkingar héraðsdóms og frá- vísunar málsins, hvorki sjálfkrafa né að kröfu A ........ 1151 Málshöfðunarfrestur. Ummæli, sem stefnt var út af í meiðyrðamáli, birtust í dag- blaði 25. júní 1974. Stefna gegn S, er reit greinina, var birt 27. des. s. á. að kveldi. Hérd. taldi málshöfðunarfrest hafa verið liðinn, er stefna var birt, enda líkur á, að málshöfð- endum hafi orðið kunnugt um greinina fyrir 27. júní að kveldi. Í hrá. segir, að eigi sé sannað, að aðaláfrýjendur hafi svo fljótt fengið vitneskju um ummælin, að heimild til málshöfðunar hafi verið niður fallin, er stefna var birt, sbr. 29. gr. alm. hgl. ............000.0 0000 647 Þ, teiknari, tók að sér með samningi við R að teikna myndir í Íslandssögu eftir ÞB, er R gaf út. Tvær mynda þeirra, er Þ teiknaði, birtust síðar heimildarlaust í tímaritinu V. Í máli Þ á hendur V og K, ritstjóra V, sagði, að Þ hefði sett fram kröfu um refsingu samkv. 54. gr. og 59 gr. höfunda- laga nr. T3/1972. Í lögum þessum væri ekkert ákvæði um CXL : Efnisskrá a Bls. fresti 'til að höfða mál til refsingar á grundvelli þessara greina, og bæri því um það atriði að beita 29. gr. amennra hegningarlaga. Er mál Þ var höfðað, voru liðnir 'meira en 6 mánuðir frá því Þ fékk vitneskju um, að teikningar eftir hann hefðu birst í V og um að K væri ritstjóri V. V og K sýknuð af þessum sökum af refsikröfu Þ. Sjá höfundaréttur 1358 Málskostnaður. M/b G var í vátryggingu hjá S, vátryggingarfélagi, er hann strandaði. Ágreiningur reis með aðiljum vátryggingarsamn- ingsins, er að greiðslu bóta kom, og taldi eigandi bátsins, að sér bæri hærri fjárhæð í bætur, en S var fús til þess að greiða. S dæmd sýkna í héraði, en hann éigi að síður dæmdur til þess að greiða eiganda bátsins málskostnað í héraði. Héraðsdómurinn staðfestur í Hæstarétti, en eigandi bátsins dæmdur til þess að greiða S málskostnað fyrir Hæstarétti. Sjá vátrygging ..........000000 00 rns... 439 Dæmdur málskostnaður í máli, er hafið var ............ 596, 937 Sjá kærumál ..........0.02000 0000 ði nan 894 Réttargæslustefndi lét sækja þing og gerði kröfu um máls- kostnað in soliðdum úr hendi stefnenda. Ekki talin efni til þess að dæma réttargæslustefnda málskostnað. Sjá ættar- JAFÐIR Ll... nennti 951 V dæmdar bætur fyrir gæsluvarðhald að ósekju. Dæmt, að gjaf- sóknarkostnaður hans í héraði skyldi greiddur úr ríkissjóði sbr. 3. tl. 154. gr. laga nr. 74/1974 og einnig gjafvarnar- kostnaður V fyrir Hæstarétti. Í Hæstarétti voru málflutn- ingslaun talsmanns V í héraði lækkuð frá því, sem ákveð- ið hafði verið í héraðsdómi ............0.00.0. 0. 000... 1313 Dómur og málsmeðferð í opinberu máli ómerkt frá þingfest- ingu, sakarkostnaður felldur á ríkissjóð ................ 518 Dómur í opinberu máli ómerktur og áfrýjunárkostnaður lagður á ríkissjóð ......0%.....2.0000.00 in 1336 Meðsök. Merkjadómur. Meiðyrði. Sjá ærumeiðingar. Miskabætur. Í meiðyrðamáli þóttu ýmis ummæli varða S refsingu, og var hann dæmdur til að greiða hverjum málshöfðenða um sig Efnisskrá CKLI 20.000 kr. ásamt tilteknum vöxtum ...........00000000... 647 Ummæli sem út af var stefnt voru ekki refsiverð, en sum þeirra ómerkt. Krafa um miskabætur og greiðslu vegna kostnaðar við að birta dóm í málinu var eigi tekin til greina, sbr. 2. mgr. 241. gr. alm, hgl. ...........00.0...... s11 Miskabótakrafa eigi tekin til greina, þar sem ummæli, sem stefnt var út af og sættu ómerkingu, voru eigi refsiverð .. 1004 Misneyting. Nafnréttur. Nauðgun. D kærði G fyrir tilraun til nauðgunar í kjallara samkomuhúss. Kvað D G hafa verið að dansa við sig og óskað síðan að þau færu niður í kjallara samkomuhússins. Hann hefði þar reynt að koma fram vilja sínum við sig og beitt sig harð- ræðum í því sambandi. Þegar hún var orðin magnþrota, tók hún það til bragðs að þykiast meðvitundarlaus og hvarf G þá af vettvangi. D skýrði N vinstúlku sinni, er hún hitti, þegar hún kom út úr húsinu frá því, sem gerst hafði. Þá skýrði hún lögreglumanni, er hún hitti skömmu eftir að hún komst á brott af stað þessum, frá því, sem fram fór. Hófst rannsókn næsta dag. Læknir athugaði D þann dag. Var bólga og mar á h. kjálka, og mar á v. kinn og rispur á hálsi og mar. á öxl. Nokkur vitni komu að þeim G og D, þar sem þau sátu á dýnu í kjallara hússins. Framburðir þeirra bentu til þess, að G hefði leitað þá á D. Talið sannað, að G hefði gerst brotlegur við 194. gr., sbr. 20. gr. alm. hæl. 1028 Í annan stað játaði G að hafa þröngvað stúlku E til samræðis við sig í bifreið. Var G ökumaður og E farþegi. Kvað G E ekkert hafa haft á móti því, að „kela“ við sig; en er hann færði sig frekar upp á skaftið, hefði E fengið „móður- sýkiskast“ og tekið að berjast á móti. Vildi hann þá ekki hætta og tók kverkataki á henni með annarri hendi og hélt henni þannig niðri. Hafði hann síðan samfarir við hana. Játning G fékk stoð í vitnaskýrslum. Samkv. læknaskýrsl- um hafði E fingurgómastóra bletti á hálsi og framan á barka. sem. vel..gátu stafað af kverkataki. Nokkur. vitni báru einnig vætti.í málinu. G refsað samkv. 194. gr. 1. mgr, alm. hgl...........0000 0000 a “1028 Í þriðia lagi var G sakfelldur fyrir ölvunarakstur. Refsing. dæmd með vísan. til T7.. og 78. gr. alm. hgl. 2 ár og 6. mán. fang. Miskabætur til E dæmdar 500.000 kr. ....... sa 1028 CXLII Efnisskrá Náðun. Nágrenni. Niðurfelling máls. Nytjastuldur. G tók bifreið traustataki á Amtmannsstig og ók henni að Umferðarmiðstöðinni og Laufásvegi, þar sem lögreglumenn stöðvuðu hann. Reyndist G undir áfengisáhrifum. G kvað kveikjuláslykil bifreiðar hafa verið í henni og að hún hafi verið ólæst. Kom það heim og saman við vætti eigandans. Refsað samkv. 259. gr. 2. mgr. alm. hgl. sbr. lög 20/1956 vegna töku bifreiðarinnar ................200.00.. 0000... Opinberir starfsmenn. Forstöðumaður póst- og símstöðvar var dæmdur til refsingar samkv. 247. gr., sbr. 138. gr. alm. hgl. fyrir að draga sér fé stöðvarinnar .............02..000.. 0 ns Ómaksbætur. Áfrýjanda máls, er ekki sótti þing, dæmt að greiða ómaksbætur til stefnda .............. 84, 437, 438, 634, 933, 934, 1268, Ómerking. H, seljandi fasteignar, höfðaði mál á hendur E, kaupanda, til greiðslu vangoldinna eftirstöðva kaupverðsins. Kröfur H höfðu ekki verið lagðar til sátta fyrir sáttamenn og ekki höfðu aðilar samið um, að þær skyldu vera undanskildar sáttameðferð þeirra. Því þótti ekki hjá því komist að ómerkja héraðsdóm að því er kröfur í aðalsök varðaði og vísa málinu frá héraðsdómi, sbr. 1. mgr. 5. gr. laga nr. 85/1936 ..........00.200...vn esne Er dómari birti ákærða G ákæru lýsti G því yfir, að hann óskaði ekki eftir, að sér yrði skipaður verjandi, Dómari ritaði hvorki á ákæru ákvörðun um stað og stund til þing- festingar máli, sbr. 115. gr. laga 74/1974, sem þá gilti, né tilkynnti honum þetta með öðrum hætti. Dómari þingfesti mál sama dag að G fjarstöddum. Tók dómarinn áð svo búnu málið til dóms og kvað upp í því dóm samdægurs. Þessir dómskaparhættir þóttu ganga í berhögg við 1. mgr. 121. gr. laga 74/1974. Voru dómur og málsmeðferð frá og með þingfestingu dóms ómerkt. Sakarkostnaður allur lagð- ur á ríkissjóð ........ eð Bls. 1028 597 1269 330 Efnisskrá CXLIII Bls. Eftir gerð kjarasamninga milli ríkisins og Bandalags starfs- manna ríkis og bæja í desember 1970, taldi S, verkfræð- ingur, að sér bæri laun samkvæmt 27. launaflokki, en ekki samkvæmt 24. launaflokki svo sem laun hans voru goldin, Í máli S á hendur fjármálaráðherra gerði S þær dómkröfur, „að stefnda verði gert að greiða sér launamis- mun milli 24. launaflokks og 27. launaflokks .... eins og hann er á hverjum tíma....“ Þá gerði S og tiltekna kröfu um greiðslu miska- og skaðabóta úr hendi stefnda. Sagt, að í málinu hefði S ekki tiltekið þá fjárhæð, sem hann krefði úr hendi fjármálaráðherra vegna launa og iðgjalda til lífeyrissjóðs, sem hann teldi gjaldfallin, en vangoldin. Kröfur hans væru að þessu leyti ódómhæfar, sbr. 88. gr. laga nr. 85/1936, en ekki væri efni til:samkvæmt 69. gr. sömu laga að veita sérstaklega dómsviðurkenningu um rétt- mæti, þeirra. Samkvæmt þessu og þegar gætt var tengsla skaðabótakröfunnar við launa- og iðgjaldakröfurnar, þótti bera að ómerkja héraðsdóminn og vísa málinu frá héraðs- MÓMI „0... 544 Áfrýjaður dómur og meðferð máls í héraði ómerkt, þar sem stefndi í héraði, er eigi sótti þar þing, þótti hafa sýnt fram á. að vottorð stefnuvotta vegna birtingar héraðs- dómsstefnu hefði eigi verið rétt að efni til, sbr. 2. mgr. 92. gr. laga nr. 85/1936. Sjá stefnubirtingu .............. 637 Áfrýjendur víxilmáls kröfðust ómerkingar héraðsdóms á þeirri forsendu, að héraðsdómara hefði borið að úrskurða sér- stáklega um framkomna kröfu um frest í málinu, áður en efnisdómur yrði á það lagður. Sagt, að héraðsdómara hefði verið rétt að kveða upp sérstakan úrskurð um frest. Það hefði hann ekki gert. Málsmeðferð þessi talin aðfinnslu- verð, en eftir atvikum þóttu ekki efni til að ómerkja hér- aðsdóminn .................0.0. 0000. ven 1331 S var ákærður fyrir umferðarlagabrot. Hinn 28. des. 1977 kom skipaður verjandi hans fyrir sakadóm og flutti þar munn- lega vörn. Að því loknu var málið tekið til dóms. Hérd. var upp kveðinn 2. júní 1978. Voru þá liðnir röskir 5 mánuð- ir frá því, að málflutningur fór fram og málið var dóm- tekið. Þetta var talið brot á 165. gr. laga 74/1974, sbr. 191. gr. laga 85/1936. Bar því að ómerkja héraðsdóm og vísa málinu heim í hérað til málflutnings að nýju og dóms- UPPSÖgU ...........0000 0... 1335 Ómerking ummæla. Nokkur ummæli út af ærumeiðingu voru ómerkt, err eigi refsað fyrir þau og eigi dæmdar fébætur fyrir hneisu eða vegna kostnaðar við birtingu dóms í málinu .................... s11 CKLIV Efnisskrá Ummæli ómerkt, en eigi refsað fyrir þau og þar. af leiðandi kom krafa um miskabætur eigi til álita ................ Í meiðyrðamáli var refsað fyrir nokkur ummæli ýmist skv. 234. eða 235. gr. alm. hgl. og þau ómerkt. Nokkur ummæli þóttu ekki refsiverð, en voru dæmd ómerk ......0.0.00. 000... Óréttmætir verslunarhættir. Óvígð sambúð. H og K bjuggu í óvígðri sambúð í 3 ár. Á þeim tíma fæddist þeim barnið E. K fékk forræði barnsins eftir að þau skildu. Meirihluti HR hratt kröfu H um umgengnisrétt við barnið E, er K andmælti, og var eigi talið unnt að beita ákvæðum 47.:og 48. gr. laga 60/1972 með lögjöfnun. Minnihluti dóm- ara féllst á kröfu H að stofni til með vísan til lögjöfnunar frá 47. gr. laga 60/1972 með stoð í grunnsjónarmiðum í ísl, barnarétti. Siá umgengnisrétt ..........0000.00. 0000. B og Br, bjuggu í óvígðri sambúð, en giftust síðar. Um fjár- skipti vegna skilnaðar þeirra og forræði barns eftir skilnað sjá fjárskipti .......0200000000 nes Prentréttur. Prentmál, ábyrgð. Dagblaðið Þ birti greinargerð S í dómsmáli, er höfðað var gegn honum vegna meiðyrða. Birting greinarinnar fór fram með samþykki S og var hann skýrlega greindur sem höf- undur. Ber hann því ábyrgð á efni hennar, sbr. 2. mgr. 15. gr. laga 57/1956. Fyrirsögn og millifyrirsagnir voru þó valdar af blaðinu og þar var skotið inn öllum ummælum, sem stefnt var út af í frumsök. Kvað S það hafa verið gert án samráðs við sig. Bar S ekki ábyrgð á þessum þáttum í greininni .......2.0.000.00ceeesss sn Stjórn heimilis fyrir þroskahefta birti grein í blaði, og var hún undirrituð „Stjórn S-heimilisins“. Ekki var nafn hvers einstaks stjórnarmanns undir greininni. Heimilið er sjálfs- eignarstofnun samkv. sérstakri skipulagsskrá. Telja varð fullnægt skilyrðum 2. mgr. 15. gr. laga 57/1956 með þeirri auðkenningu, sem var undir greininni, Var málssókninni réttilega beint gegn mönnum þeim, er skipuðu stjórnina .. Rangar sakargiftir. Refsiákvörðun. G framdi nauðgunarbrot 13. október 1974. Hann sætti sekt í Bls. 1004 647 1157 1384 647 1004 Efnisskrá CKLV sakadómi Reykjavíkur 27. júní 1974 og 30. nóv. 1977 og svo Í sakadómi Keflavíkur í jan. 1978. Þá var enn dæmt í hrd. um brot, er G framdi í des. 1976 og 1977. Refsing var ákveðin með vísan til 77. og 78. gr. alm. hgl. ............ Sjá einnig bifreiðar .........222.0.02ð2iðt.sðs rr 279, Refsilækkunarástæður. Í máli út af manndrápi segir í hérd., að hvorki refsilækkunar- ástæður "4. gr. né 75. gr. alm. hgl. komi til greina. Að þessu er ekki sérstaklega vikið íhrd. .................... Í hrá. segir, að við ákvörðun refsingar Á vegna brots hans á 211. gr. alm. hgl. sé ekki unnt að hafa hliðsjón af 75. gr. og ekki eigi við nein ákvæði 74.:gr. alm. hgl. Var því haldið fram, að Á hefði neytt lyfja á þeim tíma „er hann framdi brot sitt, og gátu hjáverkanir þeirra að mati sérfræðings í læknisfræði gert hann ruglaðan og æstan, svo að 75. gr. alm, hgl. ætti við um hann. Í umsögn læknaráðs var Á ekki talinn hafa. verið „ruglaður né ósjálfráður gerða sinna, er hann framdi afbrotið“ ....................0... Refsingar. 1. Einstakar refsitegundir og önnur viðurlög: a. Sekt dæmd án vararefsingar .................0000.000... b. Sekt dæmd og varðhald sem vararefsing: 15.000 kr. sekt, varðhald 3 dagar ........................ 20.000 kr. sekt dæmd, varðhald 3 ðagar 30.000 kr „sekt dæmd, varðhald 4 dagar ................ 120.000 kr. sekt dæmd, varðhald 15 dagar .......... 1270, 200.000 kr sekt dæmd, varðhald 40 dagar 500.000 kr. sekt dæmd, varðhald 40 dagar .............. 4.200.000 kr. sekt dæmd, ekki vararefsing .............. c. Varðhaldsrefsing dæmd 15 dagar ................ 78, 279, d. Fangelsi og sekt dæmd. e. Fangelsi dæmt: 30 dagar .............0000.0 0... se 2 mánuðir, skilorðsbundið ..................0.. 00... ... 5 mánuðir .............00.e.esesssesr sr 6 mánuðir, skilorðsbundið ......................0....... 6 mánuðir 14 ár ............!20 00 16 ár ..........200020000e0 sans f. Skilorðsrefsing dæmd: 6 mánaða fangelsi skilorðsbundið ........................ Bls. 1028 908 681 1231 62 1095 287 193 CKLVI Efnisskrá 2 mánaða fangelsi skilorðsbundið ..................00.0... g. Svipting ökuleyfis: 2 mánuðir ......000.00200.000ee sess lár.........r ess BÁP Less Ævilöng svipting .................. 78, 279, 555, 897, 906, h. Eignaupptaka: Skotvopn dæmt upptækt ..............00000 0. 00... Afli og veiðarfæri ......................000.. 0... ne Sýkna ......000020000.000 sess i. Ómerking ummæla ..........00..00.. 0... 647, BI, Sjá framsal sakamanns ..........00.00.0s0s. se Retorsio (orðhefnd). A reit grein í dagblað og sveigði þar að stjórn heimilis fyrir þroskahefta, S. Greinin var birt með vitund og samþykki K, fyrrv. forstöðukonu. Stjórn S birti grein í dagblaði og fór þar meiðandi ummælum um K. Ekki varð á það fallist, að grein Á réttlætti ummæli S um K skv. 239. alm. hgl., þar sem K ritaði greinina ekki sjálf .................... Réttarfarsannmarkar og aðfinnslur. A. Einkamál. Mál eitt var þingfest á bæjarþingi hinn 21. september 1972. Skjöl, er vörðuðu málatilbúnað stefnanda, önnur en stefna, voru þó ekki lögð fram í dómi fyrr en 1. febrúar 1973. Eftir að greinargerð kom fram af hálfu stefnanda í héraði hinn 1. mars 1973, var ekkert aðhafst í málinu, svo séð yrði, fyrr en það var tekið fyrir á bæjarþinginu hinn 25. nóvember 1976. Dráttur þessi á meðferð málsins talinn óhæfilegur ....................2.0022 000. ns Stefndu í víxilmáli í héraði kröfðust frests til þess að afla gagna og leiða vitni. Stefnandi synjaði um frest. Kröfð- ust stefndu þá úrskurðar um þetta atriði og fór fram munnlegur málflutningur. Var málið þá jafnframt flutt um efnishlið. Sagt, að héraðsdómara hefði verið rétt að kveða upp sérstakan úrskurð um frest. Það hefði hann ekki gert og væri það aðfinnsluvert .................... Ummæli stefnda í aðilaskýrslu hans í héraði um starfsmenn stefnanda sögð óþingleg og þau vitt. Sagt, að ótilhlýðilegt hafi verið af nafngreindum hæstaréttarlögmanni, er með mál stefnda fór í héraði, að taka ummæli þessi, efnislega upp Í greinargerð sína .............2%.....n ev. 62 1279 1004 1151 133! Efnisskrá CXLVII Bls. B. Opinber mál. Dráttur á meðferð opinbers máls átaldur .............. 193, 279 Fundið að því, að ákærða hafði ekki verið kynnt öll gögn máls í lok rannsóknar, þ. á. m. eiðfestir framburðir þriggja vitna, svo og að dómari leitaði ekki eftir því, hvort ákærði kann- aðist við, að gögn máls vörðuðu sig og veitti honum færi á að gera athugasemdir við þau. Þá voru vitni yfirheyrð og heitfest að ákærða fjarstöddum. Vísað var hér til 78. gr. laga 74/1974. Þar sem fullnægjandi vörn kom fram frá ákærða fyrir Hæstarétti, þótti eigi óhjákvæmilegt að ómerkja dóm og málsmeðferð. Fundið að því einnig, að mikill dráttur hafði orðið á rekstri málsins, sem eigi var réttlættur ..............20.0.00. 0. ess 279 M kvaðst hafa neytt áfengis eftir að hann hætti að aka bifreið í tiltekið skipti, og m. a. á veitingastað. Var að því fundið, að eigi höfðu verið teknar skýrslur af starfsfólki veitinga- hússins og gestum þar í því skyni að afla vitneskju um dvöl M og hegðun. Þá var eigi tekin skýrsla fyrir dómi af lögreglumanni þeim, sem handtók M, og eigi dómskýrsla af farþega í bifreið M meðan þess var kostur, en hann var látinn, er hrá. gekk ...........0..000000 0000 .v en. öðð Dómari kynnti ákærða eigi, hvenær mál hans yrði þingfest. Þingfesti hann mál og lagði fram ákæru og sakargögn að ákærða fjarstöðdum og tók síðan til dóms og íkvað upp dóm í því. Þessir dómskaparhættir þóttu brjóta í bága við 1. mgr. 121. gr. laga 74/1974 og þótti óhjákvæmilegt að ómerkja héraðsdóm og málsmeðferð frá og með þingfest- ÍNÐU 2....2002000000 senn 518 Það þótti athugavert við rannsókn máls, að lögreglumenn tóku skýrslur af nokkrum vandamönnum ákærða, án þess að séð verði, að athygli þeirra væri vakin á heimild þeirra til að skorast undan vættisburði, sbr. 3. og 5. tl. 89. gr. laga 74/1974, sem einnig ber að beita um skýrslur fyrir lögreglu, sbr. 39. gr. sömu laga. Skoruðust vandamenn undan að láta uppi skýrslur fyrir dómi. Var eigi rétt að reifa skýrslur bessar í héraðsdómi ..............2.....00.00.. 0... 681 Réttargæsla. Í máli einu var yfirfjárráðanda í Reykjavík og dómsmálaráð- herra stefnt til réttargæslu. Engar kröfur voru gerðar á hendur þeim, og þeir gerðu engar kröfur í málinu ...... 32 Á seldi G lóðarréttindi ásamt framkvæmdum á lóðinni. G seldi síðan S réttindi þessi. Í máli G gegn Á var S stefnt til réttargæslu. Hann tók til varna og tók undir kröfur G, en gerði engar sjálfstæðar kröfur ..................0..0.... 178 Í máli einu var sýslumanni stefnt til réttargæslu, Réttargæslu- CKLVIII Efnisskrá stefndi lét sækja þing og gerði kröfu um málskostnað in solidum á hendur stefnendum. Sagt, að eigi væru efni til þess að dæma réttargæslustefnda málskostnað. Sjá ættar- jarðir ...........20000.00eessen ss Sjávarútvegsráðherra stefnt í máli einu til þess að gæta réttar sjávarútvegsráðuneytisins. Engar kröfur gerðar á hendur réttargæslustefnda og eigi hafði hann uppi neinar kröfur í málinu ........000020000 0 sins Í bótamáli vegna gæsluvarðhalds að ósekju var J, sýslumaður, réttargæslustefndi. Engum kröfum var að J beint og ekki voru af hans hálfu gerðar kröfur í málinu. J stóð að áfrýj- un málsins til Hæstaréttar. Áfrýjun af hans hálfu vísað frá Hæstarétti, þar sem hann hafði ekki gerst aðili málsins í héraði, færi ekki að lögum með fyrirsvar í málinu af hálfu ríkisvaldsins, og hefði af öðrum ástæðum ekki verið rétt að áfrýja héraðsdómi ......................0..00... Réttarneitun. Ríkisborgararéttur.. Sakarkostnaður. X var sýknaður af ákæru fyrir fíkniefnabrot. Allur kostnaður sakar í héraði og fyrir Hæstarétti var lagður á ríkissjóð .. Héraðsdómur og meðferð máls frá og með þingfestingu var ómerkt og sakarkostnaður í héraði og fyrir Hæstarétti lagður á ríkissjóð, þar með talin málflutningslaun skipaðs verjanda fyrir Hæstarétti ...................0.0..00.00..0.. Um sakarkostnað vegna kröfu sænskra yfirvalda um framsal á G, ísl. ríkisborgara, sjá framsal sakamanna ............ Ó var sýknuð af ákæru um ölvunarakstur, Allur kostnaður sak- arinnar bæði í héraði og fyrir Hæstarétti var lagður á ríkis- sjóð, m. a. málsvarnarlaun skipaðs verjanda hennar fyrir báðum dómstigum ...........000...0.00 nes ess Héraðsdómur ómerktur, áfrýjunarkostnaður lagður á ríkissjóð. sjá ómerkingu ............0.02%. 00 .n ens Sakhæfi. E réð unnustu sinni bana með riffilskotum. Í álitsgerð geð- læknis var E talinn sakhæfur, en haldinn miklum persónu- og skapgerðargöllum. Þessi álitsgerð var borin undir Læknaráð. Taldi ráðið E tornæman og með mikla persónu- leika- og skapgerðargalla, og hafi hann „haft psychosis reactiva depressiva á þeim tíma sem hann framdi afbrotið.“ Þessi psychosis hafi hinsvegar ekki verið á því stigi, sem greinir í 15. gr. almennra hegningarlaga, en myndi frekar Bls. 951 1213 1313 518 882 973 1336 Efnisskrá CKLIX falla undir það, ser um er rætt í 16. gr. Taldi Læknaráð E sakhæfan og að refsing gæti líklega borið árangur. Bæði í hérd. og hrd. var E talinn sakhæfur .............. Á var sannur að sök um að hafá ráðið L bana með því að berja hana í höfuð með járnstöng. Í geðheilbrigðisrannsókn var Á talinn sakhæfur, en hann var haldinn persónuleika- og skapgerðartruflunum og með taugaveiklunareinkennum. Læknaráð féllst á þessa niðurstöðu geðlæknis. Fyrir Hæsta- rétti var lögð fram álitsgerð prófessors í lyfjafræði um áhrif tiltekinna lyfja, er Á var talinn hafa neytt um þessar mundir, Taldi prófessorinn þessi lyf geta haft þær hjá- verkanir, að Á gæti hafa verið ruglaður og æstur, og gæti 75. gr. alm. hgl. „vel átt við sakborning“. Læknaráð stað- festi að fræðilegir möguleikar gætu verið á þessu, en það taldi, að ráða mætti það m. a. af álitsgerð geðlæknis, að ákærði hafi hvorki verið „ruglaður (confuse) né ósjálf- ráður gerða sinna, er hann framdi afbrotið“. Bæði í hérd. og í hrá. var Á talinn sakhæfur. Í hrá. segir, að með tilliti til úrskurðar Læknaráðs þyki ekki unnt að ákveða refs. með: hliðsjón af 75. gr. alm. hgl. og ekki eigi við nein ákvæði 74. gr. ......0000000000s senn Rannsókn fór fram á geðhögum G, er sekur var um nauðgunar- brot. Taldist hann sakhæfur að mati sérfræðings og ekk- ert, er bendi til, að árangur refsingar yrði lakari en „al- mennt gerðist“ .............00..00 00. snn rann Saknæmi. Y hét að fyrra bragði liðsinni sínu við að selja tékka. Fór hann með K, er falsað hafði tékkana, að verslunum, 'þar sem K seldi þá og fékk fyrir vörur, er Y veitti viðtöku til geymslu og sumpart hlaut hann peninga, er K fékk í hend- ur með þessu móti. Y gat ekki dulist, að tékkarnir voru falsáðir. Hann vann sér til refsingar samkv. 155. gr. 1. mgr. alm. hgl. ......2....0.0..0ðnonn re H ók hratt, er hann kom á blindhæð'og vissi þó af bifreiðinni P, sem kom úr gagnstæðri átt. Auk þess sveigði hann til Bls. 681 698 1028 12 vinstri, og voru það óeðlileg viðbrögð, þótt fallist hefði verið á þá skýringu hans að sér hafi virst P ekið á v. vegarhelmingi. Árekstur varð, og slösuðust ökumaður P og farþegi í henni til ólífis. H var m. a. refsað samkv. 215. gr. alm. hgl. .....00.0%. 0000. sn err S komst inn í hús að næturþeli, en honum Hafði þrásinnis verið vísað út úr húsinu þá fyrr um kvöldið og nóttina. V, sem var géstkomandi í húsinu, ýtti S niður stiga, og féll hann niður á gólf fyrir néðan stigann. Eftir byltuna setti V S, sem var mikið drukkinn, út fyrir húsið. Var S yfirhafnar- 62 CL Efnisskrá Bls. laus, berfættur og með föt flakandi frá sér, en myrkt var af nóttu (í október) og kalsaveður. Gekk V síðan til hvílu. Um morguninn fannst S látinn fyrir utan húsið. Ekki Þótti ljóst, hvort S hafi dottið eða verið hrundið niður stigann og eigi hvort S hafi hlotið áverka í það skipti af völdum V. Var V því sýknaður af ákæru fyrir brot á 219. gr. alm. hgl. Hinsvegar gat V ekki dulist, að S var veruleg hætta búin með því að setja hann út fyrir dyrnar og skilja hann þar eftir meðvitundarlausan og bjargarvana. V var refsað samkv, 220. gr. 1. mgr. og 215. gr. alm. hgl. ............ 193 F sló J, lögreglumann, sem var óeinkennisklældur við eftir- litsstörf á veitingahúsi, og hlaut J m. a. glóðarauga og tvær tennur losnuðu. F var refsað fyrir atlöguna að J samkv. 217. gr. 1. mgr. alm. hgl. Ekki þótti hins vegar sann- að, að honum hefði verið ljóst, að J var lögreglumaður að skyldustörfum. Var hann því sýknaður af ákæru fyrir brot á 106. gr. 1. mgr. alm. hgl. ................... 0000 453 E gekkst við því að hafa ráðið unnustu sinni H bana með því að skjóta á hana fjórum skotum úr riffli..Játaði hann að hafa unnið verkið af ráðnum huga, en jafnframt að ætlun sín hafi verið að svipta sig síðan lífi. Skar hann á slagæð sína eftir þetta og hleypti af riffilskoti, er fór í gegnum brjóst hans. Í hérd. er fjallað um það, hvenær ásetningur hans um að svipta H lífi hafi vaknað, en að því er ekki vikið sérstaklega í hrá. ...................0000.8.000... 681 henni aftan frá með járnstöng um 60 sm. langri og berja hana með henni í höfuðið. Eftir að L féll niður stiga réðst Á enn að henni, þar sem hún lá fyrir neðan stigann, með barefli þessu og greiddi henni höfuðhögg að framanverðu. Taldi Á hana hafa látist þegar af völdum þessarar atlögu. Í hérd. er bent á, að það lýsi ákveðnum ásetningi Á, er hann réðst að nýju að L, þegar hún lá fyrir neðan stigann, svo sem lýst var. „Hlaut ákærða að vera fyllilega ljóst, er hann réðst að henni með járninu, hverjar afleiðingarn- ar kynnu að verða“. Í hrá. er ekki vikið sérstaklega að sak- næmisatriðinu, en sagt, að sannað sé; að Á hafi gerst sekur um að hafa framið brot þau, er í ákæru greinir ........ 698 K skipstióri á togaranum E kvaðst hafa verið:sofandi er fisk- veiðiaðgerð. sú var framkvæmd, er: var efni til ákæru. Var því eigi hrundið. Eigið stoðaði K þó að bera þetta fvrir sig, með. því að hann:ber sem skipstjóri eindregna fjársektarábvryð á því, er skip hans stundar ólöglegar veið- ar innan fikveiðimarka, sbr. hrá. XLI, 212, XLII, 980 og 1281. Hins vegar varð honum eigi gerð vararefsing vegna fjársektar sem honum var. dæmd, sbr. lög 101/1976, 7. gr., Efnisskrá er breytir 53. gr. alm. hgl. .........000000 0000... 0... Samaðild. Sambúð. Sjá óvigð sambúð. Samdómarar. Sjá og dómarar. Mál út af göllum á fasteign var dæmt á bæjarþingi með sam- dómurum .......0cesðesssssssnsssass sr Mál út af lögbanni gegn lestri rits í útvarpi dæmt á bæjar- þingi með samdómurum ....00000000ssnssnvveer err Skiptamál var dæmt af skiptaráðanda og löggiltum endurskoð- endum, er hann kvaddi til samdómarastarfa, Einn hæsta- réttardómari taldi, að þessi dómnefna styddist ekki við næga lagaheimild .............0.00000ðnooeenee eee Mál út af vinnuslysi dæmt á bæjarþingi með samdómurum .. Sameign. Jörðin Á var í óskiptri sameign S-hrepps annars vegar og þeirra B, J og E hins vegar. Með samningi dagsettum í ágúst 1972 leigði hreppurinn þeim Ó og L eignarhluta sinn í jörðinni til 8 ára „með þeim gögnum og gæðum, sem eigninni tilheyra“. Eignarhluta þennan hafði hreppurinn eignast árið 1972. Krafa B, J og E um riftun samningsins og ógildingu ekki tekin til greina. Upplýst var, að í nóvem- ber 1965 höfðu þáverandi eigendur Á leigt hana til JG, sem ekki mátti sitja jörðina heldur voru honum heimil öll önn- ur almenn leiguliðaafnot til beitar og slægna, en undan var skilin öll veiði fyrir landi jarðarinnar. JG mátti gera jarðabætur og girða jörðina, en jarðabætur og girðingar skyldu verða eign jarðareiganda að leigutíma liðnum. JG lést á árinu 1978. Sagt, að ekkert hefði komið fram um það, að JG hefði haft neitt við það að athuga, þótt hreppurinn leigði þeim Ó og L eignarhluta sinn. Þegar þess var gætt og leigusamningsins frá 1965, þótti eigi verða talið, að með samningi S við Ó og L hafi verið sengið á rétt annarra eig- enda jarðarinnar. Þá þótti sú ráðstöfun S, að leigja þeim Ó og L eignarhluta sinn í jörðinni ásamt veiðiréttindum í ákveðinn skamman tíma. eins og á stóð, ekki skerða hags- muni B, J og E, og yrði krafa um ógildingu samningsins ekki á því atriði byggð. Tveir dómarar töldu leigu annars sameigandans á sínum eignarhluta til þriðja aðilja, með öllum gögnum og gæðum, þ. á. m. veiðiréttindum, vera meiri háttar ráðstöfun, sem farið gæti verulega í bága við hagsmuni annarra eigenda. Tóku þeir því kröfu um ógild- ingu leigusamningsins til greina .............000000000.- CLI Bls. 1095 330 588 775 1085 CLAIT Efnisskrá B!s. Íbúð var þinglýst á nafni M. Eftir lát hennar varð ágreiningur milli skylduerfingja M, um það, hvort hún hefði átt íbúð- ina að öllu. Taldi H, sonur hennar, að svo hefði samist, að börn M greiddu áhvílandi skuldir á íbúðinni og eignuðust þá hlutdeild í henni að sama skapi. Taldi hann sig eiga eignarhlut í íbúðinni er næmi 51%. Dæmt var í úrskurði skiptaréttar, að H væri eigandi íbúðarinnar að 1/4 hluta. Í hrá. var eignartilkall H hrundið, þar eð honum hefði eigi fullnast sönnur um, að hann hefði í upphafi verið sameigandi:að íbúðinni eða að svo hafi síðar samist um, að hann yrði sameigandi móður sinnar að eigninni gegn því að greiða áhvílandi veðskuldir .................... 1122 Sameining mála. Gagnáfrýjandi í Hæstarétti gerði kröfu um staðfestingu héraðs- dóms að öðru leyti en því að gjafvarnarlaun talsmanna stefndu í héraði yrðu lækkuð. Samkvæmt ákvæðum 1. mgr. laga nr. T5/1973 þótti bera að sameina það mál, er síðar var áfrýjað gegn lögmönnunum persónulega, öðrum áfrýjun- armálum um sakarefni þetta. Krafa um sameiningu því tekin til greina og frestur veittur .............1.......... 669 J var með dómi sakadóms Reykjavíkur 12. apríl 1978 dæmdur fyrir ölvunarakstur, framinn 22. janúar 1978, með dómi sama dóms 18. maí 1978 var hann dæmdur fyrir skjala- fölsun, framda 19. febr. s. á Sagt, að brot þau, sem J séu gefin að sök, séu framin, áður en hérd. gekk í fyrra máli, og hafi þau því verið sameinuð í Hæstarétti ............ 897 Samningar. Fasteign seld með þeim fyrirvara, að samþykki dómsmála- ráðuneytisins fengist til sölunnar vegna eignarhluta ófjár- ráða seljenda. Sagt, að skilja bæri gerð kaupsamningsins svo, að seljendur hefðu með honum tekið að sér að afla leyfis til sölu á áðufgreindum eignarhluta. Orðalag fyrir- Varans sýndi, að samningsaðiljar hefðu gert ráð fyrir því, að öflun leyfis gæti tekið tíma og frestun yrði á útgáfu afsals af þeim sökum. Seljendur dæmdir til þess að gefa út afsal. Sjá kaup og sala .............0....000.000 32 U væri gert „samkvæmt útboðs- og vinnulýsingu Húsnæðis- málastofnunar ríkisins“. Verðbótaákvæði var í útboðslýs- ingu þessari. Ekkert hafði verið að verðbótum vikið í sam- tölum U og A:A talið hafa mátt vera það ljóst, að tilboð U, sem varð grundvöllur áð samningi þeirra, var reistur á verðbótaákvæði útboðslýsingaf. Réttur“ til:verðbóta því tal- inn felast í samningi málsaðilja. Sjá verðtrygging ........ 167 Efnisskrá CLIII Bis. Á seldi G lóðarréttindi ásamt framkvæmdum á lóðinni. G stóð eigi að fullu við ákvæði samnings þeirra um greiðslu kaup- verðs. Á lýsti yfir riftun kaupanna. Talið, að skýra bæri samning þeirra Á og G svo, að G ætti rétt á afsali úr hendi Á, þegar G hefði greitt kaupverðið. Af byggingarskilmál- um H-kaupstaðar leiddi, að Á gat ekki veitt G skriflegt skilríki fyrir framsali lóðarréttindanna fyrr en Á hafði sjálfur skrifað undir lóðarleigusamning. Á hafði ekki skrif- að undir lóðaleigusamninginn fyrr en þremur árum oftir að honum var veitt heimild til þess að reisa húsið. Þótti eigi fram komið, að það stafaði af atvikum, sem Á hefði ekki ráðið við. Þar sem Á hafði ekki af sinni hálfu full- nægt samningi sínum við G, er hann lýsti yfir riftun, var riftun eigi talin heimil að lögum. Á dæmdur til þess að gefa út afsal. Sjá fasteignir ..................00000000.. 178 Sjá húsaleiga ..............0.....0.0.. 0000 320 Sjá skaðabætur innan samninga ....c........0.0..0 330 Í mars 1974 fóru fram viðræður milli JE og PON, umboðs- og heildverslunar um kaup á 3000 netum frá útlöndum. PON sendi F í Englandi þrjár pantanir vegna JE, 1000 net í hverri pöntun. Netin komu hingað til lands í ágúst, október og desember 1974. Neitaði JE viðtöku þeirra og kvaðst aldrei hafa fest kaup á netum þessum. Í máli, er F höfðaði á hendur JE til greiðslu andvirðis netanna, bar PON, að JE hafi verið sent afrit af pöntunum, en JE neitaði að hafa fengið þau. F sendi PON staðfestingar á öllum þrem. pönt- unum. Í staðfestingunum var gert ráð fyrir undirritun JE sem kaupanda. PON kvaðst hafa sent JE staðfestingarmar. Fylgdi staðfestingunum orðsending, þar sem: JE var beð- inn um að senda PON annað eintak staðfestinganna undir- ritað og afla bankaábyrgðar fyrir greiðslu, en form til þess höfðu fylgt orðsenðingunum, Viðurkenndi JE að hann hefði fengið staðfestingar þessar ásamt fylgiskjölum, en eigi samþykkti hann þær né endursendi. Ekki virtist hann heldur hafa reynt að afla þeirrá bankaábyrgða, er um var beðið. Eigi þótti sannað gegn eindregnum andmælum JE, að hann hefði í áðurnefndum viðræðum við PON eða síðar gert bindandi pöntun á þeim netum, sem málið fjall- aði um. Þá þótti einnig ósannað, að JE hefði verið send og hann fengið í hendur samrit þeirra pöntunarseðla, sem PON sendi F. Því var heldur ekki á þá málsástæðu F fall- ist, að JE hefði orðið bundinn við umræddar pantanir vegna tómlætis síns um að bera fram mótmæli. Loks var talið, að orðsendingar þær, er fylgt hefðu staðfestingar- bréfum. PON hefðu ekki verið skilmerkilegar og að af þeim einum sér hefði JE ékki mátt ráða það til hlítar, að F liti CLIV Efnisskrá Bls. svo á, að bindandi kaup hefðu verið gerð um netin, enda hefðu skjöl þessi verið þannig úr garði gerð, að JE ritaði á þau samþykki sitt sem kaupandi. JE því dæmd sýkna .. 360 Sjá vátrygging ..........2.000000. sn eens 439 Jörðin Á var í óskiptri sameign S-hrepps annars vegar og Þeirra B, J og E hins vegar. Með samningi dagsettum í ágúst 1972 leigði hreppurinn þeim Ó og L eignarhluta sinn í jörðinni. Krafa B, J og E um riftun samningsins var eigi tekin til greina, með því að ekki varð talið, að með samn- ingnum hefði verið gengið á rétt þeirra að því er varðaði afnot jarðarinnar. Þá þótti það ekki leiða til ógildingar samningsins, að S-hreppur hafði leigt þeim Ó og J eignar- hluta sinn í jörðinni ásamt veiðiréttindum ákveðin skamm- an tíma. Var sú ráðstöfun, eins og á stóð, ekki talin skerða rétt þeirra B, J og E. Sýkna. Sératkvæði. Sjá sameign .... 921 Í tryggingarbréfi sagði, að til tryggingar ákveðinni skuld veð- setti veðsali veðhafa með 1. veðrétti tilgreindan sumarbú- stað. Í máli til heimtu skuldarinnar beiddist veðhafi stað- festingar veðréttarins í sumarbústaðnum og landi því, er hann stóð á. Veðsali hélt því fram, að veðsetningunni hefði einungis verið ætlað að ná til sumarbústaðarins, en ekki lands þess, er hann stæði á. Sagt, að af gögnum málsins þætti ljóst, að við gerð tryggingarbréfsins hafi ætlunin verið, að veðsetningin tæki bæði til sumarbústaðarins og lands þess, er hann stæði á. Sjá veðréttindi, tryggingar- bréf ...........000000 sn 938 Kaupandi fasteignar hafði skoðað hana rækilega áður en kaup fóru fram. Benti seljandi kaupanda þá á ýmsa galla, er á eigninni voru. Í kaupsamningi sagði, að kaupanda væri ljóst, að viðgerða væri þörf og endurbóta. Sagt, að við kaup hafi legið fyrir, að fasteignin væri í slæmu ásigkomu- lagi. Þá var til áðurgreinds ákvæðis í kaupsamningnum vitnað, og sagt, að ákvæði sem þetta væri óvanalegt í kaupsamningum og fyrst og fremst sett til þess að leysa seljandann undan skaðabótaskyldu. Sjá skaðabætur, fast- EÍÐNIr ........2.002%00.00sssr rr 962 Siá kaup óg sala .............00000000 ver 1114 H sf. leitaði á árinu 1974 tilboða í gerð. síldarnótar, og barst tilboð frá N. H sf. samþykkti tilboð N lítið breytt með því að senda N pöntun og mun N hafa samþykkt breytinguna á tilboðinu, áður en pöntunin var send til hans. Er vilyrði fvrir bankaábyrgð vegna kaupa nótarinnar brást, neitaði H sf. viðtöku á nótinni og hélt því fram „að enginn bind- andi samningur hefði komist á um kaupin, þar sem um skilyrt boð hefði verið að ræða af hálfu N, þ. e .a. s. að bankaábyrgð yrði opnuð. Sagt, að bindandi samningur Efnisskrá CLV Bls. hefði komist á um leið og pöntunin var komin til vitundar N. Enginn fyrirvari hefði verið gerður um það af hálfu H sí., að samningurinn væri ógildur eða kaupin féllu niður, fengist ekki bankaábyrgð. H. sf. dæmdur til að greiða and- virði síldarnótarinnar gegn afhendingu hennar eða farm- skírteinis um hana ................0.00...00 00. 1142 BH tók að sér með samningi í júní 1973 að smíða T lesta fiski- skip fyrir BB. Í upphaflegum samningi aðila var verðið bundið við 3.500.000 kr., en fyrirvari gerður um hækk- anir vegna verðbreytinga. Hinn 15. ágúst 1974 gerðu þeir BH og BB nýtt samkomulag. Var verð bátsins þar tilgreint 7.130.000 kr. og byggðist sú fjárhæð á áætlun um smíða- kostnaðinn. Er báturinn var afhentur þann 12. mars 1975 undirrituðu þeir BB og BH. skjal, er fól í sér uppgjör vegna smíði bátsins og var kostnaður að frádregnum tollendur- greiðslum þá talinn vera 8.130.000 kr. Skyldi það verð greitt með tilteknum hætti, er greindur var í uppgjörs- skjali þessu. BB stóð eigi að fullu við greiðslur samkvæmt greindu uppgjörsskjali. Í skuldamáli BH á hendur BB hélt hinn síðarnefndi því fram, að krafa BH væri of há. Miða bæri verð bátsins við það samkomulag, sem gert hefði verið 15. ágúst 1974, en þá hafi verið um það samið til fullnaðar að verð bátsins yrði ekki hærra en 7.130.000 kr., enda hefði kostnaðarverðið, rétt reiknað, ekki farið fram úr þeirri fjárhæð. Sagt, að í hinu skriflega uppgjöri málsaðilja frá 12. mars 1975 sé kostnaðarverð bátsins að frádregnum væntanlegum endurgreiðslum á tolli tilgreint 8.130.000 kr.. Skjalið væri undirritað af báðum aðiljum og vottfest. BB hafi ekki fært nein gild rök að því, að hann ætti að vera ó- bundinn af samningi þessum. BB því dæmdur til þess að greiða BH eftirstöðvar smíðaverðsins miðað við 8.130.000 kr. Sératkvæði um vexti. Sjá einnig skaðabætur ........ 1181 Sjá ábúð ...0........0..000 00. 1199 1 hafði með höndum kynningu á framleiðsluvörum ýmissa iðn- framleiðenda og sölustarfsemi. Auglýsti hann starfsemi framleiðenda í kynningarbæklingum, leigði þeim rúm í sýningarsal sínum og vísaði viðskiptavinum á framleið- endur. I hélt því fram, að komist hefði á samningur milli sín og BÓ þess efnis, að I annaðist kynningarstarfsemi á útihurðum, er BÓ framleiddi, og vísaði viðskiptavinum á BÓ. Krafði I síðan BÓ um endurgjald fyrir þjónustu þá, er hann hafði látið honum í té. BÓ vísaði því á bug að kom- ist hefði á samningur í milli sín og 1:.Í máli I á hendur BÓ voru þeir á einu máli um það, að þeir hefðu öðru hverju framan af ári 1975. rætt um; að I tæki að sér kynn- ingu á framleiðsluvörum BÓ og sölustarfsemi fyrir hann CLVI Efnisskrá Bls. í tengslum við þá kynningu. I gerði BÓ' reikning fyrir störf sín í hans þágu. Skýrsla BÓ um það, hvenær I hefði fyrst framvísað reikningum sínum af þessu tilefni, var óskýr. Þó þótti mega ráða af skýrslu BÓ, að það hafi I gert í júlímánuði 1975. Hér var um að ræða reikninga fyrir tímabilið 1. maí 1975 til 1. ágúst s. á. svo og reikning vegna auglýsingakostnaðar. Var þetta ennfremur viður- kennt af hálfu BÓ við flutning. málsins fyrir Hæstarétti. Hinn 1. ágúst 1975 ritaði BÓ bréf til I af því tilefni, að I hafði skömmu áður sent honum teikningar og boðið hon- um að gera tilboð í smíði hurða. Sagði BÓ í bréfi sínu, að hann gæti því miður ekki sinnt tilboðum í hurðir á þessu ári. Í bréfi þessu mótmælti BÓ í engu reikningum þeim, sem I hafði gert honum, eða hreyfði þeim skilningi sínum, að störf I væru sér óviðkomandi og sér óskylt að greiða reikninga þeirra vegna. Sagt, að til þess hafi þó verið sér- stakt tilefni, þar sem BÓ mátti vera það ljóst af reikning- um og orðsendingum I, þegar hvort tveggja var virt í ljósi undangenginna viðræðna aðilja, að I teldi, að samist hefði með þeim um kynningar- og sölustarfsemi sína fyrir BÓ. Yrði ekki séð, að BÓ hefði hreyft því fyrr en með bréfi til T 11. nóvember 1975, að skilningur sinn á þessu væri ann- ar. Þegar til þessa var litið þótti mega staðfesta niðurstöðu meirihluta héraðsdóms, er dæmdi I rétt til endurgjalds fyrir þjónustu fram til 1, ágúst 1975 ..........000000 00.00.0000... 1241 Seljandi fasteignar sýknaður af kröfu fasteignasala um sölu- þóknun, þar sem ósannað var, að fasteignasalinn hefði komið á sölusambandi því milli seljanda og kaupanda, er til sölu leiddi ................0.02% 0000 1259 Sáttir. H, seljandi fasteignar, höfðaði mál á hendur E, kaupanda, til greiðslu vangoldinna eftinstöðva kaupverðsins. Kröfur H höfðu ekki verið lagðar til sátta fyrir sáttamenn og ekki höfðu aðilar samið um, að þær skyldu vera undanskildar sáttameðferð þeirra. Því þótti ekki hjá því komist að ómerkja héraðsdóm að því er kröfur í aðalsök varðaði og vísa málinu frá héraðsdómi, sbr. 1. mgr. 5. gr. laga nr. 85/1936 ........000.0.00 00 330 Sératkvæði. A. Í héraði. Einn dómari í Félagsdómi skilar sératkvæði um niðurstöðu máls .........0. 00. 640 Tveir dómarar í Félagsdómi skila sératkvæði um niðurstöðu Máls ............0 0000 863, 873 Efnisskrá CLVII Einn dómari í sakadómi greiðir sératkvæði um refsiákvörðun Einn dómari í skiptarétti skilar sératkvæði um tiltekinn þátt Máls ........20020.0000 ner Dómsformaður í sjó- og verslunardómi skilar sératkvæði um niðurstöðu máls ...........0..0022.200.ncsse nt B. Í Hæstarétti. Einn dómari skilar sératkvæði um forsendur og fjárhæð bóta .....020002000 0. 84, 104, Einn dómari dæmir fébætur, þar sem meirihluti sýknar af fébótakröfu ............00%02.0.n sess Einn dómari dæmir refsingu óskilorðsbundna, en meirihluti dæmir skilorðsbundið .............0%. 0. sönn Einn dómari gerir sératkvæði um niðurstöðu máls 32, 211, 305, Einn dómari skilar sératkvæði um forsendur dóms ........ 387, Tveir dómarar gera sératkvæði um niðurstöðu dóms 403, 562, 832, 897, 924, 1157, 1199, Tveir dómarar gera sératkvæði um nokkurn þátt í niðurstöðu ÁÓMS ........0.02. 00 978, 1142, 1181, Einn dómari skilar sératkvæði um þátt (þætti) í niðurstöðu dÓMS ..........0 0000 715, Siglingadómur. Sjóveð. Skaðabætur. A. Innan samninga. H seldi E fasteign í aprílmánuði 1975. E flutti inn í íbúðina í júnibyrjun s. á. Var þá borið hvítt efni á stofuglugga og það haft á gluggunum í u. þ. b. einn mánuð. Eftir að glugg- arnir voru þrifnir, taldi E, að móða eða raki hefði verið milli glerja í gluggum. Gerði:E H viðvart um þetta. Sam- kvæmt dómkvaðningu bæjarfógetans í A-kaupstað mátu tveir matsmenn að beiðni E til peningaverðs galla á gleri í umræddu húsi. Töldu matsmenn það ekki leyna sér, að töluverð móða væri milli glerja, sem hefði átt að sjást við skoðun. Töldu þeir ólíklegt að öll móðan hefði myndast eftir kaup fasteignarinnar. Kostnað við að bæta úr göllum þessum mátu þeir kr. 249.300. H höfðaði mál á hendur E til greiðslu eftirstöðva kaupverðsins. E höfðaði gagnsök á hendur H til heimtu skaðabóta vegna framangreindra galla í gleri hússins. Er til Hæstaréttar kom, var aðalsök vísað frá héraðsdómi, þar sem hún hafði eigi verið lögð til sátta fyrir sáttamenn. Að því er gagnsök varðaði, sagði, Bls. 681 715 1241 808 1270 1251 1294 CLVIII Efnisskrá Bls. að E, gagnáfrýjanda, hefði verið kunnugt um, að tvöfalt gluggagler í íbúð H hefði verið samsett með kíttislistum og 10 ára gamalt. E viðurkenndi, að áður en kaupsamning- urinn var gerður, hafi hann veitt athygli móðu á milli glerja, svo og að hann hafi haft fregnir af þessu frá öðr- um. Sú staðhæfing E, að H hafi gefið honum rangar upp- lýsingar um ástand glersins, var ósönnuð. Samkvæmt því, og þar sem E samdi um kaupin án nokkurs fyrirvara um rétt sinn til bóta af þessu tilefni, var H sýknaður af kröfu E í gagnsök, Sjá einnig fasteignir ...................... 330 BS keypti fasteign af MJ á árinu 1974. Áður en kaup fóru fram skoðaði BS fasteignina og var honum bent á ýmsa galla, er á henni voru. BS taldi síðar meir, að gallar fasteignarinnar hefðu verið meiri heldur en honum mátti. vera ljóst við skoðun. Gallana hefði hann uppgötvað smátt og smátt eftir að hann flutti inn í húsnæðið. BS fékk dómkvadda tvo matsmenn til þess að meta galla þá, er á fasteigninni voru. Í bótamáli BS á hendur MJ byggði BS kröfur sínar á niðurstöðu maátsmannanna, er töldu fasteigninni áfátt í Ýmsum greinum og mátu þeir kostnað við endurbætur kr. 120.000. Sagt, að við kaup fasteignarinnar hefði legið fyrir, að hún væri í slæmu ásigkomulagi, vanhirt og haldin ýms- um göllum. Hafi kaupandanum því borið að skoða eignina sem gaumgæfilegast og yrði að telja skoðunarskyldu hans enn ríkari en við venjulegar aðstæður. Þá yrði og að hafa í huga, að íbúðin hefði verið tóm við skoðun og fyrir kaup- samningsgerð hafi BS haft lykla íbúðarinnar og frjálsar hendur um að skoða hana. Þá var og til þess vitnað, að í kaupsamningi hefði verið ákvæði þess efnis, að kaupanda væri ljóst, að viðgerða væri þörf og endurbóta á eigninni, en ákvæði sem þetta væri óvanalegt í kaupsamningum og fyrst og fremst sett til þess að leysa seljandann undan skaðabótaskyldu. MJ var því sýknuð af öllum kröfum BS að undanskildum kröfulið vegna galla í múrhúðun á bíl- skúrsvegg. Talið, að eins og frágangi á bílskúrsvegg hefði verið háttað, hafi BS mátt ætla, að múrhúðun hefði verið með venjulegum hætti. Svo hefði þó ekki verið og ætti BS því samkvæmt lögjöfnun frá 2. mgr. 42. gr. laga nr. 39/ 1922 rétt á bótum samkvæmt mati hinna dómkvöddu mats- MANNA ........2000000 rr ss 962 B keypti 200 rúður í Volkswagen bifreiðar hjá BL, Að mati dómkvaddra matsmanna reyndist hluti rúðanna haldinn galla, er stafaði af mistökum við upphaflega samsetningu þeirra. Töldú matsmennirnir rúðurnar ónothæfar í bifreið- ar. Í bótamáli B á hendur BL sagði, að ósannað væri að B hefði kvartað við BL um gallana fyrr en meira en 1 ár var Efnisskrá CLIX Bls. liðið frá afhendingu þeirra. Þar sem ósannað var, að BL hefði tekist á hendur sérstaka ábyrgð á rúðunum, voru kröfur B á hendur BL fyrndar samkv. ákvæðum 54. gr. laga nr. 39/1922, enda hafði B engin haldbær rök fært að þeirri staðhæfingu sinni, að BL hafi beitt svikum í lög- skiptum þeirra. BL því dæmd sýkna. Sjá kaup og sala, lausafé .........0.0.....000000 000 es ss 1114 Síldarnót var hönnuð fyrir H s.f.. Erlent fyrirtæki, N, gerði tilboð í nótina í skeyti 11. október 1974. H samþykkti til- boðið lítið breytt með því að senda N pöntun, og mun N hafa samþykkt breytingar á tilboðinu, áður en pöntunin var send til hans. Í pöntuninni var tekið fram, að nótin skyldi komin til hafnar á ákvörðunarstað eigi síðar en 1. maí 1975. Greiðsluskilmálar voru bankaábyrgð, gjaldkræf 65 dögum eftir dagsetningu farmbréfs. H sótti um banka- ábyrgð til viðskiptabanka síns í janúar 1975, eftir að K hafði óskað þess, að svo yrði gert. H mun hafa fengið vilyrði fyrir bankaábyrgð. Í bréfi bankans hinn 24. mars 1975 til H sf. sagði hins vegar, að bankinn gæti ekki af- greitt ábyrgðarbeiðnina að svo komnu máli. H mun hafa leitað eftir því við K, hvort til greina gæti komið að nótin yrði afhent án bankaábyrgðar, en það talið útilokað. Eftir þetta reyndi H að selja nótina erlendis án árangurs. Fram kom, að umrædd nót var tilbúin til afhendingar í skip í lok aprílmánaðar 1975. Í júní eða júlí 1975 hóf lögmaður K innheimtutilraunir hjá H. H hélt því fram, að enginn gildandi samningur hefði komist á um kaupin, þar sem um skilyrt boð hefði verið að ræða af hálfu N, þ. e. að bankaábyrgð yrði opnuð. Þá var því einnig haldið fram af hálfu H að því hafi verið ómögulegt að uppfylla skilyrði um bankaábyrgð, auk þess sem N hafi ekki tilkynnt H að hann hygðist halda kaupunum upp á H fyrr en að liðnu ári. Sagt, að bindandi samningur um gerð síldarnótarinnar hafi komist á um leið og pöntunin var komin til vitundar N. Enginn fyrirvari hefði verið gerður um það af hálfu H, að samningurinn væri ógildur eða kaupin féllu niður, fengist ekki bankaábyrgð. Skipti ekki máli í þessu sam- bandi, af hvaða ástæðum beiðni um bankaábyrgð hefði verið synjað. Þá sagði, að af skeytum, er gengið hefðu á milli N og K, væri ljóst að N hefði haldið kaupunum upp á H. Þegar þetta væri virt og svo viðræður K og lögmanns hans við forsvarsmenn H vorið og sumarið 1975 væri nægj- anlega sannað, að H hafi verið tilkynnt á fullnægjandi hátt, eftir 31. gr. laga nr. 39/1922, að N héldi kaupunum upp á H. Krafa N um greiðslu stefnufjárhæðarinnar gegn afhendingu nótarinnar eða farmskírteinis um hana því CLX Efnisskrá tekin til greina. Sératkvæði um vexti ...............1.. A seldi P á árinu 1963 fasteign, er reyndist haldin leyndum galla í múrhúðun og steypu, en galli þessi kom ekki í ljós fyrr en á árinu 1964. Á dæmd til þess að greiða P skaða- bætur, enda eigi á þá málsástæðu. A fallist, að krafa P væri fyrnd. Sjá einnig fasteignir, fyrning ..c..c........ S, leigutaki húsnæðis, dæmdur til þess að greiða.J, leigusala, eftirstöðvar vangoldinnar húsaleigu. S hafði uppi gagn- kröfu í máli J á hendur honum vegna vanefnda J á leigu- skilmálanum. Afsláttur dæmdur af leigukröfu. Sjá húsa- leiga ..........0000000 rss BH tók að sér smíði fiskiskips fyrir BB. Eftir afhendingu skips- ins komu ýmsir gallar í ljós. Í skuldamáli BH á hendur BB vegna vangoldinna eftirstöðva smíðaverðsins, hafði BB uppi gagnkröfur á hendur BH vegna galla þessara. Dóm- kvaddir matsmenn staðreyndu gallana og mátu kostnað við úrbætur. Fyrri kröfuliðurinn í gagnkröfu BB byggði gagngert á niðurstöðum hinna dómkvöddu matsmanna. Gallar þessir taldir þess eðlis, að bótaskylt væri fyrir BH. Annar kröfuliður BB var vegna kostnaðar við þéttingu bátsins. Taldi BB, að hinir dómkvöddu matsmenn hefðu ekki tekið inn í mat sitt kostnað við þéttinguna, en bátur- inn hefði frá upphafi verið óþéttur. BH því ákvarðað bætur af þessum sökum. Þriðji kröfuliður BB var vegna kostn- aðar við kaup nýrrar skrúfu í skipið. Að mati hinna dóm- kvöddu matsmanna var skrúfan of stór. og vél skipsins ofviða. Töldu matsmennirnir eðlilegra að skipta um skrúfu en að minnka blöð þeirrar skrúfu, er fyrir var í bátnum, þar sem árangur slíkrar aðgerðar væri óviss. BH hafði boðið BB upp á það að minnka skrúfuna, sem fyrir var, en því hafði BB hafnað. BB talið rétt að hafna þessu og honum ákvarðaðar bætur vegna kostnaðar við kaup nýrrar skrúfu. Fjórði kröfuliður PB byggði á ýmsum reikningum, er hann lagði fram í málinu. Því var eigi mótmælt, að hluti af reikningum þessum stafaði af kaupum BB á nýrri vökvadælu, sem virtist hafa verið sett í bátinn, Ekki ann- að upplýst en að hin upphaflega vökvadæla hafi verið í fullkomnu lagi. Því talið, að hér væri um að ræða fram- kvæmd óviðkomandi BH. Um aðrar nótur sagði, að þær væru ýmist ódagsettar eða bæru eigi með sér, við hvaða verkþætti þær ættu. Aðrar væru dagsettar, en utan þess tíma, er máli skipti. Kröfuliður þessi því ekki tekinn til greina. Þá hafði BB uppi kröfur um bætur vegna afla- tjóns. Batt hann kröfur sínar um bætur við aflatjón 1.--20. júní 1975, er ný vökvadæla var sett í skipið. Sú framkvæmd var eins og áður greinir talin BH óviðkomandi. Að þessu 1151 1174 Efnisskrá CLXI Bls. athuguðu og með hliðsjón af því, að óupplýst væri, hvort eða að hve miklu leyti um hefði verið að ræða landlegu á umræðdu tímabili vegna atvika, er vörðuðu BH og svo að rekstraryfirlit BB þótti eigi nægur grundvöllur til ákvörð- unar bóta þá var kröfuliður þessi eigi tekinn til greina. Sama máli gegndi um kröfur BB vegna vinnu við brýningu bátsins og niðursetningu, eftirlit með honum o. fl. 120. júní. BB heimilað að draga ákvarðaðar bætur frá kröfu BH um vangoldnar eftirstöðvar smíðaverðsins. Sératkvæði um vexti. Sjá einnig samningar, skuldamál .............. 1181 B. Utan samninga. 1. Árekstur skipa. 2. Bifreiðir. Ó ók bifreið sinni á miklum hraða og undir áhrifum áfengis að nóttu til austur S-braut. Sjónarvottum virtist svo sem bif- reið hans stefndi upp á graseyju milli S-brautar og húsa- götu meðfram verslunarbyggingum, sem þar standa, en áður en svo fór, mun Ó hafa sveigt til vinstri þannig að árekstur varð á hægri vegarhelmingi á milli bifreiðar Óó og leigubifreiðar einnar, sem kom austan S-brautar. Öku- maður og farþegar leigubifreiðarinnar slösuðust og sömu- leiðis Ó og farþegar hans. Þá lenti og bifreiðin X í árekstri með þeim hætti, að hún rakst aftan á leigubifreiðina og skemmdist nokkuð. S, vátryggingarfélag, sem selt hafði eicanda bifreiðarinnar X húftryggingu og bætt honum tjón það, er hann hafði orðið fyrir, endurkrafði Ó og trygg- ingarfélag hans um bótafjárhæð þá, er S hafði greitt eig- anda bifreiðarinnar X, Talið ósannað, að leigubifreiðin hafi kastast á bifreiðina X eftir að leigubifreiðin hafði stöðvast. Líkur þóttu að því leiddar, að ökumaður X bifreiðarinnar hefði eigi að fullu gætt reglna 5. mgr. 45. gr., sbr. og 49. gr. laga nr. 40/1968 um ökuhraða. Eins og á stóð sérstak- lega þótti þó ekki af þeirri ástæðu efni til þess að skinta tjóni, sem varð á X bifreiðinni, þegar þess var gætt, að Óó átti yfirgnæfandi sök á spjöllum X bifreiðarinnar með stór- lega vítaverðum akstri sínum í umrætt sinn. Krafa S því tekin til greina að fullu ........000000000 ee eecnnr ret 918 3. Vinnuslys. Drengurinn Á, 13 ára, starfaði sumarlangt í frystihúsi í eigu R. Verkstjóri í frystihúsinu fól Á í lok vinnutíma dag einn að CLXII Efnisskrá hreinsa og þvo hakkavél, er notuð var til þess að. hakka fiskúrgang. Á hóf skv. því að hreinsa vélina að utan með handbursta. Vélin var enn í gangi. Vildi þá svo til, að Á steig á fiskúrgang, er safnast hafði fyrir við vélina, rann til og lenti með hægri höndina í hakkavélinni. Tók af fremsta köggul vísifingurs hægri handar. Hlaut hann varanlega örorku. Ekki hafði Á verið leiðbeint um það af hálfu verkstjóra, hvernig staðið skyldi að hreinsun vélar- innar. Dæmt, að slysið yrði gagngert rakið til þeirrar van- rækslu verkstjórans að leiðbeina Á ekki um hreinsun vélar- innar, svo og skorts á eftirliti um framkvæmd starfans. Verkstjóranum hafi borið að ganga úr skugga um, að slökkt væri á vélinni, áður en tekið var til að hreinsa hana. R bar óskoraða bótaábyrgð samkvæmt reglum um hús- bóndaábyrgð, enda ósannað, að Á hefði sjálfur átt nokkra sök á slysinu ................02...000000 00. 1085 4. Skaðabætur vegna ýmissa atvika. Sjá handtöku ..............0...00..00 0000. 84, 104, 122, 141 Mönnum, er sættu líkamsárásum af hendi F, voru dæmdar fé- bætur vegna vinnutaps, lækniskostnaðar, hreinsunar fatn- aðar og sumpart vegna miska. Að því er tvo þeirra varðaði. hafði F greitt þeim bætur, er málið kom til Hæstaréttar. Varð því ekki dæmt þar um kröfur þeirra. Bætur fyrir miska voru dæmdar sem hér segir: 80.000; 50.000; 250.000 kr. Þar sem kröfur voru dæmdar í opinberu máli, varð F ekki dæmdur til að greiða lögfræðikostnað vegna bóta- kröfugerðar ......................0000 000. 453 Póst- og simamálastofnunin krafðist þess, að fyrrv. forstöðu- maður póst- og símstöðvar yrði dæmdur til að greiða fé, er hann var talinn hafa dregið sér. Ákærði samþykkti kröf- una, þegar frá henni var dregið m. a. óuppgert orlof .... 597 Flugmálastjórn, F, átti skúr einn, er stóð við Reykjavíkur- flugvöll, og hafði hann upphaflega verið notaður til þess að geyma í sprengiefni er nota átti til flugvallagerðar. Var þá sett járnhurð á skúrinn. V, verktakafyrirtæki, fékk umráð skúrsins á árinu 1963 eða 1964, og geymdi þar sprengiefni. V fékk lykil að skúrnum og eftir það hafði F ekkert með skúrinn að gera og ekkert var þar geymt á hans vegum. Eftir 1965 var skúrinn ekkert notaður af V, en eitthvert magn af sprengiefni mun þá hafa verið eftir í skúrnum. Í nóvember árið 1971 brutust þrír drengir, tveir tíu ára og einn ellefu ára, inn í skúrinn. Brutu þeir upp skúrhurðina með því að berja á lásinn og á húninn á skúrhurðinni og hrökk hún þá upp: Inni fundu þeir dýna- Eínisskrá CLXIII Bls. mit og hvellhettur og tóku sumt af því með sér. Einni dós af hvellhettum hentu drengirnir frá sér á bílastæði við B-hlíð í Reykjavík, Í desember 1971, er drengurinn I var á leið heim úr skóla, fann hann hvellhettur þessar á bílastæð- inu. Afhenti I öðrum dreng, B þær, og lét B drenginn >, níu ára gamlan, hafa þær. Þeir I og Þ fóru síðan með hvellhetturnar í bílskúr heim til Þ, þar sem Þ kveikti á eldspýtu og setti logandi niður í hvellhettuhylkið. Varð af sprenging og slasaðist Þ illa á hendi. Varanleg örorka hans af völdum slyssins var metin 12%. Í bótamáli foreldra Þ á hendur V og ríkissjóði f. h. F sagði, að af hálfu V hefði ekkert verið hirt um geymsluhúsnæðið um margra ára skeið, þótt þar hefði verið geymt sprengiefni, og svo virtist sem dyraumbúnaður hússins hafi ekki verið svo öruggur sem krefjast yrði, þar sem börn hafi getað opnað dyrnar án sérstakra tækja. Við það varð að miða, að sprengiefnið í geymsluhúsnæðinu hafi verið í eigu V.. Hafi hann því borið ábyrgð á vörslum þess. Umhirða V hafi verið ófor- svaranleg og bæri hann fébótaábyrgð á tjóni því, sem af því hlaust, að sprengiefnið dreifðist meðal barna og ung- linga. Yrði að telja sannað, að tundurkveikjur þær, sem orsökuðu slysið, -hafi verið komnar úr sprengibirgðum. V. Að því er varðaði meðábyrgð F á afleiðingum slyssins sagði, að það hefðu verið starfsmenn F, sem hefðu fengið V umráð skúrsins og hefðu þeir vitað, til hvers nota skyldi hann. Á því yrði að byggja, að enginn hafi, eftir að notkun V lauk, hirt um húsið og það sem í því var. Húsið væri á flugvallarsvæðinu í Reykjavík, þar sem starfsmenn F hefðu bækistöð, það hafi verið í þeirra umráðum og þeir látið öðrum það eftir til þess að geyma í því sprengiefni. Þeim hafi mátt vera ljóst, að húsið hafi verið án umhirðu um árabil og hugsanlegt væri, að í því væri sprengiefni í ónógri gæslu. Þeim hafi og verið kostnaðarlítið og auðvelt að flytja sprengiefnið í betri geymslu. Yrði að telja, að starfsmönnum F hafi borið að hafa eftirlit með húsinu og láta flytja á brott sprengiefnið. Yrði því einnig að leggja á ríkissjóð bótaábyrgð í málinu ásamt V. Þ bví dæmdar bætur úr hendi V og F. Sagt, að ekki yrði talið, að 9 ára gamlir drengir geri sér almennt grein fyrir hættunni af slíkum kveikjum, sem valdið hefðu slysinu, og Þ því ekki gert að bera tjón sitt að hluta. Tveir hæstaréttardómarar vildu ekki leggja bótaábyrgð á F, þar sem húsnæðið hafi verið til hlítar í umráðum og umsjá V ........000000. 0000. 978 G var sannur að sök um að hafa nauðgað stúlkunni E. Í opin- beru máli gegn G var hann dæmdur til að greiða henni CLXIV Efnisskrá Bls. miskabætur, að fjárhæð 500.000 krónur, en eigi varð hann dæmdur í slíku máli til að greiða innheimtuþóknun ...... 1028 Ó sjúkrahúslæknir og bæjarsjóður S-kaupstaðar voru dæmd óskipt til að greiða K bætur vegna ófrjósemisaðgerðar, sem Ó framkvæmdi á henni. Af hálfu Ó og S var því haldið fram, að við ákvörðun bóta bæri að taka tillit til þess, að eigi mundi útilokað að bæta úr afleiðingum vönunarinnar með nýrri tiltölulega einfaldri skurðaðgerð. Hafði Ó lagt fram um þetta í málinu tvær ritgerðir úr erlendum lækna- tímaritum. Sagt, að annarra læknisfræðilegra gagna um þetta nyti ekki við í málinu, svo sem um bað, hversu mikil eða áhættusöm slík aðgerð væri. eða hvort hún væri væn- leg til árangurs í því sérstaka tilviki, sem um væri fjallað í málinu. Því yrði ekki tekið tillit til þessa við ákvörðun fébóta til handa K. Sjá einnig ábyrgð lækna ............ 1285 Aðfaranótt 4. janúar 1975 var brotist inn í sölubúð kaupfélags- ins í T og stolið þaðan einhverju af peningum og 25 lengj- um af vindlingum. Fyrir atbeina V, íbúa í verbúð frysti- hússins, fundust vindlingarnir í sjópoka í fjárhúsi skammt utan við T, en sjópoki þessi hafði verið tekinn úr herbergi í frystihúsinu. Grunur féll fljótlega á V, en framburður hans um það, hvenær hann hefði fyrst frétt af innbrotinu, var nokkuð á reiki. V hélt stöðugt fram sakleysi sínu. Hann var úrskurðaður í allt að 30 daga gæsluvarðhald 6. janúar 1975 og sat í varðhaldi í 18 daga. Rannsókn málsins leiddi eigi í ljós, hver brotist hefði inn í sölubúðina og í febrúar 1976 tilkynnti ríkissaksóknari, að eigi væri af ákæruvaldsins hálfu krafist frekari aðgerða í málinu að svo stöddu. Í bótamáli V á hendur ríkissjóði byggði ríkis- sjóður sýknukröfu sína á því, að V hefði vísað á geymslu- stað þýfisins og hann hefði að eigin sögn haft vitneskju um þjófnaðinn svo snemma dags 4. janúar, að honum hafi ekki getað borist fréttir af þjófnaðinum frá öðrum. Þá var því og haldið fram, að sjópoki sá, er þýfið fannst í, hafi verið V tiltækur. Sagt, að þegar virt væru gögn málsins um framangreind atriði, þættu þau ekki bera böndin svo að V, að 2. tl. 150. gr. laga nr. 74/1974 stæði því í vegi, að V yrðu dæmdar bætur samkvæmt ákvæðum 152, gr., sbr. 150. gr. laganna vegna gæsluvarðhalds þess, er hann sætti. Bætur 350.000 kr. ......00..%..ð0esssess sr 1313 Þ, teiknari, tók að sér að teikna myndir í Íslandssögu eftir ÞB, er R gaf út. Tvær af myndum: þessum voru síðar birtar í leyfisleysi í tímaritinu V. Þ. talinn eiga rétt til skaðabóta vegna þessa eftir 1. mgr. 56. gr. laga nr. 73/1972. Mynd- irnar höfðu verið birtar í V með gamanmálum, sem voru annars eðlis en það rit, sem þær voru upphaflega birtar í. Efnisskrá CLXV Bls. Þ því talinn eiga rétt til miskabóta eftir 2. mgr. 56. gr. laga nr. 73/1972, sbr. 2. mgr. 4. gr. sömu laga, enda hátt- semi V og K refsiverð. Sjá höfundaréttur, málshöfðunar- frestir .........0..0i.0 rss 1358 Skattar. Búnaðarsambandið BE, er lögheimili átti í A-kaupstað, starf- rækti vinnuvélar, Fór starfsemi þessi öll fram utan A- kaupstaðar, m. a. í nærliggjandi sýslum. Skattstjóri í skatt- umdæmi BE lagði aðstöðugjald á vinnuvélarekstur þess. BE taldi álagningu aðstöðugjaldsins ólögmæta, þar sem starfsemi sín væri ekki atvinnurekstur í eiginlegum skiln- ingi. Þá taldi BE, að sér bæri ekki að greiða aðstöðugjald í A-kaupstað heldur í þeim einstöku hreppum, þar sem vinna væri innt af hendi. Talið, að BE hefði með höndum atvinnurekstur, sbr. 36. gr. laga nr. 8/1972, enda skurð- gröfurekstur BE umfangsmikill og arðbær. BE því talið gjaldskylt að þessu leyti. Þá var talið að lögskýra bæri 40. gr. laga nr. 8/1972 svo, að aðalreglan væri sú, að aðstöðu- gjald skyldi leggja á í því sveitarfélagi, þar sem gjaldandi ætti lögheimili eða hefði atvinnurekstur sinn. Ekki hefði verið upplýst, hvar atvinnurekstur BE hefði farið fram og bæri því að miða gjaldskylduna við lögheimili BE. Lögtak það því leyft, er A-káupstaður hafði beiðst fyrir gjöldðunum ........02.00000nð ess 12 R taldi sig undanþegin opinberum gjöldum til ríkis, sveitar- og bæjarfélaga samkvæmt ákvæðum "7. gr. laga nr. 58/1967, orkulaga. Taldi R því álagningu fasteignagjalda á sig til- tekið ár ólögmæta. Sagt, að R væri meðal þeirra stofnana, er upp væru taldar í áðurnefndu lagaákvæði. Telja yrði fasteignaskatt meðal þeirra skatta, sem átt væri við með „öðrum sköttum“ í ákvæðinu. R því eigi talið skylt að greiða álagðan fasteignaskatt og sagt, að ekki skipti máli í því sambandi, þótt R hafi ekki um eitthvert skeið neytt þeirra skattfríðinda. Sjá fasteignaskattar ................ 219 Bifreiðin E skemmdist svo mikið í árekstri 1975, að tryggingar- félag greiðdi E kr. 1.450.000 í altjónsbætur, en ný kostaði hún 598.000 kr. árið 1974. Skömmu síðar keypti E nýja bifreið af sömu gerð, en þó minni og óðýrari. Kaupverðið var kr. 1.489.242. Í skattframtali sínu 1976 gat E um eignabreytingar þessar. Með. bréfi skattstofunnar í R- kaupstað var E tilkynnt, að mismunur altjónsbótanna og kaupverðs eldra bílsins yrði reiknaður E til hækkunar skatttekna, sbr. E lið 7. gr. 10. mgr. laga um tekju- og eignaskatt. Mismunur þessi var kr. 851.605 og viðbótar- álagningin nam kr. 482.401. E kærði álagninguna til skatt- CLXVI Efnisskrá Bls. stjóra og síðan ríkisskattanefndar og var álagningin stað- fest á báðum kærustigum. Gjaldheimtan í R-kaupstað beiddist lögtaks í eignum E til tryggingar greiðslu viðbót- arálagningarinnar. Í hrá. segir, að E-liður 7. gr. laga 68/ 1971 mæli að meginstofni fyrir um skyldu skattgreiðanda til að greiða tekjuskatt af ágóða af sölu fasteignar og lausa- fjár í vissum tilvikum, þó svo að sala eignar félli ekki undir atvinnurekstur skattgreiðanda. Fjallaði E liður því um lagafrávik frá meginreglu í A lið 10. gr. laganna um, að tekjuskatt skuli ekki leggja á tekjur af sölu eigna skatt- greiðanda, nema sala falli undir atvinnurekstur hans. Sagt, að full skattlagning bótagreiðslu fyrir algert tjón að því er mismun varðar á kaupverði eða kostnaðarverði þeirrar eignar, sem forgörðum færi, og bótafjárhæðar, sem þyrfti til að afla nýrrar sambærilegrar eignar, myndi leiða til mikillar mismununar tjónþola eftir því, hvort unnt væri að bæta úr tjóni með viðgerð á eign eða skaðinn yrði að- eins bættur með kaupum nýrrar sambærilegrar eignar. Því talið, m. a. með vísan til forsögu ákvæðisins að velja ætti hinn þrengri skýringarkost, þannig að 10. mgr. E liðs T. gr. vísaði aðeins til bótagreiðslna fyrir eignir þær, sem um geti í 9. mgr. E liðs. Úrskurður fógetaréttar, er synjað hafði framgangi umbeðins lögtaks, því staðfestur. Tveir hæstaréttardómarar töldu lögskýringu skattstjóra rétta. Sjá ennfremur lögskýring, lögtak, stjórnarskrá .......... 403 H/f B í K-kaupstað, átti 35—40 ára gamla fasteign, er leigð var út. B taldi, að sér væri heimill frádráttur á útlögðum viðhaldskostnaði greindrar fasteignar frá tekjum, áður en skattur væri á lagður, sbr. meginreglu 1. mgr. 11. gr. tekju- skattslaga, Með fullnaðarúrskurðum ríkisskattanefndar um skattfjárhæðir var á því byggt með vísan til E liðs 15. gr. laga nr. 68/1971, sbr. 9. tl. 7. gr. laga nr. 7/1972 og b liðs 2. gr. reglugerðar nr. 228/1971, að veita skyldi vegna við- halds til frádráttar tekjum ár hvert 1,5% af fasteignamati hússins. B hélt því m. a. fram, að tilvitnað reglugerðar- ákvæði hefði ekki næga lagastoð auk þess sem hann taldi, að í niðurlagsákvæði E liðs 15. gr. laga nr, 68/1971 fælist ólögmætt og allt of víðtækt framsal löggjafans á valdi sínu til skattyfirvalda. Í dómi Hæstaréttar sagði, að um langt skeið hefði verið í lögum ákvæði, er heimilaði fjármálaráðherra að ákveða frádráttarbæran viðhalds- kostnað fasteignar sem tiltekinn hundraðshluta af bruna- bóta- og fasteignamatsverði hennar. Heimild þessi hafi þó ekki verið notuð. Með 2. mgr. sbr. 1. mgr. E liðs 12, gr. laga nr. 30/1971 síðar 2. mgr. sbr. 1. mgr. E liðs 15. gr. laga nr. 68/1971, hefði heimild þessi verið þrengd. þannig, Efnisskrá CLXVII Bls. að hún væri takmörkuð við íbúðarhúsnæði manns, er hann notaði sjálfur og fjölskylda hans, og eina íbúð aðra, er hann ætti. Um heimild skattgreiðanda til að draga viðhalds- kostnað annarra fasteigna frá tekjum sínum skyldi fara eftir meginreglunni í A lið 11. gr. er miðar við ráunveru- legan viðhaldskostnað Með ákvæðum laga nr. 7/1972, 9. tl. 7. gr. hefði 1. mgr. E liðs 15. gr. laga nr 68/1971 enn verið breytt. Hefðu hin sérstöku ákvæði þessarar máls- greinar um frádrátt vegna fyrninga, sem aðeins tóku til íbúðarhúsnæðis, sem maður notaði sjálfur, og einnar íbúðar annarrar, nú verið látin gilda um allt íbúðarhúsnæði. Ákvæði 2. mgr. og 3. mgr. hafði hins vegar haldist óbreytt, þar á meðal tilvísun í 2. mgr. um, að hún tæki til sama húsnæðis og 1. mgr. Hefði síðan verið ákveðið með reglu- gerð nr. 355/1972, sem talin væri sett samkvæmt heimild í nefndum E lið 15. gr., að árlegur frádráttarbær viðhalds- kostnaður íbúðarhúsnæðis skyldi vera ákveðinn hundraðs- hluti af fasteignamatsverði þess. Hafi reglugerðarákvæði þessu verið beitt um íbúðarhúsnæði, þar á meðal húsnæði B. Af tilvísun 2. mgr. E liðs 15. gr. til næstu málsgreinar á undan var talið leiða, að heimildin til að ákveða fráðráttar- bæran viðhaldskostnað húsnæðis sem fastan hundraðshluta af fasteignamatsverði væri bundin við það húsnæði, sem greindi í 1. mgr. Þó að þess hefði ekki verið sérstaklega getið í athugasemdum við frumvarp að lögum nr. 7/1972, að ætlunin væri að breyta reglum um frádrátt vegna við- haldskostnaðar jafnframt reglum um frádrátt vegna fyrn- ingar, væri þó ekki hjá því komist að líta svo á, vegna hinnar fortakslausu tilvísunar 2. mgr. E liðs 1. mgr., að slík breyting hafi leitt af breytingunni á 1. mgr. Þá var framangreint reglugerðarákvæði talið eiga stoð í 2. og 3. mgr. E liðs 15. gr. laga nr. 68/1971 og 55. gr. sömu laga, sem eigi yrðu heldur taldar brjóta í bága við. ákvæði 40. gr. og TT. gr. stjórnarskrárinnar. Skattlagningin því talin heimil og framgangur hins umbeðna lögtaks leyfður .... 430 Verktakafyrirtækið Þ átti heimilisfang í L-hreppi í Rangár- vallasýslu. Starfaði félagið að gerð miðlunarmannvirkja, lagningu Suðurlandsvegar og Vesturlandsvegar. Ágreining- ur reis með Þ og H-hreppi í Árnessýslu um álagningu að- stöðugjalds vegna verktakaframkvæmdanna við Suður- landsveg árin 1970, 1971, og 1972. Vegaframkvæmdir þessar hófust 1. október 1970 og lauk ekki fyrr en 15. október 1972 og voru þær mjög veigamikill hluti atvinnurekstrar Þa.m.k. árin 1970 og 1971. Frá því í október 1970 og að því er virt- ist til maíloka 1971 hafði Þ á leigu húsnæði í H-hreppi og Hafði þar slrifstofuaðstöðu fyrir mælingamenn og e. t. Vv. CLXVIII Efnisskrá Bla. fleiri. Einnig rak félagið þar mötuneyti fyrir starfsmenn sína og sá hluta þeirra fyrir svefnrými. Þá fékk Þ einnig afnot lóðar frá H-hreppi fyrir athafnasvæði, og eftir að leiguafnotum lauk hafði félagið færanlegar starfsmanna- búðir á lóð þessari til áramóta 1971— 1972. Á árinu 1972 hafði félagið hins vegar búðir þessar undir Ingólfsfjalli, en einnig á því ári hafði félagið afnot lóðar þessarar eftir þörfum. Sagt, að þó svo að sá hluti Suðurlandsvegar, sem Þ lagði, hafi legið um fleiri sveitarfélög en H-hrepp, þá yrði að telja, að félagið hafi þar í hreppi haft þær aðal- stöðvar, sem það taldi nauðsynlegt að koma upp á fram- kvæmdastað. Því yrði að líta svo á, að Þ hafi haft með höndum atvinnurekstur í H-hreppi þess eðlis, að þar hafi verið um að ræða heimilisfasta atvinnustofnun í skilningi ákvæða a liðs 1. mgr. 12. gr. laga nr. 51/1964 og a liðs 1. mgr. 40. gr. laga nr. 8/1972, sbr. og 2. mgr. 8. gr. reglugerð- ar nr. 81/1962. Álagning aðstöðugjalds í H-hreppi á Þ því talin heimil. Í sératkvæði tveggja hæstaréttardómara sagði, að þegar virt væri sú starfsemi, sem Þ hefði haft með höndum við lagningu Suðurlandsvegar og rekstrarstaða fálagsins í H-hreppi, yrði ekki talið að félagið hefði haft heimilisfasta atvinnustofnun þar í hreppi. Því talið, að Þ væri eigi skylt að greiða aðstöðugjald í H-hreppi vegna áðurgreindrar starfsemi árin 1970, 1971 og 1972 ........ 562 Rannsókn ríkisskattstjóra leiddi í ljós misfellur í bókhaldi TF. Í lögtaksmáli gjaldheimtunnar í R á hendur TF sagði, að bókhaldið hefði verið ófullnægjandi og ekki getað verið viðhlítandi grundvöllur undir skattframtölum TF. Ríkis- skattstjóra því talið heimilt að víkja þeim til hliðar og áætla tekjuskattstofna. Áætlanir voru að vísu allháar, en nægilega rökstuddar. Þar sem ekki hefði verið sýnt fram á efnislega ágalla á þeim og með því að þær væru eigi úr hófi, voru þær lagðar til grundvallar skattákvörðunum þeim, sem um var fjallað í lögtaksmálinu. Staðfestur úr- skurður fógeta, er leyft hafði framgang hins umbeðna lög- taks, Sjá einnig lögtak ..................000.. 1303 Skilnaður hjóna. Lögskilnaðarleyfi eigi fellt úr gildi, þótt málsaðiljar hafi tekið upp samvistir eftir að leyfi var gefið til skilnaðar að borði og sæng. Fjárskiptasamningur milli aðilja var hins vegar eigi skuldbindandi vegna þessa, sbr. 33. gr. laga 60/1972. Sjá Hjón. .................0. 0... 1369 Skattsvik. Skemmtanaskattur. Efnisskrá CLXIX Skilorðsdómar. Y framdi brot gegn 155. gr. alm. hgl. 3. okt, 1977, en hann sætti með dómi Hæstaréttar 14. nóv. s. á. 60 d. fang. skilorðs- bundið fyrir brot gegn 259. gr. alm. hgl. Dæmt í Hæsta- rétti í máli út af skjalafölsunarbrotinu, að dóminum frá 1977 skyldi eigi raskað með ákvörðun refsingar fyrir það brot, sbr. 60. gr. alm. hgl. og 7. gr. laga 22/1955 ........ Refsing stúlkunnar B, er framdi ávana- og fíkniefnabrot 18 ára gömul, var skilorðsbundin í Hæstarétti, og skilorðstími 3 ár. Einn dómari dæmdi refsingu óskilorðsbundna ...... M var refsað skv. 248. gr. almennra hegnignarlaga og 1. gr. laga nr. 35/1977 vegna tékkamisferlis. Refsing: 2 mán. fang. skilorðsbundið í 3 ár .............0...00 0000... 0... Á gerðist tvívegis á árinu 1977 í maí og júlí sekur um ölvunar- akstur. Hann sætti í des. þ. á. dómi fyrir brot á lögum 65/1974, 4 mán. fang. skilorðsbundið. Refs. ákveðin með vísan til 77. og 78. gr. og skilorðsdómur tekinn upp til efnismeðferðar að nýju, sbr, 60. gr. alm. hgl., sbr. 7. gr. laga 22/1955. Refs.: 6 mán. fang. óskilorðsbundið ...... Skiptamál. Sjá búskipti ............0.020.000000 00. 1121, 1346, 1369, Sjá erfðamál ..............2.200.0esss sr 310, Úrskurði skiptaréttar var áfrýjað. Skiptaráðanda var ekki stefnt til Hæstaréttar. Réttarfarsnauðsyn ber til þessa, sbr. lög 19/1895. Var aðalsök því vísað sjálfkrafa frá Hæsta- rétti. Máli þessu var gagnáfrýjað f. h. dánarbús þess, er málið varðaði, Í málflutningi fyrir Hæstarétti var því lýst, að hæstaréttarlögmaður sá, er gagnáfrýjaði málinu, hefði eigi fengið samþykki viðkomandi skiptaráðanda, til áfrýj- unarinnar. Var gagnsök því einnig vísað sjálfkrafa frá Hæstarétti .................020202000 00. .0eee rn I var framkvæmdastjóri L frá 1966 til dánardægurs 1968. End- urskoðun á bókhaldi L leiddi í ljós, að allveruleg skuld hafði myndast hjá J við L, og lýsti L kröfum í bú J. Voru þær reistar á skýrslum löggilts endurskoðanda um fé, er vantaði í sjóðinn. Sjóðtalning fór fram í júní 1967 og undir- ritaði J hana. Bókhaldið var mjög í molum, er J andaðist. Hann var talinn bera ábyrgð á fjárreiðum og fjárvörslu L. Kröfur L voru að mestu teknar til greina, sbr. þó tvær, þar sem ósannað (þótti, að J hefði tekið við fé. Um þess- ar tvær kröfur varð ágreiningur dómara í héraði og fyrir Hæstarétti ..................0.2.0 0000. Skírlífisbrot. Bls. 12 287 TÖT 906 1384 531 371 CLXK Efnisskrá Bls. Skjalafals. Stúlkan K stal ávísanahefti frá H. X sambúðarmaður hennar sagði K fyrir um hversu falsa skyldi 20 tékka. X bað kunningja sinn Y að koma heim til þeirra K, og hét hann því að aðstoða K við sölu tékkanna næsta dag. Y var ekki viðstaddur er tékkarnir voru ritaðir, en honum gat ekki dulist, er hann fór með K í verslanir næsta dag, að þeir voru falsaðir. Hann var með í ráðum um, í hvaða búðir K færi til að selja tékka, tók við varningi, er K keypti og setti þá í tösku, er hann hafði meðferðis. Síðan kom hann varningnum fyrir í húsnæði, er hann hafði á leigu. Y fékk um 20 þús. kr. í sinn hlut af peningum þeim, sem K fékk í hendur, er hún seldi tékkana, X og Y var í hérd. refsað sem aðalmönnum samkv. 155. gr. 1. mgr. alm. hgl. Málinu var eingöngu áfrýjað að því er varðar Y. Í dómi Hæsta- réttar segir m. a. að Y hafi heitið fyrirfram liðsinni sínu til sölu tékkanna og hlotið framangreindan fjárhlut af hagnaði, er fékkst við brotið. Var honum refsað samkv. 155. gr. 1. mgr. Y hafði hlotið 60 daga varðhald skilorðs- bundið fyrir brot gegn 259. gr. alm. hgl. með dómi Hæsta- réttar 14, nóv. 1977, en hann framdi framangreint brot 3. okt. s. á. Dæmt var, að dóminum frá 14. nóv. 1977 skyldi óraskað, sbr. 60. gr. alm. hgl. sbr. 7. gr. 1. 22/1955. Refsing fyrir brot á 155. gr. alm. hgl. var ákveðin 5 mán.fang..... 12 Tveir tékkar, hvor að fjárhæð 32 þús. kr., voru teknir sem greiðsla á vörum í verslun. Gjaldkeri H kvaðst hafa tekið við tékkunum og var stuttnefni hennar ritað aftan á þá. Gat hún gefið greinargóða lýsingu á manni þeim, er af- hent hafði tékkana. Í myndasafni lögreglu benti hún á J sem þennan mann. Við sakarbendingu, þar sem voru 6 menn, benti hún einnig á J. Tékkarnir voru úr tékkhefti, er kona J átti, en hún taldi að heftið hefði horfið sér á veitingastað. Rithandasérfræðingur athugaði rithandar- sýnishorn J og bar þau saman við rithöndina á tékkunum og taldi að sami maður hefði ritað sýnishornin og tékkana. Tilgreindi hann einstaklingseinkenni í 9 liðum og staðfesti álitsgerð fyrir dómi. Hérd. taldi sannað, að J hefði falsað og notað tékkana og refsaði honum samkv. 155. gr. alm. hgl. Méirihluti Hæstaréttar staðfesti þann dóm, en tveir dómarar töldu rannsókn máls eigi svo ítarlega sem skyldi og sýknuðu J vegna ónógra sannana. J var einnig dæmd refsing fyrir ölvunarakstur og var refs. ákveðin 6 mán. fang. í dómi meirihlutans. Skaðabætur til H dæmdar .... 897 Skuldabréf. Í tengslum við fasteignakaup gaf S út tvö veðskuldabréf til Efnisskrá CLXXI Bls. handhafa þann 15. júlí 1976, hvort að upphæð kr. 1000.000. Skyldu bréfin greiðast á 3 árum frá útgáfudegi og fyrsta afborgun fara fram þann 1. júní 1977 og síðan 1, júní árlega uns skuldin væri að fullu greidd. Enginn greiðslu- staður var tiltekinn í bréfunum. B, handhafi bréfanna, hélt því fram, að þau hefðu verið til innheimtu í B-banka á gjalddaga 1. júní 1977 og hefði bankinn skrifað S bréf svo að hann mætti vita um greiðslustað þeirra. Hinn 7. júní var S send í ábyrgðarbréfi önnur tilkynning um greiðslustað bréfanna og það bréf móttók S í pósthúsi þann 10. sama mánaðar, Er S greiddi ekki við tilkynningu þessa sendi B honum símskeyti 16. júní, Þar sem skorað var á S að greiða fyrir 23. júní svo að komast mætti hjá upp- boði. Þann sama dag, þ. e. 16. júní, greiddi S inn á geymslureikning í Landsbankanum hinar gjaldföllnu fjár- hæðir. Ekki lét S B vita um geymslugreiðslu þessa. Bréfin kváðu svo á, að ef ekki væri staðið í skilum með greiðslur afborgana og vaxta skyldi öll skuldin vera komin í gjald- daga án fyrirvara. B beiddist nú uppboðs á fasteign S og var uppboðsbeiðni dagsett 28. júní 1977. S andmælti fram- gangi uppboðsins. Kvaðst hann fyrst hafa fengið að vita um greiðslustað bréfanna 10. júní 1977 og þá án ástæðu- lauss dráttar viljað borga 15. júní, en þá hafi bréfin ekki verið í Búnaðarbankanum og hann því greitt hina gjald- föllnu fjárhæð inn á geymslureikning í Landsbankanum. Síðar sama morgunn hafi símskeyti borist frá B, þar sem lýst hafi verið eindögum allrar skuldarinnar. Ágreinings- laust var, að S var hinn 10, júní fyrst um það kunnugt. að veðskuldabréfin væru til innheimtu í Búnaðarbankanum. Talið, að S hefði þá mátt inna af hendi greiðslur þær, er gjaldfallnar voru.. Það hefði hann að vísu ekki gert tafar- laust, en greiðsluðráttur hans ekki talinn slíkur, að rétt væri að telja alla skuldina í gjalddaga fallna af þeim sök- um, En þar sem bréfin hefðu ekki lengur verið til staðar í bankanum, er S bauð fram greiðslu sína, var honum talið heimilt að leysa sig undan greiðsluskyldu sinni með því að leggja fjárhæðirnar inn á geymslureikning, svo sem hann hafði gert þann næsta dag. Ósannað var, að S hefði borist tilkynning B um gjaldfellingu fyrir það tímamark. Úrskurður uppboðsréttar því felldur úr gildi og synjað um framgang hins umbeðna uppboðs, en einn hæstaréttar- dómari taldi S hafa gerst sekan um slík vanskil, að öll skuldin væri fallin í gjalddaga. Sjá geymslugreiðsla, greiðslufall, uppboð ............0.....000 00. 211 M fékk lán hjá Fiskveiðasjóði, F, er að hluta til var verðtryggt, en lán þetta tók M, er hann var að láta smíða fyrir sig CLXXII Efnisskrá Bls. fiskiskip. Síðar taldi M, að verðtryggingin hefði eigi verið heimil og skorti lagastoð. Sagt, að á þeim tíma, er máli skipti, hefðu verið í gildi lög nr. 75/1966. Samkv. 2. gr. þeirra laga væri það hlutverk F að lána stofnlán með veði í fiskiskipum. Lán þau, er um væri deilt, væru stofnlán vegna smíði umrædds fiskiskips. Eigi yrði talið, að lán þessi, sem F hefði endurlánað M af lánsfé frá Fram- kvæmdasjóði Íslands hafi ásamt öðrum sambærilegum lán- um myndað sérstakan lánsflokk í skilningi 5. gr. laga nr. 75/1966. Aflað hefði verið tilskilins samþykkis samkv. ákvæðum $6. gr. laga nr. T1/1966. Lánveitingin því talin heimil með þeim kjörum, er um hafði verið samið. Sjá verðtryggingu ........0.00002.00 000 nn 1213 Skuldajöfnuður. Að því vikið í sératkvæði tveggja hæstaréttardómara, að eigi væru skilyrði til þess að skuldajafna kröfum jarðeiganda um ógreiðda landskuld, sem greiða átti í fríðum peningi. við fjárkröfur, sem ábúandi jarðarinnar átti á hendur jarðareiganða. Sjá einnig ábúð .............02...0.00000.. 1199 Skuldamál. GMH, hótelsamstæða í London, höfðaði mál á hendur „Ferða- skrifstofunni Sögu“ og þeim Ó, H, B og F, sem voru hlut- hafar og stjórnarmenn í hlutafélaginu Ferða-Saga hf. GMH hélt því fram, að ýmis hótel í sinni eigu hefðu átt viðskipti við „Ferðaskrifstofuna Sögu“ og væri stefnu- krafan ógreiðdar eftirstöðvar þeirrar skuldar. Byggði GMH á því, að „Ferðaskrifstofan Saga“ væri óskráð félag, rekið með Óótakmarkaðri ábyrgð og myndað af öllum sömu mönnum og væru hluthafar í hinu skráða hlutafélagi, Ferða-Sögu hf. Viðurkennt var að ferðaskrifstofurekstur Ferða-Sögu hf. hafði að einhverju leyti verið rekinn undir nafninu Ferðaskrifstofan Saga og ýmsum enskum heitum svo sem „Saga-Travel“, „Saga-Tour“ og fleiri slíkum. Þetta þótti þó engan veginn leiða til þess að með þeim hætti hefði verið stofnað til sameignarfélags hluthafanna, sem verið hafi annar lögaðili en Ferða-Saga hf. Kröfugerð GMH því ekki talin eiga við rök að styðjast að þessu leyti. Þá var einnig talið, að reikningar, sem lagðir höfðu verið fram í málinu sem fylgiskjöl með viðskiptamannareikningi GMH og ritaðir væru í nafni „Saga-Tour Ltd“ bentu til þess, að gert hafi verið ráð fyrir því, að skuldarinn væri hlutafélag. GMB því ekki talinn hafa grandalaus átt við- skipti við annan aðilja en hlutafélag það, sem í raun hafði á hendi ferðaskrifstofurekstur þann, er kröfur GMH voru Efnisskrá CLXXIII sprottnar af. Sýkna. Sjá hlutafélög .................... Í skuldamáli, er R höfðaði á hendur fyrrum sambúðarkonu sinni, Á, lagði R fram yfirlit yfir greiðslur, sem hann hafði innt af hendi í þágu Á, m. a. til byggingaframkvæmda, sem Á stóð í á sambúðartímanum. Byggði R kröfur sínar á greiðsluyfirliti þessu. Í héraðsdómi, er staðfestur var með skírskotun til forsendna, sagði, að greiðsluyfirlit það, er R hefði lagt fram, hefði ekki sætt öðrum andmælum en þeim af hálfu Á, að þar væri eigi allt talið, er Á hefði látið R í té fyrir sig á sambúðartímanum. Því þótti verða að miða við það við úrlausn málsins, að óumdeilt væri, að upptaldar greiðslur í skjalinu hefðu verið inntar af hendi fyrir Á. Krafa R því tekin til greina að fullu. Sjá einnig vextir, fjárnám ............02..000.. 00 sn Leigutakar að húsnæði dæmdir til þess að greiða leigusala vangoldið vísitöluálag í samræmi við ákvæði leigusamn- ings. Sjá húsaleigu ...............0000000000. 0. nn Leigutaki húsnæðis, S, dæmdur til þess að greiða leigusala, J, vangoldna húsaleigu, en ágreiningur var hvorki um afnota- tíma né upphæð leigunnar. Leigutaka hins vegar heimilaður afsláttur af leigukröfunni vegna ófullnægjandi ástands leiguhúsnæðisins ..................000 000... nv nn Mál út af smíði fiskiskips. Sjá samningar .................. Jarðareigandi dæmdur til þess að greiða ábúanda verðmæti þeirra mannvirkja, er ábúandinn hafði reist á jörðinni á ábúðartímanum. Skuldajafnaðarkrafa landeiganda eigi tekin til greina með því að landeigandi hafði eigi sannað, að svo hafi verið um samið, að endurbætur ábúanda á jörðinni og mannvirkjum hennar skyldi koma í stað land- skuldar eða reiknast upp í hana. Sératkvæði. Sjá ábúð .. Skylduarfur. S eiginkona Þ gerði erfðaskrá og kvað svo á, að Þ tæki allan arf eftir sig, en að honum önduðum skyldi helmingur renna til nafngreindra ættingja hennar og hinn helmingur til björgunarskútusjóðs eins. Þessi erfðaröð fékk út af fyrir sig staðist, en S gat eigi ráðstafað meiru en þriðjungi eigna sinna, með því að Þ var skylduerfingi eftir hana og hafði ekki afsalað sér skylduarfi sínum, sbr. 35. gr. erfða- laga ...........22000000 000 Sprengiefni. Börn komust í sprengiefni, er var í óforsvaranlegum vörslum, og hlaust líkamstjón af. Bótaábyrgð lögð á eiganda sprengiefnisins og eiganda húss þess, er sprengiefnið var geymt í. Sjá skaðabætur utan samninga ................ Bls. 236 295 320 1170 1181 1199 531 CLXKIV Efnisskrá Bls. Staðlar. Stefna. Stefnubirting. Í vottorði stefnuvotta um birtingu héraðsdómsstefnu sagði, að stefnan væri birt F, stefnda, á heimili hans fyrir honum sjálfum fimmtudaginn 22. júní 1978, kl. 1726 og honum af- hent endurrit stefnunnar. F var í héraði dæmdur sam- kvæmt ákvæðum 118. gr. laga nr. 85/1936 til greiðslu hinn- ar umstefndu skuldar. F áfrýjaði héraðsdómi. Kvaðst hann hafa farið af landi brott kl. 1400 dag þann, er stefnan átti að hafa verið birt og eigi borist endurrit stefnunnar fyrr en hann kom heim eftir þriggja vikna ferðalag. Samkvæmt vottorði ferðaskrifstofu fór F í ferð á vegum hennar til Ítalíu 22. júní 1978 og hóf flugvélin sig til lofts kl. 14.00. Stefndi fyrir Hæstarétti flutti mál sitt þar sjálfur. Kvaðst hann hafa gengið úr skugga um að vottorð þessi væru rétt að efni til. Að svo vöxnu máli þótti F hafa sýnt fram á, að vottorð stefnuvotta væri eigi rétt að efni til, sbr. 2. mgr. 92. gr. laga nr. 85/1936. Bar því að ómerkja hinn áfrýjaða dóm og meðferð málsins í héraði og vísa málinu frá héraðsdómi ............00....0 0... enn 637 Stjórnarskrá. Í lögtaksmáli bar E, gerðarþoli, brigður á stjórnskipulegt gildi skattlagningar. Hafði E lent í árekstri með bifreið sína og fengið greiddar altjónsbætur frá tryggingarfélagi af þeim sökum. Var mismunur altjónsbótanna og kaup- verðs bílsins skattlagður sem söluhagnaður. E vitnaði í. a. til ákvæða 67. gr. stjórnarskrárinnar og taldi skattlagn- inguna eignaupptöku. Í dómi Hæstaréttar var talið, að lögskýring 1. ml. 10. mgr. E liðs 7. gr. laga nr. 68/1971 leiddi til þess, að til skattgreiðslu af bótum þessum kæmi því aðeins, að um væri að ræða sölu eignar í atvinnu- rekstri skattgreiðanda. Samkvæmt því var staðfest niður- staða fógetaréttar, er synjað hafði um framgang umbeðins lögtaks. Kom þá ekki til álita, hvort ákvæði 67. gr. stjórn- arskrár ættu hér við. Í sératkvæði tveggja hæstaréttar- dómara var talið, að lagaákvæði ætti ekki einungis við um altjónsbætur vegna atvinnurekstrar skattþegns. Það hefði verið sett á stjórnskipulegan hátt og skattlagningin (því byggð á formlega gildri lagaheimild. Sýnt væri, að almenni löggjafinn hefði allfrjálsar hendur um val skattstofna og skattlagningaraðferðir. Eigi yrði talið, að framangreint lagaákvæði skerti eign E á þann hátt, að bryti í bága við ákvæði 67. gr. stjórnarskrárinnar. Sjá ennfremur skatta- mál, lögskýring, lögtak, stjórnarskrá .................... 403 Efnisskrá CLXXV Bls. Í lögtaksmáli var um það deilt, hvort B, gerðarþola, væri heimill frádráttur á raunverulega útlögðum viðhaldskostn- aði fasteignar. Skattstjóri í umdæmi B og ríkisskattanefnd höfðu úrskurðað, að veita skyldi til frádráttar 1,5% af fasteignamati hússins. Sagt, að ákvæði b. liðs 2. gr. reglu- gerðar nr. 355/1972 ætti stoð í 2. og 3. mgr. E liðs 15. gr. laga nr. 68/1971 og 55. gr. sömu laga, sem eigi yrðu taldar brjóta gegn ákvæðum 40. og TT. gr. stjórnarskrár nr. 33/ 1944. Skattlagningin því talin heimil og leyfður framgangur hins umbeðna lögtaks. Sjá skattamál .................... 430 Stjórnsýsla. Söluskattur. Söluþóknun. Fasteignasölufyrirtæki eitt þótti eiga rétt til nokkurrar sölu- þóknunar úr hendi seljanda fasteignar fyrir að hafa komið á sambandi milli þess manns, er eignina keypti og seljand- ans sbr. 6. gr. laga 47/1938, þó svo að meginhluti sölu- starfsins hafi komið í hlut annarrar fasteignasölu. Sjá fasteignasala ...................0.0....... 000 158 Seljandi fasteignar sýknaður af kröfum fasteignasala um sölu- þóknun, þar sem ósannað var talið, að fasteignasalinn hefði komið sölunni á. Sjá fasteignasála ................ 1259 Sönnun. Sönnunargögn. X var ákærður fyrir að hafa keypt kannabisefni og amfetamín af D. Sakargiftir þessar voru eingöngu reistar á framburði D. Gegn neitun X þótti ósannað, að hann hefði framið brot þetta. Sýkna ..........0000.00.... 0 5 Tveir tékkar voru falsaðir og framvísað í verslun og fengnar vörur fyrir þá. Gjaldkeri ritaði fornafn sitt aftan á tékk- ana. Hún gaf lýsingu á manni þeim, sem afhent hafði tékk- ana og þekkti hann á mynd úr myndasafni lögreglu. Enn gat hún bent á mann þennan við sakarbendingu í hópi 6 manna. Rithandarsérfræðingur bar saman rithandarsýnis- horn J og tékkana tvo og taldi, að þar væri um sömu rit- hönd að ræða. Hérd. og þrír dómarar í Hæstarétti refsuðu J samkv. 155. gr. 1. mgr. alm. hgl., en tveir dómarar í Hæstarétti töldu rannsókn máls ekki jafn rækilega sem skyldi og mátu sök J ekki sannaða ...................... 897 Þegar litið var til lögregluskýrslu og varðstjóraskýrslu um áfengiseinkenni á Ó, er lögreglumenn færðu á lögreglu- stöð til skýrslutöku, svo og framburða vitna, er voru með Ó kveldlangt og báru um áfengisneyslu hennar, þótti með CLXXVI Efnisskrá ólíkindum, að niðurstaða á alkóhólákvörðun á Þblóðsýni úr henni, er sýndi 1,94%,, gæti staðist. Varð að telja, að einhver mistök hefðu átt sér stað við ákvörðun þessa og þótti varhugavert að byggja áfellisdóm á henni. Sýkna .. Tveir dómarar í Hæstarétti sakfelldu R fyrir ölvunarakstur. Reyndist 2,41%, alkóhólmagn í blóðsýni úr honum. Einn dómari taldi að í málinu skorti sérfræðilega álitsgerð um það, hvort fullyrðing R um áfengisneyslu eftir að akstri lauk fengi staðist, miðað við alkóhólmagn Í blóði hans .. Sjá og þjófnað .........0000..0. 00 nn nunna Sjá skattamál „........200000. 000 nn nn Tékkamisferli. H gaf út tvo tékka og fékk þá konu sinni K í hendur. Notaði K annan þeirra til vörukaupa, en hinum framvísaði hún í banka og fékk tékkafjárhæðina greidda þar. Tékkarnir reyndust innstæðulausir. Leggja varð til grundvallar, að H hafi fengið K tékkana til ráðstöfunar í því skyni, sem raun bar vitni um. Atferlið varðaði H refsingu samkv. 248. gr. alm. hgl. Enn gaf H út fjóra tékka, sem innstæðu skorti fyrir. Tveir voru gefnir út til kröfuhafa til greiðslu á skuld, einn gefinn út til K, er framseldi hann og greiddi með honum skuld, og einn gefinn út til handhafa, notaður til greiðslu skuldar. Atferlið að því er varðar þessa tékka varðaði við 261. gr. alm. hgl., er brot var framið. Áður en ákæra var gefin út, tóku gildi lög 35/1977 um viðauka við tékkalög 94/1933. Var refsað skv. þeim lögum, en eigi skv. 261. gr. alm. hgl. Talið var nægilegt, að krafa um refsingu að því er varðar síðargreinda refsiheimild kæmi frá Seðla- banka Íslands, með því að fram væri komið, að hann hefði almennt umboð viðskiptabanka til að krefjast málshöfð- unar, ef tékki var sendur til Seðlabankans með áritun um greiðslufall. Refs. var ákveðin með vísan til "í. gr. alm. hgl. og tiltekin 2 mán. fang. skilorðsbundið til 3 ára. H var vikið frá starfi lögreglumanns m. a. vegna þessara ákæruefna, og greiddi hann fjárhæð allra tékkanna, áður en mál var höfðað gegn honum. Sjá og fjársvik, lögskýring Tékkar. Gjaldkeri í Ú-banka (Ú) keypti tékka að fjárhæð kr. 200.000. Tékkinn var gefinn út á sérstakt tékkaeyðublað L h/f og útfylltur með sérstakri vél, sem til slíkra hluta var notuð af hálfu L. Á tékkann var prentað nafn greiðslubankans, V. Undirskriftir á tékkanum voru nöfn tveggja prókúru- Bls. 973 1270 1342 430 15 Efnisskrá CLXXVII Bls. hafa L, en tékkinn var gefinn út á nafn SS og hafði hann verið framseldur með áritun þess nafns á bakhlið ásamt heimilisfangi og símanúmeri. Tékkinn var keyptur án þess að seljandinn ritaði nafn sitt á bakhlið hans. Daginn eftir fór tékkinn í hendur starfsmanna V og var skuldfærður þar á viðskiptamannareikningi L. Er L fékk síðar í hendur mánaðarlegt yfirlit frá V, kom í ljós, að tékkinn hafði ekki verið gefinn út af því fyrirtæki. Upplýstist þá að ávísana- eyðublöðum hafði verið stolið frá L og umræddur tékki falsaður. Ekki upplýstist, hver þar hafði verið að verki. L taldi, að óheimilt hefði verið að skuldfæra tékkafjárhæð- ina á reikningi sínum í V. Í endurgreiðslumáli L á hendur V sagði, að ekki væri unnt að fallast á þá málsástæðu bankans, að L hafi ekki varðveitt með tryvggilegum hætti tékkaeyðublöð sín og tékkavél þá, er notuð var við fölsun- ina, þar sem ekkert yrði fullyrt um atvik að hvarfinu né hver væri að því valdur. Viðurkennt var af hálfu L, að hvorki útlit tékkans né annað hefði verið til þess fallið að vekja grunsemdir um að tékkinn væri falsaður, er starfs- menn bankans tóku við honum frá Ú og færðu hann L til skuldar, Samkvæmt þessu töldu forsvarsmenn V, að L yrði að una skuldfærslunni og vitnuðu um það efni til ákvæða í reglugerð bankans, þar sem sagði, að kæmi það í ljós, að fölsuð ávísun væri greidd af bankanum, bæri sá skaðann, sem féð ætti, nema um væri að kenna augljósu gáleysi bankans. Sagt að telja yrði það meginreglu, sem gilti, ef lög eða samningar áskildu ekki annað, að reikningshafi ávísanareiknings þyrfti ekki að hlíta því, að greiðslubanki skuldfærði hann fyrir tékka, sem nafn hans hefði verið falsað á, a. m. k. ef honum eða þeim, er hann bæri ábyrgð á, væri ekki um fölsunina að kenna. Lög um V hefðu ekki að geyma sambærilegt ákvæði og væri að finna í reglu- gerðinni. Ósannað væri, að V hefði vakið athygli L á því, að hann ætti á hættu að bera þá áhættu af innlausn falsaðra tékka, sem sagði í reglugerðarákvæðinu. Hér yrði þó hvað sem öðru liði að líta svo á, að V hefði því aðeins mátt svnja L um endurgreiðslu tékkafjárhæðarinnar, að V gæti ekki krafið Ú um endurgreiðslu tékkans og hann hefði því orðið fyrir tjóni af innlausn hans. V hefði hins vegar ekki sýnt fram á, að svo hafi verið, og því var hann dæmdur til þess að greiða L h/f tékkafjárhæðina ........................ 1064 Tilraun. G refsað skv. 194. gr. 1. mgr., sbr. 20. gr. almennra hegningar- laga fyrir tilraun til nauðgunar, sjá það orð ............ 1028 Hugleiðingar héraðsdómara um tilraun til fiskveiðabrots og CLXKVIII Efnisskrá Bls. afturhvarf frá tilraun. Hæstiréttur telur atferli fela í sér veiðiaðgerð í skilningi laga nr. 81/1976 ..............5... 1095 Togveiðar. Sjá fiskveiðabrot. Tolllög. K flutti myndavél og linsur, sem hann hafði keypt í Noregi, til Íslands. Fór hann þá í gegnum „grænt hlið“ á Kefla- víkurflugvelli. Er það ætlað fyrir þá, sem hafa. engan tollskyldan varning meðferðis. Bar K.að framvísa varningi þessum til tollafgreiðslu, sem auðkennt var með rauðu skylti, sbr. 6. gr. rgj. 362/1975. Var talið, að verðmæti þessa varnings hefði numið meiru en hámarki þvi, er heimilt var að flytja inn tollfrjálst, sbr.1. gr. 1. mgr. rgj. 362/1975, er þá gilti, sbr. síðar rgj. 151/1978 og 388/1979. Varðaði hátt- semi K hann refs. samkvæmt 1. mgr. 60. gr. laga 59/1969, sbr. lokamgr. 6. gr. rgj. 362/1975, svo.og 1. mgr. öl. gr., 2. mgr. 71. gr. og 75. gr. sömu laga, en ákvæðum 2. gr. laga 11/1976 varð ekki beitt, sbr. 2. gr. alm. hgl. Refs.: 120.000 kr. sekt, 15 daga varðhald til vara. Ekki þótti alveg næg ástæða til að gera varninginn upptækan. Bent var á í hrá., að í lokamgr. 6. gr, rgj. 362/1975 segi, að eignarupptöku skuli beitt, en það ákvæði gangi í berhögg við 72. gr. laga 59/1969, er mælir svo, að eignarupptaka sé heimil, en ekki skyldubundin ...........20200. 00 0n ene 1279 Tómlæti. Verðtryggingarákvæði var í húsaleigusamningi, er gerður var 1965. Í máli leigusala á hendur leigutökum héldu leigu- takar því m. a. fram, að ákvæði leigusamningsins um verð- bætur hefðu fallið niður fyrir viljayfirlýsingu og athafnir leigusala. Sagt um það atriði, að þótt leigusali hefði ekki krafið leigutaka um vísitöluálag eftir 1968 hefði það ekki veitt leigutökum efni til að líta svo á, að leigusalinn hafi afsalað sér rétti til þess að krefjast hækkunar Í samræmi við ákvæði samningsins. Krafa leigusala tekin til greina að fullu, Sjá verðtrygging, húsaleiga ........................ 320 Um það var deilt í máli einu, hvort komist hefði á bindandi samningur um kaup JE á 3000 netum frá F. Svo var eigi talið. Umboðsaðili F á Íslandi, PON, hélt því fram, að JE hefði verið send samrit pantana, sem PON hefði sent F vegna JE. Ósannað þótti, að JE hefði verið send og hann fengið í hendur samrit þessi og þótti heldur ekki verða á þá málsástæðu F fallist, að JE hafi orðið bundinn við umræddar pantanir vegna tómlætis sins að bera fram mótmæli, Sjá einnig samningar ...........%0% 200... 360 Efnisskrá CLKKIX ; Bls. Jörðin R var í sameign nokkurra ættingja og venslamanna. Tveir þeirra, þau AJ og L, er áttu 9/14 hluta jarðarinnar, seldu sinn hluta til rafveitu einnar, RS, á árinu 1965. Hinir, þeir J, H, He og P, er áttu 4/16 hluta höfðuðu á árinu 1974 mál á hendur AJ og RS og kröfðust viðurkenningar á því, að jörðin væri ættarjörð samkvæmt 3. gr. laga nr. 16/1950 eða til vara samkvæmt lögum nr.:102/1962 og nytu réttinda samkvæmt því. Talið, að lagaskilyrðum væri eigi fullnægt til þess að jörðin yrði talin ættarjörð. Í for- sendum héraðsdóms, er staðfestar voru í Hæstarétti, sagði, að aðgerðarleysi það, sem fylgt hefði í kjölfar sölu þessarar hefði og verið slíkt, að hvernig sem á málavexti væri litið að öðru leyti, gæti jörðin nú ekki talist ættarjörð. Sjá ætt- arjarðir ..............0.000n0 ne 951 I hafði með höndum kynningu á iðnaðarframleiðslu og sölu- starfsemi fyrir framleiðendur í tengslum við þá kynningu. Ágreiningur var um það með I og BÓ, framleiðanda einum, hvort I hefði með samningi tekist á hendur slíka kynning- ar- ög sölustarfsemi í þágu BÓ. Ágreiningslaust var, að þeir-I og BÓ ræddu öðru hverju um það framan af ári 1975, að I tækist slíka starfsemi á hendur. I hóf að kynna starf- semi og framleiðslu BÓ og sendi honum reikninga fyrir störf sín í hans þágu. Upplýst þótti í máli I á hendur BÓ, að reikninga þessa hefði I sent eigi síðar en í júlí 1975. Var þar um að ræða reikninga fyrir veitta þjónustu tíma- bilið 1. maí til 1, ágúst 1975. BÓ sendi I bréf sumpart af öðru tilefni 1. ágúst 1975. Í bréfi þessu andmælti hann í engu reikningum I né hreyfði hann þeim skilningi sínum, að störf Í væru sér óviðkomandi og sér óskylt að greiða reikninga hans vegna. Yrði ekki séð, að BÓ hafi hreyft því, að skilningur sinn væri annar fyrr en 11. nóvember 1975. Því staðfest sú niðurstaða meiri hluta héraðsdóms, er dæmdi I rétt til endurgjalds fram til 1. ágúst 1975. Sjá einnig samningar ............02.0000 0200 1241 Traustnám. Tryggingarbréf. Sjá samningar ...........0.0000000.. 0. 938 Umboð. Umferðarlög. Sjá bifreiðar, opinber mál. Sjá manndráp af gáleysi .................20..0 000. 62 Sjá líkamsmeiðingar ................2.0 0000 1232 CLXXX Efnisskrá Umferðarréttur. Sjá Vegir .........2..20202.0 0000 e ene 305 Sjá innsetningargerðir ..............20..0 2000. 00 1138 Ágreiningur reis með eigendum jarðanna L og M í Skaga- fjarðarsýslu um beitarrétt L í tilteknu landsvæði. R, innan landamerkja M og umferðarrétt L-bónda að beitarlandi þessu. L-bóndi krafðist viðurkenningar á því, að eigendur þeirrar jarðar ættu opna og heimila umferðarleið eftir stystu gömlum rekstrarleiðum búfjár á sambeitarland þetta. Í málinu hafði verið lagður fram uppdráttur verk- fræðings af rekstrarleið þessari og hafði sú mörkun ekki sætt andmælum sérstaklega. Sagt, að telja yrði leiðina nægilega skýrt afmarkaða í héraðsdómi og því staðfest niðurstaða héraðsdóms, er viðurkennt hafði umferðarrétt- inn eftir rekstrarslóðum þessum. Sjá landamerkjamál, beit- arréttur ............0000..0 rss 392 Umgengnisréttur. H og K hófu óvígða sambúð í maí 1972. Þeim fæddist barnið E í júní s. á. Gekkst H við faðerni barnsins, sbr. 3. gr. laga 8ST/1947. H og K bjuggu saman án þess að giftast allt til 10. maí 1975 og var barn þeirra hjá þeim. Frá þeim degi til 11, des. dvaldist barnið erlendis hjá H, en E dvaldist hjá móður sinni, K, upp frá því. Dómsmálaráðuneytið hafnaði í mars 1976 „að svo stöddu“ kröfu H um, að hann fengi forræði barnsins, og í október s. á. ákvað ráðuneytið, að K skyldi hafa forræði þess. Jafnframt var þá hrundið kröfu H um, að ráðuneytið mælti fyrir um umgengnisrétt hans við barnið, og var vísað til þess í bréfi ráðuneytisins, að eigi væri að finna í lögum „markaðar reglur um um- gengnisrétt foreldris við óskilgetið barn sitt“. H höfðaði mál og krafðist þess, að viðurkennt væri, að hann ætti lagakröfu á umgengni við barnið. Stefndi hann K, svo og dómsmálaráðherra f. h. dómsmálaráðuneytis, til varnar- aðilðar við hlið móður. H reisti kröfu sína á þeim laga- grundvelli. að myndast hefði í ísl. rétti lagaregla um, að faðir óskilgetins barns eigi rétt á að njóta umgengni við barnið, svo sem lögmælt er um skilgetin börn, þegar for- eldrar skilja, sbr. 47. gr. laga 60/1972, a. m. k. þegar um foreldra er að ræða, sem hafa búið saman í óvígðri sam- búð. K taldi hinsvegar, að slíkur réttur yrði að sækja stoð í skráðar reglur. Þar sem þeirra njóti ekki við, beri að hrinda kröfu H. Í dómi Hæstaréttar segir, að óvigð sam- búð verði ekki jafnað til hjúskapar í þessu sambandi, og verði réttur til umgengni, þegar svona stendur á, ekki leiddur af ákvæðum 47. og 48. gr. laga 60/1972. Bent er á, Efnisskrá CLEXKXI Bls. að það sé gömul skipan, að faðir óskilgetins barns njóti ekki umgengnisréttar við barnið án samþykkis móður þess, meðan hún fer með forræði barns. „Verður því eigi breytt nema með lögum“. Var K sýknuð af kröfum H. Tveir dómarar töldu hins vegar, að við nyti slíks réttar, þótt ólögmæltur væri. Var bent m. a. á frv. til barnalaga, er lægi fyrir Alþingi og mælti fyrir um slíkan rétt. Hin almennu lagasjónarmið, sem lágu til grundvallar 47. gr. laga 60/ 1972, tillitið til tilfinningatengsla foreldris við barn sitt og umhyggju þess fyrir því, svo og þarfa barns og hvað því sé fyrir bestu, ættu fullvel við, er foreldrar, sem búið hafa saman óvígð og átt börn saman, slíta sambúð sinni. Þótti því með stoð í grunnsjónarmiðum í ísl. barnarétti og lög- jöfnun frá 47. gr. laga 60/1972 eiga að fallast á kröfu H að stofni til, en á hinn bóginn varð að telja þann rétt hans bundinn sömu takmörkunum og skilyrðum og sett eru í 47. gr. laga 60/1972 ........000%%0 0. 0nnnn err 1157 Uppboð. S var skuldari tveggja handhafaveðskuldabréfa með gjalddaga 1. júni 1977. Í bréfunum var ákvæði þess efnis, að ef ekki væri staðið í skilum með greiðslur vaxta og afborgana, væri öll skuldin í gjalddaga fallin án fyrirvara og mætti þá selja veðið á opinberu uppboði án dóms, sáttar eða aðfarar samkv. 1. gr. laga nr. 57/1949. S barst tilkynning um greiðslustað bréfanna 10. júní 1977. Er hann hugðist greiða af bréfunum þann 15. júní voru þau ekki til staðar Í B. Greiddi hann hinar gjaldföllnu fjárhæðir því hinn 16. júní inn á geymslureikning í Landsbankanum. Greiðslu- dráttur af hálfu S þótti ekki slíkur, að telja bæri veðskuld- ina alla í gjalddaga fallna. Synjað um uppboð. Sjá og skuldabréf, geymslugreiðsla ...........00000000 000... 21l H var hæstbjóðandi í landspildu, er seld var nauðungarsölu. Eigi stóð H í skilum með greiðslu uppboðsandvirðis. Höfðaði uppboðshaldari aukadómþingsmál á hendur honum til greiðslu uppboðsandvirðisins f. h. nokkurra veðhafa. Kvað uppboðshaldari. málið höfðað með heimild í 35. gr. laga nr. 57/1949. Af hálfu H var sótt þing við þingfestingu, en síðan féll þingsókn niður af hans hálfu án þess að lögvarnir kæmu fram. H dæmdur til greiðslu uppboðsandvirðisins og vísað til 118. gr. laga nr. 85/1936. Í dómi Hæstaréttar sagði, að engar skýringar hefðu komið fram á því, hvers vegna varnir komu ekki fram af hálfu H. Hann hefði ekki fullnægt skilyrðum 45. gr. laga nr. T5/1973 og kæmu máls- ástæður hans því ekki til álita í Hæstarétti .............. 527 Nauðungaruppboð, er fram fór samkvæmt ógildri uppboðs- CLEXXKIL Efnisskrá Bls. heimild, fellt úr gildi ásamt fjárnámsgerðinni. Sjá fjárnám. 623 Uppsögn. Sjá vinnusamningar ...4......00%. 20... 0 ns 580 Upptaka eigna. Sjá eignaupptaka. Úrskurðir. Óskað var álits læknaráðs um tiltekin læknisfræðileg atriði, sjá læknaráð ............02..000.0. 0. nn 304 Mælt fyrir um öflun gagna, þ. á m. sérfræðilegra kannana, varðandi blóðsýni úr ökumanni .........0..0.0000000 0000... 646 Útburður. Útivist. Sjá og ómaksbætur. 1. Fyrir Hætarétti: Áfrýjandi sækir ekki þing. Útivistardómur 1, 84, 437, 438, 439, 6244, 933, 937, 1268, 1269 Er mál var munnlega flutt fyrir Hæstarétti, kom enginn fyrir dóm af hálfu eins aðaláfrýjandans. Málssóknin því talin fallin niður að því er þennan aðaláfrýjnda varðaði, sbr. 39. gr. laga nr. 75/1973. Sjá ennfremur áfrýjun ...... 236 2. Í héraði: Stefndi sækir ekki þing .. 224, 226, 228, 231, 233, 527, 637, 1331 Útsvör. Útvarp, útvarpsefni. Sjá lögbann, aðild .................0.0.00 00 nn nn 588 Vanheimild. Vanreifun. Engin sérstök grein gerð fyrir einum lið í höfuðstólskröfu stefnanda. Sagt, að þegar litið væri til þess, hve óskýr máls- reifun um þennan kröfulið væri, en loku þó eigi fyrir það skotið, að krafan ætti a. m. k. að sumu leyti rétt á sér, þótti verða að vísa þessum kröfulið frá héraðsdómi. Sjá frávísun ..............2.0 000... 1181 Varnarsamningur. Varnarþing. Í máli einu beiddist H innsetningar í hund, er hún taldi sig eiga í vörslum B, er bjó í K-kaupstað. Er málið kom fyrir Efnisskrá CLEXXXIII Bls. Hæstarétt, upplýsti lögmaður H, að hundurinn væri á ókunnum stað í M-hreppi utan lögsagnarumdæmis K-kaup- staðar. Staðfesti lögmaður B, að svo væri, en vissi ekki ná- kvæmlega hvar. Dæmt, að þar sem B væri búsett í K- kaupstað, hefði verið rétt að byrja gerðina þar. En eins og málið horfði við Hæstarétti, yrði á því að byggja, að hundur H væri í M-hreppi. Af þeim sökum gæti fógeti í K-kaupstað ekki tekið hundinn og afhent hann H. Úr- skurður fógeta því staðfestur að niðurstöðu til. Sjá einnig innsetningargerðir ..........20.000. 0000 nn nenna 387 Vátryggingar. Er m/b G fórst 22. febrúar 1973 var hann í vátryggingu hjá S, vátryggingarfélagi. Ágreiningur reis um vátryggingarfjár- hæð. Haustið 1972 samdist svo með H, starfsmanni S, og Þ, starfsmanni R, eiganda G, að hækka skyldi hagsmuna- tryggingu bátsins um 25% af húftryggingarverði bátsins. Í samræmi við þetta var gefið út nýtt hagsmunatrygg- ingarskírteini, dags. 25.10.1972, og hækkaði þá hagsmuna- tryggingin um kr. 3.875.000 í kr. 6.875.000, en húftrygging nam þá kr. 27.500.000. R taldi, að út frá því hafi verið gengið í skiptum R og S, að vátryggingarverð húftrygging- arinnar skyldi eftirleiðis vera það sama og Fjárhæðar- nefnd fiskiskipa ákvað hverju sinni. Á fundi sínum 8. janúar 1973 ákvað nefndin vátryggingarveró húftryggingar G kr. 31.000.000 og hinn 23. febrúar 1973, daginn eftir strand m/b G, ákvað nefndin nýtt verð, kr. 32.500.000. Nýtt vá- tryggingartímabil hófst 1. janúar 1973. Eftir að vátrygg- ingarskírteinið frá 25.10.1972 var gefið út, var nýtt vá- tryggingarskírteini ekki gefið út fyrr en 31. mars 1973, rúmum mánuði eftir strand bátsins. Mun áðurnefndur H hafa gefið skírteinið út án samráðs við R eða starfsmenn hans. Í máli R gegn S hélt Þ því fram, að svo hefði um samist með sér og H, að hagsmunatrygging bátsins yrði jafnan í samræmi við hæsta vátryggingarverð hans hverju sinni. H kannaðist ekki við það. Í máli þessu. var á því byggt af hálfu R, að er H gaf út hið nýja vátryggingar- skírteini hinn 31. mars 1973 hafi borið að miða húftryggingu bátsins við kr. 32.500.000 í samræmi við ákvörðun Fjár- hæðarnefndar frá 23. febrúar, en ekki kr. 31.000.000, svo og að hagsmunatryggingu bátsins hafi átt að miða við 25% af kr. 32.500.000, þ. e. kr. 8.125.000, en ekki kr. 6.875.000. Sagt, að nýtt vátryggingartímabil hefði hafist 1. janúar 1973. Var síðan vitnað til ákvörðunar Fjárhæðarnefndar frá 8 janúar þ. á. og sagt, að S hafi lagt það verð til grund- vallar án samráðs við R, þrátt fyrir ákvæði vátryggingar- CLXKXIV Efnisskrá Bls, skilmála um, að aðiljar skyldu koma sér saman um vá- tryggingarverðið. Eigi þótti þó á það mega fallast með R, að S væri skylt að greiða R kr. 32.500.000 í húftryggingar- bætur og þótti í því sambandi ekki skipta máli, hvort heldur húftryggingin teldist vera samkvæmt „verðsettu skírteini“ eða ekki. Hafi verið um óverðsett skírteini að ræða, þá hafi verðið átt að miðast við verð skipsins, þegar ábyrgð hófst, samkv. ákvæðum 75. gr. laga nr. 20/1954. Yrði í því sambandi að telja, að ábyrgðin hefði hafist þann 1. janúar 1973 og ekki þótti annað fram komið í málinu en að verð skipsins hafi þá verið kr. 31.000.000. Ef hins vegar yrði litið svo á, að um verðsett skírteini hafi verið að ræða, þá hafi það í upphafi tímabilsins verið kr. 31.000.000. Eftir strand skipsins hafi orðið svo mikil breyt- ing á aðstæðum, að ekki hafi getað komið til hækkunar húftryggingar nema með samþykki S. Að því er hagsmuna- trygginguna varðaði sagði, að R hefði eigi sannað, að ótví- ræð ósk hafi komið fram um það af hálfu Þ á fundi hans með H, að hagsmunatryggingin skyldi jafnan vera 25% af húftryggingarverði bátsins, enda hefði Þ borið, að hann minntist þess ekki, að H hefði gefið slíkt loforð. Þótti heldur ekki á því byggjandi, að Þ hefði mátt treysta því, eins og á stóð, að slíkt samkomulag hefði náðst. Sagt, að til þess mætti líta, að hagsmunatryggingin væri frjáls trygging og Þ hefði verið í lófa lagið að taka af öll tví- mæli um þetta atriði, annað hvort með ótviræðri beiðni í upphafi eða með því að óska þessa sérstaklega í upphafi hins nýja tryggingartímabils. Það hafi Þ vanrækt. S því dæmd sýkna, en málskostnaður í héraði eigi að síður dæmdur á S ...........0.00. 00 438 Veðréttindi. H, er keypti sælgætisverslun af N, skorti reiðufé til þess að greiða út við kaupin. Hann samþykkti 6 víxla til greiðslu kaupverðsins, er tryggðir voru með 1. veðrétti í sumar- bústað í eigu V, föður H. Skv. tryggingarbréfi, er H gaf út, veðsetti hann handhafa nefndra víxla með 1. veðrétti og uppfærslurétti, sumarbústað í B-landi nr. 22. Á 1. veðrétti samhliða tryggingarbréfi þessu hvíldi auk þess annað að fjárhæð samtals 507.189 kr. Eignin var veðsett með vá- tryggingarupphæðum og öllu fylgifé. H stóð eigi í skilum með greiðslu víxlanna. Í máli N gegn þeim H og V gerði hann kröfu um viðurkenningu 1. veðréttar í eignarlandi og sumarbústað nr.22 við B-land í Reykjavík. V krafðist sýknu af kröfum N, þar sem veðsetningin væri ógild, en til vara krafðist hann þess að aðeins yrði viðurkenndur 1. veðréttur Efnisskrá CLEXXKV Bls. í sumarbústað í B-landi nr. 22. Sú málsástæða V, að veð- setningin væri ógild, þar sem samanlagðar fjárhæðir víxl- anna sex og kr. 507.189, sem greindar voru í athugasemda- dálki í veðmálabók væru kr. 13.050 hærri fjárhæð heldur en veðleyfið hljóðaði um, eigi talin eiga við rök að styðjast. Að því er varakröfu V varðaði sagði, að af gögnum máls- ins þætti ljóst, að við gerð tryggingarbréfs þess, er áður greinir, hafi það verið ætlunin, að veðsetningin tæki bæði til sumarbústaðarins og lands þess, er hann stæði á. Því viðurkenndur veðréttur í sumarbústaðnum og landinu .... 938 Veðskuldabréf. Vegir. Í máli, er hreppsnefnd höfðaði f. h. íbúa sveitarfélags til þess að fá innsetningu í aflagðan þjóðvegarkafla, sagði, að engin skýr gögn hefðu komið fram um það, að vegurinn hefði eftir breytinguna haldist sem umferðarleið, er íbúar sveitarfélagsins almennt ættu umferðarrétt um. Því var talið, að sveitarfélagið gæti ekki krafist þess fyrir hönd íbúa sveitarfélagsins, að vegarkafli þessi skyldi opnaður með beinni fógetagerð fyrir umferð íbúanna. Úrskurður fógeta úr gildi felldur og synjað um framkvæmd innsetn- ingar, Einn hæstaréttardómari féllst á kröfu hreppsnefnd- ar, Sjá innsetningargerðir ................0...... 0. .00... 305 Veiðiréttindi. Mál var höfðað til ógildingar landsleigu á jörðinni Á, er var í óskiptri sameign. Sagt, að fram væri komið að jörðinni tilheyrði nokkur laxveiði, en ekki hefði verið stofnað veiðifélag um veiðihverfi þetta samkvæmt ákvæðum 44. gr. laga nr. 76/1970. Talið, að ákvæði eldri leigusamnings um að jarðareigendur héldu veiðirétti, en leigðu jörðina að öðru leyti, væri ekki í samræmi við grundvallarhugsun ákvæða 2. gr. laga nr. 53/1957 og 2. gr. laga nr. Tö/1970. Í leigusamningi þeim, er um væri deilt, hefði jörðin hins vegar verið leigð ásamt veiðiréttindum í ákveðinn skamm- an tíma. Þessi ráðstöfun yrði, eins og á stæði, ekki talin skerða hagsmuni sameigenda leigusala og yrði krafa þeirra um ógildingu leigusamningsins af þeim sökum ekki tekin til greina. Sératkvæði. Sjá sameign, samningar .......... 924 Jörðin H var í eigu tveggja manna, þeirra B og I. Landskipti fóru fram á jörðinni með samningi 4. ágúst 1941. Í samn- ingi þessum var því lýst, hvað kæmi í hlut hvors um sig og hvernig markalínur skyldu dregnar. Þá sagði og í samningi þessum, að hvor um sig ætti „öll hlunnindi hvor CLEXKVI Efnisskrá Bls. fyrir sínu landi.“ Af samningi þessum leiddi, að allt vatn jarðarinnar F, sem áður féll um jörðina H óskipta fylgdi jarðarhluta B. Á árinu 1971 eignaðist hlutafélagið F hf. jarðarhluta B, en um 1950 mun BÓ hafa eignast jarðarhluta I. BÓ höfðaði mál á hendur F hf. og krafðist viðurkenn- ingar á því, að eignarhluta hans fylgdi veiðiréttur í sama hlutfalli, óstaðbundið, í svokölluðum F-vaðli og F-ósi, en ágreiningur hafði risið með eigendum jarðarhlutanna um veiðiréttinn. BÓ skýrði tildrög áðurgreinds landskipta- samnings svo, að I hafi vantað graslendi, en B, sem verið hafi efnamaður, hafi viljað ná undir sig veiði. Sagt, að Í landskiptasamningnum frá 1941 væri skýrt tekið fram, að hvor eigenda um sig skyldi eiga öli hlunnindi fyrir því landi, sem í hans hlut kæmi við skiptin. Væri sú skipan í samræmi við skýringarreglu 2. mgr. 4. gr. laga nr. 61/1932 um veiðirétt fyrir sameignarlandi, sem skipt væri. Þegar af þeirri ástæðu, að sameigendurnir hefðu gagngeri samið um veiðiréttindin við landskiptin, yrði ekki talið, að 2. gr. laga nr. 38/1970 nú 2. mgr. 4. gr. laga nr. 76/1970 hafi haggað þeirri skipan veiðiréttinda, sem gilti milli eigenda jarðarhlutanna, eftir landskipti þessi. F hf. var því sýknað afkröfuml1..............0.. 0500 en er 1077 Venjuréitur. Sagt í mál einu, að samkvæmt langri dómvenju skyldu van- skilavextir af kröfum vegna lausafjárkaupa reiknast hinir sömu og innlánsvextir innlánsstofnana af almennum spari- sjóðsbókum. Hefði regla þessi einnig verið látin gilda, þótt greiðslu skyldi inna afhendi miðað við erlenda mynt 1142, 1181 Verðlagsmál. Verðtrygging. Ákvæði 1. gr. laga nr. T1/1966 þótti eiga að skýra svo, að þau ógildi ekki verðbótaákvæði í verksamningi, sjá það orð .. 167 GÁ leigði þeim S, GF og H húsnæði með samningi 1. september 1965. Leigutímabilið var 10 ár og grunnleiga kr. 9.000. Í 6. gr. samningsins sagði, að verði breytingar á leigu eftir húsnæði á leigutímabilinu, skyldi miða við vísitölu bygg- ingarkostnaðar til hækkunar eða lækkunar og skyldi þá framangreind leiguupphæð skoðast sem grunnleiga. Eftir þessu ákvæði var farið fram til ársloka 1968 og var húsa- leiga þá komin í kr. 12.520. Eftir þann tíma greiddu leigu- takar þá fjárhæð, þ. e. kr. 12.520. á mánuði. Mun GÁ hafa fallið frá kröfu um vísitöluhhækkun um áramótin 1968/ 1969 án þess þó að þá væri rætt um, hvernig húsaleigunni Efnisskrá CLXXKVII Bls. yrði farið það, sem eftir væri samningstímans. Á árinu 1972 krafði GÁ leigutakana um vísitöluhækkun á húsaleig- una, en þeirri kröfu synjuðu þeir. Höfðaði GÁ mál á hendur þeim S, GF og H og krafði þá um mismun á þegar greiddri húsaleigu og þeirri húsaleigu, er GÁ krafði um á tímabilinu 1, mars 1972 til 1. september 1975. Sagt, að samningur aðilja hefði verið gerður fyrir gildistöku laga 11/1966. Þegar af þeirri ástæðu bryti samningurinn ekki í bága við ákvæði laga nr. T1/1966. Talið, að þó svo að GÁ hefði ekki krafið leigutakana um vísitöluhækkun eftir 1968, þætti það ekki gefa leigutökum tilefni til þess að telja, að GÁ hefði með því afsalað sér rétti til þess að krefjast hækkunar í samræmi við ákvæði samningsins, það sem eftir væri leigutímans. Fjárhæð kröfu GÁ sætti ekki tölulegum andmælum af hálfu leigutaka. Samkvæmt vottorði verð- lagsstjóra voru útreikningar GÁ, sem hún byggði kröfu sína á, innan marka hækkunarheimilda, sem veittar hefðu verið eftir 1. nóvember 1970. Krafa GÁ því tekin til greina að fullu. Sjá einnig húsaleiga, skuldamál ................ 320 R, íslenskur ríkisborgari og búsettur hér á landi, samþykkti tvo víxla til greiðslu hér á landi. Var víxilfjárhæðin til- greind í enskum pundum. S, lögmaður í Reykjavík, var út- gefandi víxlanna og höfðaði hann mál í eigin nafni á hendur R til greiðslu víxilfjárhæðarinnar ásamt vöxtum og kostnaði, en upplýst var, að eigandi víxlanna var er- lendis búsettur maður. Sagt, að hér væri um víxilmál að ræða milli íslenskra aðilja, en viðskipti þau, er lægju að baki víxilkröfunum, kæmu ekki til álita. Ákvæði laga nr. T1/1966 hafi gilt á þeim tíma, sem hér skipti máli og sam- kvæmt skýlausum ákvæðum 2. mgr. 1. gr. þeirra laga væri ákvæðið um greiðslu víxlanna í sterlingspundum ógilt. Yrði R því aðeins gert að greiða víxlana með íslenskum krónum miðað við sölugengi sterlingspunds á þeim dög- um, er hann tók á sig greiðsluskuldbindingar samkvæmt þeim. Að því er vaxtakröfu S varðaði var staðfest ákvæði héraðsdóms, er dæmdi dráttarvexti samkvæmt íslenskum reglum frá gjalddögum víxlanna til greiðsludags. Einn hæstaréttardómari benti á í sératkvæði, að fyrir héraðs- dómi hefði R, víxilskuldari, ekki haft uppi andmæli varð- andi upphafstíma þeirra dráttarvaxta, er S víxilútgefandi, krafðist. Yrði því ekki sinnt mótmælum hans við dómkröf- unni að því er þetta atriði varðaði, sbr. 45. gr. laga nr. 15/1973. Þá sagði, að í dómkröfum sínum hefði R ekki tilgreint með viðhlítandi hætti þann vaxtafót, sem miða bæri við, þegar dæmt yrði um dráttarvexti. Dómkröfur R væru því ekki nægilega skýrt afmarkaðar að þessu leyti. CLEKXKVIII Efnisskrá Bls. Loks sagði, að rök hnigu ekki til þess að ákveða vaxtafót dráttarvaxta í máli þessu eftir reglum, sem í Englandi gilti, en sú hefði verið krafa R .........0.0.000 00.00.0000. 768 M lét á árinu 1972 byggja Íyrir sig fiskiskip. Fiskveiðasjóður, F, lánaði M fé til framkvæmda þessara og voru lánin tryggð með 1. veðrétti í skipinu. Við lánveitinguna setti F það skil- yrði fyrir lánveitingu, að 10% af lánunum skyldu vera verðtryggð miðað við byggingarvísitölu. Hinn 30. október 1975 fórst skip þetta og voru þá lán þau, er F veitti, gerð upp eins og áskilið hafði verið í skuldabréfum, er undirrit- uð voru vegna lántökunnar. Vegna verðtryggingarákvæðis- ins varð M að standa F skil á kr. 3.741.098 í vísitölubætur. M taldi vísitölubindingu lánanna eigi heimila og krafði F um endurgreiðslu vísitölubótanna. M vitnaði tii þess, að skuldunautar F væru eigi skuldbundnir til þess að hlíta neinum öðrum skuldbindingum en þeir, er kveðið væri á um í lögum sjóðsins og reglugerðum. Ákvæði um lánveit- ingar bundnar vísitölu úr sjóði F hafi ekki verið í lögum eða reglugerðum fyrir sjóðinn fyrr en við útgáfu regiu gerðar nr. 102/1975, er birt hafi verið 24. mars 1975. Fr að þeim tíma hafi verið óheimilt að vísitölubinda lán F. Við úrlausn málsins var vísað til verðtryggingarákvæðis áðurgreindra skuldabréfa. Síðan sagði, að á þeim tíma, er máli skipti, hefðu verið í gildi lög nr. T5/1966 og samkvæmt 2. gr. þeirra laga skyldi F veita stofnlán með veði í fiski- skipum. Lán þau, er um væri deilt í málinu, hefð: verið stofnlán vegna byggingar umrædds fiskiskips og eigi yrði talið, að lán þessi, sem F hefði endurlánað M af lánsfé frá Framkvæmdasjóði Íslands, hafi ásamt öðrum sambæri- legum endurlánum F til annarra aðilja af sama lánsfé myndað sérstakan lánaflokk í skilningi 5. gr. laga nr. 75/ 1966. Þegar lán þessi hafi verið veitt, hafi verið í gildi 6. gr. laga nr. T1/1966 um verðtryggingu fjárskuldbindinga, er heimilað hefði fjárfestingarlánastofnunum að veita verðtryggð lán að fengnu samþykki viðkomandi ráðherra og Seðlabanka Íslands. Bæði sjávarútvegsráðherra og Seðlabanki Íslands hafi samþykkt fyrirkomulag greindrar lánveitingar og því yrði að telja, að F hafi verið heimilt að endurlána M umrætt fé með þeim kjörum, sem um ræðir. F því dæmd sýkna, en málskostnaður í héraði felldur NÍÐUP ......0.0000 sn 1213 Verðtryggingarákvæði var í kaupsamningi um fasteign, er J keypti af H í maí 1974. Bygging íbúðarinnar var eigi hafin, er kaup fóru fram, en í kaupsamningi sagði, að íbúðin yrði reist sumarið 1974. Kaupverð var kr, 2.900.000. Í verð- tryggingarákvæði kaupsamningsins sagði, að kaupverðið mm 21 Efnisskrá CLXXXIX Bls. væri miðað við verðlag og byggingarvísitölu, er tekið hefði gildi 1. mars 1974 og skyldi kaupandi greiða hækkanir, er yrðu á byggingarkostnaði frá þeim degi og þar til byggingu lyki. J greiddi H hluta vísitöluhækkunar í samræmi við framangreind ákvæði. Nam vísitöluhækkunin kr. 928.790 og hafði J greitt kr. 530.830 upp í þá hækkun. Í okt. 1975 neitaði J að inna frekari greiðslur af hendi, enda væri verðtryggingarákvæðið ógilt. Í máli H á hendur J til heimtu eftirstöðva hins ógreidda vísitölválags sagði, að ákvæði 1. og 2. mgr. 1. gr. laga nr. T1/1966 um verðtryggingu fjár- skuldbindinga bæri að skýra svo, að þau ógildi ekki vísitölu- ákvæðin í kaupsamningi aðilja, sem fælu í sér þá skuldbind- ingu að þeir inni báðir framlög af hendi á tilteknu tíma- bili eftir samningsgerð með þeim hætti, er í samningi greindi. Var fallist á þá kröfu H, að J greiddi honum hinar vangoldnu vísitölubætur gegn afhendingu afsals, er H hafði neitað að gefa út ...............0.0.0. 00 sn 1251 G keypti íbúð í smíðum:af Þ með kaupsamningi dagsettum 20. janúar 1975 á kr. 2.400.000. Verðtryggingarákvæði var Í kaupsamningnum. G taldi það brjóta í bága við ákvæði laga nr. 71/1966 og neitaði að greiða verðhækkun vegna hækkunar byggingarvísitölu. Þegar kaupsamningurinn var undirritaður, var ekki búið að reikna út, hver hækkun kaupverðs yrði samkvæmt ákvæðum kaupsamningsins, og varð að samkomulagi, að hækkunin greiddist, þegar út- reikningar lægju fyrir. Í máli, sem Þ höfðaði á hendur G sagði, að ágreiningslaust væri, að húsið hefði verið af- hent við undirskrift kaupsamnings. Væri ekki um það ágreiningur, að vísitöluhækkun húsverðsins miðað við þessa vísitöluhækkun byggingarvísitölu hafi numið kr. 1.098.960. Þ byggði kröfu sína um hækkun byggingarvísitölu ekki á þeirri hækkun, sem orðið hefði eftir 1, nóvember 1974, en sú vísitala hafi verið kunn, þegar samningurinn var undirritaður, Ákvæði laga nr. 7T1/1966 voru ekki talin taka til samningsákvæðis þessa um verðhækkun, sem orðin var við samningsgerð, miðað við byggingarvísitölu, og var það metið gilt. G dæmdur til þess að greiða Þ áðurnefnda hækkun, enda hefði G eigi sýnt fram á. að sér bæri að greiða aðra lægri fjárhæð en hækkun byggingarvísitölunnar næmi. Sératkvæði um vexti. Sjá einnig kaup og sala, fasteignir ..................0.00 00 1294 Verjandi. Verksamningar. Aðalverktaki tók að sér að fullgera fjölbýlishús. Verðbóta- CXC Efnisskrá Bls. ákvæði var í útboðslýsingu. Í tilboði undirverktaka, sem tók að sér að annast pípulagnir í húsinu, sagði að til- boðið væri gert „samkvæmt útboðs- og vinnulýsingu Hús- næðismálastofnunar ríkisins“, þ. e. framangreindri útboðs- lýsingu. Talið, að aðalverktaka hafi hlotið að vera það ljóst, að tilboð undirverktakans, sem varð grundvöllur að samningi aðilja, var reistur á verðbótaákvæðum útboðs- lýsingarinnar, Fólst því réttur til verðbóta samkv. útboðs- lýsingu í samningi málsaðilja. Sjá verðtrygging .......... 167 Vegtir. Seljandi fasteignar var í máli einu dæmdur til þess að greiða fasteignasölu nokkra söluþóknun fyrir að hafa komið á sambandi milli kaupanda og seljanda. Upphafstími vaxta miðaður við birtingarðag héraðsdómsstefnu .............. 158 Í máli, er R höfðaði á hendur fyrrum sambúðarkonu sinni, Á, gerði R kröfu um endurgreiðslu á framlagi, er hann hafði innt af hendi í þágu Á á sambúðartímanum. Í stefnu krafð- ist R vaxta af framlagi sínu frá lokum sambúðartíma, en vextir voru eigi dæmdir frá fyrri tíma en birtingardðegi hér- aðsdómsstefnu. Sjá einnig skuldamál, fjárnám .......... 295 Víxilfjárhæðir, er R, íslenskur ríkisborgari og búsettur hér á landi, skuldaði, voru tilgreindar í sterlingspundum. Víxl- arnir voru samþykktir til greiðslu hér á landi og var út- gefandi þeirra S, hæstaréttarlögmaður í Reykjavík, en upp- lýst var, að eigandi víxlanna var erlendis búsettur maður. Vextir dæmdir samkvæmt ákvörðunum Seðlabanka Íslands, þ. e. dráttarvextir frá gjalddögum til greiðsludags, en R hafði gert kröfu um að eigi yrðu dæmdir hærri vextir af vixilfjárhæðunum en sem nam gildandi vöxtum í Bretlandi. Einn hæstaréttardómari var annarrar skoðunar, sjá verð- ÍFYÐÐINSU .........0000 0000 768 H sf., íslenskt útserðarfyrirtæki, var í máli einu dæit til þess að greiða N, japönskum framleiðanda, andvirði sildarnót- ar, er N hafði framleitt eftir pöntun frá H. Stefnufjárhæðin var í bandaríkjaðölum og krafðist N 2% dráttarvaxta á mánuði frá 1. apríl 1975 til greiðsludags. Í atkvæði meiri hluta Hæstaréttar sagði, að hæfilegt þætti, eins og atvik- um væri háttað, að miða upphafstíma vaxta við stefnu- dag, 6. maí 1977, en þann dag hefði málið einnig verið þingfest í héraði. Samkvæmt langri dómvenju skyldu van- skilavextir af kröfum vegna lausafjárkaupa reiknast hinir sömu og innlánsvextir innlánsstofnana af almennum sparisjóðsbókum. Hefði þessi regla einnig verið látin gilda, þótt greiðslu skyldi inna af hendi miðað við erlenda mynt. Bæri því að ákvarða vexti áf kröfunni samkvæmt til- Efnisskrá CXCI Bls. greindum auglýsingum Seðlabanka Íslands um innláns- vexti, en auglýsingar þessar væru settar samkvæmt heim- ild í 13. gr. laga nr. 10/1961. Með vöxtum í þessu sam- bandi yrði að telja það, sem Seðlabanki Íslands hefði nefnt í auglýsingum þessum verðbótaþátt vaxta. Í sératkvæði tveggja hæstaréttardómara er bent á, að í málinu sé ís- lenskum aðila dæmt að greiða skuld í bandaríkjadölum eftir gengi bandaríkjaðals á greiðsludegi. Skuldin væri þess vegna verðtryggð. að. hluta. Vextir ákvarðaðir af Seðla- banka Íslands fælu einnig í sér verðtryggingu með vissum hætti. Rétt þætti að dæma íH til greiðslu vaxta, sem væru ákvarðaðir með hliðsjón af vöxtum, sem greiddir væru af innlendum gjaldeyrisreikningum samkvæmt ákvörðun Seðlabanka Íslands. Ekki hefði verið um slíka vexti að ræða 1. maí 1975, en vextir af reikningum í bandaríkja- dölum væru nú 7% á ári. Því talið rétt að dæma H til þess að greiða N 7% ársvexti af kröfu hans frá 1. maí 1975 til greiðsluðags ..................02. 000 1142 BH höfðaði mál á hendur BB til heimtu vangoldinna eftir- stöðva smíðaverös fiskiskips, er hann hafði tekið að sér að smíða fyrir BB. Gerði BH kröfu um 2% dráttarvexti á mán- uði. Var sú krafa tekin til greina í héraðsdómi. Í dómi meiri hluta Hæstaréttar sagði hins vegar, að ákvæði 5. tl. II. kafla auglýsingar Seðlabanka Íslands 12. júli 1974 og 23. apríl 1976 yrðu samkvæmt orðum sínum eigi talin eiga við um dráttarvexti af kröfu BH. Hið sama yrði að telja um ákvæði varðandi vanskilavexti (dráttarvexti) í síðari til- kynningum bankans, eigi síst, þegar virt væri samhengi þeirra við önnur ákvæði tilkynninga þessara, sem gagngert virtust miðaðar við peningalán. Mæltu tilkynningarnar eigi skýrlega fyrir um dráttarvexti af öðrum fjárkröfum. Sam- kvæmt langri dómvenju reiknast vanskilavextir af skuldum eins og þeim, er um væri fjallað í málinu, hinar sömu og innlánsvextir innlánsstofnana af almennum sparisjóðsbók- um. Vaxtareglur 1. gr. laga nr. 56/1979 komu ekki til álita, Þegar af þeirri ástæðu, að ekki hefði verið gerð krafa um að reglum þeim yrði beitt í málinu. Tveir hæstaréttardómar- ar vildu ákvarða ársvexti eins og í atkvæði meiri hluta Hæstaréttar fram til 25. júní 1979. Frá þeim degi voru vextirnir ákvarðaðir með skírskotun til 1. gr. laga nr. 56/ 1979, enda þótti eigi með því farið út fyrir dómkröfur stefnanda í héraði. Sagt að í því sambandi skipti ekki máli, þótt til þessa lagaákvæðis hafi ekki verið sérstaklega skírskotað við flutning málsins fyrir Hæstarétti, þar sem til þess hefðu ekki legið réttarfarsnauðsynjar ............ 1181 Verðtryggingarákvæði var í kaupsamningi um fasteign. Kaup- CKXCII Efnisskrá Bls. andi neitaði að greiða seljanda eftirstöðvar vísitöluálags. Kaupandinn dæmdur til þess að greiða seljandanum eftir- stöðvar vísitöluálagsins ásamt vöxtum, er voru ákvarðaðir hinir sömu og innlánsvextir innlánsstofnana af almennum sparisjóðsbókum. Einn hæstaréttardómari taldi, að frá 15. júní 1979 bæri að dæma 24% ársvexti af kröfunni sbr. 1. gr. laga nr. 76/1979, enda væri eigi með því farið út fyrir dómkröfur stefnanda. Skipti ekki máli í því sambandi, þó af stefnanda hálfu hafi eigi verið sérstaklega skírskotað til lagaákvæðis þessa við flutning málsins fyrir Hæstarétti, þar sem til þess hefðu ekki legið réttarfarsnauðsynjar .. 1251 Konu dæmdar bætur vegna ófrjósemisaðgerðar „er framkvæmd hafði verið á henni. Upphafstími vaxta bótakröfunnar mið- aður við stefnubirtingarðag í héraði, en ekki þann dag, er aðgerðin hafði verið framkvæmd, eins og krafist var af hálfu konunnar. Þá var ekki talið, að skilyrði væru til þess að leyfa konunni að hækka vaxtakröfuna vegna vaxta- breytinga, sem tekið höfðu gildi fyrir áfrýjun málsins, þar sem krafa hafði ekki verið gerð um það í áfrýjunarstefnu 1285 Verðtryggingarákvæði var í kaupsamningi um fasteign. Kaup- andinn dæmdur til þess að greiða seljandanum hækkun byggingakostnaðar í samræmi við verðtryggingarákvæðið. Vextir ákvarðaðir hinir sömu og innlánsvextir innláns- stofnana af almennum sparisjóðsbókum og upphafstími vaxta miðaður við 1. júlí 1975, þar sem seljandinn krafði kaupandann ekki um vísitöluhækkunina fyrr en í júní- mánuði það ár. Einn hæstaréttardómari taldi, að þegar frá 15. júní 1979 bæri að dæma 24% ársvexti sbr. 1. gr. laga nr. 76/1979 „enda væri með því ekki farið út fyrir dóm- kröfur stefnanda. Skipti ekki máli, þótt ekki hefði af hans hálfu verið sérstaklega skírskotað til þessa lagaákvæðis, við flutning málsins, fyrir Hæstarétti, þar sem til þess lægju ekki réttarfarsnauðsynjar .........0.00000000 000... 1294 Vinnusamningar. Á réðst í nóvember 1973 til starfa hjá E, verktakafyrirtæki, er sá um virkjunarframkvæmdir við S. Á hóf fljótlega störf á krana, er átti að halda gangandi allan sólarhring- inn. Gaf Á ásamt P E yfirlýsingu í maí 1976 um, að þeir yrðu á krananum allan sólarhringinn og myndu skipta vinnustundum með sér, Unnir voru 11 dagar á hverju tveggja vikna tímabili. Vinnutímabil hófst á mánudegi og lauk á fimmtudagskvöldi næstu viku þar á eftir. Þetta var talið eitt úthald. Síðari hluta ágústmánaðar 1976 var Á fjar- verandi eitt úthald. Í læknisvottorði 27. ágúst 1976 kom fram, að Á var óvinnufær frá 16. ágúst til 27. ágúst 1976, Efnisskrá CXCIII Bls. alls 12 daga. Er Á kom aftur til vinnu bann 30. ágúst reyndust vandkvæði á, að hann fengi starf sitt á ný. Kom þó til tals að Á fengi starf sitt á krananum, en þá átti að hverfa frá vinnufyrirkomulagi því, er áður gilti, og í þess stað vinna eftir því fyrirkomulagi, sem aðalkjarasamn- ingur kvað á um. Þessu vildi Á ekki una og tilkynnti E, að hann liti á þessar aðfarir sem uppsögn úr starfi. Í máli, er Á höfðaði til heimtu launa á uppsagnartíma, sagði, að Á hefði ásamt P gengist undir vinnutilhögun, er í veru- legum atriðum vék frá almennri tilhögun. Upplýst var að Á og P höfðu báðir forfallast 16. ágúst 1976. Hafði Á til- kynnt skrifstofu E um veikindi sín og látið þess getið, að hann gæti líklega ekki mætt þetta úthald og jafnvel ekki lengur. Af þessu leiddi, að forsenda fyrir yfirlýsingu þeirra Á og P væri brostin, þar sem þeir hefðu ekki getað staðið við hana. Yrði þá við það að miða, að hér hefði verið um sérvinnutilhögun að ræða, og eins og háttaði til, gæti Á ekki búist við, að hún gilti, eftir að þeir kranamenn- irnir hefðu báðir forfallast. Á hafði verið boðin vinna við kranann samkvæmt þeirri vinnutilhögun, sem gilti samkvæmt almennum samningum, og hafði E á þann veg fullnægt skyldum sínum gagnvart Á. Hins vegar hefði aldrei á það reynt, hvort E gat efnt það loforð, þar sem Á hefði hafnað því og horfið af vinnustað. Af því leiddi að fallast yrði á það með E, að Á hefði ekki verið sagt upp störfum, heldur hafi hann sjálfur horfið á braut. E því sýknað af kröfum Á ..............02....00 00 r 355 GN gerðist skólastjóri við tónlistarskóla í G og gegndi því starfi um 11 ára skeið. Tónlistarskólinn var að formi til í eigu og rekið af tónlistarfélagi, þó þannig að sveitarsjóður G mun að öllu leyti hafa staðið undir rekstrinum. Er lög nr. 22/1975 gengu í gildi auglýsti sveitarstjórn eftir skóla- stjóra að tónlistarskólanum. GN var meðal umsækjenda um starfið. Með bréfi sveitarstjóra til GN 16. september 1975 var GN frá því skýrt, að umsókn hans hafi verið hafnað og annar maður ráðinn að skólanum. GN voru greidd laun til 15. september s. á. Ekki hafði verið gerður skriflegur ráðningarsamningur við GN, en honum hafði verið sett erindisbréf. Í máli GN á hendur tónlistarfélagi gerði hann kröfu til greiðslu launa á uppsagnarfresti. Sagt að því er þá kröfu varðaði, að GN hafi verið starfsmaður félagsins samkvæmt ótímabundnum starfssamningi. Á- kvæði 2. gr. laga nr. 22/1975 yrði ekki skýrt svo, að það hefði fellt úr gildi ráðningarsamning þennan. Hvorugur málsaðilja hafi því getað slitið hinum ótímabundna samn- ingi með einhliða uppsögn fyrr en að liðnum hæfilegum CXCIV Efnisskrá Bls. uppsagnarfresti. GN því talinn eiga rétt til launa frá 1. september 1975 í þrjá mánuði, enda rök eigi að því leidd, að telja bæri uppsagnarfrestinn frá fyrri tíma. Þá var og tekin til greina krafa GN um greiðslu á kr. 61.000 er dregnar höfðu verið frá launum hans vegna þess að hann réð tiltekinn aukakennara til afleysingarstarfa, en fjárhæð þessa hafði aukakennarinn fengið greiðda fyrir störf sín. Sagt að ekki hafi verið véfengt af stjórnarmönnum í hinu stefnda félagi, að GN hafi haft heimild til slíkrar ráðn- ingar og hann því ekki talinn þurfa að sæta frádrætti þessum, Hins vegar var synjað kröfu GN um greiðslu van- goldinnar yfirvinnu frá október 1974 til maí 1975 með því að ekki hafi verið ljóst, hver verið hafi kennsluskylda hans og hann ennfremur engum kröfum hreyft um greiðslu þessa fyrr en eftir að hann hafði látið af skólastjórastarfi og annar ráðinn í hans stað ..........000000. sn... 0... 580 Vitni. Um vitnaskyldu lækna, sjá kærumál ............0000000.. 511, 1224 Víslar. Á víxil, er J gaf út persónulega og samþykkti fyrir hönd hótels- ins HV, hafði verið ritað orðið „tryggingarvíxill“, Sagt að víxillinn yrði af þeirri ástæðu ekki metinn ógildur vegna ákvæða 1. gr. víxillaga nr. 93/1933. J hafði lagt inn á geymslureikning í Landsbankanum fjárhæð, er svaraði til höfuðstóls víxilsins. Var bankanum heimilað að afhenda handhafa víxilsins geymsluféð, að fullnægðum vissum skil- yrðum. Sagt, að innborgunin á geymslureikninginn með þessum skilyrðum verði ekki talin fullnægjandi greiðsla á vixlinum, HV var eigi skrásett firma. Með nafnritun sinni undir orðið „Samþykkur“ á framhlið víxilsins varð J per- sónulega samþykkjandi hans og skuldbatt sig til þess að greiða víxilinn í eindaga. Skipti því ekki máli sú máls- ástæða J, að afsögn víxilsins væri áfátt, en J taldi sig einvörðungu bera ábyrgð á greiðslu víxilsins sem útgefandi og ábekingur. Krafa J um sýknu að svo stöddu ekki tekin til greina. Sjá og geymslugreiðsla .............000000... 628 Víxilmál höfðað sem áskorunarmál. Greiðslustaður víxils var Reykjavík án nánari tilgreiningar. Var hann út af fyrir sig nægilega tilgreindur, sbr. 5. tl. 1. gr. laga 93/1933. Enginn útgefandi hafði ritað nafn sitt á víxil. Var hann því eigi í lögmætu víxilformi, sbr. 8 .tl. 1. gr. og 1. mgr. 2. gr. víxil- laga. Varð krafa skv. þessum víxli því eigi heimt sem víxilkrafa samkv. 1. gr. laga 97/1978. Bent á, að víxill sé nefndur eigin víxill sbr. 75. gr. víxillaga, en hafi verið Efnisskrá CXCV Bls. víxill á hendur öðrum manni, sbr. 1. gr. víxillaga. Héraðs- dómari vísaði málinu réttilega frá dómi, sbr. nánar kæru- mál, áskorunarmál .........0.00000n ev sess 635 Víxilfjárhæðir, er R, íslenskur ríkisborgari og búsettur hér á landi, skuldaði, voru tilgreindar í sterlingspundum. Víxl- arnir voru samþykktir til greiðslu hér á landi og var út- gefandi þeirra S, lögmaður í Reykjavík, en upplýst var, að eigandi víxlanna var erlendis búsettur maður. R hélt því fram, að óeðlilegt væri að dæma hærri vexti en þá, sem í Englandi giltu, þar sem víxilfjárhæðin væri tilgreind í sterlingspundum. Sagt að hér væri um að ræða víxilmál milli íslenskra aðilja, en viðskipti þau, er að baki víxil- kröfunum lægju, kæmu ekki til álita í málinu. Vextir dæmdir samkvæmt ákvörðunum Seðlabanka Íslands. Sjá verðtrygging, gengi, vextir ..........000000000 000... 768 Útgefandi og ábekingur víxils höfðu uppi þá varnarástæðu í víxilmáli, að víxillinn hefði verið til tryggingar vegna til- tekins hlaupareiknings. Óvíst hafi verið, hvernig staða reikningsins hafi verið, þegar afsögn víxilsins fór fram, og því gerðu þeir kröfu um sýknu að svo stöddu af kröf- um víxilhafa. Sagt, að hér væri um víxilmál að ræða og stefnandi byggði kröfur sínar á vixli, sem afsagður hefði verið með lögmætum hætti og víxilskuldarar ekki haft uppi neinar þær varnir „er að mætti koma í víxilmáli gegn andmælum víxilhafa samkvæmt 208. gr. laga nr. 85/1936 sbr. 19. gr. laga nr. 93/1933. Dæmt áfall .........0000..... 1110 Útgefandi og ábekingur víxils kröfðust í víxilmáli aðallega sýknu af kröfum víxilhafa, en til vara sýknu að svo stöddu. Aðalkrafa þeirra var stuðd þeim rökum, að skuld- bindingar þeirra á víxlinum væru eigi skuldbindandi fyrir þá, sbr. 30. gr. laga nr. 7/1936, en varakrafan laut að því, að víxilhafi hefði skuldbundið sig til þess að fresta inn- heimtuaðgerðum á hendur þeim, þar til séð væri, hvort samþykkjandinn myndi greiða víxilinn. Sagt, að gegn andmælum víxilhafa hefðu víxilskuldararnir ekki haft uppi neinar þær varnir um efni máls, sem koma mætti að í víxilmáli samkv. 208. gr. laga nr. 85/1936 og ekki þóttu þeir heldur hafa sýnt fram á, að ákvæði 2. mgr. 69. gr. laga nr. 85/1936 ættu við. Dæmt áfall ..........0000000... 1331 Vörumerki. Þinglýsing. M seldi E húseignina K. E afhenti kaupsamning til þinglýs- ingar og var hann skráður í dagbók. Andmæli komu fram gegn þinglýsingarbeiðni frá M, er kvaðst hafa rift samn- CXCVI Efnisskrá Bls. ingnum vegna vanefnda E. Þinglýsingardómari taldi riftun ekki hafa verið andmælt nægilega skýrt af hálfu E, og hefði E ekki átt þau réttindi til K, að honum væri heimil þing- lýsing kaupsamnings, sbr. 24. gr, 1. mgr. laga 39/1978. Þau réttindi, sem hann ætti skv. kaupsamningnum sem rift hefði verið, væru og ekki háð þinglýsingu. Þinglýsing væri því óþörf til verndar rétti og bæri að vísa kaupsamn- ingnum frá þinglýsingu, sbr. 2. mgr. 7. gr. laga 39/1978. Var því einnig synjað um þinglýsingu á áfrýjunarstefnu út af útburðarmáli milli aðiljanna. Í hrd. segir, að kaup- samningurinn fullnægi formskilyrðum 22. gr, laga 39/1978 og hafi seljandi haft heimild til að ráðstafa eigninni með samningnum, sbr. 1. mgr. 24. gr. og 1. mgr. 25. gr. laganna. E mótmælti því, að riftun væri lögmæt. Úrlausn um það atriði bar ekki undir þinglýsingardómara „eins og hér stóð á. Þótti E að svo vöxnu eiga rétt á, að kaupsamningi yrði þinglýst, sbr. 1. mgr. 29. gr. þinglýsingarlaga. Áfrýjunar- stefnan varðaði útburðarmál, og tengdist hún eigi rétti E yfir fasteigninni K með þeim hætti, að honum væri þörf þinglýsingar. Var þinglýsingardómara því rétt að synja þinglýsingar á stefnu þessari, sbr. 2. mgr. 7. gr. þing- lýsingarlaga ...........20000.0.eerser rr 1073 Þingvottar. Þjáningar. Sjá skaðabætur. Þjófnaður. 28. nóv. 1975 var stolið þremur peningakössum í fyrirtækinu H. Var Á úrskurðaður í gæsluvarðhald út af gruni um að hafa framið brotið og sætti hann þeirri vist 29, nóv. til 6. des. s. á. Ekki upplýstist brot þetta þá. Á sætti gæsluvarðhaldi út af grun um að hafa orðið konu að bana 26. ágúst 1976. Játaði hann það brot 1. sept. þ. á. Er hann hafði setið í g gæsluvarðhaldi í um 40 daga, játaði hann einnig á sig þjófnaðinn á peningakössum úr H. Tók hann lykla af aðalgjaldkera H, er svaf heima hjá honum, og fór inn á skrifstofu H og inn í fjárhirslur þar. Hafði hann peninga- kassana á brott með sér, braut þá upp, henti tveimur þeirra í sjóinn eftir að hafa tekið peninga úr þeim, en ekki önnur verðmæti, er þar voru geymd. Kassa, er tilheyrði Ó i starfi hans, kom Á fyrir í grennd við hús H. Fannst sá kassi og öll verðmæti, sem í honum voru, nema röskar 20 þús. kr. í peningum, er Á sló eign sinni á. Á taldi sig hafa tekið þarna röskar 293 þús. kr. en fyrirtækið H taldi pen- inga, sem voru Í kössunum, hafa numið rösklega 700 þús. Efnisskrá CKCVLI Bls. kr. Auk þess voru þar ávísanir, happdrættisskuldabréf, frímerki o. fl. Alls voru í kössunum tveimur peningar og verðmæti, er nam rösklega 1.3 millj. kr. að tali H. Í kássa Ó voru ávísanir um 2 millj. kr. og rösklega 1 millj. kr. í víxlum að sögn H. Atferli Á varðaði við 244. gr. alm. hgl. Um refs. sjá við manndráp. Á var dæmt að greiða H 817.495 kr. í skaðabætur, og gerði verjandi hans fyrir Hæstarétti ekki athugsemd við þá úrlausn .........0000000 00.00.0000. 698 S var sakaður um að hafa stolið veski af borði í veitingasal, en í veskinu voru 1000 kr. og persónuskilríki að auki. S neitaði þessu. Kona vann eiðvætti að því að hafa séð S ganga að borðinu og taka veskið til sín. Kveðst hún hafa veitt honum eftirför og tekið af honum veskið sem vin- kona hennar átti, og slegið hann utan undir, Þ, er var í för með konunni, sá S ganga frá borðinu og að konan gekk að honum og tók af honum rautt veski. Fóru þau síðan til dyravarðar og kærðu þjófnaðinn og fundu S litlu síðar. Voru vitnin ekki í neinum vafa um, að um sama mann var að ræða, sem konan veittist að, og þann, er þau fundu síðar og lögreglan handtók. Þ vann eið að framburði sínum. D, er átti veskið, sá, er hana bar að, að vinkona hennar tók veskið af manninum og sló hann utan undir með því. Vitnið treysti sér ekki til að þekkja mann þennan aftur. Sök S samkv. 244. gr. alm, hgl. talin sönnuð. Hann hafði nokkrum sinnum áður sætt dómi fyrir auðgunarbrot. Refs.: 30 d. fang. .....0.00000e sess 1342 Ærumeiðingar. S ritaði grein í dagblaðið Þ og sveigði þar að forystumönnum að undirskriftarsöfnun „Varins lands“, V. Eftir að V höfð- uðu meiðyrðamál gegn S birti Þ greinargerð hans í dóms- málinu, en þó var aukið við fyrirsögn og millifyrirsögnum frá blaðinu og enn var skotið inn af hálfu Þ ummælum, sem stefnt var út af í frumsök. Höfðuðu V framhaldssök út af greinargerð þessari. Var í framhaldssök stefnt út af endur- tekningu á átöldðum ummælum í frumsök og vegna nýrra ummæla í greinargerðinni, er V töldu meiðandi fyrir sig. S var talinn bera ábyrgð á grein þeirri, er framhaldssök beindist að, enda var hún birt með samþykki hans og hann var í blaðinu skýrlega nafngreindur sem höfundur. S bar þó ekki ábyrgð á birtingu þeirra þátta í greininni, sem runnir voru frá Þ. Ummælin, er stefnt var út af Í frumsök birtust 25. júní 1974, en stefna var birt S 27. des. s. á. Í hrd. segir, að eigi þyki sannað „að V hafi fengið CXCVIII Efnisskrá Bls. vitneskju um ummælin svo fljótt, að heimild til málshöfð- unar hafi verið niður fallin, sbr. 29. gr. alm. hgl. (hérd. komst að andstæðri niðurstöðu). S taldi það réttarofsókn af V að höfða meiðyrðamál út af gagnrýni á gerðum þeirra. Í hrá. segir, að ekkert sé við það að athuga, að menn leiti æru sinni verndar með málssókn fyrir dómi. Ummæli S þóttu óviðurkvæmileg og varða ómerkingu skv. 1. mgr. 241. gr. alm. hgl., en ekki þóttu þau varða S refs- ingu. S nefndi forráðamenn V m. a. þýlynda og þjóðvillta menn, er hafi týnt æru sinni að dómi þjóðhollra Íslendinga, nefndi þá hrokafulla og talaði um heigulshátt og valdbeit- ingartrú þeirra og bendlaði þá við afstöðu, er fram kæmi hjá Adolf Hitler, Þessi ummæli þóttu öll stórfelld móðgun- aryrði Í garð stefnenda og refsiverð skv. 234. gr. alm. hgl., og þau voru ómerkt skv. 1. mgr. 241. gr. Í framhaldssök lutu átalin ummæli m. a. að því að stefnendur voru nefndir óhappamenn. Þau ummæli voru ómerkt, sbr, 1. mgr. 241. gr. hgl., sbr. 234. gr. Málshöfðun var sögð tilræði við tján- ingarfrelsi, og þóttu þau ummæli óviðurkvæmileg og sættu ómerkingu. Þá lutu ummæli að þjónkun við erlent vald gegn fjárhagslegri umbun. Þau fólu í sér aðdróttun, sem talin var brýnt brot gegn 235. gr. alm hgl. Ýmis önnur ummæli þóttu varða við 234. gr, og vera refsiverð, og sættu þau ómerkingu (t. d. undirlægjuháttur og þrælsótti). Þá talar S um illræmda undirskriftasöfnun og tölvuvinnslu og ber þeim að nýju á brýn heigulshátt, gikkshátt og vald- beitingartrú. Þessi ummæli vörðuðu refsingu skv. 234. gr. alm. hgl. og sættu ómerkingu. Refsing: 30.000 kr. sekt. Miskabætur skv. 264. gr. alm. hgl. voru dæmdar 20.000 kr. til hvers aðaláfrýjanda (V). Þá var S dæmdur til að greiða Þeim sameiginlega 30.000 kr. til þess að standa straum af kostnaði við birtingu forsendna og dómsorða hæstaréttar- dómsins í opinberum blöðum ............000.0 000... 00... 647 Viðtal var haft við R, formann stjórnmálaflokks, í Ríkis- útvarpinu. Viðhafði hann þar ýmis ummæli, er beint var að forystumönnum undirskriftasöfnunarinnar „Varins lands“ (V). Ummælin lutu að því (1), að forráðamenn V og félagar þeirra hefðu fengið fólk við allskonar kringum- stæður til að ljá nafn sitt á lista án þess að það hefði hugmynd um, að eftir á yrðu skoðanir þess skráðar á gata- spjöld og segulspólur. Sannað var, að skrárnar voru teknar á tölvu. Ummæli þessi voru talin leyfileg gagnrýni og var hvorki refsað fyrir þau né þau ómerkt. Í öðru lagi (2) sagði R, að þessi gataspjöld og segulspólur gætu síðar meir orðið til afnota fyrir óhlutvanda menn. Ekki var hægt að útiloka þann möguleika, að gögn þessi kæmust til Efnisskrá CXCIX Bls. manna, er kynnu að misnota þau án þess að við forráða- menn V væri að sakast. Hvorki refsað fyrir ummælin sé þau ómerkt. Þá var í þriðja lagi (3) vikið að því, að hér væri ekki um undirskriftasöfnun að ræða heldur skipu- lagðar persónunjósnir með nýjustu tækni. Ummælin voru ómerkt, sbr. 1. mgr. 241, gr. alm. hgl., en eigi refsað fyrir þau og var m. a. vísað til pólitískrar afstöðu R og marka málfrelsis og æruverndar í pólitískum umræðum. Þá var að lokum (4) vikið að því, að tilgangur þeirra, sem fyrir undirskriftarsöfnun stóðu, hafi verið að mynda fyrsta vísi að pólitískri tölvuskrá allra Íslendinga „til afnota fyrir hægri öflin í landinu.“ Ummælin voru ómerkt, en eigi refsað fyrir þau. Var vísað til þess í hérd., að ummælin gengju ekki úr hófi fram um búning og orðfæri. Hér væri um dæmigerð pólitísk ummæli að ræða, viðhöfð um pólitíska andstæðinga í miklu pólitísku deilumáli. Þar sem ummælin voru ekki refsiverð, bar skv. 264, gr. alm. hgl. að hrinda kröfu stefnenda um fégjald fyrir hneisu og til að standast kostnað af birtingu dómsins, sbr. 2. mgr. 241. gr. alm. hgl. Málskostnaður var látinn falla niður í hérd. og hrá. ...... 811 A reit grein í dagblað um S, heimili fyrir þroskahefta. Fram kom, að greinin var birt með samþykki K, er verið hafði forstöðukona fyrir S. Stjórn S birti síðan grein, þar sem vikið var að efni greinar A og gerð grein fyrir því, hvers- vegna K var sagt upp starfi. K höfðaði mál gegn stjórnar- mönnum S vegna tiltekinna ummæla í greininni. Þótt ekki væri hvers einstaks stjórnarmanns getið undir greininni, þótti málinu réttilega stefnt gegn hverjum stjórnarmanni um sig, enda var fullnægt skilyrðum 2. mgr. 15. gr. laga 57/1956 með þeirri auðkenningu, sem var undir greininni (þ. e. stjórn S-heimilisins). Ekki varð á það fallist, að grein A réttlætti ummæli stjórnar S skv. 239. gr. alm. hgl., þar sem K ritaði greinina eigi sjálf. Sýnt þótti, að K hafi ekki haft þau samráð við S í starfi, sem skylt var, Hún réð m. a. starfsfólk að heimilinu án samþykkis S og ráðstafaði fé, sem hún tók við vegna heimilisins að einhverju leyti í andstöðu við S. Var fundið að þessu við hana af hálfu S. Í grein S segir berum orðum, að engum hafi komið til hug- ar að gruna hana um fjárdrátt. Átöld ummæli lutu að því, (1) að K hafi skort stjórnunarhæfileika og vegna stjórn- leysis á heimilinu varðandi mannaráðningar og innkaup og einnig óreiðu í fjármálum hafi K verið sagt upp starfi. Ummæli þessi þóttu móðgandi og til þess fallin að meiða æru K, og ómerkt sbr. 1. mgr. 241. gr. alm. hgl., en ekki þótti ástæða til að refsa fyrir þau. Í öðru lagi (2) segir, að fjárhagur heimilisins hafi verið að komast í algert CC Efnisskrá öngþveiti. Ummælin þóttu óviðurkvæmileg og voru ómerkt, en þóttu ekki varða refsingu. Í þriðja lagi (3) var vikið að því, að uppsögn K hafi farið fram í því skyni að taka fyrir óafsakanlega óráðsíu, eins og þá, er farin var að eiga sér stað á heimilinu. Þessi ummæli þóttu ótilhlýðileg og móðgandi fyrir K og sættu ómerkingu, en eigi vörðuðu þau refsingu. Í fjórða lagi (4) sagði, að K hefði ekki valdið forstöðukonustarfinu. Þessi orð þóttu ekki fara út fyrir mörk leyfilegrar gagnrýni og vörðuðu hvorki refsingu né ómerkingu. Sýkna af miskabótakröfu, með því að stjórnar- menn S gerðust ekki sekir um ærumeiðandi aðdróttun í garð K. Málskostnaður lagður á hina fyrrnefndu ........ Ærttarjarðir. Við skipti á dánarbúi GJ, bónda á jörðinni R í Skagafirði, eignuðust börn GJ, þau J, L, H, He, P og Ó samtals 6/14 hluta jarðarinnar eða 1/14 hvert, en ekkja GJ og móðir áðurgreindra barna, JS, eignaðist 8/14 hluta. Á árinu 1958 seldi JS tengdasyni sínum, AJ, eiginmanni L, hluta sinn í jörðinni, þ. e. 8/14 hluta. Með kaupsamningi frá árinu 1965 seldu AJ og L rafveitu, RS, sína 9/14 hluta og jafnframt byggði RS þeim AJ og L og börnum þeirra þann hluta jarðarinnar til lífstíðar. Úfar risu með AJ og L ann- ars vegar og þeim J, H, He og P hins vegar, þegar fyrr- greindur hluti jarðarinnar var seldur RS. Þau J, H, He, og P höfðuðu mál á hendur AJ og RS og kröfðust viðurkenn- ingar á því, að jörðin R væri ættarjörð samkvæmt 3. gr. laga nr. 16/1950 eða til vara samkvæmt lögum nr. 102/1962 og nyti réttinda samkvæmt því. Skýrðu þeir tilgang máls- höfðunarinnar svo, að með henni vildu þeir koma í veg fyrir, að jörðin yrði framvegis seld öðrum nema þau hefðu áður hafnað forkaupsrétti sínum. Fram kom, að á árinu 1874 hóf langafi stefnenda, HÞ, búskap á jörðinni. AJ var samkvæmt byggingarbréfi frá 1944 einn talinn ábúandi jarðarinnar og sömuleiðis var hann einn kaupandi, þegar hann keypti eignarhluta tengdamóður sinnar, JS, 18. apríl 1958. Sagt að jörðin R hafi ekki verið skráð sem ættar- jörð á gildistíma laga nr. 116/1943, sbr. lög nr. 16/1950. Hafi hún því eigi fallið undir ákvæði a liðs 1. mgr. 10. gr. laga nr. 63/1962, er þau lög tóku gildi. Þá hafi eigendum eða ábúendum heldur ekki verið gefinn kostur á að taka afstöðu til þess, hvort jörðin skyldi vera ættarjörð eða ekki, svo sem boðið væri í 2. mgr. 10. gr. síðastgreindra laga. Jörðin hafi ekki verið færð á skrá yfir ættarjarðir skv. 15. gr. laganna. R hafi því ekki verið orðin ættarjörð við gildistöku laga nr. 65/1976. Um þá staðhæfingu stefn- Bls. 1004 Efnisskrá CCI Bls. enda, að jörðin hafi fullnægt skilyrðum 1. mgr. b 26. gr. laga nr. 102/1962 um 75 ára eignar- og ábúðartíma við gildistöku þeirra laga, sagði, að sýslumaður Skagafjarðar- sýslu hefði ekki sent út tilkynningu þá, sem um ræddi í 2. mgr. 26. gr. laganna og ekki yrði heldur séð, að eigendur jarðarinnar hefðu gert lögmæta ályktun um að gera hana að ættarjörð skv. VII. kafla laganna. Telja yrði tvímæla- laust, að yfirlýsingar samkvæmt þessu væru forsenda þess, að jörðin gæti talist ættarjörð samkvæmt lögum 102/ 1962. Þá sagði, að við sölu fyrrgreinds jarðarhluta til RS á árinu 1965 hefði rofnað. ættarhald umræddra ættmenna að jörðinni allri, Aðgerðarleysi það, sem fylgt hefði í kjöl- farið vegna þeirrar sölu, hefði og verið slíkt, að jörðin gæti nú ekki talist ættarjörð, hvernig svo sem á málavexti væri lítið að öðru leyti. AJ og RS því dæmd sýkna ...... 951 Ökuhraði. Sjá bifreiðar, t.d. ............0.....eeeses sess 2, 906 Ökuleyfissvipting. Sjá og bifreiðar, refsing og önnur viðurlög. J var sviptur ævilangt ökuleyfi frá birtingu (uppsögu) héraðs- dóms að telja ..........2...00000.0.. 0... 62, 78, 279, 555 Ævilöng ökuleyfissvipting dæmd frá þeim tíma, er ákærði var sviptur ökuleyfi til bráðabirgða ...............00... 897, 906 G var sviptur ökuleyfi frá þeim tíma að telja, er hann sætti sviptingu ökuleyfis til bráðabirgða. Hann hafði sætt áður dómi fyrir ölvunarakstur. Sá dómur hafði ekki ítrekunar- áhrif, þar sem G var ekki fullra 18 ára, er hann framdi bað brot, sbr. 1. mgr, 71. gr. alm. hgl. .........200000000... 1028 B var dæmd refsing samkv. 219. gr. alm. hgl. vegna meiðsla, er drengur fékk, sem varð fyrir bifreið hans. Honum var einnig refsað skv. ákvæðum umfl. Ökuleyfissvipt.: 2 mán- uðir frá birtingu hérd. ..............0000000e.. ve... 1231 R var dæmd refsing fyrir ölvunarakstur og sviptur ökuleyfi ævilangt frá birtingu héraðsdóms, með því að brot var ítrekað ........0220000.. venner 1270 Ökuréttindi Á gerðist sekur um ölvun við akstur í maí 1977 og í júlí s. á. Síðara brotið var háskalegt. Ekið var af ofsahraða og veittu lögreglumenn bifreið eftirför. Er einn lögreglumanna vildi stöðva för Á og náði taki á hurð farþegamegin á bifreið hans, hélt Á áfram af miklum hraða og dróst lög- reglumaðurinn um 400 m. með bifreiðinni og hlaut nokkur meiðsl. Var Á refsað fyrir það brot skv. 4. mgr. 220. gr. alm. hgl. Á sætti ökuleyfissviptingu í 3 mán. með dómi CCI Efnisskrá Bls. 1970. Til þessa dóms var ekki vísað, sbr. 3. mgr. Tl. gr. alm. hgl. Hins vegar var á það bent, að síðara brot væri mjög alvarlegt. Var Á dæmd ökuleyfissvipting ævilangt frá því, að hann var sviptur ökuleyfi til bráðabirgða .... 905 Ölvun. Sjá áfengislög, bifreiðar. Örorka. Læknar meta örorku manna .......0000eese.0.n......... 978, 1085 Öryggisgæsla. VI. YFIRLIT. Einkamál: Áfrýjunarmál 83 Kærumál 21 104 Opinber mál: Áfrýjunarmál 27 Kærumál 13 40 Útivistardómar 19 Hafin mál 2 Úrskurðir 2 167 Mál dæmd af fimm hæstaréttarðómurum 73 Mál dæmd af þremur hæstaréttardómurum 94 167 Mál dæmd með varadómara 12