Úrlausnir Hæstaréttar Íslands
Úrlausnir sem hafa þennan merkimiða. Athugið að taka ekki þessum lista sem tæmandi.
Hrd. 2004:3796 nr. 48/2004 (Biskupstungur - Framaafréttur - Úthlíð)[HTML] [PDF]Íslenska ríkið stefndi í héraði nánar tilgreindum aðilum til ógildingar á tilteknum hluta úrskurðar óbyggðanefndar er fjallaði um tiltekin mörk milli eignarlands og þjóðlenda. Gagnsakarmál voru höfðuð af tveim stefndu í málinu.
Niðurstaða héraðsdóms var staðfesting úrskurðar óbyggðanefndar að öllu leyti nema að landið í kringum Hagafell, eins og það var afmarkað í úrskurðinum, teldist afréttur Bláskógabyggðar. Öðrum kröfum gagnstefnenda var vísað frá dómi.
Hæstiréttur staðfesti héraðsdóm, að hluta til með vísan til forsendna hans. Í dómnum rekur Hæstiréttur niðurstöðu hrd. Landmannaafréttur I og II, markmið laga þjóðlendulaga, og III. kafla laganna um setningu og hlutverk óbyggðanefndar. Fyrsta landsvæðið sem nefndin fjallaði um var norðanverð Árnessýsla sem hún gerði í sjö málum. Málið sem var skotið til dómstóla var eitt þeirra.
Hæstiréttur taldi greina þurfti, í ljósi þjóðlendulaganna, á milli þjóðlendna og ríkisjarða þar sem íslenska ríkið ætti ekki beinan eignarrétt að svæðum er teljast til þjóðlendna. Sérstaða þjóðlendna væri sú að um væri að ræða forræði yfir tilteknum heimildum á landi sem enginn gæti sannað eignarrétt sinn að.
Fyrir dómi hélt íslenska ríkið því fram að óbyggðanefnd hafi hafnað málatilbúnaði íslenska ríkisins um að nánar afmörkuð landsvæði teldust til þjóðlenda en án þess að taka afstöðu til þess hvaða aðilar teldust vera handhafar eignarréttinda innan þess. Taldi íslenska ríkið því rétt að krefjast endurskoðunar á þeim hluta úrskurðarins þar sem óbyggðanefnd á að hafa lagt alla sönnunarbyrðina á íslenska ríkið um að ekki sé um eignarland að ræða.
Til stuðnings máli sínu vísaði ríkið meðal annars til landamerkjalaga nr. 5/1882 en þar hafi fyrst verið kveðið á um skyldu til jarðeigenda um að gera landamerkjabréf fyrir jarðir sínar. Þau bréf hafi verið einhliða samin og því ekki tæk sem sönnun á eignarhaldi og þar að auki merki um að jarðeigendur hafi í einhverjum tilvikum verið að eigna sér eigandalaust land. Um mörk landsvæða í slíkum landamerkjabréfum sé um að ræða samning milli hlutaðeigandi aðila sem sé ríkinu óviðkomandi. Þá væri heldur ekki hægt að líta svo á að athugasemdalausar þinglýsingar landamerkjabréfa hafi falið í sér viðurkenningu ríkisins á efni þeirra, hvort sem það hafi verið með athöfn eða athafnaleysi.
Af hálfu stefndu í málinu var þeim málflutningi ríkisins andmælt á þeim forsendum að landamerki hvað aðliggjandi jarðir ræðir séu samkomulag þeirra eigenda og að íslenska ríkið ætti að bera sönnunarbyrðina fyrir því að hin þinglýstu jarðamerki væru röng. Séu lagðar fram ríkari kröfur um eignarheimildir myndi það leiða til meira ónæðis og kostnaðar en gagnvart öðrum landeigendum, ásamt því að leiða til óvissu um eignarréttinn. Athugasemdalaus þinglýsing hafi þar að auki falið í sér réttmætar væntingar þinglýsenda.
Hæstiréttur taldi að þinglýsing landamerkjabréfa væri ekki óyggjandi sönnun á mörkum lands heldur þyrfti að meta hvert bréf sérstaklega. Þar leit hann meðal annars á það hvort eigendur aðliggjandi jarða hafi samþykkt mörkin og hvort ágreiningur hefði verið borinn upp. Þá voru aðrar heimildir og gögn jafnan metin samhliða. Með hliðsjón af þessu mati var ekki fallist á kröfu íslenska ríkisins um ógildingu úrskurðar óbyggðanefndar.
14. öld 163. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 16. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 16. öld 17. öld 18. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 19. gr. laga um þjóðlendur og ákvörðun marka eignarlanda, þjóðlendna og afrétta, nr. 58/1998 19. öld 1. gr. laga um afréttamálefni, fjallskil o.fl., nr. 6/1986 1. gr. laga um hefð, nr. 46/1905 1. mgr. 24. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 1. mgr. 80. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 20. öld 24. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 28. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 2. gr. laga um þjóðlendur og ákvörðun marka eignarlanda, þjóðlendna og afrétta, nr. 58/1998 2. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands, nr. 33/1944 2. mgr. 163. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 2. mgr. 16. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 2. mgr. 18. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 2. mgr. 28. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 2. mgr. 6. gr. laga um þjóðlendur og ákvörðun marka eignarlanda, þjóðlendna og afrétta, nr. 58/1998 3. mgr. 28. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 60. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands, nr. 33/1944 6. gr. laga um þjóðlendur og ákvörðun marka eignarlanda, þjóðlendna og afrétta, nr. 58/1998 7. gr. laga um þjóðlendur og ákvörðun marka eignarlanda, þjóðlendna og afrétta, nr. 58/1998 80. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 Aðalkröfur Aðalmeðferð Aðför Aðild að stjórnsýslumálum Aðildarskortur Afleiðingar Afnotaréttindi Afnotaréttur Afréttareignir Afréttarhafar Afréttarlönd Afréttarnot Afréttartollar Afréttur Afsal Almannahagsmunir Almenningur Almenn lög Alþingi Andmæli Andvirði Annmarkar Athafnaleysi Athafnir Athugasemdalausar þinglýsingar Auglýsingar Ábúendur Ákvarðanir Bein eignarréttindi Beitarréttur Beitilönd Bótaleysi Búpeningur Byggingar Býli Bæir Bændur Bætur Dómafordæmi Dómarar Dómar Mannréttindadómstóls Evrópu Dómhæfi ⓘ Dómkröfur Dómsátt Dómsmál Dómsmálaráðherra Dómstólar Dómsúrlausnir Dómsættir Dómvenjur Eigendalaust land Eigendur Eignaraðild Eignarform Eignarhald Eignarhefð Eignarheimildir Eignarhlutir Eignarjarðir Eignarlönd Eignarnám Eignarnámsbætur Eignarráð Eignarréttindi Eignarréttur Eignartilkall Eignir Einkaeignarréttur Einkaeignir Einkamál Einkamálaréttarfar Einkaréttur Einstaklingar Ekkjur e-liður 1. mgr. 80. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 Embætti Endurrit Endurupptaka Erfðir Evrópa Farvegur Fasteignabækur Fasteignamat Fasteignarréttindi Fasteignir Ferðamenn Ferðaþjónusta Félög Fjara (landsvæði) Fjármálaráðherra Fjölskyldur Flutningar Fordæmi Formenn Formkröfur Forsvarsmenn Forsætisráðherra Framkvæmdarvald Frávísun mála frá dómi Friðun Frumeignarréttur Frumkvæðisréttur ⓘ Fullkomið eignarland Fyrirsvarsmenn Fyrirvarar Gagnaðilar Gagnkröfur Gagnsakir Gallar Gildistökur Greiðslur Grunneignarréttur Gögn Hafnir Hagsmunir Handhafar framkvæmdarvalds Handhafar ríkisvalds Hefð Hefðarhald Hefðarréttur Hefðartími Hefðendur Heimili Héraðsdómarar Héraðsdómur Suðurlands Hið opinbera Hlunnindi Hlutdeild Hrd. 1971:1137 nr. 193/1970 (Reyðarvatn) Hrd. 1997:2792 nr. 274/1996 (Laugarvellir) Hrd. 2000:752 nr. 368/1999 Hreppir Hreppsnefndir Hæli Hæstaréttardómar Hæstaréttardómarar Höfðun dómsmáls Höfðun einkamáls III. kafli laga um þjóðlendur og ákvörðun marka eignarlanda, þjóðlendna og afrétta, nr. 58/1998 In confesso sunt ⓘ Innheimta Inter vivos Íslenska ríkið Jafnræði Jafnræðisreglan Jarðareigendur Jarðeigendur Jöklar Kaupendur Kaupsamningar Konungsvald Krafa um skipti Kröfugerðir Kröfur Kvísl Lagaákvæði Lagafrumvörp Lagagildi Lagaheimildir Lagareglur Lagarök Lagaskylda Lagastoð Lagatexti Landamerki Landamerkjabréf Landareignir Landeigendur Landgræðsla ríkisins Landnámabók Landskiptalög, nr. 46/1941 Landskipti Landspildur Landsréttindi Landsvæði Lausafé Leiga Leigjendur Leyfi Lögaðilar Lögbirtingablaðið ⓘ Lögbækurnar Lögfestingar Lögfræði Löggerningur Löggjafarvald Löggjafinn Löggjöf Lögmenn Lögpersónur Lögsaga Lögskipti Lög um afréttamálefni, fjallskil o.fl., nr. 6/1986 Lög um hefð, nr. 46/1905 Lög um landamerki o.fl., nr. 41/1919 Lög um mannréttindasáttmála Evrópu, nr. 62/1994 Lög um meðferð einkamála (eml.), nr. 91/1991 Lög um meðferð einkamála í héraði, nr. 85/1936 Lög um vernd, friðun og veiðar á villtum fuglum og villtum spendýrum, nr. 64/1994 Lög um þjóðlendur og ákvörðun marka eignarlanda, þjóðlendna og afrétta, nr. 58/1998 Mannréttindadómstóll Evrópu Mannréttindasamningar Mannréttindasáttmáli Evrópu Mannvirki Málatilbúnaður Málavextir Máldagar Málflutningsumboð Málsaðilar Málsástæður Málshöfðunarfrestir Málskostnaður Málsmeðferðir Málsóknarumboð Málvenjur Meðalhófsreglan Meginreglur Mismunun Mótmæli Nefndarmenn Oddvitar Opinberir aðilar Opinberir starfsmenn Opinbert vald Óbein eignarréttindi Óbyggðanefnd Ólögmæti Ómunahefðir Óskiptar sameignir Óslitið eignarhald Prestar Rannsóknir Ráðherrar Ráðstöfunarréttur Reikningar Réttaráhrif Réttarheimildir Réttarreglur ⓘ Réttarsaga Réttarstaða Réttarþróun Réttaröryggi Rétthafar Réttindi Réttindi og skyldur Réttlát málsmeðferð ⓘ Réttlæti Réttmætar væntingar Ríkiseignir Ríkisjarðir Ríkissjóður Ríkisvald Rökstuðningur Sakamál Sakarefni Sameigendur Sameign Samningar Samræmi Samþykki Sauðfjárrækt Seljendur Sett lög Séreignarréttur Sjálfstæði dómstóla Sjónarmið Skattar Skattlagning Skattskylda Skoðanir Skógar Skrifstofa Skuldir Skyldur Staðarmörk Staðhættir Starfsemi Starfsfólk Stefnandi (dómsmál) Stefnubirtingar Stjórnarskrá Stjórnarskrá lýðveldisins Íslands, nr. 33/1944 Stjórnarskrárákvæði Stjórnskipun Stjórnsýsla Stjórnsýslulög, nr. 37/1993 Stjórnsýslumál Stjórnsýslunefndir Stjórnsýsluréttur Stjórnsýslustig Stjórnvöld Sumarbeit Sveitarfélög Sveitarstjórnir Sýkna Sýslumaður Sýslunefndir Sök Sönnunarbyrði Sönnunargildi Sönnunargögn Sönnunarreglur Takmörkuð eignarréttindi Tómlæti Umbjóðendur Umboð Umboðsmenn Umboðsskortur Umráðamenn Uppdrættir Upplýsingar Úrskurðarnefndir Úrskurðir Útivistarmál Valdhafar Vanheimildir Vanreifun Varakröfur Vatnsföll Vatnsréttindi Vatnsréttur Veð Veðsetningar Veiðar Venjur Venjuréttur Verðmæti Viðsemjendur XVIII. kafli laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 XXIV. kafli laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 Yfirlýsingar Yfirvöld Þing Þingfestingar Þinglýsingar Þinglýstur eigandi Þjóðlendumál Þjóðlendur Þjónusta Þóknanir Æðra sett stjórnvöld
Hrd. 743/2014 dags. 22. október 2015 (Nýjabæjarafréttur)[HTML] [PDF]10. gr. laga um þjóðlendur og ákvörðun marka eignarlanda, þjóðlendna og afrétta, nr. 58/1998 115. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 116. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 11. gr. laga um þjóðlendur og ákvörðun marka eignarlanda, þjóðlendna og afrétta, nr. 58/1998 12. gr. laga um þjóðlendur og ákvörðun marka eignarlanda, þjóðlendna og afrétta, nr. 58/1998 12. öld 14. öld 15. öld 16. öld 18. öld 19. gr. laga um þjóðlendur og ákvörðun marka eignarlanda, þjóðlendna og afrétta, nr. 58/1998 19. öld 1. gr. laga um þjóðlendur og ákvörðun marka eignarlanda, þjóðlendna og afrétta, nr. 58/1998 1. mgr. 116. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 1. mgr. 19. gr. laga um þjóðlendur og ákvörðun marka eignarlanda, þjóðlendna og afrétta, nr. 58/1998 1. mgr. 5. gr. laga um þjóðlendur og ákvörðun marka eignarlanda, þjóðlendna og afrétta, nr. 58/1998 1. mgr. 6. gr. laga um hefð, nr. 46/1905 20. öld 2. gr. laga um hefð, nr. 46/1905 2. gr. laga um þjóðlendur og ákvörðun marka eignarlanda, þjóðlendna og afrétta, nr. 58/1998 2. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands, nr. 33/1944 2. mgr. 10. gr. laga um þjóðlendur og ákvörðun marka eignarlanda, þjóðlendna og afrétta, nr. 58/1998 3. gr. sveitarstjórnarlaga, nr. 45/1998 3. mgr. 42. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 42. gr. laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991 5. gr. laga um þjóðlendur og ákvörðun marka eignarlanda, þjóðlendna og afrétta, nr. 58/1998 6. gr. laga um hefð, nr. 46/1905 72. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands, nr. 33/1944 7. gr. laga um þjóðlendur og ákvörðun marka eignarlanda, þjóðlendna og afrétta, nr. 58/1998 Aðalkröfur Aðalmeðferð Afréttareignir Afréttarlönd Afréttarnot Afréttur Afsal Almenningur Alþingi Alþingismenn Andmæli Athafnaleysi Athafnir Auglýsingar Ábúendur Áfrýjendur Ákvarðanir Barnabörn Bein eignarréttindi Beitilönd Búpeningur Býli Bæir Bændur Börn Dómafordæmi Dómaframkvæmd Dómarar Dómendur Dómkröfur Dómsmál Dómstólar Dómsúrlausnir Dómtökur Dómþing Eigendaskipti Eigendur Eignarhald Eignarhefð Eignarheimildir Eignarlönd Eignarráð Eignarréttindi Eignarréttur Eignir Einkaeignarréttur Einkamál Einkamálaréttarfar Einkaréttur Einstaklingar Endurgjald Endurupptaka Erindisrekstur Evrópa Farvegur Fasteignamat Fasteignareigendur Fasteignir Félagsmálaráðuneytið Félög Fjármálaráðherra Fjölmiðlar Flugvélar Fordæmi Fordæmisgildi Formenn Forsvarsmenn Fyrirtaka Gagnaðilar Gagnaöflun Gildistökur Greiðslur Grundvallarreglur Gögn Hagsmunir Hefð Heimili Hestar Héraðsdómarar Héraðsdómur Norðurlands eystra Héraðsdómur Norðurlands vestra Hjáleigur Hlunnindi Hrd. 1969:510 nr. 128/1967 (Nýjabæjarafréttarmál) Hrd. 2000:752 nr. 368/1999 Hrd. 2004:3796 nr. 48/2004 (Biskupstungur - Framaafréttur - Úthlíð) ⓘ Hrd. 2006:3774 nr. 497/2005 (Hoffells-Lambatungur) Hrd. 2006:3896 nr. 67/2006 (Þingvellir - Skjaldbreiður) Hrd. 656/2012 dags. 19. september 2013 (Möðruvallaafréttur) Hreppir Hreppsnefndir Huglæg afstaða Hæstaréttardómar Hæstaréttarlögmenn Hæstiréttur Íslands Innanríkisráðuneytið Íslenska ríkið Íslenskur landsréttur Ítaksréttindi Jarðeigendur Jöklar Kaupverð Kröfugerðir Kröfur Kröfuréttur Kvísl Lagaheimildir Lagarök Landamerki Landamerkjabréf Landareignir Landeigendur Landnámabók Landsréttindi Landsvæði Lausafé Leigjendur Lögaðilar Lögbirtingablaðið ⓘ Lögfræði Löggerningur Löggjafinn Lögmenn Lög um afréttamálefni, fjallskil o.fl., nr. 6/1986 Lög um hefð, nr. 46/1905 Lög um mannréttindasáttmála Evrópu, nr. 62/1994 Lög um meðferð einkamála (eml.), nr. 91/1991 Lög um meðferð einkamála í héraði, nr. 85/1936 Lög um þjóðlendur og ákvörðun marka eignarlanda, þjóðlendna og afrétta, nr. 58/1998 Makaskipti Mannréttindadómstóll Evrópu Mannréttindasamningar Mannréttindasáttmáli Evrópu Mannvirki Málarekstur Málatilbúnaður Máldagar Málsaðilar Málsástæður Málsforræðisreglan Málskostnaður Málsmeðferðarreglur Málsmeðferðir Málsóknir Málvenjur Meginreglur Mótmæli Niðjar Oddvitar Óbein eignarréttindi Óbyggðanefnd Óslitið eignarhald Prestar Rannsóknir Reikningar Res judicata ⓘ Réttaráhrif Réttarfarsreglur Réttarreglur ⓘ Réttindi Réttmætar væntingar Ríkissjóður Rökstuðningur Sakarefni Sameigendur Samgöngur Samningar Samræmi Seljendur Sérstakar lagaheimildir Sjónarmið Skilmálar Skoðanir Skógar Skrifstofa Skyldur Skýrslugjöf Skýrslutökur Staðhættir Starfsfólk Stefnandi (dómsmál) Stjórnarráð Íslands Stjórnarskrá Stjórnarskrá lýðveldisins Íslands, nr. 33/1944 Stjórnsýsla Stjórnsýslulög, nr. 37/1993 Stjórnsýslunefndir Stjórnsýsluréttur Stofnunarhættir eignarréttinda Sturlubók Styrkir Sumarbeit Sveitarfélög Sveitarstjórnarlög, nr. 45/1998 Sýkna Sýslumaður Sýslunefndir Sök Sönnunarbyrði Sönnunargildi Sönnunargögn Sönnunarreglur Takmörkuð eignarréttindi Tollar Umráðamenn Umsagnir Uppdrættir Upplýsingar Upplýsingaöflun Úrskurðir Valdsvið Varakröfur Varnarþing Vefsíður Veikindi Venjur Venjuréttur Verslanir Virðisaukaskattur Vitnaskýrslur Vitni Vopn Yfirlýsingar Þingfestingar Þinghald Þinglýsingar Þinglýstur eigandi Þjóðlendur Þóknanir Örnefni