Héraðsdómur dæmdi föðurnum forsjá á báðum börnunum og þá fór mamman í felur með börnin.
M krafðist nýs mats eftir uppkvaðningu dóms héraðsdóms, og tók Hæstiréttur það fyrir.
K var talin hæfari skv. matsgerð en talið mikilvægara í dómi héraðsdóms að eldra barnið vildi ekki vera hjá K, heldur M, og að ekki ætti að skilja börnin að. Hæstiréttur var ósammála þeim forsendum og dæmdu forsjá þannig að eitt barnið væri í forsjá K og hitt forsjá M.
Talið að M hefði innrætt í eldri barnið hatur gagnvart K.
Mamman flutti til útlanda með barnið fljótlega eftir uppkvaðningu niðurstöðu héraðsdóms og Hæstiréttur ómerkti á þeim grundvelli að aðstæður hefðu breyst svo mikið.
Niðurstaða héraðsdóms byggði mikið á matsgerð um hæfi foreldra.
Hafnað skýrt í héraðsdómi að dæma sameiginlega forsjá.
K var talin miklu hæfari en M til að sjá um barnið samkvæmt matsgerð.
Ekki minnst á í héraðsdómi að það væri forsenda úrskurðarins að hún myndi halda sig hér á landi, en Hæstiréttur vísaði til slíkra forsenda samt sem áður.
K fór í tvö fjölmiðlaviðtöl, annað þeirra nafnlaust og hitt þeirra undir fullu nafni. Hún nefndi að hann hefði sakaferil að baki. M dreifði kynlífsmyndum af henni á yfirmenn hennar og vinnufélaga.
Dómkvaddur matsmaður ráðlagði að forsjá drengjanna yrði ekki sameiginleg. Hann taldi að þau hefðu verið jafn hæf til að fara með forsjána, en móðirin hefði ýmsa burði fram yfir föðurinn til að axla ein og óstudd ábyrgð á uppeldi og umönnun drengjanna. Í matsgerðinni var ítarleg útlistun á hæfni foreldranna.
Ásakanir voru á í víxl gagnvart hvort öðru um að hitt væri að beita ofbeldi.
Dómsorð héraðsdóms eru ítarleg varðandi fyrirkomulag umgengninnar.
Leitað eftir sáttameðferð.
K sagði í símtali að það væri enginn möguleiki á sátt. M var ósammála og þá vísaði sýslumaður málinu frá.
Þar var um að ræða samskipti umgengnisforeldris við barn sitt gegnum Skype.
Fyrir héraði er móðirin stefnandi en faðir hinn stefndi. Hún gerði kröfu um forsjá eingöngu hjá henni, til umgengni og til meðlags. Krafa var lögð fram í héraði um kostnað vegna umgengni en henni var vísað frá sem of seint fram kominni.
Í kröfugerð í héraði er ítarleg útlistun til lengri tíma hvernig umgengni eigi að vera hagað, skipt eftir tímabilum. Í niðurstöðu héraðsdóm var umgengnin ekki skilgreint svo ítarlega.
Fyrir Landsrétti bætti faðirinn við kröfu um að sáttameðferðin fyrir sýslumanni uppfyllti ekki skilyrði barnalaga. Landsréttur tók afstöðu til kröfunnar þar sem dómstólum bæri af sjálfsdáðum að gæta þess. Hann synjaði frávísunarkröfunni efnislega.
Landsréttur fjallaði um fjárhagslega stöðu beggja og taldi að þau ættu að bera kostnaðinn að jöfnu, þrátt fyrir að grundvelli þeirrar kröfu hafi verið vísað frá í héraði sem of seint fram kominni.Lrd. 578/2018 dags. 8. febrúar 2019 (Rætt við barn)[HTML][PDF] Á þessari stundu (1. mars 2019) liggja ekki fyrir upplýsingar um að málskotsbeiðni hafi verið send til Hæstaréttar.
K og M voru í sambúð og eignuðust barnið eftir sambúðarslit þeirra. Þau gerðu samkomulag árið 2007 um sameiginlega forsjá barnsins, að lögheimili þess yrði hjá K, og að M greiddi K eitt og hálft meðlag frá þeim degi. Samkomulagið var staðfest af sýslumanni. Enginn skriflegur samningur um umgengni var gerður.
M leitaði til sýslumanns í desember 2016 og krafðist breytingar á samkomulaginu þannig að hann færi einn með forsjá barnsins og greiðslu einfalds meðlags frá K. Sýslumaður vísaði málinu frá þar sem ekki náðist samkomulag milli K og M.
Í dómsmálinu kröfðust K og M óskiptrar forsjár en til vara að hún yrði sameiginleg með lögheimili hjá sér. Bæði gerðu kröfu um að dómstólar kvæðu á um inntak umgengninnar og um greiðslu meðlags af hendi hins.
Þau gerðu bráðabirgðasamkomulag um umgengni við barnið á meðan málið væri rekið fyrir dómstólum. Það hljóðaði upp á jafna umgengni og að barnið myndi eiga greið samskipti við hitt foreldrið á meðan umgengni stæði.
Héraðsdómur úrskurðaði, að kröfu M, til bráðabirgða að lögheimili barnsins yrði hjá honum og að K greiddi honum einfalt meðlag frá úrskurðardegi þar til endanlegur dómur lægi fyrir í málinu. Áður en sá úrskurður var kveðinn var fenginn sálfræðingur til þess að ræða við barnið um afstöðu þess til lögheimilis. Í fyrra viðtali sálfræðingsins við barnið lýsti það hversu leiðinlegt það væri að flytja stöðugt búferlum milli hótela vegna endurtekinna vandamála með myglu. Í seinna viðtalinu var barnið nýflutt inn í nýja íbúð og lýsti því létti og spenningi vegna þess. Barnið leit á báða foreldra sína sem trúnaðarmenn en ræði frekar við móður sína ef það er hrætt eða áhyggjufullt. Barnið var talið skýrt í afstöðu sinni um að það vildi frekar að faðir sinn færi með sín málefni en móðir og að það virðist öruggara í umsjá föður síns þar sem hann reiðist nær aldrei. Barnið kaus sveigjanleika þannig að það gæti hitt hvort foreldrið sem er þegar því hentaði og að umgengni væri sem jöfnust.
Dómkvaddur matsmaður var kallaður í héraði til að meta aðstæður, og skilaði í kjölfarið skýrslu þar sem K og M var lýst. Þá lagði matsmaðurinn persónuleikapróf fyrir barnið og komst að þeirri niðurstöðu að barnið sýndi sterkari og jákvæðari tilfinninga- og umönnunartengsl við föður sinn en móður. Einnig kom fram að barnið væri í nánum og miklum tengslum við föðurætt sína, en nánast hið andstæða varðandi móðurætt sína. Enn fremur var það mat matsmannsins að ekkert benti til annars en að barninu liði vel hjá föður sínum en teldi sig ekki nægilega öruggt hjá móður sinni. Í ljósi þessa taldi matsmaðurinn að viku/viku umgengni hentaði ekki þar sem annað hlutfall yrði betur til þess fallið að koma á meiri ró og festu. Umgengnin gæti, til að byrja með, verið löng helgi aðra hverja viku sem gæti svo þróast út í jafnari umgengni. Matsmaðurinn taldi báða foreldrana vera hæfa til að fara með forsjá en faðirinn væri hæfari.
Að mati héraðsdómara lá ekkert fyrir í málinu að K eða M hefði vísvitandi reynt að hafa áhrif á afstöðu barnsins til málsins en málareksturinn hefði samt óhjákvæmilegt haft slík áhrif. Þá var ekkert sem benti til þess að skoðun barnsins væri ekki sín eigin eða utanaðkomandi áhrif væru svo mikil að ekki væri hægt að byggja á henni.
K byggði málatilbúnað sinn á því að matsgerðin væri röng og byggði á röngum forsendum, en hafði fallið frá kröfu um yfirmat þar sem henni var synjað um gjafsókn vegna kostnaðar af yfirmatsgerð. K kom ekki með sannfærandi rök sem gæfu ástæðu til þess að efast um réttmæti þeirra upplýsinga sem matið byggði á.
M sakaði K um að tálma umgengni hans við barnið á tímabili. K neitaði sök þar sem ekki væri í gildi umgengnisamningur og að M hefði hitt barnið á því tímabili. Framburður lá fyrir dómi um að M hefði einungis hitt barnið tilviljanakennt í gegnum aðra á því tímabili. Samskiptum M við barnið hefði verið stjórnað af K á tímabilinu og þau hefðu verið lítil. Matsmaður taldi barnið hafa liðið illa hjá K á tímabilinu. Héraðsdómari taldi að líta yrði meðal annars til þessara atriða þar sem skylda foreldra væri að stuðla að umgengni við það foreldri sem væri ekki forsjárforeldri eða umgengnisforeldri, og að það gilti þrátt fyrir að ekki væri til staðar samkomulag um umgengni.
K sakaði M einnig um tálmun á umgengni en dómurinn taldi ekkert hafa komið fram sem styddi slíkar ásakanir.
Vísað var í að dómafordæmi lægju fyrir um að sameiginleg forsjá kæmi ekki til greina þegar annað foreldrið er talið hæfara, og vísað í nefndarálits vegna ákvæðis sem lögfest var með 13. gr. laga nr. 61/2012, er lögfesti heimild dómara til að dæma sameiginlega forsjá foreldra.
Héraðsdómur féllst því á kröfu M um að hann færi með óskipta forsjá barnsins. Af þeim ástæðum féllst hann einnig á kröfu M um að K myndi greiða honum meðlag. Þá kvað héraðsdómur einnig nánar um fyrirkomulag umgengninnar, og að hún yrði aðallega hjá M.
Augl nr. 12/1915 - Stjórnarskipunarlög um breyting á stjórnarskrá um hin sjerstaklegu málefni Íslands 5. jan. 1874 og stjórnarskipunarlögum 3. okt. 1903[PDF prentútgáfa]
Augl nr. 80/2009 - Lög um breyting á lögum um embætti sérstaks saksóknara, nr. 135/2008, með síðari breytingum, og lögum um meðferð sakamála, nr. 88/2008, með síðari breytingum[PDF vefútgáfa]
Augl nr. 67/2018 - Lög um breytingu á lögum um meðferð sakamála, nr. 88/2008, með síðari breytingum (áfrýjun dóms til Landsréttar eftir endurupptöku máls)[PDF vefútgáfa]
Þingskjöl: Þingskjal nr. 228 (frumvarp nefndar) útbýtt þann 1911-03-23 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 459 (frumvarp eftir 2. umræðu) útbýtt þann 1911-04-01 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 501 (frv. (afgr. frá deild)) útbýtt þann 1911-04-05 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 788 (frumvarp eftir 2. umræðu) útbýtt þann 1911-04-26 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 816 (frv. (afgr. frá deild)) útbýtt þann 1911-04-27 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 900 (frumvarp eftir 2. umræðu) útbýtt þann 1911-05-01 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 934 (frumvarp eftir 2. umræðu) útbýtt þann 1911-05-04 00:00:00 [PDF]
Þingskjöl: Þingskjal nr. 32 (stjórnarfrumvarp) útbýtt þann 1913-07-02 00:00:00 [PDF]
Þingmál A25 (sjódómar og réttarfar í sjómálum)[HTML]
Þingskjöl: Þingskjal nr. 298 (frumvarp eftir 2. umræðu) útbýtt þann 1913-08-07 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 340 (frv. (afgr. frá deild)) útbýtt þann 1913-08-11 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 656 (lög í heild) útbýtt þann 1913-09-01 00:00:00 [PDF]
Þingskjöl: Þingskjal nr. 36 (frumvarp) útbýtt þann 1913-07-05 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 551 (frumvarp eftir 2. umræðu) útbýtt þann 1913-08-25 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 667 (frv. (afgr. frá deild)) útbýtt þann 1913-09-02 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 874 (frv. til. stjórnarsk.) útbýtt þann 1913-09-15 00:00:00 [PDF]
Þingskjöl: Þingskjal nr. 1 (stjórnarfrumvarp) útbýtt þann 1914-07-01 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 488 (frv. (afgr. frá deild)) útbýtt þann 1914-08-11 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 498 (lög í heild) útbýtt þann 1914-08-12 00:00:00 [PDF]
Þingskjöl: Þingskjal nr. 5 (stjórnarfrumvarp) útbýtt þann 1919-07-01 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 603 (frumvarp eftir 2. umræðu) útbýtt þann 1919-09-01 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 642 (frv. (afgr. frá deild)) útbýtt þann 1919-09-02 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 844 (frumvarp eftir 2. umræðu) útbýtt þann 1919-09-16 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 902 (frv. (afgr. frá deild)) útbýtt þann 1919-09-16 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 965 (lög (samhlj.)) útbýtt þann 1919-09-23 00:00:00 [PDF]
Þingskjöl: Þingskjal nr. 1 (stjórnarfrumvarp) útbýtt þann 1920-02-10 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 53 (frv. (afgr. frá deild)) útbýtt þann 1920-02-23 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 180 (frv. (afgr. frá deild)) útbýtt þann 1920-02-28 00:00:00 [PDF]
Þingskjöl: Þingskjal nr. 1 (stjórnarfrumvarp) útbýtt þann 1944-01-12 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 98 (frumvarp eftir 2. umræðu) útbýtt þann 1944-02-28 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 103 (frv. (afgr. frá deild)) útbýtt þann 1944-02-29 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 153 (frumvarp eftir 2. umræðu) útbýtt þann 1944-03-06 00:00:00 [PDF]
Þingskjöl: Þingskjal nr. 661 (frumvarp eftir 2. umræðu) útbýtt þann 1951-02-13 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 688 (frumvarp eftir 2. umræðu) útbýtt þann 1951-02-16 00:00:00 [PDF]
Þingskjöl: Þingskjal nr. 99 (stjórnarfrumvarp) útbýtt þann 1961-11-14 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 555 (frumvarp eftir 2. umræðu) útbýtt þann 1962-03-31 00:00:00 [PDF]
Þingskjöl: Þingskjal nr. 123 (stjórnarfrumvarp) útbýtt þann 1986-11-04 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 597 (frumvarp eftir 2. umræðu) útbýtt þann 1987-02-12 00:00:00 [PDF] Þingskjal nr. 942 (frumvarp eftir 2. umræðu) útbýtt þann 1987-03-17 00:00:00 [PDF]
Þingskjöl: Þingskjal nr. 181 (stjórnarfrumvarp) útbýtt þann 2002-10-10 14:46:00 [HTML][PDF] Þingskjal nr. 1424 (frumvarp eftir 2. umræðu) útbýtt þann 2003-03-15 02:05:00 [HTML][PDF] Þingskjal nr. 1443 (lög (samhlj.)) útbýtt þann 2003-03-15 17:36:00 [HTML][PDF]
Þingskjöl: Þingskjal nr. 337 (stjórnarfrumvarp) útbýtt þann 2004-11-11 14:09:00 [HTML][PDF] Þingskjal nr. 1338 (nefndarálit) útbýtt þann 2005-05-06 16:46:00 [HTML][PDF] Þingskjal nr. 1427 (frumvarp eftir 2. umræðu) útbýtt þann 2005-05-11 12:00:00 [HTML][PDF] Þingskjal nr. 1449 (lög (samhlj.)) útbýtt þann 2005-05-11 12:07:00 [HTML][PDF] Erindi vegna málsins: Dagbókarnúmer 745 - Komudagur: 2005-01-26 - Sendandi: Lögmannafélag Íslands - [PDF]
Þingskjöl: Þingskjal nr. 432 (stjórnarfrumvarp) útbýtt þann 2005-11-25 12:16:00 [HTML][PDF] Þingskjal nr. 1385 (frumvarp eftir 2. umræðu) útbýtt þann 2006-06-02 12:00:00 [HTML][PDF] Þingskjal nr. 1455 (lög (samhlj.)) útbýtt þann 2006-06-02 22:06:00 [HTML][PDF]
Löggjafarþing 133
Þingmál A496 (dómstólar og meðferð einkamála)[HTML]
Erindi vegna málsins: Dagbókarnúmer 951 - Komudagur: 2007-02-13 - Sendandi: Dómarafélag Íslands - [PDF]
Þingskjöl: Þingskjal nr. 1028 (svar) útbýtt þann 2008-05-23 13:52:00 [HTML][PDF]
Löggjafarþing 137
Þingmál A138 (embætti sérstaks saksóknara og meðferð sakamála)[HTML]
Þingskjöl: Þingskjal nr. 278 (breytingartillaga) útbýtt þann 2009-07-15 15:26:00 [HTML][PDF] Þingskjal nr. 292 (frumvarp eftir 2. umræðu) útbýtt þann 2009-07-23 20:53:00 [HTML][PDF] Þingskjal nr. 306 (lög (samhlj.)) útbýtt þann 2009-07-24 20:53:00 [HTML][PDF]
Þingskjöl: Þingskjal nr. 814 (stjórnarfrumvarp) útbýtt þann 2011-02-14 13:32:00 [HTML][PDF] Erindi vegna málsins: Dagbókarnúmer 2591 - Komudagur: 2011-05-20 - Sendandi: Ólafur Walter Stefánsson - [PDF]
Þingskjöl: Þingskjal nr. 180 (stjórnarfrumvarp) útbýtt þann 2012-09-25 17:21:00 [HTML][PDF] Erindi vegna málsins: Dagbókarnúmer 220 - Komudagur: 2012-10-24 - Sendandi: Ólafur W. Stefánsson - [PDF]
Þingskjöl: Þingskjal nr. 231 (stjórnarfrumvarp) útbýtt þann 2018-10-11 12:47:00 [HTML][PDF] Þingskjal nr. 1686 (frumvarp eftir 2. umræðu) útbýtt þann 2019-08-16 12:49:00 [HTML][PDF] Þingskjal nr. 1792 (lög í heild) útbýtt þann 2019-06-11 18:25:00 [HTML][PDF]
Þingskjöl: Þingskjal nr. 741 (stjórnarfrumvarp) útbýtt þann 2022-03-29 16:58:00 [HTML][PDF] Þingskjal nr. 1335 (frumvarp eftir 2. umræðu) útbýtt þann 2022-06-15 22:44:00 [HTML][PDF] Þingskjal nr. 1396 (lög (samhlj.)) útbýtt þann 2022-06-15 22:40:00 [HTML][PDF]