- Beinþýtt sem „vegna þess sterkara“. Latína er oft notuð til þess að auðkenna ýmis fræðileg hugtök, er gæti gagnast til þess að finna notkun þeirra í öðrum tungumálum. Á þessari síðu er því boðið upp á yfirlit yfir merkimiða yfir lagahugtök á latínu. Oft er hægt að fá nánari skýringu á hugtakinu á merkimiðasíðu þess. Ef tiltekið lagahugtak á latínu vantar á þessa síðu má endilega láta umsjónaraðila þessa vefs vita, og sömuleiðis í þeim tilfellum sem skráning gæti verið röng.
Athugið að ekki allt á við hér á Íslandi og sumt gæti verið úrelt. Lýsingarnar hér miðast við merkingu þess í lagalegu samhengi, en einstaka hugtök gætu þess vegna haft allt aðra merkingu í öðru samhengi. Ekki ætti því að gera ráð fyrir að tiltekin regla sé nothæf hér á landi án fyrri staðfestingar í fræðaskrifum og/eða í stjórnsýslu- eða dómaframkvæmd þar sem við á.
Við hvern hlekk er táknmynd fyrir RSS, en með því er hægt að gerast áskrifandi (með réttu forriti/appi) til að fá tilkynningar þegar við bætast fleiri úrlausnir er vísa í viðkomandi hugtak.
- Beinþýtt sem „vegna þess sterkara“. - Lögjöfnun - Frjáls lögjöfnun - Fullkomin lögjöfnun - Gagnályktun - Þegar forsenda laganna hættir, þá hætta lögin sjálf - Almennt lagaákvæði - Ákvæði sem tilgreinir önnur tilvik en minnst hefur verið sérstaklega á - Réttarvenja sem er andstæð settum lögum - Venja er í lögum eða utan þeirra - Þrátt fyrir að þau atriði í auðkennatalningu eru eingöngu þau sem reynir oftast á, þá ætti einnig að fella inn þau sjaldgæfari ef samhengið gefur ekki annað til kynna - Eitthvað fyrnist sökum notkunarleysis - Lög fyrnast sökum gleymsku/notkunarleysis - Regla í auðkennatalningu að, í vafatilvikum, ef almennara atriði fylgir listi yfir sértækari atriði, skuli einvörðungu fella undir almennara atriðið tilvik sem eru lík þeim sértækum atriðum sem voru sérstaklega talin upp - Eðli máls - Það sem er sanngjarnt og gott - Vísar til afturvirkni, hvort sem það er setning afturvirkra laga eða greining á ástandi eftir á - Túlkun veraldlegra rita - Túlkun trúarlegra rita - Regla um að í vafa eigi að velja mildari kostinn - Þegar önnur lög er fjalla um sama málefni eru notuð til að leysa úr vafatilfellum - Rýmkandi lögskýring - Þrengjandi lögskýring - Vísar til réttarheimilda sem eiga að styðja eitthvað - Lögin eins og þau ættu að vera - Gildandi réttur - Yngri lög/réttarheimild ber forgang fram yfir eldri lög/réttarheimild - Sértækari lög/réttarheimild ber forgang fram yfir almennari lög/réttarheimild - Æðri lög/réttarheimild ber forgang fram yfir óæðri lög/réttarheimild - Venja hefur ígildi laga - Enginn má breyta eigin tilgangi til að skaða annan - Reglan leiðir til þess að afturvirkni í lögum má ekki vera skaðandi - Samræmisskýring - Lagatúlkun á hugtaki er fer fram með greiningu á heildarsamhengi texta lagabálksins - Tilefni lagasetningar - Stytting: Opinio necessitatis - Stytting: Opinio juris - Í tengslum við venjur er frasinn notaður til að tákna afstöðu fólks til venju - Eitt skilyrða lögjöfnunar um að hið lögmælta og ólögmælta tilvik þurfi að vera eðlisskyld - Grundvallarsjónarmið - Ástæða eða tilgangur lagasetningar - Túlkunarregla er leiðir til þess að þegar upptalningu er beitt gagnvart annarri upptalningu, þá eigi einvörðungu að að beita þeim atriðum saman þar sem það er rökrænt - Regla um að ef lög skilgreina tiltekið skilyrði eða form, þá skuli hlíta því án undantekninga - Þegar ástæðan er eins, þá eru lögin eins - Vísar oft til lágmarksviðmiðs - Enginn er skyldugur til að framkvæma hið ómögulega - Eitthvað sem er einstakt - Enginn er skyldugur til að framkvæma það sem hann getur ekki - Meiri eða æðri máttur - Force majeure - Þegar lög segja að eitthvað skuli gert með ákveðnum hætti, þá megi ekki gera það með öðrum hætti - Lausn á tímabundnu sérstöku ástandi, svo sem þegar dómari er skipaður til að sjá um einstakt dómsmál - Tímabundið ástand - Þegar skipun í embætti á að endast ævilangt nema sökum slæmrar hegðunar - Formleg yfirlýsing með vitnisburði um staðreyndir - Huglægur vilji til þess að ákvarða varanlega búsetu einhvers staðar - Að gera eitthvað í góðri trú - Ráðstöfun réttinda eða hagnaðar - Sú staða að einhver sé heill heilsu andlega - Nauðsynlegt skilyrði þess að eitthvað gerist eða verður - Þegar tveir aðilar eða fleiri eru einhuga um að gera eitthvað og gefa út loforð í tengslum við það - Allt lagasafn innan tiltekinnar lögsögu eða dómstóls - Allt lagasafn innan tiltekinnar lögsögu eða dómstóls innan sviðs einkamála - Gáleysi - Stórfellt gáleysi - Almennt/einfalt gáleysi - Minni háttar gáleysi - Lögráðamannsfyrirkomulag - Lögráðamaður - Regla (sumstaðar) í stjórnskipunarrétti og stjórnsýslurétti um að handhafi framselds vald getur ekki framselt það frekar - Þegar réttindi eru yfirgefin - Upphafspunktur tímabils sem miðað er við, svo sem útreikningur vaxta eða fyrningar - Endapunktur tímabils, svo sem þegar refsing eða krafa fyrnist - Réttindi eða skylda er gagnvart öllum (ekki bara afmörkuðum einstaklingi/hópi) - Mistök - Oft notað til að merkja kafla í ritum sem innihalda leiðréttingar - Góðverk framkvæmt af fúsum og frjálsum vilja án væntingar um að verkið skapi lagaleg réttindi eða skyldur - Eitthvað er framkvæmt í áföngum, þ.e. ekki í samfellu - Í krafti laga - Ekki er hægt að byggja lagaleg réttindi út frá engu - Til öryggis - Eigin gjörðir eða eigið skjal persónu - Uppspretta laga - Getur ýmist verið samviskufrelsi eða dómstóll innan kirkjunnar er dæmdi í kirkjulegum málefnum - Einhver eða eitthvað sem hefur engin réttaráhrif sökum þess að upphaflegur tilgangur þess er liðinn undir lok - Heimild til þess að prenta skjal - Byggt á sannreynanlegum staðreyndum, en ekki bara fræðilegt - Eitthvað sem er framkvæmt í nokkurri samfellu, svo sem afbrot - Vísar til þess að eitthvað er birt í útgáfu sem ekki hefur verið stytt. - Í öllum atriðum - Notað þegar tveir eða fleiri aðilar deila ábyrgð á tjóni eða afbroti - Úrlausn eða skipun sem er beind að tiltekinni persónu - Vísar til einhvers sem er á sama stað, svo sem þegar nýtt ríki tekur við hinu gamla innan sama landsvæðis eða leyfi er endurnýjað óbreytt - Grundvallarregla, er gildir aðallega á Póllandi, er kveður á um að engum er heimilt að gegna meira en einni opinberri valdastöðu - Ummerki um eitthvað eða aðgreinanleg merking - Skyldur milli aðila sem eru innan sama hóps - Eitthvað sem var framkvæmt sem krefst valdheimildar og var framkvæmt með réttum hætti - Þegar breytingar á aðstæðum breyta sjálfkrafa lagalegu stöðunni - Markleysa að lögum - Vísar til þess að lög innan sviðs einkamálaréttar eru rituð með það í huga að aðilar séu vakandi yfir réttindum sínum, og muni missa þau ef þeir séu ekki nógu fljótir að bregðast við - Texti í lok eiðsvarinnar yfirlýsingar þar sem einstaklingurinn sem stendur að henni undirritar hana ásamt því að lýsa yfir því gagnvart hverjum hún var svarin - Einkamálaréttur - Allsherjarréttur - Réttarkerfi einkaréttar - Lagaeyða, þ.e. atvik sem engin lög ná yfir, eða atvik sem mörg (misvísandi) lög virðast ná yfir - Eitthvað var framkvæmt í samræmi við lög - Lög sem hafa engin slæm áhrif gagnvart þeim er hunsar þau - Hin skrifuðu lög - Frelsunarorsök - Frjálst neitunarvald - Fyrirkomulag þar sem hver þingmaður hafði sjálfstætt vald til að stöðva framgang hvaða lagafrumvarps sem var, á öllum stigum umræðu og/eða atkvæðagreiðslu - Útboð - Staðurinn þar sem atburður átti sér stað - Í slæmri trú - Játning um að hafa gert eitthvað slæmt - Að breyttu breytanda - Meginregla um að enginn skuli græða á eigin ólögmætri háttsemi - Engum skal refsað fyrir hugsanir sínar - Aðili má einvörðungu gera hluti, sem viðkomandi er lagalega heimilt að framkvæma - Ekki má knýja neinn til þess framkvæma tiltekinn verknað - Enginn má hegða sér í ósamræmi við fyrri gjörðir sínar - Enginn má gera í gegnum annan sem hann má ekki sjálfur - Andstaðan við compos mentis - Lögbókandi - Athugasemd um árangurslaust fjárnám - Einnig stytt í „nullum tempus“ - Regla í fordæmisrétti (common law) um að kröfur ríkisins fyrnast ekki - Skylda sem er ekki hægt að knýja á með lögum/dómi, en gæti skapað réttaráhrif - Að hindra einhvern að gera eitthvað eða hindrunarástandið sjálft - Meginregla er kveður á um að eldri réttur ber forgang fram yfir nýrri - Eitthvað sem er framkvæmt sem formsatriði - Útreikningur er byggður á hlutfalli við það sem borið er saman við - Stytt í: Pro tem - Tímabundin seta í starfi, þ.m.t. embætti, að jafnaði í fjarveru þess sem var þar áður - Opinbert trúgildi, þ.e. að gert er almennt ráð fyrir að almenningur þekki efnið og megi gera ráð fyrir að það sé áreiðanlegt - Beiðni sett fram til að vita á hvaða réttarheimild valdbeiting byggist á - Á meðan sökin er óhreyfð - Notað sem almennt heiti yfir meginreglur kaþólsku kirkjunnar - Hluturinn talar fyrir sig sjálfur - Full endurreisn - Þegar eitthvað er sett í sitt upprunalegt ástand - Þegar einhver gerir eitthvað í ákveðinni röð, svo sem hjá dómstólum þegar uppkvaðning fer fram eitt atkvæði dómara í einu í stað eins atkvæðis margra dómara sameiginlega - Persónuleg ánauð - Einhver sem er sjálfvaldur - Þegar staðreynd er haldið leyndri af ásettu ráði þrátt fyrir upplýsingaskyldu - Eitthvað er „í því ástandi sem það er“ - Sátt sem komið er á utan dómstóla - Þar sem réttur er til staðar eru einnig til staðar úrbætur - Í þeirri merkingu að lög (eigi að) gera ráð fyrir að sé veittur réttur fylgi honum einnig úrræði til að komast úr ólögmætu ástandi - Valdþurrð - Þegar nokkrir hlutir er framkvæmdir með einni aðgerð eða án ígripa á milli - Neitunarvald - Lagaleg tengsl einnar persónu gagnvart hinni, svo sem milli kröfuhafa og skuldara - Lögin eru hagkvæmari fyrir aðila sem eru vakandi yfir réttindum sínum, en þeim sem eru það ekki - Sjálfviljug viljayfirlýsing - Meginregla um að friðhelgi ríkja nær ekki til aðgerða þeirra að einkarétti - Meginregla um að opinberar erindagjörðir ríkis njóti friðhelgi fyrir málsóknum innan annarra ríkja - Meginregla um að meðferð máls skuli hlíta reglum er gilda í þeirri lögsögu sem úrlausnaraðili heyrir undir, umfram þær sem gilda annars staðar, ef árekstur er til staðar - Lög þess ríkis þar sem eignin er staðsett - Beiting laga þess ríkis þar sem löggerningur er framkvæmdur - Lög þess ríkis þar sem leyst er úr efnisþætti máls - Beiting laga þess ríkis þar sem misgerð fór fram - Meginreglan um að beita skuli lögum þess ríkis þar sem viðkomandi er búsettur - Lög ríkisins þar sem dómstóllinn er staðsettur í - Beiting laga þess ríkis þar sem samningsgerð fór fram - Beiting laga þess ríkis þar sem hjúskapur er stofnaður - Beiting laga þess ríkis þar sem tjónsatburður á sér stað - Beiting laga þess ríkis þar sem bein áhrif af tjónsatburði eiga sér stað eða geta átt sér stað - Beiting laga þess lands þar sem efndir löggernings eiga að fara fram - Val á lögum byggt á þjóðerni/ríkisborgararétti viðkomandi aðila - Meginregla þjóðaréttar að ríki þurfi að undirgangast lögsögu alþjóðlegs dómstóls áður en hann megi taka fyrir mál - Regla þjóðaréttar um að jafningjar hafi ekkert fullveldi yfir hverjum öðrum, er leiðir til þess að ríki hafi ekki lögsögu innan annars ríkis. - Persóna sem ríki hefur lýst yfir að sé ekki velkomin á sína lögsögu - Lögsaga er ræðst af staðsetningunni þar sem verknaðurinn átti að hafa farið fram - Lögsaga er ræðst af einkennum málsins sem sett er fram - Lögsaga er ræðst af persónuninni sem er ásökuð - Lögsaga er ræðst af því hvenær eitthvað gerðist - Einkaréttarlegar athafnir ríkis - Opinberar athafnir ríkis - Fyrirvari samningsaðila þjóðréttarsamnings um síðari fullgildingu samningsins af þess hálfu - Regla í þjóðarétti er kveður á um að einstaklingur skuli annaðhvort vera framseldur vegna ásakaðra alþjóðlegra glæpa eða ákærður innan þess ríkis - Fræði er vísa til atriða sem þarf að gæta að til þess að stríð sé framkvæmt með réttlátum hætti, bæði aðdragandi þess og á meðan því stendur - Réttlæting á stríðsgjörðum - Siðir eða hátternisreglur í alþjóðasamskiptum - Sérstakt samkomulag tveggja aðila um að leggja ágreining fyrir alþjóðlegan gerðardóm - Allt lagasafn þjóðaréttarins - Grundvallarregla í þjóðarétti um að tilteknar lagalegar afleiðingar eru viðhengdar ákveðnum staðreyndum - Grundvallarregla í þjóðarétti um að ólögmætar aðgerðir skapa ekki lög - Sjónarmið í þjóðarétti um að það ætti frekar að viðhalda þjóðréttarsamningi heldur en að láta hann renna út einvörðungu vegna formsatriða - Óvinir alls mannkyns - Notað um aðila sem eru óvinir allra ríkja, eins og sjóræningjar - Þrengjandi lögskýring í vafatilvikum í alþjóðlegum samningum - Hafsvæðið innan landhelgi - Reglur sem þarf að uppfylla áður en stríð er hafið - Venjuréttur þjóðaréttar sem öll ríki eru bundin af óháð tilvist og efni þjóðréttarsamninga sem þau hafa undirgengist - Meginreglur um framkvæmd samningaviðræðna - Venjuréttur þjóðaréttar innan Rómverska heimsveldisins - Reglur sem aðgerðir innan stríðs þurfa að uppfylla - Lög þjóðaréttar er gilda um þjóðaréttarsamninga - Réttur ríkja til að senda diplómata til annarra ríkja og taka á móti diplómötum frá öðrum ríkjum - Þær reglur sem eru álitnar gilda í alþjóðlegum viðskiptum - Vísar í staðinn þar sem reglan er gild, svo ef löggerningur er gerður í ríki A, en ríki B telur hann gildan þrátt fyrir að hann uppfylli ekki allar kröfur sem ríkið gerir til slíkra löggerninga gerðra hjá sér - Hafsvæði sem er óaðgengilegt eða háð ströngum reglum - Hafsvæði sem er opið öllum - Starfshættir, eða aðferð við að gera eitthvað tiltekið - Regla í þjóðarétti um að persónur og verðmæti fönguð í stríði öðlast fyrri réttarstöðu þegar þau snúa aftur til síns upprunalands - Landsvæði sem ekkert ríki gerir kröfu til - Regla þjóðaréttar um að nýlega stofnuð fullvalda ríki skuli öðlast svæði innan landamæra þess ríkis sem þau tóku við af - Ólögráða barn í skilningi Rómarréttar sem er í forsjá innan ættar sinnar - Persóna önnur en foreldri sem tekur að sér að einhverju leyti hlutverk foreldris - Regla um að ríkisborgararéttur barns við fæðingu ræðst af ríkisborgararétti eins eða beggja foreldra sinna - Regla um að börn öðlast ríkisborgararétt eftir því hvar þau fæðast - Regla Rómarréttar um að móðerni barns er nægilega ákvarðað frá fæðingu barnsins - Reglan er þó í undanhaldi sökum tæknifrjóvgunar, staðgöngumæðrun, og þess háttar aðferða - Sambærileg sjónarmið og pater est, nema kynhlutlausari þar sem hún á við um foreldri óháð kyni - Vald ríkisins til þess að taka að sér foreldrahlutverk gagnvart barni, þegar engin manneskja hefur forsjá yfir því eða er óviljugt til að sinna þeirri skyldu - Meginregla um hvernig eigi að haga skráningu á faðerni barns - Tegund forsjár á tímum Rómverja - Meginreglan um að framfylgni við lög meiðir engan, með öðrum orðum að (almennt) er ekki hægt að öðlast bætur vegna lögmætrar háttsemi - Meginreglan um að bætur eigi að samsvara tjóninu sem tjónþolinn varð fyrir - Hinn venjulegi fjölskyldufaðir - Meginreglan um að hver og einn ber áhættuna á tilviljanakenndum skaða gagnvart sér eða verðmætis í sinni eigu - Óviðráðanlegur og ófyrirsjáanlegur atburður, hvort sem orsökin er náttúruleg eða manngerð - Sú meginregla að hagnaður tjónþola af broti skuli dreginn frá bótaupphæð - Regla í bótarétti um það hvenær persóna getur átt rétt á bótum (eða ekki) ef tap eða skemmdir verða án meiðsla - Skaðabætur og vextir vegna þeirra - Óskipt ábyrgð tveggja eða fleiri aðila - Skaði án fjártjóns eða eignartaps, aðallega þegar réttindabrotið sem slíkt dugar til að skapa bótaábyrgð - Óbeðinn erindisrekstur - Atvik eða háttsemi á milli fyrir tjónsatburð sem grefur nægilega undan því að tjónið sé sennileg afleiðing tiltekinnar háttsemi - Miskabætur - Meginreglan um vinnuveitendaábyrgð - Meginregla um að fólk er neytir réttar síns skaðar engan - Bein þýðing: „Besti maður“ - Notað sem mælikvarði hvað fagmanneskja myndi gera við tilteknar aðstæður - Meginregla Rómarréttar og fordæmisréttar réttar um að hver sem skaðast með samþykki sínu hefur ekki rétt til að gera bótakröfu á tjónvald - Frelsi til þess að ráðstaða eignarréttindum sínum að vild - Sú meginregla Rómarréttar er kveður á um hver eignast hlut þegar hlutir eru sameinaðir, svo sem þegar hús er reist á landsvæði einhvers - Aðili sem sér um eignir einhvers, svo sem dánarbús, án valds til þess að ráðstafa þeim, þar til búið er að leysa úr ágreiningi um þær - Sú meginregla að til að teljast handhafi einhvers verðmætis þurfi viðkomandi að hafa líkamlega stjórn á verðmætinu og ásetning til að eignast það - Vísar almennt til eignarhalds á dýrum sem byggist á umsjón eiganda þess, en dýr sem eru utan umsjónar eiganda síns geta, að tilteknum skilyrðum uppfylltum, verið drepin eða tekin án bótaskyldu - Eigandalaus verðmæti - Þegar verðmæti margra eigenda eru sett saman til að skapa eitt sameinað verðmæti sem er svo óskiptanleg - Þegar verðmæti er lánað fyrir tiltekna notkun og ætlast er til þess að því sé skilað aftur óskaddað - Þegar verðmæti er í jafnri eign samfélags tveggja eða fleiri aðila - Stytt í: Ad coelum - Regla í eignarrétti um að eignarréttur yfir landi nær alla leið að miðju Jarðar og alla leið upp - Eignir sem skiptastjóri hafði ekki úthlutað úr búi áður en hann lést eða var fjarlægður úr þeirri stöðu - Full eignarráð til að ráðstafa og hafa umráð yfir ásnertanlegu verðmæti. - Þegar tiltekin eignarréttindi eru í höndum nokkurra aðila sameiginlega - Óskipt eignarhald - Regla um að villt dýr séu ekki álitin búa á jörðinni í tilviki deilna um eignarrétt á landinu - Sjónarmið um að því sterkari umráð viðkomandi hefur yfir verðmæti, því sterkari forsenda er til að álykta að viðkomandi sé eigandi þess - Sú stoð eignarréttinda sem heimilar rétthafanum að hagnýta eignina og eiga afraksturinn, svo sem leigjandi sem má eiga það sem hann ræktar á leigujörðinni - Regla í eignarrétti þar sem meðeigandi sem hagnast af því sem hann sáir, ber einn ábyrgð á öllu tapi sem af því hlýst - Regla í eignarrétti þar sem allt sem vex náttúrulega á fasteign tilheyrir fasteigninni - Veðréttindi - Þegar eitthvað er fest varanlega við landsvæði eða bygging reist á því - Verðmæti sem leigjandi afhendir leigusala sem tryggingu fyrir leigugreiðslu - Sameignarfyrirkomulag er kveður á um að ef einn eigandinn deyr, þá skuli aðrir eigendur sameignarinnar sjálfkrafa eignast hlutinn, í stað þess að hluturinn renni í dánarbú viðkomandi - Veðréttur - Rök þriðja manns um eignarrétt á eign, sem að jafnaði er til að hnekkja eignarhaldi annars mann á téðri eign - Meginregla um að stofnun hefðar er án valdbeitingar, án leyndar og án leyfis eiganda - Stundum kölluð „nemo dat reglan“ - Reglan kveður á um að kaup frá einhverjum sem á engan eignarrétt í eigninni leiðir ekki til framsals á eignarhaldi hennar - Enginn má gefa það sem hann hefur engin umráð yfir - Upphafleg aðferð til þess að eignast hlut/landsvæði sem enginn hefur átt áður - Þrír meginhlutar eignarréttar - Handveð - Meira ónæði af nábýli við nágranna en sanngjarnt og eðlilegt er að viðkomandi þurfi að þola - Vísar til hugverkaréttinda þegar fyrning þeirra byggist á andláti höfundar - Fasteign sem er í ískyldu- og/eða ítakssambandi við aðra fasteign - Fasteignin sem hagnýtir ískylduna eða ítakið - Fasteignin sem ber ískylduna eða þarf að umbera ítakið - Forkaupsréttur - Verðmæti sem eiga að tapast við notkun, svo sem matur og eldsneyti - Meginregla náskyld „Accessio“ er kveður á um að allt sem er fast við yfirborð lands mun verða hluti af því landi - Regla er kveður á um réttindi landeiganda til þess að hagnýta auðlindir á eigin landi - Stytt í: vindicatio - Endurheimtun eða brigðun eignar frá aðila sem heldur eign frá réttmætum eiganda - Eitthvað sem ekki er hægt/heimilt að kasta eign á - Þegar slegið er eign á hlut sem hefur verið yfirgefinn af eiganda sínum - Regla frá Rómarrétti er kveður á um að sumir hlutir eru þess eðlis að þeir geti ekki verið eign einkaaðila, og því megi ekki stunda viðskipti með þá - Eignir hins opinbera sem geta í eðli sínu verið einkaeign einkaaðila - Eitthvað sem enginn á, en má kasta eign á - Eignarhald hlutar sem virðast vera án eiganda og talið útilokað að vita hver fyrri eigandi var - Eign ríkisins - Stytt í: res universitatis - Verðmæti í eigu samfélagsins sem gætu verið háð eignarrétti einstaklinga - Ítak eða ískylda er heimilar eiganda/íbúa lóðar aðgang og útgang í gegnum aðra lóð - Réttur eiganda að nábýlisrétti til þess að njóta viðeigandi magns náttúrulegs sólarljóss - Takmarkanir á eiganda lóðar til þess að reisa byggingar yfir ákveðinni hæð - Ískylda eiganda að nábýlisrétti til að umbera tiltekið rask á eigin eign í hag nágranna sinna, svo sem að heimila lagnir í gegnum sína lóð í þágu nágranna sinna, ef þörf er á - Ískylda á eina fasteign vegna hagsmunar annarrar - Skylda nágranna með sameiginlegan vegg til þess að leyfa hinum að setja festingar á sína hlið veggsins - Almannaréttur, þ.m.t. að umbera að einhverju leyti lagningu vega og járnbrauta á landi sínu - Ólögmætt eignarnám á ásnertanlegri eign - Þegar eign verður til með vinnuframlagi - Réttur til hagnýtingar yfirborðs eignar - Þegar eignarhaldi á einhverju er komið á með hefðun - Eignarréttarfyrirkomulag þar sem handhafa réttindanna er veittur afnotaréttur af eign og fær að njóta ávinningsins sem afnotin fela í sér, en er óheimilt að breyta eigninni - Afnotaréttur á eign án heimildar til að breyta eign - Fyrirkomulag á einkamálarétti í Rómaveldi þar sem leyst var úr deilum um eignarhald á byggingu eða jörð - Notað til þess að vísa til þess þegar arfþegi þiggur arf og verður réttmætur eigandi síns arfshluta - Viljinn til þess að tiltekið skjal sé erfðaskrá viðkomandi - Trygging sem arfþegar verða að útvega þegar eignum horfinnar manneskju er deilt á milli þeirra - Viðbótarerfðaskrá - Lögerfingi - Réttur innan Rómarréttar þar sem tilvonandi erfingi átti rétt á að taka verðmæti úr dánarbúi til þess að skoða þau í þeim tilgangi að ákveða hvort það sé þess virði að gangast undir skuldir búsins með því að þiggja verðmætin - Stytting: De cujus - Arfleifandi - Þegar einhver öðlast erfðarétt með staðgöngu (?) - Lífsgjöf - Dánargjöf - Framkvæmd þar sem hver sem framdi sjálfsvíg var meðhöndlaður sem glæpamaður við ákvörðun um hvernig ætti að úthluta eignum úr dánarbúi viðkomandi aðila - Þegar arfur er settur í hendur vörslumanns sem tekur á móti arfinum fyrir hönd einhvers sem getur ekki tekið við sínum arfshlut með beinum hætti - Arfur sem bíður eftir erfingja - Erfingi - Næstu erfingjar viðkomandi - Vísar til næsta aðdraganda andláts - Vísar til þess að einstaklingur er að horfast í augu við lífshættulegar aðstæður, er venjulega heimila honum að gera munnlega erfðaskrá - Erfingi sem hefur glatað erfðarétti sínum vegna eigin gjörða sem gera hann óverðugan - Þegar framsal á eign, þó ekki með sölu, á sér stað í lifanda lífi framseljanda og móttakanda - Þegar veikindi, sem ella myndu gera arfleifanda almennt skorta arfleiðsluhæfi, eru í nógu mikilli lægð að hann gæti verið tímabundið hæfur til þess - Vitund þess sem er dauðvona um þau væntanlegu örlög - Regla er veitir eða verndar rétt fósturs til arfs, að því gefnu að það fæðist lifandi - Nakin fyrirmæli - Fyrirmæli sem arfleifandi kveður á um í erfðaskrá en minnist ekki á hvað skuli gera við kvaðabundna arfinn ef brotið er gegn kvöðinni - Samningur sem erfingjar gera sín á milli um aðra skiptingu arfs, þar sem slíkt er heimilt að lögum, hvort sem það er til að breyta hlutföllum sín á milli eða bæta við erfingja - Samningur er kveður á um skiptingu arfsins - Erfðasamningur þar sem erfinginn afsalar sér arfi frá þeim arfleifanda - Erfðasamningur - Úrelt regla um að börn myndi erfa lagalega stöðu móður sinnar sem þræll - Þegar arfi er úthlutað jafnt á milli ættargreina, óháð fjölda erfingja í hverri ættargrein - Kvöð í erfðaskrá sem skilyrðar að ef arfþeginn eignaðist engin börn fyrir andlát sitt, þá skuli arfurinn renna til þriðja aðila - Arfsvon - Skylduerfingjar - Erfðaskrá - Erfðaskrá vottuð með ferli er kemur í veg fyrir að vottar viti efni hennar. - Hjúskaparbrot er felst í samförum með öðrum en maka sínum - Andlegt samband - Stofnun hjúskapar er ræðst af einföldu samþykki beggja hjónaefna - Skylda maka til þess að búa saman - Sama og: Debitum carnale - Skylda maka til þess að stunda kynlíf með hinum - Skilnaðarástæða hjúskapar með því að maki flýr frá heimili sínu - Neitun maka um kynmök með hinum - Vangeta maka til samfara - Ógilding hjúskaparstofnunar - Skilnaður að borði og sæng - Sama og: stipulatio sponsalitia - Trúlofun, þó aðallega notað innan meðal kaþólskra barna sem ekki höfðu aldur til að giftast - Samþykki hjónaefna um að stofna til hjúskapar án formlegrar athafnar - Sú staða á meðan hjúskapur er enn til staðar - Beinþýtt sem „frá upphafi“ og getur vísað til þess að eitthvað var ætíð staðreyndin eða frá og með gjörðinni sjálfri, svo sem að samningur hafi verið ógildur ab initio - Atriði sem er í samningi en ekki nauðsynlegt að taka fram svo hann teljist gildur - Aðgerð sem kaupandi framkvæmir gagnvart seljanda til þess að krefjast afsláttar á grundvelli galla - Þegar fjöldi eininga er tiltekinn eða fastákveðið magn - Vilji til að gangast til samninga - Regla í kröfurétti um að lánþegi beri ábyrgð á skemmdum verðmætis sem eiga sér stað sökum meðferðar á verðmætinu sem lánveitandi hafði ekki samþykkt - Jafnan stytt í „Caveat emptor“ - Merkir að kaupandi eignar veit jafnan minna en seljandinn um hið keypta og ber því einhverja skyldu til að skoða eignina áður en kaup eru samþykkt - Réttur kaupanda kröfu til þess að halda henni uppi gagnvart skuldara - Gjaldfellingarákvæði - Undanþága frá pacta sunt servanda-meginreglunni er leiðir til þess að samningur verður ógildur sökum grundvallarbreytinga á aðstæðum, bæði í þjóðarétti sem og ýmsum réttarkerfum - Þegar kröfuhafi og skuldari verður sama persónan, og leiðir til þess að krafan leiðir hvorki til réttinda eða skyldu á meðan því stendur - Þegar seljandi eignar hefur hana áfram í vörslu sinni þrátt fyrir að réttindi eignarinnar færist yfir á kaupandann - Regla er kveður á um að í tilviki vafa skuli túlka samningsákvæði gegn hagsmunum þess sem útvegaði orðalag ákvæðisins - Þriðjamannsloforð - Sök við framkvæmd samnings - Skylda aðila til þess að rækja samningaviðræður í góðri trú - Raunverulegt tap sökum vanefnda á samningi - Greiðsla með öðrum hætti en í peningum - Þegar launþega er greitt daglega fyrir þann hluta verksins sem var kláraður þann daginn - Geymsla á hlut með væntingum um að fá einhvern sambærilegan hlut til baka, svo sem innlögn reiðufjár á bankareikning - Geymsla á hlut með væntingum um að fá sama hlutinn til baka í sama ásigkomulagi - Rangar upplýsingar eða leynd þeirra urðu til þess að samningur var gerður sem ella hefði ekki orðið - Svik urðu til þess að samningur varð annars efnis en hann hefði annars orðið ef réttar upplýsingar hefðu legið fyrir - Staðurinn sem þjónusta fer fram á eða senda eigi tilkynningar til - Kaup á einhverju í trausti þess að seljandinn verði búinn að eignast það í framtíðinni - Vísar til grunnkrafna sem samningur þarf að uppfylla til að teljast gildur - Engar gjörðir má taka vegna erlends samnings - Vísar til afleiðinga formlegs samnings, svo sem skaðabætur í tilviki samningsbrota - Góðir viðskiptahættir - Þegar eitthvað (eins og ógilding samnings) á eingöngu við til framtíðar en ekki afturvirkt - Þegar eitthvað (eins og ógilding samnings) átti við frá upphafi - Tegund samnings þar sem samningsaðili A framkvæmir verk fyrir samningsaðila B svo B geti framkvæmt verk fyrir A - Umboðsmaður sem fer út fyrir umboð sitt - Ábyrgðarskuldbinding - Sama skuld, þ.e. þegar tveir kröfuhafar skulda hvorum öðrum jafnháa upphæð - Almennt samþykki sem veitandi þess gefur en er svo nánar útfært af einhverjum öðrum - Sama og: In dubio pro contra stipulatorem - Andskýringarreglan - Vísar til skuldar með gjalddag í framtíðinni - Efndir in natura er oft notað í kröfurétti til þess að krefjast efnda eins og um var samið - Þegar aðili er ýmist nafnlaus í löggerningi eða undir gervinafni - Löggerningur milli aðila sem hafa ekki lagalega sérþekkingu - Réttur kröfuhafa til þess að innleysa verðmæti þrátt fyrir það hafi verið selt í millitíðinni - Forgangsréttur kröfuhafa - Réttur þriðja aðila til þess að höfða mál vegna framkvæmdar eða vanframkvæmdar samningsákvæðis samnings sem viðkomandi var ekki hluti af, en hefur beina hagsmuni af (réttri) framkvæmd þess - Regla er heimilar samningsaðila að rifta samningi ef umsamið verð er minna en tiltekið hlutfall af markaðsvirði hins umsamda - Samningsákvæði sem ýmist veita riftunarrétt til handa seljanda ef kaupandi afhendingar ekki sína greiðslu tímanlega eða heimilar kröfuhafa að taka yfir verðmæti sem skuldari leggur fram ef skuldari rækir ekki samningsskyldur sínar tímanlega - Ein af stoðum samninga í Rómarrétti er umlykur leigu-, og vinnusamninga - Þegar aðili dregur sig úr samningaviðræðum áður en samningur verður bindandi - Tapaður ágóði - Viðtökudráttur - Afhendingardráttur - Afhendingardráttur á að veita persónulega þjónustu - Dráttur á afhendingu gjafar eða afhendingu hlutar - Samningsatriði er ræða með beinum eða óbeinum hætti um megintilgang samningssambandsins - Gjafasala - Enginn má vera bæði leigjandi og leigusali á sama tíma - Þegar samningsaðili getur ekki höfðað mál gagnvart öðrum samningsaðila þar sem hinn fyrrnefndi hefur ekki heldur uppfyllt sínar samningsskyldur - Þegar undirritun löggernings er ógildanleg sökum þess að ekki var ætlunin að gera samning eða viðkomandi hafði ekki fullan skilning á afleiðingum undirritunarinnar - Loforð sem ekki er hægt að knýja á um framfylgni sökum þess að engu endurgjaldi var lofað af hálfu móttakanda - Samninga skal halda - Samningur sem hefur þann tilgang að ljúka samningsgerð annars samnings - Samningur um að tiltekin réttindi samningsaðila skuli ekki framseld án samþykkis hins samningsaðilans - Samningur um að hvorugur samningsaðilinn muni höfða mál gegn hinum vegna einhvers tiltekins - Sölusamningur er kveður á um endurkaupsrétt seljanda - Samningur um að seljandi teljist áfram eigandi eignar þar til kaupverðið er greitt að fullu - Regla er veitir dómstólum heimild til að synja kröfum um efndir löggernings andstæðum góðu siðferði eða eru til framgangs ólöglegs markmiðs - Þegar kröfuhafar hafa jafnan forgang - Tilfallandi hagsmunaaðilar samnings eða þriðji aðili í þriðjamannslöggerningi - Þegar lóð er seld á grundvelli áætlunar um stærð hennar eða mismunandi vörur eru seldar í einu lagi fyrir eitt ósundurliðað verð - Þegar hver eigandi fær jafnan hlut þrátt fyrir að eignahlutföllinn séu ekki jöfn meðal þeirra - Stytt í: Pro bono - Þegar fagmanneskja veitir þjónustu sína án endurgjalds - Greiðsla byggð á möguleikum skuldara til að greiða - Víðtækt umboð til þess að ráðstafa hagsmunum umbjóðandans - Lögmaður er aðstoðar umbjóðanda í viðskiptum - Handhafi óafturkræfs umboðs til ráðstöfunar hagsmuna umbjóðandans - Verð fyrir gerð ófullkláraðs verks eða þegar þjónusta er veitt án þess að samið hafi verið um endanlegt verð áður en þjónustan er veitt - Regla í fordæmisrétti á undanhaldi er felur í sér aðferð til að ákvarða sanngjarnan skaða af samningsbroti - Vísar til afleiðinga samnings sem ályktað er að hafi stofnast þrátt fyrir að til slíks hafi ekki verið stofnað sérstaklega - Meginregla er kveður á um að löggerningar umboðsmanns fyrir hönd umbjóðanda séu bindandi fyrir hinn síðarnefnda - Þegar aðilar skiptast á verðmætum sem eru jafnmikils virði - Meginregla um að samningur megi ekki haft slæm áhrif á aðra en aðila þess samnings - Sú skylda trúnaðarmanns yfir eignum og réttindum til að viðhalda þeim á meðan þau eru í hans umsjá - Í samningarétti vísar þetta til þess að samþykki til stofnun löggernings þarf ekki að vera formfast - Í hjúskaparrétti merkir hugtakið stofnun hjúskapar er má gera með formlausri yfirlýsingu hjónaefna án undanfarandi sambúðar og án þess að hið opinbera komi að - Skylda til að endurgreiða það sem ofgreitt var - Þriðjamannslöggerningur - Samningsákvæði er heimildar takmarkaðar breytingar á samningnum eftir samþykkt hans - Fölsk yfirlýsing er á sér stað í samningaviðræðum - Afhending eignar (vörsluskipti) - Skylda samningsaðila til að rækja samningssambandið í góðri trú, þar með talið með tímanlegri og fullri miðlun upplýsinga þegar samningurinn krefst hennar - Samningsheimilað úrræði til að knýja á um framfylgd samnings - Veikleikar í samningaviðræðum - Þegar brotaþoli verður annar en ætlunin var - Lagakenning um að gerandi er samt sem áður refsiábyrgur fyrir gjörðir sínar þótt hann hafi ekki komist hjá því framkvæma hina refsiverðu háttsemi er leiddu til afleiðinganna, ef gerandinn af frjálsum vilja skapaði þær aðstæður. Er oft notað í tengslum við sjálfsvörn og gáleysi sökum ölvunar - Verknaður leiðir ekki til sakfellingar einhvers nema hugur hans sé einnig sekur - Meginreglan um að refsiverð háttsemi krefjist verknaðar - Vísar til hlutlægs vilja einhvers til að fremja afbrot, einkum þekkingu á líklegum orsökum háttseminnar og ásetningi til þess að brjóta lög eða ná fram tilteknum afleiðingum - Brotasamsteypa - Sami verknaður leiðir til margra afbrota - Afbrot sem þarfnast tveggja aðila til að fremja - Hvert afbrot framið með aðskildum verknaði - Meginregla um að skylt sé að sanna að glæpur hafi átt sér stað áður en einhver er dæmdur fyrir að hafa framið hann - Sú refsiverða háttsemi að falsa eitthvað - Rannsókn um hver hagnast af framkvæmd afbrots leiðir almennt til gerandans - Varðhaldsvist eða „einfalt fangelsi“ - Sérbrot (afbrot sem er sérstaks eðlis) - Guðlast er glæpur gegn ríkinu en ekki gegn guði - Sú ályktun að tilteknir hópar einstaklinga geti ekki búið yfir nægu saknæmi til að fremja afbrot - Flokkun ásetnings er felur í sér að geranda var í lófa lagið að athuga hvort háttsemin gæti verið refsiverð - Góð eða heimil blekking, svo sem þegar einhver lýgur að tilvonandi árásarmanni til að sporna gegn árás eða ýkjur við markaðssetningu - Lægsta stig ásetnings, er lýsir sér þannig að gerandi lætur sér í léttu rúmi liggja um að háttsemin gæti leitt til afbrots - Almenn tegund ásetnings - Blekking framkvæmd í slæmri trú - Gáleysi - Sérstakur ásetningur - Eftirfarandi ásetningur - Verðmætavilla - Persónuruglingur - Meginregla í meiðyrðamálum um að sönn ummæli séu refsilaus - Sakleysi þar til sekt er sönnuð - Þegar einhver er gripinn við framkvæmd glæps - Lög sem milda refsingu með afturvirkum hætti - Vísbending - Í meiðyrðamálum merkir það þegar texti skilst sem meiðyrði af hálfu þeirra sem hafa sérstaka þekkingu, en ekki endilega af hálfu annarra - Sjónarmið um að refsiheimildir þurfi að vera skýrar - Stytt í: Loxus delicti - Staðurinn þar sem afbrotið var framið - Grundvallarregla er kveður á um að ef refsiákvæði var breytt eftir að refsiverði verknaðurinn átti sér stað, þá skuli beita mildari útgáfunni - Sjónarmið um að refsiheimildir megi ekki vera afturvirk - Sjónarmið í refsirétti um bann við beitingu lögjöfnunar - Afbrot samkvæmt fordæmisrétti - Afbrot er slæmt því það er bannað - Afbrot er slæmt af sjálfu sér - Beinþýtt sem „sekur hugur“, og vísar til huglægrar afstöðu sakbornings til verknaðarins - Engan skal saksækja né refsa oftar en einu sinni fyrir sömu háttsemina - Engin refsing án sakar - Engin refsing án laga - Meginreglan um að refsa skuli fyrir öll afbrot - Meginreglan um lögbundnar refsiheimildir - Málsvörn þar sem persóna segist hafa framið afbrot í neyð, svo sem var kúgað til að gefa upp persónuupplýsingar annars aðila - Þegar beitt er refsingu óháð refsinæmi háttseminnar - Þegar beitt er óvenjulegri refsingu - Meiðyrði sem beint er að aðalsfólki - Vísar til gerandinn hafi vitað af háttseminni sem hann var sakaður um - Neyðarvörn, og nær yfir bæði eigin hagsmuni og hagsmuni annars aðila - Beinþýtt sem „að utan“ og í vísar til þess sem kemur inn í málið eða rekstur þess með öðrum hætti en frá málsaðilum, hvort sem það eru upplýsingar vitna eða málsaðili fær fjármögnun frá öðrum - Sú meginregla að málsaðili þurfi að hafa beðið skaða til þess að setja fram kröfu - Hver á sök sem vill, þ.e. heimild almennra borgara til að höfða mál vegna saka óháð því hvort viðkomandi hafi sérstakra og einstakra hagsmuna að gæta eður ei - Meginregla um að stefnandi þurfi að hafa tengsl við dómstólinn þar sem mál er höfðað - Skylda tiltekins málsaðila til þess að axla sönnunarbyrði, ellegar verður dæmt honum í óhag - Þau sem geta ekki flutt sitt eigið mál, svo sem börn - Sönnunargagn lagt fram til stuðnings öðru sönnunargagni - Yfirlýsing frá dómstól um að málskotsbeiðni hafi verið samþykkt - Meginregla frá Rómarrétti um að hver sem vill knýja á um efndir samnings þarf bæði að vera beinn aðili að samningnum og að hafa hagsmuni af þeim efndum - Beinþýtt sem „vinir réttarins“ en er jafnan notað til að vísa til þess þegar aðrir en málsaðilar veita, eftir að hafa fengið leyfi réttarins, upplýsingar og þvíumlíkt til að aðstoða réttinn til þess að komast að niðurstöðu í ákveðnu máli - Sátt hefur náðst í ágreiningi og hann telst leystur - Yfirlýsing frá æðra dómstigi sem ógildir úrlausn lægra setts dómstigs í tilviki valdþurrðar - Úrlausn sem er andstæð ríkjandi lögum þess ríkis - Málsmeðferð fyrir einhverjum sem er ekki dómari, eða hefur ekki lögsögu til að dæma í málinu - Þegar dómstóll frestar uppkvaðningu úrlausnar um tiltekinn ágreining þar til síðar - Þegar eitthvað er gert upp á nýtt, hvort sem það er meðferð stjórnsýslumáls eða dómsmáls - Stefnandi eða stefndi í dómsmáli - Kvaðning til aðila um að leggja fram sönnunargögn í dómsmáli - Staðreyndavilla í úrlausn - Staðreyndavilla eða rökvilla í úrlausn - Villa er tengist beitingu laga eða við meðferð máls - Villa í tengslum við túlkun og beitingu laga í úrlausn - Meginregla um að persóna megi ekki höfða mál byggt á eigin sviksamlegu eða röngu athæfi - Í málflutningi vísar þetta til tilvísaðra tilgátna sem lagðar hafa verið fram - Í krafti embættisins. Gæti vísað til heimildar eða skyldu dómstóla til að taka afstöðu til einhvers óháð kröfu málsaðila (sjá: Sua sponte), en einnig til þess að einhver rækir tiltekna skyldu sökum þess að viðkomandi er í tilteknu embætti - Málsmeðferð án þátttöku gagnaðila, eða úrlausn án málflutnings frá gagnaðila - Vitnisburður út frá eigin upplifun - Stytting: ex rel - Þegar aðili höfðar mál fyrir hönd annars aðila - Úrlausn kveðin upp á sama dómþingi, án frestunar til annars dómþings - Regla um að málsaðili getur ekki skapað sér rétt fyrir dómi með eigin ólögmætri háttsemi - Regla sumstaðar í fordæmisrétti þar sem heimilt er að álykta að ef vitni lýgur um eitt, megi álykta að allur vitnisburður þess sé ótrúverðugur - Skipun sem dómari gefur út í tilteknum málum - Skipun dómstóla til löggæsluyfirvalda um að tryggja að dæmdar skaðabætur séu innheimtar - Heimild í fordæmisrétti við ákveðnar aðstæður til þess að færa réttarhöldin yfir á annan vettvang - Vísar til líkinda þess að málshöfðun takist á grundvelli efnis hennar - Kjarni kvörtunar eða málsóknar, eða alvarlegasta ásökunin gagnvart persónu - Oft tengt rétti einstaklings í varðhaldi til þess að láta reyna á gildi varðhaldsins fyrir dómara - Vanþekking á staðreyndum er engin afsökun - Vanþekking á lögum er engin afsökun - Vanþekking á lögum er ætíð skaðleg - Þegar málsmeðferð er framkvæmd í fjarvist málsaðila - Þegar meðferð máls fer fram í lokuðu þinghaldi - Vísar til fyrirliggjandi máls - Tiltekin staðreynd er óumdeild í máli - Þegar meðferð máls fer fram í opnu þinghaldi - Þegar dómstóll kveður upp úrlausn í hag varnaraðila - Persóna sem hefur ekki efni á að greiða gjöld sem dómstólar rukka vegna málareksturs, fær þessa stöðu - Tengdur eða nauðsynlegur texti til að hafa óbreyttan í kvörtun - Beiðni in limine er krafa sett fram í dómsmáli sem leyst er úr í fjarveru kviðdóms - Sama og: Pro se - Notað til að vísa til efnisinnihalds málsins sem um ræðir - Notað þegar málshöfðunin beinist að tilteknu verðmæti í stað persónu - „Til að hræða“ - Þegar aðili hótar málshöfðun eða varar við slíkri, í von um aðgerðir sem gera hana óþarfa - Sama og Ex parte, nema í civil law réttarfari - Undirréttur, þ.e. dómstigið fyrir neðan hverju sinni þegar máli hefur verið skotið til æðra dómstigs - Yfirréttur, þ.e. dómstigið sem tekur fyrir málskot frá lægra settum dómstól - Meginregla er kveður á um að dómara er heimilt að leiðrétta augljósar reiknivillur í úrlausn sinni ef leiðréttingin skaðar ekki úrlausnina sjálfa - Meginregla um að gera megi ráð fyrir að dómstólar þekkja lögin, og að dómstólar séu ekki takmarkaðir af málflutningi málsaðila að því leyti hvaða lögum er beitt - Frelsi aðila til þess að velja dómkröfur sínar - Frjáls dómsýsla, sem sagt þau verk dómsvaldsins sem heimilt er að færa annað - Þegar lögsaga er tekin frá dómstól sem hann hefði ella haft - Þegar dómstól er veitt lögsaga sem hann hefði ekki ella haft - Þegar óskað er eftir úrlausn réttarágreinings sem er þegar til úrlausnar annars staðar - Málshöfðun sem er væntanleg - Réttur aðila til að mæta fyrir rétt og flytja mál sitt - Regla er gildir sumstaðar um að rangleg eða ósanngjörn handtaka á ekki að hafa áhrif á réttmæti handtökunnar eða réttarhaldanna - Skipun æðri dómstóls um að lægra settur dómstóll framkvæmi tiltekna stjórnsýsluathöfn - Orðatiltæki um að enginn er álitinn hafa vanþekkingu á lögunum - Hluti af meginreglunni ne bis in idem, og kveður á um bann við því að einhver sé saksóttur tvisvar vegna sama verknaðar - Enginn má dæma í sök ef hann hefur hagsmuni af úrlausn hennar - Úrlausn án framlagðra málsástæðna eða málsaðili er ósamvinnufús við málareksturinn - Skilyrt gildistaka úrskurðar - Vísar til dómstólsins þar sem málið kom fyrst til kasta dómstóla - Sjálfviljug yfirlýsing saksóknara um að saksókn muni ekki fara fram eða verði hætt - Tegund afstöðu ákærða í sumum dómslögsögum í Bandaríkjunum er felst hvorki í játningu sektar eður ei, og felst í því að ákærði andmælir ekki ákærunni - Vísar til þess að staðhæfing sé ósönnuð fyrir rétti þar sem hvorki gagnaðili þess sem færði hana fram né staðreyndir málsins styðja hana - Tilkynning frá löggæsluyfirvöldum um að einhver sem á að handtaka finnist ekki innan lögsögu þeirra - Þegar dómari ákveður að hnekkja niðurstöðu kviðdóms í heild eða hluta - Grundvallarregla í þjóðarétti og einkamálarétti um að dómstóll megi ekki fara út fyrir það sem var krafist af honum - Málskot er leiðir til þess að bæði lagavillur eru endurskoðaðar ásamt því að nýjar staðreyndir eru lagðar fram og metnar - Leiðrétting dómstóls á fyrri mistökum sínum við meðferð máls - Hluti úrlausnar sem er ekki nauðsynlegur til að leysa úr ágreiningi málsaðila, og telst því ekki hafa fordæmisgildi - Sönnunarbyrði - Munnlegur vitnisburður - Þegar báðir aðilar ágreinings eru taldir bera ábyrgð á honum - Bráðabirgðaúrlausnir dómstóla á meðan málsmeðferð stendur - Úrlausn sem allir dómarar í einingu dómstóls kveða upp einhljóða, án aðgreiningar á atkvæðum hvers þeirra - Úrlausn án tilvísana í fordæmi - Þegar einhver fer með fyrirsvar einhvers sem brestur hæfi til að ráðstafa sakarefninu - Yfirlýsing um að tiltekið athæfi leiddi til afleiðinganna sem réttlæta tiltekna kröfu - Vitnisburður frá einhverjum sem upplifði ekki atburðinn - Staðreynd eða ályktun sem dómari hefur ekki frjálsar hendur til að meta sökum lagafyrirmæla - Notað til að réttlæta fljóta afgreiðslu tiltekinna tegunda réttarbeiðna þar sem venjuleg bið í afgreiðslu er álitin hættuleg - Meginregla, aðallega í áströlskum og kanadískum rétti, um að þó alríkisdómara sé óheimilt að beita valdi sem dómstólum var ekki falið (sbr. þrígreiningu ríkisvalds) sé þó heimilt fyrir dómara að gera það ef viðkomandi hefur öðlast valdið persónulega - Réttur sem er framkvæmanlegur án þarfar á staðfestingu frá dómstólum - Lagaleg forsenda - Lagalega forsendan um að sakleysi þar til sekt er sönnuð - Lagaleg forsenda sem er yfirstíganleg - Lagaleg forsenda sem er óyfirstíganleg - Lagaleg forsenda um að opinber skjöl séu sönn og opinbert starfsfólk hafi viðeigandi vald - Stefna sem virðist við fyrstu skoðun virðist hafa nægan stuðning í framlögðum sönnunargögnum - Lögmaður sem hefur heimild til að flytja tiltekið mál í lögsögu sem hann hefur ekki almennt leyfi til að rækja lögmannsstörf í - Þegar einstaklingur flytur mál sitt sjálfur - Sönnunargagn - Einnig: Plena probatio - Fullkomið sönnunargagn - Sönnunargagn innan fordæmisréttar (common law) er felst í eiðsvörnum vitnisburði - Einnig: Semiplena probatio - Ófullkomið sönnunargagn - Lögmaður með málflutningsumboð fyrir umbjóðanda sinn - Stytt í: Qui tam - Heimild einkaðila til þess að höfða og reka sakamál fyrir tiltekin afbrot - Rökstuðningur sem hefur áhrif á niðurstöðu máls - Skriflegur rökstuðningur eða réttlæting - Þegar staðan verður verri fyrir áfrýjanda sökum áfrýjunarinnar - Réttaráhrif dóms um þau atvik sem leyst er úr - Eitthvað sem dómstólar hafa ekki tekið afstöðu til áður - Málskot afmarkað við endurskoðun lagalegra niðurstaða undirréttar og eingöngu með hliðsjón þegar framlagðra sönnunargagna - Þegar dómþingi er slitið án þess að tilgreina hvenær næsta dómþing á að vera - Málshöfðunarmöguleiki sem gæti skapast í framtíðinni - Skylda dómstóls til að standa við fyrri úrlausn sína - Þegar dómari telur sig verða að kveða upp úrlausn óháð afstöðu málsaðila, svo sem þegar dómari vísar máli frá þegar hann telur dómstólinn ekki hafa lögsögu til að fara með málið - Vísar til þess að mál er til úrlausnar fyrir dómstólum - Skammstöfun: Sub nom. - Notað til að tilgreina að heiti málsins hefur tekið breytingum frá upphaflegri framlagningu, svo sem ef málsaðili hefur skipt um nafn - Uppkvaðning úrlausnar án sérstakrar tilkynningar um uppkvaðningu, en það megi ráða af samhenginu að um sé slíka að ræða - Kvaðning eða úrskurður dómara um að eitthvað tiltekið skuli gert, með viðurlögum ef óhlýðnast er - Vitnakvaðning - Úrskurður dómara um að aðili skuli leggja fram tiltekin sönnunargögn eða kalla fram vitni - Sambærilegt Ex Officio og Sua sponte, en nær til þess að dómstóllinn stofnar sjálfur til máls sem fær svo sína málsmeðferð - Trygging lögð fram af áfrýjanda máls um að úrlausn undirréttar verði fylgt eftir ef áfrýjunin breytir ekki niðurstöðunni, og í staðinn frestast framkvæmd hinnar áfrýjuðu úrlausnar - Vitnisburður án stuðnings sönnunargagna hefur ekkert gildi - Þegar leitað er til dómstóla í stað þess að beita gertæki - Persónurök, þ.e. rök sem snúast um persónuna sjálfa frekar en rökstuðning hennar - Siðareglur - Andstætt hæfilegum siðum - Þegar málflutningurinn er í mótsögn við sjálfan sig - Vísað til ástandsins sem er í raun, jafnan til aðgreiningar frá því sem réttarheimildir kveða á um - Vísað til ástandsins sem réttarheimildir kveða á um, óháð því hvort ástandið sé þannig í raun - Sjónarmið um að lögin í framkvæmd skipti sér ekki af smámunum, svo sem að örlítið frávik er hunsað eða ekki tekið eins alvarlega - Ferlið sem löggjafinn fer í til þess að útfæra náttúrulög nánar í almenn lög - Ályktun byggð á því sem viðmælandinn hefur þegar samþykkt - Þegar háttsemi er svo bersýnilega röng eða ólögleg að ekki þurfi að greina hana frekar - Eitthvað sem er fræðilegt - Rökræðunnar vegna - Notað til þess að rýna í sviðsmynd ef gert er ráð fyrir að tiltekin rök séu rétt eða röng - Sniðganga laga - Staðhæfing lögð fram án sönnunar og telst einvörðungu sem skoðun þess aðila - Nákvæm tilvitnun í orð einhvers - Staðreyndin talar fyrir sig sjálf, en oft notað til þess að benda á að eitthvað sé óhjákvæmileg afleiðing annars - Náttúrulög - Óréttlát lög eru ekki lög - Slæmt í sjálfu sér - Eitthvað sem er rangt eða ólöglegt eingöngu af þeirri ástæðu að það er sérstaklega bannað - Tilgreinir nauðsynlegt skilyrði fyrir því að eitthvað gerðist eða á að gerast - Einnig stafsett: Statu quo - Notað til að vísa í stöðuna eins og hún er þá stundina eða á tilteknum tíma - Notað til að vísa í stöðuna fyrir einhvern tiltekinn tíma eða atburð - Hugtak notað til að benda á mótsagnir í ræðu eða vitnisburði - Frá stofnun borgarinnar - Vísað til tímans þegar Róm var talið vera stofnuð, þ.e. árið 753 f. kr. - Dagsetningin fyrir ritun heimildar - Skattur sem er ákvarðaður út frá virði þess sem er skattað, svo sem hlutfall af virði viðskipta - Kennisetning um að enga skatta megi setja án lagaheimildar