Úrlausnir.is


Merkimiði - Lög um stéttarfélög og vinnudeilur, nr. 80/1938

Síað eftir merkimiðanum „Lög um stéttarfélög og vinnudeilur, nr. 80/1938“.
Sýna merkimiða.
ⓘ = Hlekkurinn inniheldur nánari upplýsingar um efni merkimiðans.

Álit umboðsmanns Alþingis

Álit sem hafa þennan merkimiða. Athugið að taka ekki þessum lista sem tæmandi.

Álit umboðsmanns Alþingis nr. 1296/1994 (Uppsögn skipherra hjá Landhelgisgæslunni)[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 2264/1997 dags. 19. febrúar 1998[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 2479/1998 dags. 3. febrúar 1999[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 3409/2002 dags. 21. febrúar 2003 (Flugumferðarstjórar)[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 3881/2003 dags. 1. október 2003[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 8870/2016[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 9248/2017 dags. 25. júlí 2018[HTML] [PDF]


Úrlausnir Hæstaréttar Íslands

Úrlausnir sem hafa þennan merkimiða. Athugið að taka ekki þessum lista sem tæmandi.

Hrd. 1940:367 nr. 84/1940 [PDF]


Hrd. 1944:112 kærumálið nr. 5/1944 [PDF]


Hrd. 1944:284 kærumálið nr. 7/1944 [PDF]


Hrd. 1944:345 kærumálið nr. 11/1944 [PDF]


Hrd. 1945:18 nr. 16/1944 (Múraradómur) [PDF]


Hrd. 1945:74 nr. 12/1945 [PDF]


Hrd. 1946:8 kærumálið nr. 16/1945 [PDF]


Hrd. 1953:643 nr. 124/1951 (Áætlunarbílar Mosfellssveitar) [PDF]


Hrd. 1954:574 nr. 56/1953 [PDF]


Hrd. 1957:185 nr. 35/1957 [PDF]


Hrd. 1958:31 nr. 170/1956 [PDF]


Hrd. 1958:165 nr. 138/1956 [PDF]


Hrd. 1962:318 nr. 22/1962 [PDF]


Hrd. 1962:453 nr. 57/1962 [PDF]


Hrd. 1962:808 nr. 39/1962 (Bifreiðastjóri) [PDF]


Hrd. 1964:596 nr. 55/1963 [PDF]


Hrd. 1965:925 nr. 180/1965 [PDF]


Hrd. 1967:3 nr. 251/1966 [PDF]


Hrd. 1968:1146 nr. 46/1968 (Ölvaður maður kastaði sér til sunds) [PDF]


Hrd. 1968:1155 nr. 137/1968 (Félag íslenzkra kjötiðnaðarmanna) [PDF]


Hrd. 1969:570 nr. 72/1969 [PDF]


Hrd. 1969:721 nr. 36/1969 [PDF]


Hrd. 1969:1349 nr. 66/1969 (Kaffihitun) [PDF]


Hrd. 1969:1386 nr. 76/1969 (Stýrimaður) [PDF]


Hrd. 1970:56 nr. 3/1970 [PDF]


Hrd. 1971:160 nr. 67/1970 [PDF]


Hrd. 1971:467 nr. 120/1969 [PDF]


Hrd. 1971:579 nr. 110/1970 (Efnisflutningar) [PDF]


Hrd. 1971:1200 nr. 70/1970 [PDF]


Hrd. 1973:129 nr. 4/1972 [PDF]


Hrd. 1973:178 nr. 132/1971 [PDF]


Hrd. 1973:624 nr. 72/1973 [PDF]


Hrd. 1973:837 nr. 135/1973 [PDF]


Hrd. 1974:1170 nr. 128/1973 [PDF]


Hrd. 1975:127 nr. 14/1975 [PDF]


Hrd. 1975:195 nr. 150/1973 [PDF]


Hrd. 1977:55 nr. 230/1976 [PDF]


Hrd. 1977:1299 nr. 86/1976 [PDF]


Hrd. 1978:1 nr. 233/1977 [PDF]


Hrd. 1978:78 nr. 13/1978 [PDF]


Hrd. 1979:863 nr. 135/1979 [PDF]


Hrd. 1979:873 nr. 136/1979 [PDF]


Hrd. 1980:812 nr. 62/1978 [PDF]


Hrd. 1980:998 nr. 190/1977 [PDF]


Hrd. 1980:1409 nr. 90/1980 (Sérdómstóll) [PDF]


Hrd. 1982:437 nr. 117/1979 [PDF]


Hrd. 1982:1160 nr. 134/1982 [PDF]


Hrd. 1982:1328 nr. 159/1982 (Lögbann) [PDF]


Hrd. 1983:1775 nr. 163/1981 (Orlofssjóður) [PDF]


Hrd. 1984:336 nr. 41/1982 [PDF]


Hrd. 1984:648 nr. 75/1984 (Félagsdómur) [PDF]


Hrd. 1984:1281 nr. 213/1984 [PDF]


Hrd. 1985:1006 nr. 218/1983 [PDF]


Hrd. 1985:1024 nr. 161/1985 [PDF]


Hrd. 1986:55 nr. 11/1986 [PDF]


Hrd. 1986:1206 nr. 151/1985 [PDF]


Hrd. 1988:575 nr. 86/1988 [PDF]


Hrd. 1988:1532 nr. 239/1987 (Framadómur) [PDF]
Í reglugerð var kveðið á um það skilyrði fyrir atvinnuleyfi að bifreiðastjóri yrði að vera í Bifreiðastjórafélaginu Frama. Bifreiðarstjórinn fékk atvinnuleyfi árið 1984 og skuldbatt sig til að fylgja ákvæðum reglugerðarinnar í einu og öllu. Árið eftir hætti hann að greiða félagsgjöldin og taldi sig vera óskylt að vera í félaginu. Umsjónarnefnd leigubifreiða innkallaði atvinnuleyfið að ósk félagsins og staðfesti ráðherra þá ákvörðun. Bifreiðarstjórinn höfðaði mál til ógildingar á þeirri ákvörðun.

Í lögunum, sem reglugerðin byggði á, var ekki mælt fyrir um skyldu atvinnuleyfishafa til að vera í stéttarfélagi eða einungis megi veita atvinnuleyfi til þeirra sem væru í stéttarfélagi bifreiðastjóra. Hæstiréttur taldi að ákvæði stjórnarskrár um atvinnufrelsi kvæði á um að lagaboð þyrfti til að leggja bönd á atvinnufrelsi manna og vísaði þá í sett lög frá Alþingi, og þar af leiðandi dygðu reglugerðarákvæðin ekki ein og sér. Taldi dómurinn því að óheimilt hafi verið að svipta bifreiðarstjórann atvinnuleyfinu á þeim forsendum.

Hrd. 1989:762 nr. 156/1989 [PDF]


Hrd. 1991:443 nr. 287/1989 [PDF]


Hrd. 1992:148 nr. 21/1992 [PDF]


Hrd. 1992:1295 nr. 294/1992 [PDF]


Hrd. 1993:8 nr. 451/1992 [PDF]


Hrd. 1993:1152 nr. 169/1993 [PDF]


Hrd. 1993:1251 nr. 211/1993 [PDF]


Hrd. 1993:1304 nr. 185/1993 (Bifreiðaskoðun Íslands) [PDF]


Hrd. 1994:17 nr. 522/1993 [PDF]


Hrd. 1994:367 nr. 3/1992 [PDF]


Hrd. 1994:2768 nr. 202/1993 [PDF]


Hrd. 1995:700 nr. 76/1995 [PDF]


Hrd. 1995:1646 nr. 316/1992 (Öryggisþjónustan Vari) [PDF]


Hrd. 1995:1668 nr. 185/1995 [PDF]


Hrd. 1996:522 nr. 416/1994 [PDF]


Hrd. 1996:1779 nr. 162/1996 [PDF]


Hrd. 1996:2416 nr. 315/1996 [PDF]


Hrd. 1996:2974 nr. 378/1996 [PDF]


Hrd. 1996:3544 nr. 96/1996 (Deilur skipverja) [PDF]


Hrd. 1997:30 nr. 10/1997 [PDF]


Hrd. 1997:380 nr. 11/1997 [PDF]


Hrd. 1997:433 nr. 40/1997 [PDF]


Hrd. 1997:841 nr. 285/1996 [PDF]


Hrd. 1997:1008 nr. 255/1996 (Útsendingarstjórar) [PDF]


Hrd. 1997:1457 nr. 178/1997 [PDF]


Hrd. 1997:2298 nr. 292/1997 [PDF]


Hrd. 1997:2847 nr. 393/1997 [PDF]


Hrd. 1998:137 nr. 286/1997 (Siglfirðingur ehf.) [PDF]


Hrd. 1998:792 nr. 306/1997 [PDF]


Hrd. 1998:1272 nr. 161/1997 [PDF]


Hrd. 1998:3745 nr. 99/1998 [PDF]


Hrd. 1998:3957 nr. 150/1998 [PDF]


Hrd. 1999:919 nr. 317/1998[HTML] [PDF]


Hrd. 1999:1398 nr. 129/1999[HTML] [PDF]


Hrd. 1999:2076 nr. 266/1998 (Háskólabíó)[HTML] [PDF]


Hrd. 1999:2405 nr. 4/1999[HTML] [PDF]


Hrd. 1999:2988 nr. 270/1999[HTML] [PDF]


Hrd. 1999:3484 nr. 167/1999[HTML] [PDF]


Hrd. 2000:789 nr. 48/2000 (Samtök atvinnulífsins - Skaðabætur vegna verkfalls)[HTML] [PDF]
Tvö verkalýðsfélög boðuðu vinnustöðvun gegn Vinnuveitendafélagi Vestfjarða. Fyrirtækið Frosti hf., sem var aðili að vinnuveitendafélaginu, lét sigla einu skipa sinna til hafnar utan svæðis verkalýðsfélaganna til að landa, en þar komu félagsmenn í verkalýðsfélögunum í veg fyrir löndun. Fór skipið svo til annarrar hafnar en tókst það heldur ekki þar. Annað skip fyrirtækisins gerði svo tilraun til löndunar í enn annarri höfn en tókst það heldur ekki. Fyrirtækið fékk svo greitt úr vinnudeilusjóði Vinnuveitendasambandsins (síðar Samtök Atvinnulífsins) og framseldi svo allar ódæmdar bótakröfur vegna deilunnar til þeirra samtaka.

SA fór svo í skaðabótamál gegn verkalýðsfélögunum tveimur og þeim félagsmönnum sem áttu þátt í að hindra téðar landanir. Sumir félagsmenn tóku þátt í öllum aðgerðunum en sumir eingöngu í hluta þeirra. Í stefnunni var tilgreind heildarfjárhæð í einni dómkröfu en svo var ítarleg sundurliðun í henni hvaða hlutfalls af þeirri upphæð væri krafist af hverjum og einum. Hæstiréttur taldi orðalagið villandi en kröfugerðin hefði þó verið nægilega ljós að ekki ætti að beita frávísun.

Hæstiréttur taldi að skilyrðum um kröfusamlag væru uppfyllt þar sem um væri að ræða þrjár samkynja kröfur, þ.e. allar um greiðslu peningafjárhæðar, og hver þeirra vegna sjálfstæðra atvika. Þá var þeim öllum beint að verkalýðsfélögunum tveimur auk tveggja félagsmanna. Þó svo hefði ekki verið nákvæmlega eins háttað um hina félagsmennina sem voru til varnar var litið svo á að Samtök atvinnulífsins hafi verið heimilt að sækja þau í þessu máli á grundvelli aðilasamlags enda væri meint bótaskylda hinna rakin til sömu atvika. Var því ekki fallist kröfu málsaðila um frávísun málsins.

Hrd. 2000:1479 nr. 488/1999 (Vélfræðingur)[HTML] [PDF]


Hrd. 2000:1486 nr. 489/1999 (Vélfræðingur)[HTML] [PDF]


Hrd. 2000:2224 nr. 16/2000[HTML] [PDF]


Hrd. 2000:3182 nr. 364/2000[HTML] [PDF]


Hrd. 2000:3814 nr. 215/2000[HTML] [PDF]


Hrd. 2000:3969 nr. 83/2000[HTML] [PDF]


Hrd. 2000:4261 nr. 430/2000[HTML] [PDF]


Hrd. 2001:2865 nr. 317/2001[HTML] [PDF]


Hrd. 2001:3434 nr. 277/2001 (Alþýðusamband Íslands)[HTML] [PDF]
Reynt var á hvort uppbygging Alþýðusambandsins væri slík að hún heimilaði málsókn þess vegna hagsmuna félagsmanna undirfélaga sinna.

Hrd. 2001:4319 nr. 195/2001 (Hópuppsagnir)[HTML] [PDF]


Hrd. 2001:4330 nr. 196/2001 (Kaupfélag Þingeyinga)[HTML] [PDF]


Hrd. 2002:1051 nr. 326/2001 (Hársnyrtistofa)[HTML] [PDF]
Kona hafði verið ráðin til starfa og í ráðningarsamningnum var í uppsagnarákvæðinu skylda hennar til að greiða tilteknar greiðslur. Hæstiréttur taldi að þó ákvæðið hefði verið óvenjulegt var það samt sem áður nokkuð skýrt og ekki hægt að teygja þá túlkun.

Hrd. 2002:1058 nr. 345/2001[HTML] [PDF]


Hrd. 2002:2124 nr. 24/2002 (Skiptaverðmæti)[HTML] [PDF]


Hrd. 2002:2152 nr. 25/2002[HTML] [PDF]


Hrd. 2002:3365 nr. 464/2002 (Kjarasamningar sjómanna)[HTML] [PDF]


Hrd. 2002:3492 nr. 479/2002[HTML] [PDF]


Hrd. 2002:3686 nr. 167/2002 (ASÍ-dómur - Lagasetning á sjómannaverkfall)[HTML] [PDF]
Í málinu var deilt um lagasetningu á verkföll og verkbönn ýmissa félaga innan Sjómannasambands Íslands og Farmanna- og fiskimannasambands Íslands, og eru þau félög innan ASÍ. ASÍ stefndi ríkinu og Samtökum atvinnulífsins til að fá úr skorið um lögmæti lagasetningarinnar. Hæstiréttur staðfesti dóm héraðsdóms með vísan til forsendna hans.

Megindeilurnar byggðust á því að með setningu laganna væri vegið að samningsfrelsi þeirra og verkfallsrétti sem nyti verndar 74. gr. stjórnarskrárinnar, sbr. 11. gr. MSE. Þá snerust þær einnig um að lögin hefðu einnig náð yfir aðildarfélög sem höfðu ekki tekið þátt í umræddum aðgerðum. Að auki var vísað til jafnræðisreglu 65. gr. stjórnarskrárinnar þar sem eitt aðildarfélaga Samtaka atvinnulífsins hafði gert kjarasamning við Vélstjórafélag Íslands um mörg atriði nátengd deilumálunum sem gerðardómur skyldi líta til.

Litið var til þess að með sérstakri upptalningu á stéttarfélögum í 74. gr. yrðu gerðar ríkari kröfur til takmarkana á réttindum þeirra. Hins vegar var ákvæðið ekki túlkað með þeim hætti að löggjafanum væri óheimilt að setja lög sem stöðvuðu vinnustöðvanir tímabundið. Við setningu laganna hafði verkfallið þá staðið í sex vikur og taldi löggjafinn að ef ekkert væri gert hefði það neikvæð áhrif á almannahagsmuni. Ekki voru talin efni til þess að hnekkja því mati löggjafans.

Lagasetningin kvað á um að gerðardómur myndi ákvarða kjör allra aðildarfélaganna og jafnframt þeirra sem ekki höfðu tekið þátt í umræddum aðgerðum. Í greinargerð viðurkenndi íslenska ríkið að það hefði ekki verið ætlun laganna að þau næðu jafnframt yfir félög sem hvorki væru í verkfalli né verkbanni við gildistöku laganna. Gerðardómur taldi sig samt knúinn til þess að ákvarða einnig kjör þeirra sökum lagafyrirmælanna og takmarkaðs valdsviðs. Dómur héraðsdóms, með vísan til 1. mgr. 74. gr. stjórnarskrárinnar, taldi að almannaheill hafi ekki krafist svo víðtæks gildissviðs og var því dæmt að umrætt bann laganna næði ekki yfir þau né ákvörðun gerðardómsins.

Dómsorð:
Fallist er á kröfu stefnanda að því leyti, að viðurkennt er að Verkalýðsfélagi Snæfellsbæjar, Verkalýðsfélaginu Stjörnunni í Grundarfirði og Verkalýðsfélagi Stykkishólms sé, þrátt fyrir ákvæði l. gr., 2. gr., og 3. gr. laga nr. 34/2001, heimilt að efna til verkfalls og að ákvörðun gerðardóms samkvæmt sömu lögum ráði ekki kjörum fiskimanna í þessum félögum.
Stefndu, íslenska ríkið og Samtök atvinnulífsins, skulu að öðru leyti vera sýknir af kröfum stefnanda, Alþýðusambands Íslands, í máli þessu.
Málskostnaður fellur niður.

Hrd. 2002:4317 nr. 342/2002[HTML] [PDF]


Hrd. 2003:303 nr. 301/2002[HTML] [PDF]


Hrd. 2003:1904 nr. 435/2002 (Umferðarmiðstöð á Selfossi)[HTML] [PDF]


Hrd. 2003:2307 nr. 181/2003[HTML] [PDF]


Hrd. 2003:2842 nr. 252/2003[HTML] [PDF]


Hrd. 2003:3355 nr. 46/2003[HTML] [PDF]


Hrd. 2003:4227 nr. 233/2003 (Bliki BA)[HTML] [PDF]


Hrd. 2003:4366 nr. 145/2003[HTML] [PDF]


Hrd. 2004:70 nr. 9/2004[HTML] [PDF]


Hrd. 2004:640 nr. 265/2003 (Sleipnir - Forgangsréttarákvæði í kjarasamningi)[HTML] [PDF]


Hrd. 2004:656 nr. 266/2003[HTML] [PDF]


Hrd. 2004:1159 nr. 342/2003 (Skagstrendingur hf.)[HTML] [PDF]
Útgerðarfélag sagði starfsmanni upp og starfsmaðurinn stefndi því þar sem hann taldi að uppsögnin ætti að vera í samræmi við ákvæði laga um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins. Hæstiréttur synjaði ósk hans um lögjöfnun á þeim grundvelli að ríkisstarfsmenn njóti slíkra réttinda í skiptum fyrir lægri laun en gengur og gerist á almennum markaði.

Hrd. 2004:1506 nr. 373/2003[HTML] [PDF]


Hrd. 2004:1533 nr. 354/2003[HTML] [PDF]


Hrd. 2004:1905 nr. 366/2003[HTML] [PDF]


Hrd. 2004:2788 nr. 61/2004 (Þungun)[HTML] [PDF]


Hrd. 2004:3587 nr. 117/2004 (Breki KE 61 - Magnel - Veiki kokkurinn)[HTML] [PDF]
Matsveinn á skipi og var ráðningarfyrirkomulag hans sérstakt miðað við almennan vinnumarkað. Hann veikist og taldi sig eiga veikindarétt. Vinnuveitandinn réð hann stöðugt til skamms tíma og taldi matsveinninn það vera til málamynda.

Hæstiréttur nefndi að samkvæmt sjómannalögum væri hægt að gera tímabundna ráðningarsamninga en litið á aðstæður. Þar sem útgerðin var í fjárhagskröggum og allir sjómennirnir voru einnig ráðnir í tímabundinn tíma með því markmiði að bjarga útgerðinni. Taldi hann því fyrirkomulagið í þessu tilviki hafi ekki verið ósanngjarnt. Ekki var sýnt fram á að um hefði verið að ræða málamyndagerning.

Hrd. 2004:3717 nr. 114/2004[HTML] [PDF]


Hrd. 2004:4327 nr. 212/2004 (Viðveruskylda kennara)[HTML] [PDF]
Deilt var um uppgjör launa þar sem kennarinn hafði ekki samfelldar kennslustundir og hvort kennaranum bæri að vera á staðnum í eyðunum.

Hrd. 2004:4776 nr. 204/2004 (Flugþjónustan - Hlaðmaður)[HTML] [PDF]


Hrd. 2005:522 nr. 339/2004[HTML] [PDF]