Úrlausnir.is


Merkimiði - Kaupmáli

Síað eftir merkimiðanum „Kaupmáli“.

Við stofnun hjúskapar og á meðan hjúskap varir geta hjón (og hjónaefni, en til einföldunar er eingöngu vísað til hjóna héðan af) gert með sér samning um tiltekið eignafyrirkomulag, og kallast sá samningur kaupmáli. Kaupmáli telst ekki gildur nema hann sé skráður með lögákveðnum hætti og samþykktur af hálfu beggja hjóna. Breytingar eða afturkallanir á kaupmálum eru bundnar sömu skilyrðum og gilda um kaupmála almennt. Kaupmáli er ekki fortakslaus forsenda þess að stofna megi til hjúskapar né slíta honum.

Ýmis lagaákvæði bera með sér sérstakar skyldur til að gera kaupmála. Um er að ræða:
* Gjafir milli hjóna sem eru ekki venjulegar nema þær séu ekki taldar vera úr hófi miðað við efnahag gefanda, fólgnar í líftryggingu, lífrentu, lífeyri eða þess konar framfærslutryggingum af hendi annars hjóna til hagsbóta hinu. (2. mgr. 72. gr. hjúskaparlaga)

Einnig eru til staðar ýmis lagaákvæði sem leiða til þess að óheimilt sé að kveða á um eða breyta einhverju tilteknu með kaupmála. Um er að ræða:
* Bann við því að ákveða að það sem annað hjóna kann að eignast í framtíðinni sé endurgjaldslaus eign hins, nema um sé að ræða venjulegt innbú á sameiginlegu heimili hjónanna. (3. mgr. 72. gr. hjúskaparlaga)
* Bann við því að aflétta séreignarkvöð á gjöf eða arfi, að því undanskyldu að gefandinn eða arfleifandinn hafi heimilað slíkt sérstaklega, eða það leiði ótvírætt af þeim gerningi. (2. mgr. 77. gr. hjúskaparlaga)
* Bann við því að tilgreina að hlutur erfingja í óskiptu búi, á meðan sá erfingi er á lífi, verði eitthvað annað en séreign hans. (1. mgr. 18. gr. erfðalaga)
* Bann við því að aflétta séreignarkvöð á höfundarétti höfundar á meðan hann er á lífi. (1. mgr. 30. gr. höfundalaga)
* Bann við því að aflétta lögákveðinni séreignarkvöð á eignarrétti eða afnotarétti á fasteignum hér á landi þegar maka er óheimilt að lögum að eignast slíkan rétt sjálfur. (6. gr. laga um eignarrétt og afnotarétt fasteigna)

Í lögum er sérstaklega tilgreint að heimilt sé að kveða á um eftirfarandi í kaupmála:
* Að verðmæti, þ.m.t. arður af þeim, sem koma í stað séreignar verði ekki séreign þess sem á það. (75. gr. hjúskaparlaga)
* Að tiltekin eign, eignarhlutur eða réttindi teljist séreign annars hvors þeirra. (1. mgr. 74. gr. hjúskaparlaga)
* Að eign sem telst séreign verði að hjúskapareign þegar þau bæði eru látin eða þegar annað þeirra er látið, hvort sem það er einskorðað við annað þeirra eða ótilgreint. (3. mgr. 74. gr. hjúskaparlaga)
* Að aflétta eða breyta kvöð, sem fyrri kaupmála kveður á um, um séreignir. (76. gr. hjúskaparlaga)
* Að bætur fyrir líkamstjón teljist séreign bótaþega. (3. mgr. 18. gr. skaðabótalaga)
* Að tekjur höfundar af höfundarétti eða endurgjald fyrir framsal hans sé séreign hans. (1. mgr. 30. gr. höfundalaga)
* Að kveða á um að tiltekinn eignarréttur teljist vera hjúskapareign við fjárslit milli hjóna. (6. gr. laga um eignarrétt og afnotarétt fasteigna)
* Að áunninn búseturéttur hjá húsnæðissamvinnufélagi færist yfir til maka, sé slíkt heimilað af viðkomandi húsnæðissamvinnufélagi. (3. mgr. 19. gr. laga um húsnæðissamvinnufélög)

Vanræksla á að gera kaupmála geta orðið til þess að sá gerningur er kallaði fram á skylduna teljist ógildur, sé riftanlegur eða ekki hægt að bera hann fyrir sig, eftir eðli ákvæðisins. Sé óhlýðnast banni við að taka eitthvað tiltekið fram í kaupmála hafa þau ákvæði ekki réttaráhrif.

Gildi kaupmála sem gerðir voru fyrir gildistöku hjúskaparlaga, nr. 31/1993, fara eftir V. kafla hjúskaparlaga, nr. 20/1923, en réttaráhrifin samkvæmt nýrri hjúskaparlögunum.

Dómar (ógildingar):
Hrd. 1983:2134 nr. 225/1981 (Skilningur á kaupmála)
Hrd. 1984:165 nr. 93/1982 (Andlegt ástand)
Hrd. 2005:1150 nr. 73/2005 (Tengsl við erfðaskrá)
Hrd. 2006:3002 nr. 314/2006 (Ógilding kaupmála/104. gr. - Gjöf 3ja manns - Yfirlýsing eftir á)

Sýna merkimiða.
ⓘ = Hlekkurinn inniheldur nánari upplýsingar um efni merkimiðans.

Álit umboðsmanns Alþingis

Álit sem hafa þennan merkimiða. Athugið að taka ekki þessum lista sem tæmandi.

Álit umboðsmanns Alþingis nr. 1757/1996 dags. 9. janúar 1998[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 3925/2003 dags. 22. nóvember 2004[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 4997/2007 (Námslán)[HTML] [PDF]


Úrlausnir Hæstaréttar Íslands

Úrlausnir sem hafa þennan merkimiða. Athugið að taka ekki þessum lista sem tæmandi.

Hrd. 1927:559 nr. 37/1926 [PDF]


Hrd. 1929:977 nr. 28/1928 [PDF]


Hrd. 1930:277 nr. 10/1930 [PDF]


Hrd. 1933:122 nr. 49/1932 (Vinargjöf) [PDF]
Ákveðin tegund gjafar.
Deilt um hvort K hefði yfirleitt átt það sem hún gaf eða ekki.
K hafði fest kaup á eign sem hún átti ekki alveg fyrir. Hún hafði fengið pening frá vini þeirra. Vinurinn tjáði að hann hefði gefið K peninginn án kvaða. Hann gaf yfirlýsingu um að hún ætti féð án þess að lánadrottnar M gætu farið í það.
Hæstiréttur túlkaði yfirlýsinguna þannig að vilji vinarins væri sá að K nyti fésins ein, og því teldist eignin séreign.

Hrd. 1933:126 nr. 176/1932 [PDF]


Hrd. 1934:560 nr. 60/1932 [PDF]


Hrd. 1935:79 nr. 21/1934 [PDF]


Hrd. 1936:306 nr. 117/1934 [PDF]


Hrú. 1938:54 nr. 62/1937 [PDF]


Hrd. 1938:363 nr. 62/1937 [PDF]


Hrd. 1945:388 nr. 1/1945 (Grundarstígur - Verðlaunagripir) [PDF]
Gripir voru merktir nafni M. M hélt því fram að þeir ættu að standa utan skipta. Dómstólar féllust ekki á það.

Hrd. 1947:181 nr. 78/1946 [PDF]


Hrd. 1950:94 kærumálið nr. 2/1950 [PDF]


Hrd. 1951:282 nr. 112/1950 (Dánargjöf eða ekki - Kaupmáli/lífsgjöf) [PDF]
Maður kvað á um í kaupmála að við andlát hans yrðu allar eignir hans yrðu að séreign konunnar. Hann átti jafnframt dóttur.

Í dómnum skipti máli hvað hann vissi um væntanlegt andlát sitt. Hann hafði greinst með krabbamein og var dauðvona.

Á þessum tíma var forsjárhyggju heilbrigðisstarfsmanna meiri og því var talið að manninum hefði verið illkunnugt um veikindi sín og hvenær yrði talið að hann myndi deyja af þeim.

Meirihluti Hæstaréttar taldi að um hefði verið um lífsgjöf að ræða. Minnihluti Hæstaréttar taldi þetta vera dánargjöf.

Hrd. 1951:445 nr. 161/1949 [PDF]


Hrd. 1952:41 nr. 119/1951 (Flókagata) [PDF]
Deilt var um hvort séreign í formi peninga hafi verið nýtt til kaupa á tiltekinni fasteign.

Hrd. 1953:154 nr. 130/1952 [PDF]


Hrd. 1953:159 nr. 104/1952 [PDF]


Hrd. 1953:165 nr. 126/1952 [PDF]


Hrd. 1953:253 nr. 44/1952 [PDF]


Hrd. 1953:281 nr. 31/1951 (Hraunteigur) [PDF]


Hrd. 1954:17 nr. 57/1952 (Framfærslueyrir) [PDF]


Hrd. 1954:114 nr. 7/1953 (Bergstaðastræti) [PDF]
Spurningin var um viðbót við hús.
K átti húsnæði en síðar hafði verið byggt við það.
Átti K þá allt húsnæðið eða eingöngu hluta þess?

Dómurinn er einnig til marks um að þó fasteign teljist séreign gerir það ekki innbú hennar sjálfkrafa að séreign. Haldið var því fram að séreign hafi verið notuð til að kaupa innbúið en það taldist ekki nægjanlega sannað.

Hrd. 1955:512 nr. 151/1953 [PDF]


Hrd. 1958:413 nr. 56/1958 [PDF]


Hrd. 1958:486 nr. 167/1957 (Hús o.fl. á Akureyri - Bókasafn ekki „innanhúsgögn“) [PDF]
Verðmætt og sérstakt bókasafn var á heimili M og K. Það var ekki talið vera venjulegt innbú.

Hrd. 1959:73 nr. 159/1956 (Melgerði) [PDF]
Skuldheimtumenn M vildu taka ákveðna fasteign í eigu K. Hæstiréttur taldi að skuldheimtumennirnir hefðu ekki fært neinar sönnur á að eignin sé sameign þeirra beggja, hvað þá hjúskapareign M. Kröfunni var því hafnað.

Hrd. 1960:550 nr. 213/1959 [PDF]


Hrd. 1961:839 nr. 52/1961 (Skuld vegna bifreiðar) [PDF]
Lán var veitt til M vegna bifreiðakaupa. Lánið féll síðan á hann.
Skuldheimtumenn reyndu að ganga að þeim báðum til innheimtu kröfunnar.
Í héraði var rakið að M hefði verið að kaupa bílinn til atvinnureksturs og því ætlað að afla tekna fyrir félagsbúið. Skuldin væri því sameiginleg.
Hæstiréttur var ósammála og taldi bílinn vera hjúskapareign M og að skuldheimtumönnum hefði ekki tekist að sanna að K hefði tekið að sér ábyrgð á skuldinni.

Hrd. 1962:376 nr. 187/1961 [PDF]


Hrd. 1962:381 nr. 186/1961 [PDF]


Hrd. 1962:387 nr. 188/1961 [PDF]


Hrd. 1962:424 nr. 59/1961 [PDF]


Hrd. 1963:613 nr. 158/1962 [PDF]


Hrd. 1963:659 nr. 72/1963 [PDF]


Hrd. 1964:462 nr. 105/1963 (Erfðaskrá hjóna þrátt fyrir niðja) [PDF]
Hjónin gerðu sameiginlega erfðaskrá um að arfleifa hvort annað að öllum sínum eignum. Þau áttu engin sameiginleg börn.

Þau deyja svo með tiltölulega stuttu millibili.

Svo kom í ljós að M mátti ekki ráðstafa 1/3 hluta en K mátti það.

Erfingjarnir sóttust eftir því að ógilda erfðaskrána á grundvelli brostinna forsenda. Erfingjarnir þurftu að bera hallan af því.

Hrd. 1966:339 nr. 211/1965 [PDF]


Hrd. 1966:375 nr. 117/1965 (Árekstur, M meðábyrgur) [PDF]


Hrd. 1966:436 nr. 135/1965 [PDF]


Hrd. 1967:846 nr. 87/1967 [PDF]


Hrd. 1967:1103 nr. 2/1967 (Drápuhlíð 48) [PDF]


Hrd. 1968:428 nr. 33/1967 (Hjónavígsla) [PDF]


Hrd. 1968:848 nr. 127/1968 [PDF]


Hrd. 1969:449 nr. 4/1969 (Keyrt á brúarstöpul, M ábyrgur) [PDF]
Hjón voru ekki samsömuð hvoru öðru.

Hrd. 1969:1278 nr. 62/1969 [PDF]


Hrd. 1969:1281 nr. 63/1969 [PDF]


Hrd. 1969:1481 nr. 238/1969 [PDF]


Hrd. 1970:64 nr. 4/1970 [PDF]


Hrd. 1970:278 nr. 138/1969 (Samningur um framfærslueyri, ráðuneytið gat ekki breytt) [PDF]


Hrd. 1970:670 nr. 223/1969 (Ábendingar Hæstaréttar um öflun skýrslna vegna túlkunar kaupmála) [PDF]


Hrd. 1970:762 nr. 179/1970 [PDF]


Hrd. 1970:897 nr. 247/1969 [PDF]


Hrd. 1971:419 nr. 225/1970 [PDF]


Hrd. 1972:544 nr. 110/1971 (Jöfnunarhlutabréf) [PDF]


Hrd. 1972:1040 nr. 109/1972 [PDF]


Hrd. 1973:1026 nr. 129/1972 (Reynisvatn) [PDF]


Hrd. 1975:959 nr. 162/1974 [PDF]


Hrd. 1976:730 nr. 145/1974 [PDF]


Hrd. 1976:896 nr. 42/1975 [PDF]


Hrd. 1977:752 nr. 69/1976 (USA, 2 hjónabönd) [PDF]


Hrd. 1978:653 nr. 12/1976 [PDF]


Hrd. 1979:310 nr. 59/1977 (Arður til framfærslu) [PDF]


Hrd. 1979:531 nr. 79/1977 [PDF]


Hrd. 1980:827 nr. 41/1980 (Búskipti) [PDF]


Hrd. 1980:943 nr. 50/1980 [PDF]


Hrd. 1980:1034 nr. 171/1977 [PDF]


Hrd. 1980:1527 nr. 125/1978 (Hólagata - Lyklum skilað) [PDF]


Hrd. 1982:1412 nr. 132/1979 [PDF]


Hrd. 1983:89 nr. 50/1981 [PDF]


Hrd. 1983:233 nr. 123/1982 (Kaplaskjólsvegur) [PDF]


Hrd. 1983:2134 nr. 225/1981 (Skilningur á kaupmála) [PDF]
K og M deildu um gildi kaupmála sem þau gerðu sín á milli.

M hélt því fram að K hefði allt frumkvæðið og séð um fjármálin. Hún hefði heimtað að kaupmálinn yrði gerður og eignirnar væru hennar séreignir. Hún hefði ákveðið að skilja við M skömmu eftir skráningu kaupmálans. M taldi að K hefði ætlað sér að skilja við hann um leið og hann samþykkti kaupmálann.
K var með 75% örorkumat og lága greindarvísitölu og því ekki í stöðu til að þvinga kaupmálanum í gegn. M taldi sig einnig að kaupmálinn kæmi einvörðungu til framkvæmda í tilfelli andláts annars þeirra en ekki vegna skilnaðar.

Ólíkt héraðsdómi taldi Hæstiréttur að ekki ætti að ógilda kaupmálann.

Hrd. 1984:133 nr. 119/1982 (lögskiln. jan.´78 – samn. maí´80 – málshöfðun maí´81) [PDF]


Hrd. 1984:165 nr. 93/1982 (Andlegt ástand) [PDF]
M sagðist hafa verið miður sín og að K hefði beitt sig þvingunum. Það var ekki talið sannað.

Hrd. 1984:256 nr. 217/1982 [PDF]


Hrd. 1984:361 nr. 95/1982 [PDF]


Hrd. 1985:573 nr. 195/1983 [PDF]


Hrd. 1985:1085 nr. 194/1985 [PDF]


Hrd. 1987:473 nr. 95/1986 (Valdsmaður - Fjárhæð meðlags) [PDF]


Hrd. 1987:1563 nr. 25/1987 [PDF]


Hrd. 1988:474 nr. 34/1987 (Hallaði á K á marga vísu) [PDF]


Hrd. 1988:608 nr. 103/1988 [PDF]


Hrd. 1988:618 nr. 125/1988 [PDF]


Hrd. 1988:1432 nr. 305/1988 (Helmingaskipti - Skammvinnur hjúskapur) [PDF]


Hrd. 1990:409 nr. 219/1988 [PDF]


Hrd. 1990:1581 nr. 22/1989 (36 ár, sameignir) [PDF]
M og K höfðu verið í sambúð í 36 ár.
Þau deildu aðallega um skiptingu á tveimur fasteignum, andvirði bifreiðar, bankainnstæðum og verðbréfum. Dómstólar mátu svo að framangreindar eignir skyldu skiptast að jöfnu en tóku þó ekki afstöðu til útlagningar né hvor aðilinn ætti tilkall til þess að leysa einstakar eignir til sín.
Sumar aðrar eignir mat hann svo að annar aðilinn ætti að eiga þær að fullu.

Hrd. 1991:518 nr. 333/1990 [PDF]


Hrd. 1991:570 nr. 73/1989 (Misneyting - Ömmudómur I) [PDF]
Fyrrverandi stjúpdóttir fer að gefa sig eldri manni. Hann gerir erfðaskrá og gefur henni peninga, og þar að auki gerir hann kaupsamning. Hún er síðan saksótt í einkamáli.

Héraðsdómur ógilti erfðaskrána á grundvelli 34. gr. erfðalaga, nr. 8/1962, en Hæstiréttur ógilti hana á grundvelli 37. gr. erfðalaganna um misneytingu og því ekki á grundvelli þess að arfleifandinn hafi verið óhæfur til að gera erfðaskrána. Aðrir gerningar voru ógiltir á grundvelli 31. gr. samningalaga, nr. 7/1936.

Arfleifandi var enn á lífi þegar málið var til úrlausnar hjá dómstólum.

Hrd. 1991:879 nr. 180/1991 (K krafðist aflýsingar skuldabréfs) [PDF]


Hrd. 1991:1592 nr. 453/1989 [PDF]


Hrd. 1992:167 nr. 520/1991 [PDF]


Hrd. 1992:1858 nr. 156/1987 (Sæból) [PDF]


Hrd. 1992:2325 nr. 471/1989 (Látraströnd, skuldheimtumenn) [PDF]
Gerður hafði verið kaupmáli þar sem eign hafði verið gerð að séreign K.
Kaupmálanum hafði ekki verið breytt þrátt fyrir að eignin hafði tekið ýmsum breytingum.
K hélt því fram að hún ætti hluta af eigninni við Látraströnd þrátt fyrir skráningu á nafni M.

Hæstiréttur taldi sannfærandi að hún hefði látið hluta séreignarinnar í eignina við Látraströndina. Hins vegar skipti það ekki máli þar sem sú eign var þinglýst eign M.
Dómurinn sérstakur þar sem þetta var sá eini þar sem byggt var á þinglýsingu einni saman.

Hrd. 1993:1131 nr. 418/1990 (Snjósleði) [PDF]


Hrd. 1994:526 nr. 377/1991 (Jörðin Hagavík) [PDF]
Foreldrar M skiptu jörðinni Hagavík milli M og systkina hans með ósk um að hún yrði skilgreind sem séreign í hjúskap. M og systkini hans skiptu síðar jörðinni upp í þrjá hluta sem endaði á því að M fékk stærri hlut. Þessa viðbót greiddi M til systkina sinna með hjúskapareign, en þó er látið liggja milli hluta hvort um hefði verið að ræða hjúskapareign M eða K, eða jafnvel beggja.

Deilt var um í málinu hvort viðbótin teldist séreign M eða ekki. Hæstiréttur taldi að viðbótin teldist séreign M þar sem ekki væri hægt að skipta henni frekar upp en K ætti kröfu á endurgjald þar sem greitt var fyrir viðbótina með hjúskapareign.

K bar sönnunarbyrðina á því að sýna fram á að M ætti ekki viðbótina að séreign. Henni tókst það ekki.

Hrd. 1994:606 nr. 189/1993 (Reykjavíkurvegur, riftun, ábyrgð f. barn) [PDF]


Hrd. 1994:2384 nr. 334/1991 [PDF]


Hrd. 1994:2876 nr. 487/1994 (Tælenska konan I) [PDF]
Stefndi var eiginkona stefnanda og bæði með skráð sama lögheimili, en hún flutti til Tælands að hennar eigin sögn en neitaði að gefa upp aðsetur sitt til stefnanda. Stefnandi birti stefnu um höfðun skilnaðarmáls í Lögbirtingablaðinu þar sem hann taldi sig ekki getað aflað nauðsynlegra upplýsinga til að birta henni stefnuna. Hæstiréttur taldi það ekki nægja og vísaði málinu frá héraðsdómi.

Í framhaldinu fór fram málshöfðun sem leiddu til Hrd. 1995:966 nr. 112/1995 (Tælenska konan II) og svo Hrd. 1995:2031 nr. 308/1995 (Tælenska konan III).

Hrd. 1995:119 nr. 280/1991 [PDF]


Hrd. 1995:127 nr. 279/1991 [PDF]


Hrd. 1995:341 nr. 146/1993 (Bakkahlíð) [PDF]


Hrd. 1995:966 nr. 112/1995 (Tælenska konan II) [PDF]
Málshöfðun í framhaldi af málavöxtum í Hrd. 1994:2876 nr. 487/1994 (Tælenska konan I).
Stefnandi birti stefnuna fyrir tilgreindri manneskju staðsettri „í sömu íbúð“ og stefndi átti heima í á Íslandi. Hún var talin uppfylla hæfisreglur einkamálalaga um móttöku á stefnu. Hins vegar hafi hún afhent stefnanda stefnuna aftur til baka í þeim tilgangi að hinn síðarnefndi hefði tekið að sér að póstleggja stefnuna til stefndu. Hæstiréttur taldi það óheimilt og taldi hana ekki rétt birta.

Í framhaldinu fór fram málshöfðun er leiddi til Hrd. 1995:2031 nr. 308/1995 (Tælenska konan III)

Hrd. 1995:1212 nr. 266/1992 [PDF]


Hrd. 1995:1287 nr. 139/1995 [PDF]


Hrd. 1995:1631 nr. 124/1995 [PDF]


Hrd. 1995:1945 nr. 241/1995 [PDF]


Hrd. 1995:2003 nr. 271/1995 [PDF]


Hrd. 1995:2031 nr. 308/1995 (Tælenska konan III) [PDF]
Málshöfðun í framhaldi af málavöxtum í Hrd. 1994:2876 nr. 487/1994 (Tælenska konan I) og svo Hrd. 1995:966 nr. 112/1995 (Tælenska konan II).
Stefna máls var birt fyrir tilgreindum móttakanda sem bjó á jarðhæð til hægri að lögheimili stefnanda og stefndu, án þess að tengsl móttakandans við aðila málsins hafi verið getið. Hæstiréttur taldi það ekki hafa komið að sök og leit svo á að stefnubirtingin hefði verið lögmæt.

Hrd. 1995:2433 nr. 233/1994 [PDF]


Hrd. 1995:3132 nr. 79/1994 [PDF]


Hrd. 1995:3187 nr. 407/1995 [PDF]


Hrd. 1996:462 nr. 58/1996 [PDF]


Hrd. 1996:2063 nr. 131/1995 (Grensásvegur) [PDF]


Hrd. 1997:4 nr. 463/1996 [PDF]


Hrd. 1997:1130 nr. 306/1996 (Ofbeldi, kaupmáli til að komast hjá bótum) [PDF]
Kona kærir M fyrir tilraun til ofbeldis og nauðgunar. Hann neitar sökum.
M gerði síðar kaupmála við eiginkonu sína (K) um að gefa henni eigur sínar til að komast hjá því að greiða konunni bætur.
Konan var með skaðabótakröfu og M sagðist vera eignalaus. Hún krafðist svo gjaldþrotaskipta og kemst þá að því að M var búinn að gera þennan kaupmála við K.
Sönnunarbyrðin var á K um að það væri um venjulega gjöf að ræða og að M væri gjaldfær, og tókst henni ekki að sanna það. Kaupmálanum var því rift.

Hrd. 1997:1323 nr. 210/1996 [PDF]


Hrd. 1997:1754 nr. 389/1996 (Byggingarsamvinnufélag - Vantaði kaupmála um gjöf) [PDF]
Undirstöðudómur um að gjöf án kaupmála sé ógild.
Skuldheimtumenn fóru í mál til riftunar á gjafagerningi.
K átti íbúð og hafði átt hana í talsverðan tíma og bjó þar með M.
Íbúðin er svo seld og gerðu þau samning við byggingasamvinnufélag um að byggja nýja íbúð.
Fyrst var gerður samningur við bæði en síðar eingöngu á nafni M.
K varð síðar gjaldþrota og þá verður þessi saga dularfull.
Héraðsdómur taldi að K hefði eingöngu gefið M helminginn en Hæstiréttur taldi hana eiga íbúðina að fullu þrátt fyrir að íbúðin hefði öll verið á nafni M.
Ekki hafði tekist að sanna að M hefði átt hluta í íbúðinni. M varð því að skila því sem hann fékk.

Hrd. 1997:2252 nr. 321/1997 (Fljótasel, húsaleiga, tímamark, skipti á milli hjóna) [PDF]
M og K höfðu slitið samvistum og K flutti út.
K vildi meina að M hefði verið skuldbundinn til að greiða húsaleigu vegna leigu á húsnæðinu sem K flutti í. Þeirri kröfu var hafnað á þeim grundvelli að maki gæti einvörðungu skuldbundið hinn á meðan samvistum stendur.

M var eini þinglýsti eigandi fasteignar. K hélt því fram að hún ætti hluta í henni.
Framlögin til fasteignarinnar voru rakin.
Þinglýsing eignarinnar réð ekki úrslitum, þó hún hafi verið talin gefa sterkar vísbendingar.
Strangt í þessum dómi að eingöngu sé farið í peningana og eignarhlutföll í þessari fasteign og fyrri fasteignum sem þau höfðu átt, en ekki einnig farið í önnur framlög K.
K var talin hafa 25% eignarhlutdeild.

Hrd. 1998:1694 nr. 153/1998 [PDF]


Hrd. 1998:2187 nr. 247/1997 (Lækjarás 34c, riftun, skuldir) [PDF]


Hrd. 1999:1231 nr. 419/1998[HTML] [PDF]


Hrd. 1999:1808 nr. 383/1998[HTML] [PDF]


Hrd. 2000:3296 nr. 140/2000 (Hótel Bræðraborg)[HTML] [PDF]


Hrd. 2001:1849 nr. 149/2001 (Blái turninn)[HTML] [PDF]


Hrd. 2001:3873 nr. 161/2001[HTML] [PDF]


Hrd. 2002:1729 nr. 200/2002[HTML] [PDF]


Hrd. 2002:2583 nr. 324/2002[HTML] [PDF]


Hrd. 2003:83 nr. 334/2002 (Elliðavatn)[HTML] [PDF]


Hrd. 2003:964 nr. 354/2002 (Bólstaðarhlíð, gjöf)[HTML] [PDF]
Par keypti sér íbúð á meðan þau voru í sambúð. Síðar ganga þau í hjónaband og gera kaupmála. Íbúðin var gerð að séreign K. Ári síðar varð M gjaldþrota.
Sérstakt mál þar sem enginn vafi var að þau ættu íbúðina saman.
Vafi var hvort K hefði gefið M helming íbúðarinnar eða ekki.
Sönnunarbyrðin var á K að sýna fram á að um hefði verið að ræða gjöf. Ekki var tekið fram í kaupmálanum að K hefði verið að gefa M hlut í fasteigninni.

Hrd. 2003:1847 nr. 160/2003[HTML] [PDF]


Hrd. 2003:2120 nr. 170/2003 (Hamraborg, 3 ár)[HTML] [PDF]
K hafði keypt fasteign á meðan hjúskap varði en eftir samvistarslit.
K og M höfðu slitið samvistum þegar K kaupir íbúð. K vildi halda íbúðinni utan skipta þrátt fyrir að hún hafði keypt íbúðina fyrir viðmiðunardag skipta. Litið var á samstöðu hjónanna og séð að ekki hafi verið mikil fjárhagsleg samstaða meðal þeirra. Talið var sanngjarnt að K mætti halda henni utan skipta.

Hrd. 2003:2912 nr. 288/2003 (Sanngirni, eignarhlutar, staða hjóna)[HTML] [PDF]
Ekki yfirskilyrði að hjúskapurinn vari stutt, en er eitt almennt skilyrði.
K og M höfðu verið gift í 30 ár.
Sérstakt að þau voru bæði búin að missa annað foreldrið sitt. Um tíma höfðu þau átt arf inni í óskiptu búi. Í tilviki K hafði faðir hennar óskað skipta á sínu búi og arfur greiddur K fyrir viðmiðunardag skipta en K vildi samt halda honum utan skipta á grundvelli þess að annað væri ósanngjarnt. Ekki var fallist á þá kröfu K.
Búið var að samþykkja kauptilboð í hluta eignarinnar.

Hrd. 2003:3296 nr. 384/2003[HTML] [PDF]


Hrd. 2004:784 nr. 23/2004[HTML] [PDF]


Hrd. 2004:1981 nr. 443/2003 (Óvígð sambúð - Endurgreiðsla)[HTML] [PDF]
Stutt sambúð.
Keypt fasteign og K millifærði fjárhæðir yfir á M. Svo slitnar sambúðin og K vill eitthvað til baka.
Krefst endurgreiðslu á fjármunum á grundvelli forsendubrestar.
Fékk endurgreiðsluna ásamt dráttarvöxtum.

K og M voru í óvígðri sambúð frá 1. september 1998 með hléum þar til endanlega slitnaði upp úr sambandi þeirra vorið 2002. Fyrir upphafi sambúðarinnar átti K barn sem hún sá um. Þau höfðu ráðgert að ganga í hjónaband 1. janúar 2000 en ekkert varð úr þeim áformum vegna deilna þeirra um kaupmála sem M vildi gera fyrir vígsluna. Ekki náðist samkomulag eftir að slitnaði upp úr sambúðinni og gerði þá K kröfu um opinber skipti með vísan í 100. gr. l. nr. 20/1991. Þeirri kröfu var hafnað með úrskurði héraðsdóms þann 18. október 2002 á þeim forsendum að sambúðin hefði ekki staðið samfellt í tvö ár.

K krafðist staðfestingar á kyrrsetningargerð að um 6,7 milljónum króna í tiltekinni fasteign. Þá krafðist K greiðslu af hendi M til hennar að um 5,6 milljónum króna ásamt vöxtum og dráttarvöxtum, eða lægri upphæð að mati dómsins. Þá krafðist K endurgreiðslu á greiðslum hennar til M á tilteknu tímabili uppreiknuðum miðað við lánskjaravísitölu.

Til vara áðurgreindri kröfu krafðist K staðfestingu á áðurgreindri kyrrsetningargerð, greiðslu tiltekinnar (lægri) upphæðar af hendi M til hennar ásamt vöxtum og dráttarvöxtum, eða lægri upphæð að mati dómsins.

Fyrir héraðsdómi var aðalkröfu K, er varðaði uppreiknaða upphæð miðað við lánskjaravísitölu, hafnað þar sem ekki lægi fyrir samningur milli aðila um verðtryggt lán eins og heimilt sé að gera skv. 14. gr. l. nr. 38/2001 og ekki lágu fyrir nein haldbær rök fyrir heimild til að uppreikna greiðslurnar um þeim hætti. Varakröfu K var einnig hafnað vegna sönnunarskorts. Kyrrsetningin var felld úr gildi.

Hæstiréttur sneri við niðurstöðu héraðsdóms er varðaði höfnun á varakröfu K og staðfesti kyrrsetninguna. Hann felldi niður málskostnað í héraði og dæmdi M til að greiða K málskostnað fyrir Hæstarétti.

Hrd. 2004:3125 nr. 323/2004 (Fyrirtaka hjá sýslumanni)[HTML] [PDF]
Ekki var sátt um viðmiðunardag skipta. K keypti fasteign stuttu eftir og vildi að fasteignin yrði utan skipta.

K vildi meina að hún hefði mætt til að óska skilnaðs en sýslumaður bókaði að hún hafði eingöngu sóst eftir ráðleggingu. K yrði að sæta því að þetta hefði verið bókað svo.

Framhald þessarar atburðarásar: Hrd. 395/2007 dags. 22. ágúst 2007 (Eignir, skuldir, útlagning)

Hrd. 2004:3624 nr. 131/2004 (Ísnet)[HTML] [PDF]


Hrd. 2004:4083 nr. 416/2004 (Elliðahvammur)[HTML] [PDF]


Hrd. 2005:425 nr. 30/2005[HTML] [PDF]


Hrd. 2005:504 nr. 22/2005 (Akrar I)[HTML] [PDF]


Hrd. 2005:514 nr. 41/2005 (3 ár + fjárhagsleg samstaða - Eignir við upphaf óvígðrar sambúðar)[HTML] [PDF]
Sést mjög vel hvenær sambúðin hófst, hjúskapur stofnast, og sagan að öðru leyti.
Samvistarslit verða og flytur annað þeirra út úr eigninni. Það sem flutti út krefur hitt um húsaleigu þar sem hún er arður.

Hrd. 2005:1150 nr. 73/2005 (Tengsl við erfðaskrá)[HTML] [PDF]
M hafði verið giftur áður og átt börn með fyrri eiginkonu sinni. M og K gerðu síðan kaupmála um að eignir hans yrðu séreign M og ákvæði til að tryggja stöðu K við andlát. Kaupmálinn og erfðaskrárnar áttu síðan að verka saman. Erfðaskrá M var síðan úrskurðuð ógild.
K hélt því fram að um væri að ræða brostnar forsendur og því ætti kaupmálinn ekki að gilda, en þeirri kröfu var hafnað. Dómstólar ýjuðu að því að það hefði verið að halda því fram ef sú forsenda hefði verið rituð í kaupmálann.

Hrd. 2006:2125 nr. 202/2006 (Skuld v. ölvunaraksturs, 2. mgr. 106. gr.)[HTML] [PDF]
M hafði verið sektaður vegna ölvunaraksturs og vildi að sú upphæð teldist vera skuld hans við skipti hans við K.
Dómstólar tóku ekki afstöðu til þess hvort K bæri ábyrgð á greiðslu þeirrar skuldar en sú skuld var ekki talin með í skiptunum.

Hrd. 2006:2818 nr. 273/2006[HTML] [PDF]


Hrd. 2006:3002 nr. 314/2006 (Ógilding kaupmála/104. gr. - Gjöf 3ja manns - Yfirlýsing eftir á)[HTML] [PDF]
Dómurinn er til marks um það að séreignarkvöð á fyrirfram greiddum arfi verði að byggjast á yfirlýsingu þess efnis í erfðaskrá.

Hrd. 2006:3023 nr. 306/2006 (Dánarbússkipti II)[HTML] [PDF]


Hrd. 2006:3499 nr. 412/2006 (Kaupmála ekki getið)[HTML] [PDF]
K fékk setu í óskiptu búi. Hún hafði gert kaupmála en sagði ekki frá honum. K fór síðan að ráðstafa eignum búsins með ýmsum hætti. Samerfingjarnir voru ekki sáttir við þær ráðstafanir.

Við rekstur dómsmálsins komust erfingjarnir að því að kaupmáli lá fyrir og ýmsar séreignir. Hæstiréttur taldi það ekki slíka rýrnun þar sem peningalega innstæðan var ekki rosalega frábrugðin þeirri sem var þegar leyfið fékkst til setu í óskiptu búi, jafnvel þótt ýmsar breytingar hafa orðið á eignasamsetningunni.

Hrd. 2006:4599 nr. 205/2006[HTML] [PDF]


Hrd. 2006:4828 nr. 547/2006 (Vilji hjóna - engin krafa)[HTML] [PDF]
Málið var rekið af börnum M úr fyrra hjónabandi gagnvart börnum K úr fyrra hjónabandi. Sameiginleg börn M og K stóðu ekki að málinu.

K var í hjúskap við fyrrum eiginmann á meðan hluta af sambúð hennar og M stóð.
M og K höfðu gert kaupmála.
M og K dóu með stuttu millibili og í málinu reyndi hvort regla erfðaréttar um að hvorugt hjónanna myndi erfa hitt, ætti við eða ekki, þar sem M hafði ekki sótt um leyfi til setu í óskiptu búi þegar hann lést.

Eign hafði verið gerð að séreign K en hún hafði tekið breytingum.
Spurningin var hvort eignin hefði öll verið séreign K eða eingöngu að hluta.
Rekja þurfti sögu séreignarinnar.
Talið var að séreign K hefði verið að lágmarki 60%. Skera þurfti síðan út um stöðu hinna 40%. Niðurstaða Hæstaréttar var að þau hefðu verið að öllu leyti séreign K og fór því í dánarbú hennar.

Engin endurgjaldskrafa var höfð uppi í málinu.

Hrd. 130/2007 dags. 13. mars 2007[HTML] [PDF]


Hrd. 304/2007 dags. 12. júní 2007 (3 ár ekki skammur tími, hafnað)[HTML] [PDF]


Hrd. 395/2007 dags. 22. ágúst 2007 (Eignir, skuldir, útlagning)[HTML] [PDF]
Framhald atburðarásarinnar í Hrd. 2004:3125 nr. 323/2004 (Fyrirtaka hjá sýslumanni).

Haustið 2002 var krafist skilnaðar í kjölfar hins málsins. K krafðist þess að fasteignin sem hún eignaðist eftir viðmiðunardag skipta teldist séreign hennar, og féllst Hæstiréttur á það.
Einnig var deilt um fasteign sem M keypti en hætti við.
Þá var deilt um hjólhýsi sem M seldi og vildi K fá það í sinn hlut. Ekki var fallist á það þar sem hjólhýsið var selt fyrir viðmiðunardaginn.

Hrd. 369/2007 dags. 27. ágúst 2007 (Ekki ósanngjarnt, skipti í heild)[HTML] [PDF]
Hreinræktað dæmi um dóm um hvort lífeyrisréttindin eigi að vera utan eða innan skipta.

Hrd. 452/2007 dags. 6. september 2007[HTML] [PDF]


Hrd. 460/2007 dags. 19. september 2007 (Hluti fasteignar - Ísland og Þýskaland)[HTML] [PDF]
M var Íslendingar og K Þjóðverji.
Gerðu hjúskaparsamning, eins og það var kallað, á Þýskalandi.
Í honum var ákvæði um aðskilinn fjárhag og yfirlýsing um að allt varðandi þeirra hjúskap skyldi lúta þýskum reglum.
Slitu samvistum og M kemur hingað til lands og kaupir íbúð.
Þau taka síðan aftur samvistum. Íbúðin seld og keypt önnur eign.
Þau gera kaupmála á Íslandi. Á honum er kveðið á um að fasteign væri séreign M og allt sem kæmi í hennar stað.
Þau skilja síðan og reka dómsmál á Íslandi um skiptingu fasteignanna.
Deildu um það hvort fasteignin væri öll eða að hluta séreign M.
Hvorugt kemur með mótbárur að þetta tiltekna mál sé rekið á Íslandi né krefjast þess að einhver hluti málsins sé rekið á öðru landi eða færi eftir reglum erlendra ríkja.
Niðurstaðan var sérkennileg en héraðsdómur kvað á um að M ætti 59% hluta.
M mistókst að reyna á það hvort eignin væri séreign hans eða ekki þar sem hann hafði ekki kært úrskurð héraðsdóms fyrir sitt leyti.
Dómstólar tóku ekki afstöðu til þeirra 41% sem eftir voru þar sem þeim hluta var vísað frá.
K reyndi hvorki að útskýra hjúskaparsaminginn né þýskar réttarreglur.

Hrd. 151/2007 dags. 15. nóvember 2007 (Unnarsholtskot - Gjafir)[HTML] [PDF]


Hrd. 668/2007 dags. 14. janúar 2008 (Undirritun/vottun á niðurfellingu kaupmála)[HTML] [PDF]
Vottarnir voru ekki tilkvaddir né báðir viðstaddir samtímis.

Hrd. 84/2008 dags. 5. mars 2008 (Aflaheimildir, vörslur bankareiknings)[HTML] [PDF]
M og K voru að skilja.
Miklar eignir í spilunum og hafði verið krafist opinberra skipta án sáttar.
K átti bankareikning og hafði M krafist af skiptastjóra að K yrði svipt umráðum yfir bankareikningi hennar þar sem hann treysti henni ekki til þess að fara vel með féð.
Hæstiréttur taldi að þar sem aðrar eignir búsins hefðu dugað til að jafna mögulegan skaða féllst hann ekki á kröfu M.

Hrd. 165/2007 dags. 6. mars 2008 (Leiðbeint - Hafnað hótunum eða þrýstingi)[HTML] [PDF]


Hrd. 384/2007 dags. 13. mars 2008 (Ekki leiðbeint - Vankunnátta um helmingaskipti)[HTML] [PDF]


Hrd. 157/2008 dags. 7. apríl 2008 (Dánarbússkipti)[HTML] [PDF]


Hrd. 301/2008 dags. 16. júní 2008[HTML] [PDF]


Hrd. 338/2008 dags. 26. júní 2008[HTML] [PDF]


Hrd. 394/2008 dags. 10. september 2008[HTML] [PDF]


Hrd. 487/2007 dags. 18. september 2008[HTML] [PDF]


Hrd. 46/2008 dags. 16. október 2008 (Brottfall skabos - 3 og hálfur mánuður)[HTML] [PDF]
Hjón tóku bókstaflega upp samband að nýju eftir útgáfu leyfis til skilnaðar að borði og sæng og bjuggu saman í rúman þrjá og hálfan mánuð.
Skilnaðurinn var talinn hafa fallið niður.

Hrd. 622/2008 dags. 4. desember 2008 (Séreign barna)[HTML] [PDF]
Gerð var erfðaskrá þar sem tilgreint var að hvert barn fengi tiltekinn arfshluta og nefnt að hvert þeirra bæri að gera hana að séreign. Orðalagið var talið vera yfirlýsing en ekki kvöð.

Í Hrd. 1994:526 nr. 377/1991 (Jörðin Hagavík) var eignin gerð að séreign í kaupmála en svo var ekki í þessu máli.
Lögmaðurinn sem ritaði erfðaskrána taldi að vilji arfleifanda hefði verið sá að eignin yrði séreign.

Hrd. 426/2008 dags. 5. mars 2009 (Eiðismýri - Búseti)[HTML] [PDF]


Hrd. 157/2009 dags. 24. apríl 2009[HTML] [PDF]


Hrd. 604/2008 dags. 18. júní 2009 (Vanhæfur dómari)[HTML] [PDF]
P krafðist frekari bóta í kjölfar niðurstöðunnar í Dómur MDE Pétur Thór Sigurðsson gegn Íslandi dags. 10. apríl 2003 (39731/98).

Hæstiréttur féllst á að íslenska ríkið bæri bótaábyrgð en P sýndi ekki fram á að niðurstaða málsins hefði verið önnur ef annar dómari hefði komið í stað þess dómara sem álitinn var vanhæfur. Taldi hann því að P hefði ekki sýnt fram á að hann ætti rétt á frekari bótum en MDE hafði dæmt P til handa.

Hrd. 533/2009 dags. 7. október 2009 (Stóri-Klofi)[HTML] [PDF]


Hrd. 250/2009 dags. 14. janúar 2010[HTML] [PDF]


Hrd. 16/2010 dags. 17. febrúar 2010 (Fjárvörslureikningur)[HTML] [PDF]
Mál erfingja annars hjónanna gagnvart hinu.

Kaupmáli lá fyrir um að hlutabréfaeign M yrði séreign.
Passað hafði verið vel upp á andvirðið og lá það nokkuð óhreyft. Hægt var því að rekja það.

Hrd. 234/2010 dags. 15. apríl 2010[HTML] [PDF]


Hrd. 295/2010 dags. 14. maí 2010[HTML] [PDF]


Hrd. 563/2009 dags. 27. maí 2010 (Unnarholtskot II)[HTML] [PDF]


Hrd. 36/2010 dags. 21. október 2010 (Þingsókn)[HTML] [PDF]


Hrd. 53/2011 dags. 18. febrúar 2011[HTML] [PDF]


Hrd. 406/2010 dags. 24. mars 2011 (Leiga á landspildu - Akrar í Borgarbyggð - Brottflutningur mannvirkis)[HTML] [PDF]


Hrd. 251/2011 dags. 27. maí 2011 (Undirritun/vottun ófullnægjandi)[HTML] [PDF]
Hrl. vottaði kaupmála en var ekki viðstaddur undirritun eða staðfestingu hans.

Hrd. 254/2011 dags. 1. júní 2011 (Almenn hlutdeild í öllum eignum)[HTML] [PDF]
M og K slitu langri sambúð.
Tekin var fyrir hver eign fyrir sig og metin samstaða. Hver séu framlögin til hverrar eignar fyrir sig. Rökstyðja þyrfti tilkall til hverrar eignar fyrir sig en dómkröfurnar endurspegluðu það ekki.
Aðaldeilan var um fyrirtækið, þ.e. virði þess.
M vildi halda fyrirtækinu en í staðinn mætti K halda tilteknum eignum.
M var talinn hafa átt fyrirtækið þrátt fyrir að K hefði unnið þar áður. K tókst ekki að sanna neinn eignarhlut í því.

Hrd. 64/2012 dags. 3. febrúar 2012 (Skipti/erfðaskrá)[HTML] [PDF]
Kaupmáli og erfðaskrár lágu fyrir, ásamt breytingum. Allt þetta var ógilt nema ein erfðaskráin.

Hrd. 56/2012 dags. 24. febrúar 2012 (Hlutabréf/peningar)[HTML] [PDF]
Kaupmáli lá fyrir um að hlutabréfaeign M yrði séreign.
Andvirðið hafði verið lagt inn á reikning en hann notaður afar frjálslega. Tekið var út af honum í ýmsum tilgangi.
Talið var að orðið hafi verið slík samblöndun að séreignin hafi horfið.

Hrd. 219/2012 dags. 27. apríl 2012 (Sameiginleg erfðaskrá, erfðasamningur)[HTML] [PDF]
Skuldbinding um að afturkalla ekki erfðaskrá.

Hjón höfðu gert sameiginlega erfðaskrá og tilgreindu að henni yrði ekki breytt eða hún afturkölluð án samþykkis hins.

Langlífari makinn, K, gerði nýja erfðaskrá á meðan setu hennar stóð í óskiptu búi. Sú erfðaskrá var ógild sökum erfðasamnings um að hinu væri óheimilt að breyta erfðaskrá sinni án samþykkis hins.

Börnin sendu bréf til K um að þeim þætti vera komið tilefni til að skipta búinu. Hún hafði gert erfðaskrá þar sem hún arfleiddi börn hennar að meiru. K skipti búinu fyrir andlát sitt.

Á gildi nýju erfðaskrárinnar reyndi svo löngu síðar.

Hrd. 65/2012 dags. 20. september 2012 (Bræðraklif - Reykjahlíð)[HTML] [PDF]


Hrd. 762/2012 dags. 10. janúar 2013[HTML] [PDF]


Hrd. 758/2012 dags. 23. maí 2013[HTML] [PDF]


Hrd. 300/2013 dags. 31. maí 2013 (Skoðuð framlög beggja - K flutti fasteign í búið)[HTML] [PDF]
K átti fasteign en hafði tekið mest að láni fyrir stofnun hjúskapar.
K og M höfðu verið gift í um þrjú ár.
Fjallaði ekki um hvort M hafði eignast einhvern hlut í eigninni.
M hafði borgað um helming af afborgunum lánsins og eitthvað aðeins meira.
Héraðsdómur hafði fallist á helmingaskipti en Hæstiréttur féllst ekki á það þar sem ekki var litið á að greiðslur M hefðu falið í sér framlag til eignamyndunar og ekki merki um fjárhagslega samstöðu.
Horft mikið á fjárhagslegu samstöðuna.
Hæstiréttur hefur fallist sjaldan á slíkar kröfur.

Hrd. 380/2013 dags. 18. júní 2013 (Vottun fullnægjandi)[HTML] [PDF]


Hrd. 550/2013 dags. 20. september 2013[HTML] [PDF]


Hrd. 546/2012 dags. 28. nóvember 2013 (Eyvindarstaðaheiði)[HTML] [PDF]


Hrd. 6/2014 dags. 28. janúar 2014 (M flutti eignir í búið - Málverk)[HTML] [PDF]
M og K hófu sambúð áramótin 2004 og 2005 og gengu í hjónaband árið 2005. Þau slitu samvistum 2012 þar sem K vildi meina að M hefði beitt henni ofbeldi á síðari árum samvista þeirra og því hafi K flúið af sameiginlegu heimili þeirra.

M krafðist skáskipta en K krafðist helmingaskipta auk þess að K krafðist þess að tilteknum myndverkum yrði haldið utan skipta. K hélt því fram að málverkin væru eign foreldra hennar sem hefðu lánað henni þau, en dómstólar töldu þá yfirlýsingu ótrúverðuga. M gerði ekki kröfu um málverkin.

Í úrskurði héraðsdóms er vísað til þess að krafa K um að öll lífeyrisréttindi M komi til skipta sé ekki í formi fjárkröfu og engin tilraun gerð til þess að afmarka þau, og var henni því vísað frá dómi. Í dómi Hæstaréttar var sérstaklega vísað til sambærilegra sjónarmiða og í úrskurði héraðsdóms og bætt um betur að því leyti að nefna sérstaklega að ekki væri byggt á því að í þessu tilliti gætu séreignarlífeyrissparnaður M lotið sérstökum reglum og ekki afmarkaður sérstaklega í málatilbúnaði K. Var hún því látin bera hallan af því.

Hrd. 611/2013 dags. 30. janúar 2014 (Samþykki ógilt)[HTML] [PDF]
K hafði undirritað tryggingarbréf vegna lántöku M með 3. veðrétti í fasteign K. K byggði kröfu sína á 36. gr. samningalaga um að ekki væri hægt að bera ábyrgðaryfirlýsingu hennar samkvæmt tryggingarbréfinu fyrir sig þar sem ekki hefði verið fylgt skilyrðum og skyldum samkvæmt samkomulagi um notkun ábyrgða á skuldum einstaklinga frá 1. nóvember 2001, sem var þá í gildi. Fyrirsvarsmenn varnaraðila hefðu vitað að lánið til M væri vegna áhættufjárfestinga. Greiðslugeta M hafði ekki verið könnuð sérstaklega áður en lánið var veitt og báru gögn málsins ekki með sér að hann gæti staðið undir greiðslubyrði þess. Varnaraðilinn hefði ekki haft samband við K vegna ábyrgðar hennar, en augljós aðstöðumunur hefði verið með aðilum.

Hrd. 132/2014 dags. 5. mars 2014 (Einn vottur)[HTML] [PDF]
Farið til lögmanns og lögmaðurinn sjálfur skrifar einn undir og bað skjólstæðing sinn um að fara með hana til sýslumanns til skráningar.

Framhald málsins: Hrd. 47/2016 dags. 13. október 2016 (Afleiðingar ógildis erfðaskrár)

Hrd. 328/2014 dags. 20. maí 2014 (Klausturhvammur 20)[HTML] [PDF]


Hrd. 520/2014 dags. 4. september 2014[HTML] [PDF]


Hrd. 754/2014 dags. 2. desember 2014[HTML] [PDF]


Hrd. 89/2015 dags. 5. mars 2015[HTML] [PDF]


Hrd. 535/2014 dags. 19. mars 2015[HTML] [PDF]


Hrd. 601/2014 dags. 19. mars 2015 (Verðmæti miðað við eignir búsins)[HTML] [PDF]
Reynt á sameiginlega og gagnkvæma erfðaskrá.

K hafði gefið börnunum eignir upp á hundrað milljónir á meðan hún sat í óskiptu búi. Reynt var á hvort um væri að óhæfilega gjöf eða ekki.

Hæstiréttur minnist á hlutfall hennar miðað við eignir búsins í heild. Eitt barnið var talið hafa fengið sínu meira en önnur. K hafði reynt að gera erfðaskrá og reynt að arfleifa hin börnin að 1/3 til að rétta þetta af, en sú erfðaskrá var talin ógild.

Hrd. 200/2015 dags. 20. mars 2015[HTML] [PDF]


Hrd. 327/2015 dags. 4. júní 2015 (Afturköllun kaupmála ógild - Staðfestingarhæfi)[HTML] [PDF]
Reyndi á þýðingu orðsins „staðfestingarhæfi“.
Vottarnir voru börn hjónanna en það mátti ekki. Þau voru talin of nátengd til að geta komið með trúverðugan vitnisburð.

Hrd. 409/2015 dags. 17. ágúst 2015 (Margar fasteignir)[HTML] [PDF]
K sagðist hafa fengið föðurarf og hafði hún fjárfest honum í fasteign(um).
Kaupmáli hafði verið gerður um að sá arfur væri séreign.
K gat ekki rakið sögu séreignarinnar, heldur reiknaði út verðmæti hennar en Hæstiréttur taldi það ekki vera nóg.
Kröfugerð K var einnig ófullnægjandi.

Hrd. 495/2015 dags. 27. ágúst 2015[HTML] [PDF]


Hrd. 654/2015 dags. 2. október 2015[HTML] [PDF]


Hrd. 811/2015 dags. 25. janúar 2016 (24 ára sambúð - Helmingaskipti)[HTML] [PDF]


Hrd. 99/2016 dags. 26. febrúar 2016[HTML] [PDF]


Hrd. 320/2016 dags. 10. maí 2016 (Undirritun/vottun)[HTML] [PDF]


Hrd. 182/2015 dags. 9. júní 2016[HTML] [PDF]


Hrd. 408/2016 dags. 16. júní 2016[HTML] [PDF]


Hrd. 472/2016 dags. 26. ágúst 2016 (Viðurkenndur réttur til helmings - Sambúðarmaki)[HTML] [PDF]
Mál milli K og barna M.

Skera þurfti úr um skiptingu eigna sambúðarinnar. Börnin kröfðust þess að M ætti allt og því ætti það að renna í dánarbú hans.

M hafði gert plagg sem hann kallaði erfðaskrá. Hann hafði hitt bróður sinn sem varð til þess að hann lýsti vilja sínum um að sambúðarkona hans mætti sitja í óskiptu búi ef hann félli á undan. Hins vegar var sú ráðstöfun ógild þar sem hann hafði ekki slíka heimild, enda um sambúð að ræða. Þar að auki voru engin börn fyrir K til að sitja í óskiptu búi með.

K gat sýnt fram á einhverja eignamyndun, og fékk hún helminginn.

Hrd. 527/2016 dags. 15. júní 2017 (Umtalsverðar eignir - Riftun - Kaupmáli)[HTML] [PDF]
K og M hófu sambúð árið 2002 en gengu hjónaband 31. janúar 2009. Þau gerðu kaupmála 28. janúar 2009 og var hann móttekinn til skráningar í kaupmálabók sýslumanns 30. s.m. Þann dag afsalaði M þremur bifreiðum í sinni eigu til K.

Í hrd. 204/2014 var tekin til greina krafa Landsbankans hf. um að bú M yrði tekið til gjaldþrotaskipta. Frestdagur við skiptin var 12. febrúar 2013 og lauk kröfulýsingarfresti 10. maí 2014. Lýstar kröfur í búið námu 2.336.688.534 kr.

Við skoðun skiptastjóra á eignum og skuldum búsins taldi hann að M hefði ráðstafað verulegum hluta eigna sinna án endurgjalds. Höfðað var mál til riftunar á ráðstöfunum samkvæmt kaupmálanum og afsals á bifreiðunum. Málið var þingfest en K mætti ekki á þing. Málið var dómtekið en vísað frá þar sem það hafði verið höfðað að liðnum málshöfðunarfresti skv. 148. gjaldþrotalaga. Hæstiréttur felldi úr gildi frávísunarúrskurðinn með dómi í máli nr. 495/2015 og lagði fyrir héraðsdóm að taka það til efnismeðferðar. Dómur gekk síðan í málinu þar sem ráðstöfununum var rift og K gert að afhenda þrotabúinu eignirnar. K óskaði endurupptöku á málinu og var fallist á þá beiðni og kvað upp þann dóm sem áfrýjað var í þessu máli.

Hrd. 366/2017 dags. 28. ágúst 2017[HTML] [PDF]


Hrd. 505/2016 dags. 12. október 2017[HTML] [PDF]


Hrd. 780/2016 dags. 9. nóvember 2017[HTML] [PDF]


Hrd. 716/2017 dags. 28. nóvember 2017[HTML] [PDF]


Hrd. 780/2017 dags. 4. janúar 2018[HTML] [PDF]


Hrd. 823/2017 dags. 17. janúar 2018[HTML] [PDF]


Hrd. 795/2017 dags. 15. nóvember 2018[HTML] [PDF]


Hrd. 7/2020 dags. 20. maí 2020[HTML] [PDF]


Hrd. 8/2020 dags. 20. maí 2020 (JTWROS)[HTML] [PDF]
Dómurinn er til marks um það að Hæstiréttur getur beitt erlendum réttarreglum.

Hrd. 57/2022 dags. 6. september 2023[HTML]


Hrd. 40/2023 dags. 13. desember 2023[HTML]


Hrd. 25/2023 dags. 29. desember 2023[HTML]


Aðrar úrlausnir

Úrlausnir sem hafa þennan merkimiða. Athugið að taka ekki þessum lista sem tæmandi.

Lyrd. 1916:725 í máli nr. 88/1915 [PDF]


Lyrd. 1917:1 í máli nr. 32/1916 [PDF]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-6583/2005 dags. 14. mars 2006[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. Q-7/2005 dags. 27. apríl 2006[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. Q-9/2005 dags. 11. maí 2006[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. Q-10/2005 dags. 22. maí 2006[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjaness í máli nr. S-341/2006 dags. 27. júní 2006[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. D-18/2006 dags. 11. júlí 2006[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. Q-1/2006 dags. 22. september 2006[HTML]


Dómur Héraðsdóms Suðurlands í máli nr. E-610/2005 dags. 15. desember 2006[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Suðurlands í máli nr. A-32/2006 dags. 8. janúar 2007[HTML]


Dómur Héraðsdóms Vesturlands í máli nr. E-173/2005 dags. 9. janúar 2007[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Suðurlands í máli nr. Q-1/2006 dags. 9. febrúar 2007[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. Q-5/2007 dags. 11. maí 2007[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. Q-1/2007 dags. 21. júní 2007[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Suðurlands í máli nr. Q-1/2006 dags. 26. júní 2007[HTML]


Dómur Héraðsdóms Vestfjarða í máli nr. E-24/2006 dags. 29. júní 2007[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Suðurlands í máli nr. Q-2/2007 dags. 13. ágúst 2007[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-5902/2007 dags. 18. desember 2007[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. Q-6/2007 dags. 20. desember 2007[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Suðurlands í máli nr. A-1/2005 dags. 28. desember 2007[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. Q-13/2007 dags. 23. janúar 2008[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. Q-10/2007 dags. 22. febrúar 2008[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. Q-19/2007 dags. 23. október 2008[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Suðurlands í máli nr. E-354/2008 dags. 17. mars 2009[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. S-1010/2007 dags. 26. mars 2009[HTML]


Dómur Héraðsdóms Suðurlands í máli nr. E-354/2008 dags. 6. júlí 2009[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-2569/2009 dags. 22. október 2009[HTML]


Dómur Héraðsdóms Vesturlands í máli nr. E-248/2009 dags. 20. maí 2010[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjaness í máli nr. Q-2/2010 dags. 6. janúar 2011[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-4784/2010 dags. 16. mars 2011[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Austurlands í máli nr. Q-2/2010 dags. 8. apríl 2011[HTML]


Dómur Héraðsdóms Norðurlands eystra í máli nr. E-69/2009 dags. 16. maí 2011[HTML]


Dómur Héraðsdóms Norðurlands eystra í máli nr. E-68/2009 dags. 27. október 2011[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjaness í máli nr. Q-1/2011 dags. 3. janúar 2012[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Norðurlands eystra í máli nr. Q-2/2011 dags. 12. mars 2012[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Austurlands í máli nr. Q-1/2011 dags. 26. mars 2012[HTML]


Dómur Héraðsdóms Suðurlands í máli nr. E-343/2011 dags. 13. júlí 2012[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-4869/2011 dags. 17. október 2012[HTML]


Dómur Héraðsdóms Norðurlands eystra í máli nr. E-220/2012 dags. 18. júní 2013[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-2728/2012 dags. 27. júní 2013[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjaness í máli nr. T-5/2013 dags. 23. apríl 2014[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-2165/2013 dags. 19. júní 2014[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjaness í máli nr. S-85/2014 dags. 5. febrúar 2015[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjaness í máli nr. S-362/2014 dags. 6. febrúar 2015[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjaness í máli nr. Q-10/2014 dags. 18. mars 2015[HTML]


Dómur Héraðsdóms Norðurlands eystra í máli nr. E-54/2014 dags. 1. apríl 2015[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjaness í máli nr. E-904/2013 dags. 5. júní 2015[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-3098/2014 dags. 28. september 2015[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-3171/2014 dags. 28. september 2015[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Vesturlands í máli nr. Q-2/2015 dags. 5. apríl 2016[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-1012/2015 dags. 4. maí 2016[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. Q-12/2015 dags. 12. maí 2016[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjaness í máli nr. Q-14/2015 dags. 13. maí 2016[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-1579/2015 dags. 1. júlí 2016[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-1244/2016 dags. 14. júlí 2017[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-3482/2016 dags. 29. september 2017[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjaness í máli nr. Y-4/2017 dags. 12. desember 2017[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjaness í máli nr. Q-7/2017 dags. 18. maí 2018[HTML]


Lrú. 451/2018 dags. 8. júní 2018[HTML]


Lrú. 470/2018 dags. 28. ágúst 2018 (Nýr „kaupmáli“ ógildur)[HTML]
Málskotsbeiðni til að kæra úrskurð Landsréttar var hafnað með ákvörðun Hæstaréttar nr. 2018-182 þann 4. október 2018.

Kaupmálinn var á viðunandi formi en hafði þó ekki verið skráður hjá sýslumanni.

Lrú. 644/2018 dags. 13. september 2018 (Yfirlýsing um að virða erfðaskrá)[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjaness í máli nr. E-1167/2017 dags. 21. september 2018[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjaness í máli nr. S-315/2017 dags. 26. september 2018[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-515/2018 dags. 7. nóvember 2018[HTML]


Dómur Héraðsdóms Vesturlands í máli nr. E-57/2017 dags. 3. desember 2018[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-1763/2018 dags. 28. mars 2019[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjaness í máli nr. Q-3/2018 dags. 9. apríl 2019[HTML]


Lrú. 277/2019 dags. 16. maí 2019[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. X-18/2018 dags. 19. júní 2019[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. Z-3/2019 dags. 19. júní 2019[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Austurlands í máli nr. Q-1/2018 dags. 27. júní 2019[HTML]


Lrú. 299/2019 dags. 3. júlí 2019 (Fyrirframgreiddur arfur)[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjaness í máli nr. E-1236/2018 dags. 15. júlí 2019[HTML]


Lrú. 509/2019 dags. 29. ágúst 2019[HTML]


Lrú. 429/2019 dags. 12. september 2019[HTML]


Lrú. 522/2019 dags. 2. október 2019[HTML]


Lrú. 702/2019 dags. 27. nóvember 2019[HTML]


Lrú. 750/2019 dags. 3. desember 2019[HTML]


Lrú. 783/2019 dags. 19. desember 2019[HTML]


Lrú. 784/2019 dags. 19. desember 2019[HTML]


Lrd. 23/2019 dags. 31. janúar 2020[HTML]


Lrú. 754/2019 dags. 11. febrúar 2020[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjaness í máli nr. E-716/2019 dags. 27. febrúar 2020[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Vesturlands í máli nr. Q-218/2019 dags. 28. apríl 2020[HTML]


Lrú. 230/2020 dags. 3. júní 2020[HTML]


Lrú. 299/2020 dags. 24. júní 2020[HTML]


Lrú. 368/2020 dags. 15. september 2020[HTML]


Lrd. 584/2019 dags. 25. september 2020[HTML]


Lrú. 432/2020 dags. 25. nóvember 2020[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-7428/2019 dags. 26. febrúar 2021[HTML]


Lrú. 85/2021 dags. 19. mars 2021[HTML]


Lrú. 120/2021 dags. 26. mars 2021[HTML]


Lrú. 137/2021 dags. 28. apríl 2021[HTML]


Lrú. 209/2021 dags. 20. maí 2021[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Norðurlands eystra í máli nr. Q-21/2021 dags. 5. ágúst 2021[HTML]


Lrú. 476/2021 dags. 30. ágúst 2021[HTML]


Lrd. 162/2020 dags. 22. október 2021[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjaness í máli nr. E-901/2021 dags. 1. desember 2021[HTML]


Lrú. 729/2021 dags. 11. janúar 2022[HTML]


Lrú. 803/2021 dags. 20. janúar 2022[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjaness í máli nr. E-2626/2020 dags. 18. febrúar 2022[HTML]


Lrú. 86/2022 dags. 18. mars 2022[HTML]


Lrd. 202/2021 dags. 25. mars 2022[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-5605/2021 dags. 9. júní 2022[HTML]


Lrd. 371/2021 dags. 10. júní 2022[HTML]


Lrú. 387/2022 dags. 9. september 2022[HTML]


Lrú. 465/2022 dags. 13. október 2022[HTML]


Lrú. 479/2022 dags. 17. október 2022[HTML]


Lrú. 375/2022 dags. 11. nóvember 2022[HTML]


Lrú. 627/2022 dags. 23. nóvember 2022[HTML]


Dómur Héraðsdóms Vesturlands í máli nr. E-86/2018 dags. 29. desember 2022[HTML]


Lrd. 799/2021 dags. 24. febrúar 2023[HTML]


Úrskurður Endurupptökudóms í máli nr. 4/2023 dags. 20. mars 2023[HTML]


Lrú. 21/2023 dags. 28. mars 2023[HTML]


Lrd. 147/2022 dags. 2. júní 2023[HTML]


Lrú. 667/2023 dags. 27. október 2023[HTML]


Lrd. 439/2022 dags. 10. nóvember 2023[HTML]


Lrú. 711/2023 dags. 24. nóvember 2023[HTML]


Lrú. 773/2023 dags. 7. desember 2023[HTML]


Lrú. 806/2023 dags. 29. janúar 2024[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjaness í máli nr. Q-1991/2023 dags. 29. janúar 2024[HTML]


Lrú. 885/2023 dags. 27. febrúar 2024[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-3608/2023 dags. 10. apríl 2024[HTML]