Úrlausnir.is


Merkimiði - Alþingismenn

Síað eftir merkimiðanum „Alþingismenn“.
Sýna merkimiða.
ⓘ = Hlekkurinn inniheldur nánari upplýsingar um efni merkimiðans.

Álit umboðsmanns Alþingis

Álit sem hafa þennan merkimiða. Athugið að taka ekki þessum lista sem tæmandi.

Bréf umboðsmanns Alþingis nr. 10911/2020 dags. 22. janúar 2021[HTML] [PDF]


Bréf umboðsmanns Alþingis nr. 10936/2021 dags. 26. febrúar 2021[HTML] [PDF]


Bréf umboðsmanns Alþingis nr. 10939/2021 dags. 26. febrúar 2021[HTML] [PDF]


Bréf umboðsmanns Alþingis nr. 10977/2021 dags. 24. mars 2021[HTML] [PDF]


Bréf umboðsmanns Alþingis nr. 11033/2021 dags. 16. apríl 2021[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 11102/2021 dags. 20. maí 2021[HTML] [PDF]


Bréf umboðsmanns Alþingis nr. 11439/2021 dags. 16. desember 2021[HTML] [PDF]


Bréf umboðsmanns Alþingis nr. 11453/2022 dags. 7. júlí 2022[HTML] [PDF]


Bréf umboðsmanns Alþingis nr. 11695/2022 dags. 11. ágúst 2022[HTML] [PDF]


Bréf umboðsmanns Alþingis nr. 12157/2023 dags. 27. apríl 2023[HTML] [PDF]


Bréf umboðsmanns Alþingis nr. 12421/2023 dags. 8. nóvember 2023[HTML] [PDF]


Bréf umboðsmanns Alþingis nr. 12481/2023 dags. 30. nóvember 2023[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 1280/1994 dags. 24. nóvember 1994[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 1299/1994 dags. 22. júní 1995[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 1313/1994 dags. 17. ágúst 1995[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 2610/1998 dags. 29. desember 2000[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 2850/1999[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 3245/2001 (Stöðuveiting - Þróunarsamvinnustofnun)[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 3409/2002 dags. 21. febrúar 2003 (Flugumferðarstjórar)[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 3490/2002 (Skipun í embætti sýslumanns)[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 3882/2003 dags. 3. maí 2004 (Dómaraskipun)[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 3909/2003 dags. 3. maí 2004 (Dómaraskipun)[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 3980/2003 dags. 3. maí 2004 (Dómaraskipun)[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 4332/2005 dags. 25. október 2005 (Endurnýjun fiskibáts)[HTML] [PDF]
Fiskistofa hafði synjað umsóknum um aukna aflahlutdeild á þeim forsendum að umsækjendurnir hefðu við breytingar og lagfæringar á bátum sínum ekki endurnýjað þá í skilningi bráðabirgðaákvæðis er heimilaði aukna aflahlutdeild ef svo yrði gert, sem var skilgreint í reglugerð að um væri að ræða útskiptingu fiskibátsins fyrir annan og aflaheimildir fluttar yfir.

Við meðferð málanna vísaði umboðsmaður Alþingis til skilgreiningar orðabókarinnar um merkingu orðsins ‚endurnýjun‘ sem almenns málskilnings og nýtti þá skilgreiningu til stuðnings niðurstöðu sinni um að endurnýjun þurfi ekki endilega að fela í sér algera útskiptingu, heldur geti einnig verið endurnýjun að hluta til.

Við almenna umræðu um frumvarp á Alþingi kom flutningsmaður þess (ráðherrann) á framfæri tilteknum skilningi og tóku ýmsir aðrir þingmenn, þ.m.t. nefndarmenn í fastanefndinni sem afgreiddi frumvarpið, undir það að þeir höfðu einnig skilið málið á sama hátt. Taldi hann að reglugerðin sem ráðherrann setti gæti því ekki kveðið á um annað.

Álit umboðsmanns Alþingis nr. 4398/2005 dags. 25. október 2005 (Endurnýjun fiskibáts)[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 4552/2005 dags. 10. júní 2008 (Málefni aldraðra)[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 4593/2005 dags. 10. júní 2008 (Málefni aldraðra)[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 472/1991 dags. 8. febrúar 1993[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 4888/2005 dags. 10. júní 2008 (Málefni aldraðra)[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 5044/2005 dags. 10. júní 2008 (Málefni aldraðra)[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 5112/2007 (Útgáfa lagasafns)[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 5199/2008 dags. 13. september 2010[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 5220/2008 dags. 30. desember 2008 (Skipun héraðsdómara)[HTML] [PDF]
Sonur Davíðs Oddssonar, ÞD, sótti um dómaraembætti og fjallað um málið í nefnd. Nefndin raðaði ÞD ekki hátt. Settur dómsmálaráðherra í málinu fór yfir gögnin og tók ákvörðun. Ráðherra taldi að þekking á sviði þjóðaréttar væri umsækjanda ekki til tekna og skipaði því ÞD. UA taldi að það mat hefði ekki verið forsvaranlegt.

Álit umboðsmanns Alþingis nr. 5222/2008 dags. 5. mars 2010 (Lífeyrissjóður starfsmanna ríkisins)[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 5230/2008 dags. 30. desember 2008 (Skipun héraðsdómara)[HTML] [PDF]
Sonur Davíðs Oddssonar, ÞD, sótti um dómaraembætti og fjallað um málið í nefnd. Nefndin raðaði ÞD ekki hátt. Settur dómsmálaráðherra í málinu fór yfir gögnin og tók ákvörðun. Ráðherra taldi að þekking á sviði þjóðaréttar væri umsækjanda ekki til tekna og skipaði því ÞD. UA taldi að það mat hefði ekki verið forsvaranlegt.

Álit umboðsmanns Alþingis nr. 529/1991 dags. 19. febrúar 1992[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 5424/2008 dags. 24. mars 2010[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 5669/2009 (Umsókn um skráningu lögheimilis barns synjað)[HTML] [PDF]
Aðilar fóru til Bandaríkjanna og ákvað Þjóðskrá að fara inn í tölvukerfið að eigin frumkvæði og breyta lögheimili þeirra. Umboðsmaður taldi að Þjóðskrá hefði borið að birta aðilunum þá ákvörðun.

Álit umboðsmanns Alþingis nr. 5769/2009 dags. 28. september 2009[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 5836/2009 dags. 3. desember 2009[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 6092/2010 dags. 13. september 2010[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 6218/2010[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 6222/2010 dags. 26. ágúst 2011 (Afnotamissir af bifreið)[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 630/1992 (Heimild til samninga við Varnarliðið)[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 6540/2011 dags. 7. maí 2013[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 7204/2012 dags. 26. október 2012[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 7320/2012 dags. 31. desember 2012[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 80/1989 dags. 30. október 1991 (Framkvæmdastjórn framselur vald ferðamálaráðs)[HTML] [PDF]
Ferðamálaráðið hittist á nokkurra mánaða fresti en framkvæmdastjórn þess hittist oftar. Framkvæmdastjórnin setti reglur um ferðaþjónustu og fólu öðrum en ferðamálaráðinu sjálfu að úthluta tilteknum styrkjum.

Álit umboðsmanns Alþingis nr. 8122/2014 dags. 22. janúar 2015 (Lekamál í innanríkisráðuneytinu)[HTML] [PDF]
Álitamálið var, litið út frá hæfisreglum, hvort þær hafi verið brotnar með samskiptum ráðherra við lögreglustjórann um rannsókn hins síðarnefnda á lekamálinu.

Álit umboðsmanns Alþingis nr. 882/1993 dags. 26. apríl 1994[HTML] [PDF]


Álit umboðsmanns Alþingis nr. 913/1993 dags. 28. júlí 1994 (Rjúpnavernd)[HTML] [PDF]
Veiðitími rjúpu var styttur um mánuð og veiðifélag lagði fram þau rök að stytting veiðitímans væri ekki til þess fallið að vernda rjúpnastofninn. UA taldi að það væri til þess fallið að ná markmiðinu að einhverju leyti og taldi styttinguna því ekki brot á meðalhófsreglunni.

Álit umboðsmanns Alþingis nr. 965/1993 dags. 4. janúar 1996[HTML] [PDF]


Úrlausnir Hæstaréttar Íslands

Úrlausnir sem hafa þennan merkimiða. Athugið að taka ekki þessum lista sem tæmandi.

Hrd. 1922:294 nr. 9/1922 (Bergstaðastræti - O. Johnson & Kaaber) [PDF]


Hrd. 1926:358 nr. 21/1926 [PDF]


Hrd. 1927:460 nr. 66/1926 [PDF]


Hrd. 1927:554 nr. 59/1926 [PDF]


Hrd. 1932:407 nr. 86/1931 [PDF]


Hrd. 1932:504 nr. 21/1931 [PDF]


Hrd. 1936:504 nr. 47/1935 [PDF]


Hrd. 1937:273 nr. 128/1936 [PDF]


Hrd. 1938:83 nr. 46/1935 [PDF]


Hrd. 1940:455 nr. 2/1940 [PDF]


Hrd. 1941:276 nr. 77/1941 [PDF]


Hrd. 1942:65 nr. 37/1941 [PDF]


Hrd. 1942:277 nr. 47/1942 [PDF]


Hrd. 1943:368 kærumálið nr. 12/1943 [PDF]


Hrd. 1944:379 nr. 111/1942 [PDF]


Hrd. 1945:361 nr. 86/1944 [PDF]


Hrd. 1945:406 kærumálið nr. 13/1945 [PDF]


Hrd. 1946:60 nr. 112/1945 [PDF]


Hrd. 1946:269 nr. 21/1946 [PDF]


Hrd. 1946:378 kærumálið nr. 8/1946 [PDF]


Hrd. 1946:506 nr. 56/1946 [PDF]


Hrd. 1947:133 nr. 16/1945 [PDF]


Hrd. 1947:267 nr. 131/1946 [PDF]


Hrd. 1949:255 nr. 42/1946 [PDF]


Hrd. 1949:493 nr. 92/1946 [PDF]


Hrd. 1950:474 nr. 135/1950 [PDF]


Hrd. 1951:523 nr. 38/1950 [PDF]


Hrd. 1952:132 nr. 130/1951 (Áminning ráðherra - Ekki launung að öllu leyti) [PDF]


Hrd. 1952:190 nr. 62/1950 (NATO mótmæli) [PDF]


Hrd. 1952:270 nr. 161/1951 [PDF]


Hrd. 1952:545 nr. 11/1952 [PDF]


Hrd. 1953:36 kærumálið nr. 27/1952 (Ákært fyrir brot á viðskipta- og gjaldeyrisslöggjöf) [PDF]


Hrd. 1953:602 nr. 145/1952 [PDF]


Hrd. 1954:1 nr. 178/1952 (Sæbjörg) [PDF]


Hrd. 1954:653 nr. 33/1954 [PDF]


Hrd. 1955:244 nr. 13/1953 [PDF]


Hrd. 1956:457 nr. 85/1955 [PDF]


Hrd. 1959:274 nr. 146/1958 [PDF]


Hrd. 1959:541 nr. 134/1958 (Kvennaheimilið Hallveigarstaðir) [PDF]


Hrd. 1964:96 nr. 114/1962 [PDF]


Hrd. 1964:179 nr. 16/1963 [PDF]
Einstaklingur var ósáttur við landskiptingu og skrifaði harðorða grein í blöð. Landskiptagjörðin var felld úr gildi.

Hrd. 1964:573 nr. 80/1963 (Sundmarðabú) [PDF]


Hrd. 1964:618 nr. 13/1963 [PDF]


Hrd. 1964:716 nr. 185/1962 [PDF]


Hrd. 1965:169 nr. 221/1960 (Varmahlíð) [PDF]
Skagafjörður vildi stofnsetja héraðsskóla árið 1936. Var framkvæmdin sú að íslenska ríkið tók jörðina Varmahlíð eignarnámi af V og leigði félagi sem sveitarfélagið stofnaði undir þann rekstur.

Þingmaður Varmahlíðar tjáði við V að hann ætlaði sér að leggja fram frumvarp um eignarnám eða leigunám á landi Varmahlíðar þar sem enginn vilji væri fyrir sölu jarðarinnar. V vildi ekki láta af hendi alla jörðina en lýsti sig reiðubúinn til að selja hluta jarðarinnar en því var ekki tekið. Frumvarpið varð síðar samþykkt sem lög nr. 29/1939 er veitti ríkisstjórninni heimild til eignarnámsins í þeim tilgangi. Samningar tókust ekki þannig að V sá til tilneyddan til að gefa út afsal fyrir jörðinni til ríkisins áður en eignarnámið fór fram, en í því var enginn áskilnaður um héraðsskóla.

Ríkisstjórnin afsalaði svo félaginu jörðinni með því skilyrði að reistur yrði héraðsskóli. Ekki var byrjað að reisa héraðsskólann fyrr en árið 1945 en stuttu eftir það urðu grundvallarbreytingar á skólakerfinu þar sem héraðsskólar urðu hluti af almenna skólakerfinu. Í kjölfarið hættu framkvæmdir við byggingu skólans. Árið 1956 var samþykkt ályktun um að reisa þar í staðinn heimavistarbarnaskóla ásamt útleigu húsakynna undir ýmsan atvinnurekstur.

Þá krafði V ráðherra um að afhenda sér aftur jörðina sökum þess að grundvöllur eignarnámsheimildarinnar væri brostinn. Er ráðherra féllst ekki á það krafðist V fyrir dómi að samningur sinn um afhendingu jarðarinnar til ríkisstjórnarinnar yrði ógiltur, ásamt ýmsum öðrum ráðstöfunum sem af því leiddi. Meðal málatilbúnaðar V var að umfang eignarnámsins hefði verið talsvert meira en nauðsyn krafði, að hann hefði verið neyddur til að selja jörðina sökum hættu á að hann hefði fengið enn minna fyrir hana en ella. Þó afsalið hefði ekki minnst á héraðsskóla hefði það samt sem áður verið forsendan fyrir útgáfu þess.

Hæstiréttur staðfesti hinn áfrýjaða dóm með vísan til forsendna en í þeim dómi kom fram að ekki yrði hnekkt mati löggjafans um almenningsþörf með setningu þessara sérlaga um eignarnám á jörð í hans eigu. Augljóst þótti að forsendur þess að V hafi látið af hendi nauðugur af hendi væru þessi sérlög, þó að kaupverðinu undanskildu, og yrði því ekki firrtur þeim rétti að geta endurheimt jörðina sökum skorts á fyrirvara í afsalinu ef notkun hennar væri svo andstæð þeim tilgangi sem lá að baki eignarnámsheimildinni að hann ætti af þeim sökum lögvarinn endurheimturétt.

Ekki var fallist á ógildingu afsals ríkisins til félagsins þar sem það var í samræmi við þann tilgang sem eignarnámsheimildin byggðist á, og félagið væri enn viljugt til að vinna að því markmiði, og því enn í samræmi við tilgang eignarnámsins. Þá skipti máli að V gerði engar virkar og raunhæfar ráðstafanir í langan tíma frá því að honum varð ljóst að forsendurnar hefðu brostið, til endurheimt jarðarinnar. Kröfum V um ógildingu eignarnámsins var því synjað.

Hrd. 1965:737 nr. 184/1964 [PDF]


Hrd. 1966:561 nr. 127/1964 [PDF]


Hrd. 1967:707 nr. 176/1965 (Hjaltalínsreitir) [PDF]


Hrd. 1968:1028 nr. 191/1968 [PDF]


Hrd. 1969:141 nr. 193/1968 [PDF]


Hrd. 1969:510 nr. 128/1967 (Nýjabæjarafréttarmál) [PDF]


Hrd. 1969:845 nr. 56/1968 (Skipasmíðastöð KEA) [PDF]


Hrd. 1969:1307 nr. 103/1969 [PDF]


Hrd. 1972:231 nr. 77/1971 (Mótorbáturinn Dagný) [PDF]
Skipverji keypti tryggingu fyrir bát og sigldi til Stykkishólms. Þegar báturinn hafði siglt í nokkra daga næst ekki samband við skipið. Gleymst hafði að slysatryggja áhöfnina og óskaði umboðsmaður skipsins eftir slysatryggingu á áhöfnina þegar farið var að sakna hennar. Synjað var um greiðslu bótanna þar sem ekki var upplýst að við samningsgerðina að áhafnarinnar væri saknað.

Hrd. 1972:293 nr. 84/1971 (Áhlaup á Laxárvirkjun - Stífludómur) [PDF]


Hrd. 1974:306 nr. 59/1973 [PDF]


Hrd. 1974:368 nr. 36/1972 (Holtsós) [PDF]


Hrd. 1975:132 nr. 70/1973 [PDF]


Hrd. 1975:804 nr. 134/1973 [PDF]


Hrd. 1976:248 nr. 2/1976 [PDF]


Hrd. 1977:1201 nr. 9/1976 [PDF]


Hrd. 1977:1398 nr. 236/1976 [PDF]


Hrd. 1978:210 nr. 163/1977 [PDF]


Hrd. 1978:414 nr. 49/1977 [PDF]


Hrd. 1978:514 nr. 165/1976 [PDF]


Hrd. 1978:563 nr. 119/1975 (Fiskveiðasjóður Íslands) [PDF]


Hrd. 1978:1283 nr. 55/1977 [PDF]


Hrd. 1979:104 nr. 141/1976 (Þjóðhátíð á Þingvöllum) [PDF]


Hrd. 1979:122 nr. 142/1976 (Þjóðhátíð á Þingvöllum) [PDF]


Hrd. 1979:141 nr. 135/1976 (Þjóðhátíð á Þingvöllum) [PDF]


Hrd. 1979:84 nr. 140/1976 (Þjóðhátíð á Þingvöllum) [PDF]


Hrd. 1979:647 nr. 186/1977 [PDF]


Hrd. 1979:811 nr. 206/1977 [PDF]


Hrd. 1980:909 nr. 92/1979 [PDF]


Hrd. 1981:182 nr. 33/1978 (Mývatnsbotn) [PDF]
Greint var á um eignarhald á botni Mývatns og önnur verðmæti á botni Mývatns utan netlaga, og kröfðust landeigendur þeirra landa er lágu að Mývatni að þau teldust óskipt sameign þeirra allra. Fyrir héraði hófst málið með stefnu í júlímánuði 1974 sem að endingu varð að áðurgreindri kröfu. Ríkið höfðaði gagnsök sama mánuð sem að endingu varð sambærileg þeirra sem landeigendurnir gerðu, nema eignarhaldið færi til sín. Aukadómþing Þingeyjarsýslu dæmdi ríkinu í vil með gagnályktun á 1. tölul. 4. gr. vatnalaga nr. 15/1923 þar sem hinum málsaðilunum tókst ekki að sýna fram á að eignarrétturinn að Mývatnsbotni utan netlaga hefði stofnast með lögum eða með öðrum viðurkenndum hætti. Taldi hann í ljósi þessa að ríkið teldist réttmætur eigandi umrædds svæðis.

Fyrir Hæstarétti var málinu vísað frá héraði hvað varðaði kröfur tveggja ábúenda þar sem jarðirnar voru í ríkiseigu, sökum þess að það væri andstætt meginreglum réttarfars um aðild að aðili hafi uppi kröfur gegn sjálfum sér. Litið var svo á að frávísun þeirra krafna leiddi ekki til frávísun málsins í heild.

Hæstiréttur leit svo á að fyrir gildistöku vatnalaganna hafi engin lagaákvæði kveðið beinlínis á um eignarrétt yfir botnum stöðuvatna. Í málinu höfðu áfrýjendur ekki getað sýnt fram á að eignarréttur hafi myndast með öðrum hætti yfir botni Mývatns utan netlaga er leiddi til skerðingar eignarréttinda með 4. gr. vatnalaganna. Var ríkið því sýknað af þeirri kröfu áfrýjenda.

Hvað kröfu ríkisins varðaði vísaði Hæstiréttur til þess að 4. gr. vatnalaganna kvað heldur ekki um að ríkið teldist eigandi Mývatnsbotns utan netlaga né þeirra verðmæta sem tilheyrðu því svæði. Aukinheldur hafi ríkið heldur ekki sýnt fram á í málinu að það hafi stofnað til eignarréttarins með öðrum hætti. Voru landeigendurnir því einnig sýknaðir af kröfum ríkisins. Hins vegar kom fram að handhafar ríkisvalds gætu í skjóli valdheimilda sinna ráðið meðferð og nýtingu botns Mývatns og botnsverðmæta utan netlaga.

Hrd. 1981:1129 nr. 204/1981 [PDF]


Hrd. 1982:1955 nr. 73/1980 [PDF]


Hrd. 1983:1818 nr. 64/1983 [PDF]


Hrd. 1984:152 nr. 75/1982 (Goðatún) [PDF]


Hrd. 1984:172 nr. 12/1982 (Flóagaflsey) [PDF]


Hrd. 1985:953 nr. 171/1985 [PDF]


Hrd. 1986:1043 nr. 251/1984 (Lífsgjöf á dánarbeði) [PDF]
Reyndi á þá spurningu hvort að viðkomandi var búinn að gefa of mikið áður en hann dó, s.s. að dulbúa gjafir til að komast framhjá arfleiðsluheimild.

Hrd. 1987:674 nr. 326/1986 (Ljósmyndaiðnaður) [PDF]


Hrd. 1987:990 nr. 157/1987 [PDF]


Hrd. 1987:995 nr. 162/1987 [PDF]


Hrd. 1987:1280 nr. 272/1986 (Þorgeir Þorgeirs) [PDF]


Hrd. 1989:1011 nr. 28/1987 [PDF]


Hrd. 1989:1404 nr. 128/1988 [PDF]


Hrd. 1989:1586 nr. 76/1988 [PDF]


Hrd. 1989:1627 nr. 252/1989 (Áfengiskaup hæstaréttardómara) [PDF]
Forseti Hæstaréttar var sakaður um að hafa misnotað hlunnindi sem handhafi forsetavalds með því að kaupa mikið magn áfengis á kostnaðarverði, þ.e. án áfengisgjalds, með lagaheimild sem þá var til staðar. Forseti Íslands veitti forseta Hæstaréttar lausn um stundarsakir og svo höfðað dómsmál um lausn til frambúðar. Settur Hæstiréttur í málinu taldi að skortur á hámarki í lagaheimildinni skipti ekki máli og með þessu athæfi hefði hæstaréttardómarinn rýrt það almenna traust sem hann átti að njóta og staðfesti þar af leiðandi varanlega lausn hans úr embættinu.

Hrd. 1991:118 nr. 265/1987 (Foss- og vatnsréttindi Orkubús Vestfjarða - Fornjótsdómurinn) [PDF]


Hrd. 1991:936 nr. 19/1991 [PDF]


Hrd. 1992:886 nr. 321/1989 [PDF]


Hrd. 1992:1602 nr. 351/1992 [PDF]


Hrd. 1993:1343 nr. 15/1990 (Iðnráðgjafi - Danskur tækjabúnaður) [PDF]


Hrd. 1995:648 nr. 238/1993 (Flugslys) [PDF]


Hrd. 1995:2417 nr. 359/1994 (Prestadómur) [PDF]
Forseti Íslands gaf út bráðabirgðalög er skylduðu Kjaradóm til að taka nýja ákvörðun í stað fyrri ákvörðunar er hækkuðu laun tiltekinna embættis- og starfsmanna ríkisins, og dró þessi nýja ákvörðun úr fyrri hækkun. Prestur stefndi ráðherra fyrir dóm og krafðist mismun þeirra fjárhæða.

Meirihluti Hæstaréttar taldi ekki ástæðu til þess að efast um það mat bráðabirgðalöggjafans á brýnni nauðsyn í skilningi 28. gr. stjórnarskrárinnar, sem hann framkvæmdi við setningu bráðabirgðalaganna, né að hann hafi misbeitt því valdi.

Í þessum dómi reyndi í fyrsta skipti á hin hertu skilyrði 28. gr. stjórnarskrárinnar um setningu bráðabirgðalaga eins og henni hafði verið breytt árið 1991.

Hrd. 1996:1868 nr. 95/1996 [PDF]


Hrd. 1998:1376 nr. 280/1997 (Húsnæðisstofnun) [PDF]


Hrd. 1998:1426 nr. 298/1997 (Héraðsdómari) [PDF]


Hrd. 1999:1916 nr. 426/1998 (Hnefaleikar - Hnefaleikabann)[HTML] [PDF]
Í málinu var ákært fyrir brot á lögum um bann við hnefaleikum, nr. 92/1956, og báru ákærðu það fyrir sig að lögin hefðu fallið úr gildi fyrir notkunarleysi. Einnig báru þeir fyrir sig að bannið næði ekki yfir þá háttsemi þeir voru sakaðir um þar sem þeir hafi stundað áhugamannahnefaleika sem hefði ekki sömu hættueiginleika og þeir hnefaleikar sem voru stundaðir þegar bannið var sett á. Hæstiréttur féllst ekki á þessar málsvarnir og taldi að lögin hefðu ekki fallið brott sökum notkunarleysis né vera andstæð jafnræðisreglu stjórnarskrárinnar.

Hrd. 1999:2777 nr. 40/1999 (Krýsuvík og Stóri Nýibær)[HTML] [PDF]


Hrd. 1999:4769 nr. 195/1999 (Lífeyrissjóður sjómanna - Kjartan Ásmundsson)[HTML] [PDF]
Á sumum prófum hefur verið ranglega vísað til ártals dómsins sem 1994.

K var stýrimaður á skipi árið 1978 þegar hann varð fyrir slysi við sjómennsku. Hann fékk 100% örorkumat er kom að fyrri störfum. Varanleg almenn örorka var metin sem 25%.

Á þeim tíma sem slysið var voru viðmið örorku á þann veg að hún var metin með hliðsjón af því starfi sem viðkomandi gegndi á þeim tíma. Árið 1992 voru sett lög sem breyttu því mati þannig að eingöngu væri byggt á hæfi til almennra starfa og til að eiga rétt á greiðslum frá L yrði almenna örorkan að vera a.m.k. 35%. Við þessa breytingu missti K rétt sinn til greiðslu lífeyris úr sjóðum L.

Í málinu hélt K því fram að lífeyrisréttur sinn nyti verndar 72. gr. stjórnarskrárinnar og þyrfti að byggja á skýrri lagaheimild. L vísaði til hallarekstur sjóðsins og því hefði L óskað eftir lagabreytingum sem varð síðan af.

Hæstiréttur taldi að málefnalegar forsendur hefðu legið að baki skerðingunum og að breytingin hefði verið almenn og tók til allra sem nutu eða gátu notið örorkulífeyris úr sjóðnum. Lagabreytingin kvað á um fimm ára aðlögunarfrest sem gilti jafnt um alla sjóðfélaga. Sýknaði því Hæstiréttur Lífeyrissjóðinn og íslenska ríkið af kröfum K.

K skaut síðan málinu til Mannréttindadómstóls Evrópu (umsókn nr. 60669/00) sem dæmdi honum síðan í hag.

Hrd. 2000:3252 nr. 157/2000[HTML] [PDF]


Hrd. 2001:379 nr. 245/2000[HTML] [PDF]


Hrd. 2002:3555 nr. 240/2002 (Óþarfar málalengingar)[HTML] [PDF]


Hrd. 2002:3943 nr. 523/2002[HTML] [PDF]


Hrd. 2003:435 nr. 393/2002 (Alþingismaður)[HTML] [PDF]


Hrd. 2003:3136 nr. 36/2003 (Meiðyrðamál)[HTML] [PDF]


Hrd. 2003:4547 nr. 447/2003[HTML] [PDF]


Hrd. 2004:3548 nr. 193/2004 (Bjargshóll - Minningarsjóðsmálið)[HTML] [PDF]


Hrd. 2004:3691 nr. 174/2004 (Atlantsskip)[HTML] [PDF]


Hrd. 2005:3015 nr. 367/2005 (Skaftafell I og III í Öræfum - Óbyggðanefnd)[HTML] [PDF]
Íslenska ríkið var stefnandi þjóðlendumáls og var dómkröfum þess beint að nokkrum jarðeigendum auk þess að það stefndi sjálfu sér sem eigenda sumra jarðanna sem undir voru í málinu. Hæstiréttur mat það svo að sami aðili gæti ekki stefnt sjálfum sér og vísaði frá þeim kröfum sem íslenska ríkið beindi gegn sér sjálfu.

Hrd. 2005:4256 nr. 164/2005[HTML] [PDF]


Hrd. 2006:2279 nr. 496/2005 (Fjall og Breiðármörk í Öræfum - Skeiðársandur (Skaftafell II))[HTML] [PDF]
Íslenska ríkið lýsti yfir kröfu á hluta tiltekinna jarða. Dómurinn er sérstakur fyrir það að ekki væri um að ræða afréttir, heldur jarðir. Á þessu tímabili hafði verið hlýindaskeið og jöklar því hopað. Landamerkjabréfin voru gerð þegar jöklarnir höfðu skriðið fram megnið af landinu. Í mörg hundruð ár höfðu ekki verið nein raunveruleg afnot af því landi sem jöklarnir höfðu skriðið yfir. Síðar hopuðu jöklarnir eitthvað.

Hrd. 2006:3179 nr. 43/2006 (Hnúkur í Klofningshreppi)[HTML] [PDF]


Hrd. 659/2006 dags. 18. október 2007 (Hellisvellir)[HTML] [PDF]


Hrd. 554/2007 dags. 31. október 2007[HTML] [PDF]


Hrd. 450/2007 dags. 8. maí 2008 (Hópbílaleigan I)[HTML] [PDF]
Aðili var lægstbjóðandi í akstur á tveimur tilteknum svæðum. Samt sem áður var tilboði hans hafnað á grundvelli fjárhagslegrar getu og tæknilegs hæfis sem voru ekki tiltekin sérstaklega í útboðsgögnum. Fyrir Hæstarétti var viðurkenndur réttur hans til skaðabóta.

Hrd. 575/2008 dags. 28. maí 2009[HTML] [PDF]


Hrd. 120/2009 dags. 19. nóvember 2009 (Arnórsstaðir)[HTML] [PDF]


Hrd. 122/2009 dags. 19. nóvember 2009 (Arnórsstaðapartur)[HTML] [PDF]


Hrd. 340/2011 dags. 28. október 2011 (Neyðarlögin - FSCS)[HTML] [PDF]
Við hrun fjármálamarkaðarins árið 2008 voru sett svokölluð neyðarlög (nr. 125/2008). Í 6. gr. laganna var bætt við nýju ákvæði í lög um fjármálafyrirtæki er kvað á að „[v]ið skipti á búi fjármálafyrirtækis njóta kröfur vegna innstæðna, samkvæmt lögum um innstæðutryggingar og tryggingakerfi fyrir fjárfesta, rétthæðar skv. 1. mgr. 112. gr. laga um gjaldþrotaskipti o.fl.“. Þetta olli ósáttum við slitameðferð Landsbanka Íslands hf. og fór það fyrir dóm.

Einn kröfuhafinn, breskur tryggingarsjóður fyrir viðskiptavini viðurkenndra fjármálafyrirtækja (FSCS), krafðist viðurkenningar á kröfu sem slitastjórnin hafði samþykkt sem forgangskröfu. Aðrir kröfuhafar voru ekki sáttir og báru upp ágreining sinn við slitastjórnina. Slitastjórnin vísaði ágreiningnum til héraðsdóms.

Hæstiréttur viðurkenndi kröfu FSCS um að krafa þeirra skyldi sett í hærri forgang við skipti búsins. Við úrlausnina þurfti Hæstiréttur að meta stjórnskipulegt gildi 6. gr. laga nr. 125/2008. Þar mat hann svo á að aðstæður fjármálamarkaðarins væru slíkar að bæði stjórnvöld og Alþingi töldu ókleift að endurfjármagna bankana með fé úr ríkissjóði svo þeir gætu starfað áfram. Að auki stefndu önnur stærri fjármálafyrirtæki í óefni og var staða þeirra tæp. Með hliðsjón af „þeim mikla og fordæmalausa vanda, sem við var að etja, og þeim skýru markmiðum sem stefnt var að, verður við úrlausn um lögmæti ákvarðana löggjafans að játa honum ríku svigrúmi við mat á því hvaða leiðir skyldu farnar til að bregðast við því flókna og hættulega ástandi sem upp var komið“.

Þegar kom að mögulegu tjóni sóknaraðila vegna lagabreytinganna var litið til þess að Landsbankinn hafði þegar á þessu stigi höfðað nokkur skaðabótamál og riftunarmál en óljóst væri um árangur þeirra málsókna þegar dómurinn var kveðinn upp og því ókleift að vita á þeim tíma hve mikið myndi fást greitt af þeim þegar uppi væri staðið.

Rök Hæstaréttar varðandi breytingar á rétthæð krafna voru í grunni séð þau að allt frá 1974 hafi komið ítrekað fram í löggjöf breytingar á ákvæðum laga um skipun krafna í réttindaröð á þann veg að forgangskröfur hafi verið ýmist rýmkaðar eða þrengdar, sem hefur áhrif á stöðu annarra krafna í hag eða óhag. Með hliðsjón af þessu var ekki fallist á málatilbúnað sóknaraðila um að þeir hafi haft réttmætar væntingar til þess að reglunum yrði ekki breytt þeim í óhag.

Kröfuhafar komu á framfæri málatilbúnaði um að löggjöfin fæli í sér afturvirkar skerðingar á réttindum þeirra. Hæstiréttur mat málatilbúnaðinn á þann veg að breytingarnar sem löggjöfin fól í sér giltu um skipti almennt sem hæfust eftir gildistöku laganna. Löggjöfin mælti ekki fyrir um breytingar á skipan skipta sem væru þegar hafin eða væri þegar lokið. Af þeirri ástæðu hafnaði hann þeirri málsástæðu kröfuhafanna.

Hrd. 443/2011 dags. 19. janúar 2012[HTML] [PDF]


Hrd. 628/2012 dags. 12. október 2012[HTML] [PDF]


Hrd. 142/2013 dags. 3. október 2013[HTML] [PDF]


Hrd. 200/2013 dags. 7. nóvember 2013 (Viðskiptablaðið)[HTML] [PDF]


Hrd. 326/2013 dags. 8. maí 2014 (Þagnarskyldubrot - Hefndarhvatir)[HTML] [PDF]


Hrd. 284/2015 dags. 27. maí 2015 (Ógilding á launaákvörðun Kjararáðs)[HTML] [PDF]


Hrd. 743/2014 dags. 22. október 2015 (Nýjabæjarafréttur)[HTML] [PDF]


Hrd. 500/2015 dags. 22. mars 2016[HTML] [PDF]


Hrd. 135/2016 dags. 24. nóvember 2016[HTML] [PDF]


Hrd. 100/2016 dags. 8. desember 2016[HTML] [PDF]


Hrd. 101/2016 dags. 8. desember 2016[HTML] [PDF]


Hrd. 102/2016 dags. 8. desember 2016[HTML] [PDF]


Hrd. 103/2016 dags. 8. desember 2016[HTML] [PDF]


Hrd. 104/2016 dags. 8. desember 2016[HTML] [PDF]


Hrd. 105/2016 dags. 8. desember 2016 (Gálgahraun II)[HTML] [PDF]


Hrd. 106/2016 dags. 8. desember 2016[HTML] [PDF]


Hrd. 107/2016 dags. 8. desember 2016[HTML] [PDF]


Hrd. 108/2016 dags. 8. desember 2016[HTML] [PDF]


Hrd. 451/2017 dags. 31. júlí 2017 (Landsréttur)[HTML] [PDF]


Hrd. 452/2017 dags. 31. júlí 2017 (Landsréttur)[HTML] [PDF]


Hrd. 591/2017 dags. 19. desember 2017 (Skipun landsréttardómara)[HTML] [PDF]


Hrd. 592/2017 dags. 19. desember 2017 (Skipun landsréttardómara)[HTML] [PDF]


Hrd. 29/2018 dags. 22. mars 2019[HTML] [PDF]


Hrd. 31/2020 dags. 9. desember 2020[HTML] [PDF]


Hrd. 32/2020 dags. 9. desember 2020[HTML] [PDF]


Hrd. 22/2020 dags. 11. febrúar 2021[HTML] [PDF]


Hrd. 23/2020 dags. 11. febrúar 2021[HTML] [PDF]


Hrd. 44/2022 dags. 19. apríl 2023[HTML]


Aðrar úrlausnir

Úrlausnir sem hafa þennan merkimiða. Athugið að taka ekki þessum lista sem tæmandi.

Lyrd. 1878:307 í máli nr. 35/1877 [PDF]


Lyrd. 1880:433 í máli nr. 6/1880 [PDF]


Lyrd. 1880:473 í máli nr. 20/1880 [PDF]


Lyrd. 1882:114 í máli nr. 2/1882 [PDF]


Lyrd. 1882:140 í máli nr. 9/1882 [PDF]


Lyrd. 1883:219 í máli nr. 17/1883 [PDF]


Lyrd. 1884:301 í máli nr. 33/1883 [PDF]


Lyrd. 1884:343 í máli nr. 12/1884 [PDF]


Lyrd. 1884:356 í máli nr. 9/1884 [PDF]


Lyrd. 1884:391 í máli nr. 43/1884 [PDF]


Lyrd. 1885:442 í máli nr. 44/1884 [PDF]


Lyrd. 1887:142 í máli nr. 5/1887 [PDF]


Lyrd. 1887:200 í máli nr. 1/1887 [PDF]


Lyrd. 1888:359 í máli nr. 27/1888 [PDF]


Lyrd. 1888:361 í máli nr. 28/1888 [PDF]


Lyrd. 1888:385 í máli nr. 33/1888 [PDF]


Lyrd. 1889:488 í máli nr. 5/1889 [PDF]


Lyrd. 1891:138 í máli nr. 16/1891 [PDF]


Lyrd. 1894:466 í máli nr. 46/1893 [PDF]


Lyrd. 1894:536 í máli nr. 13/1894 [PDF]


Lyrd. 1895:18 í máli nr. 55/1893 [PDF]


Lyrd. 1896:262 í máli nr. 14/1896 [PDF]


Lyrd. 1900:176 í máli nr. 6/1900 [PDF]


Lyrd. 1902:485 í máli nr. 4/1902 [PDF]


Lyrd. 1903:607 í máli nr. 2/1903 [PDF]


Lyrd. 1903:636 í máli nr. 25/1903 [PDF]


Lyrd. 1905:197 í máli nr. 37/1905 [PDF]


Lyrd. 1909:175 í máli nr. 36/1908 [PDF]


Lyrd. 1911:562 í máli nr. 3/1911 [PDF]


Lyrd. 1913:69 í máli nr. 4/1913 [PDF]


Lyrd. 1914:386 í máli nr. 33/1914 [PDF]


Lyrd. 1916:760 í máli nr. 90/1915 [PDF]


Lyrd. 1917:57 í máli nr. 50/1916 [PDF]


Dómur Félagsdóms 1977:59 í máli nr. 4/1977


Dómur Félagsdóms 1996:482 í máli nr. 21/1995


Dómur Félagsdóms 1996:512 í máli nr. 24/1995


Dómur Félagsdóms 1996:523 í máli nr. 25/1995


Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-7356/2005 dags. 10. maí 2006[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-1939/2006 dags. 19. desember 2006[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-3903/2006 dags. 13. apríl 2007[HTML]


Dómur Héraðsdóms Austurlands í máli nr. E-175/2008 dags. 20. janúar 2009[HTML]


Dómur Héraðsdóms Austurlands í máli nr. E-176/2008 dags. 20. janúar 2009[HTML]


Úrskurður úrskurðarnefndar um upplýsingamál nr. A-312/2009 (Kostnaðargreiðslur til þingmanna)


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-2524/2008 dags. 29. október 2009[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. S-149/2010 dags. 16. febrúar 2011[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjaness í máli nr. E-4818/2009 dags. 4. apríl 2011[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-1791/2011 dags. 30. júní 2011[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-2821/2011 dags. 19. september 2012[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjaness í máli nr. E-1844/2011 dags. 3. október 2012[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-4398/2011 dags. 19. nóvember 2012[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-990/2012 dags. 25. janúar 2013[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. S-548/2012 dags. 11. apríl 2013[HTML]


Dómur Héraðsdóms Norðurlands eystra í máli nr. E-32/2010 dags. 21. ágúst 2014[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-944/2014 dags. 30. mars 2015[HTML]


Dómur Héraðsdóms Vesturlands í máli nr. E-151/2013 dags. 20. maí 2015[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-2826/2014 dags. 12. nóvember 2015[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-2827/2014 dags. 12. nóvember 2015[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-2828/2014 dags. 12. nóvember 2015[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-2829/2014 dags. 12. nóvember 2015[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-2830/2014 dags. 12. nóvember 2015[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-2831/2014 dags. 12. nóvember 2015[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-2832/2014 dags. 12. nóvember 2015[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-2833/2014 dags. 12. nóvember 2015[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-2834/2014 dags. 12. nóvember 2015[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-2835/2014 dags. 12. nóvember 2015[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. S-893/2016 dags. 7. apríl 2017[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. S-840/2016 dags. 24. apríl 2017[HTML]


Úrskurður Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-3870/2017 dags. 29. júní 2018[HTML]


Lrú. 592/2018 dags. 27. september 2018[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-415/2018 dags. 25. október 2018[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-723/2018 dags. 25. október 2018[HTML]


Lrd. 78/2018 dags. 23. nóvember 2018 (Lögreglumaður dæmdur fyrir alvarleg brot í starfi)[HTML]


Lrd. 856/2018 dags. 27. mars 2020[HTML]


Lrd. 857/2018 dags. 27. mars 2020[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-3197/2019 dags. 12. mars 2021[HTML]


Lrd. 136/2021 dags. 8. apríl 2022[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-3216/2021 dags. 4. október 2022[HTML]


Lrd. 357/2021 dags. 11. nóvember 2022[HTML]


Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli nr. E-1034/2022 dags. 30. nóvember 2022[HTML]